Bağırsak geçirgenliği

Bağırsak geçirgenliği, bağırsak duvarını kaplayan hücrelerden vücudun geri kalan kısmına, yani besin maddeleri sindirim sisteminin içinden geçerken bir kısmının vücudun sindirim sistemi dışına geçişinin kontrolünü tarif eden bir terimdir. Bağırsakların normal olarak sindirilmiş besin maddelerinin ve sindirilmeden faydalı olan vitamin ve minerallerin duvarından geçmesine izin veren bir miktar geçirgenlik sergilemeye ek olarak, aynı zamanda antijenler ve sindirilmemiş besinler gibi zararlı olabilecek maddelerin bağırsaktan çıkmasını ve vücuda daha fazla yayılmasını engelleme işlevi vardır.^[1]

Sağlıklı bir insan bağırsağında, yarıçapı 4 Å dan küçük olan parçacıklar Sıkı bağlantı düzenli Claudin gözenek yollarından geçebilirler.^[2] Yarıçapı 10-15 – (3.5 kDa) 'ya kadar olan parçacıklar bağırsak duvar hücreleri arasından yani paraselüler boşluk alım yolundan geçebilir. Ayrıca duvar hücreleri içinden yani transsellüler yoldan taşınanlar da vardır.^[3]

Epitel hücreleri seçici geçirgenlik sergiler. Transselüler (hücreler içinden) ve paraselüler (hücreler arasından) yollar, maddelerin bağırsaktan kana geçişini kontrol eder.

Bağırsak epitelinin oluşturduğu engel dış ortamı (bağırsak içeriğini) vücuttan ayırır^[4] ve vücudun en geniş ve önemli mukozal yüzeyidir.^[5] Bağırsak epiteli, tek bir hücre katmanından oluşur ve iki önemli işlevi vardır. Birincisi, yabancı antijenler, toksinler ve mikroorganizmalar gibi zararlı maddelerin girişini engelleyerek bir engel görevi görür.^[4][6] İkincisi, besin, elektrolit, su ve bağırsak içeriğinden diğer çeşitli yararlı maddelerin alımını kolaylaştıran seçici bir filtre görevi görür.^[4] Seçici geçirgenliğe iki ana yoldan aracılık edilir:^[4]

• Transepitelyal veya transselüler geçirgenlik. Bu, epitel hücrelerinde belirli çözelti maddelerin taşınmasından oluşur. Ağırlıklı olarak, spesifik elektrolitleri, amino asitleri, şekerleri, kısa zincirli yağ asitlerini ve diğer molekülleri hücre içine almaya veya hücreden dışarı bırakmaya yarayan uzmanlaşmış taşıyıcıların faaliyetleri ile düzenlenir.^[4]
• Paraselüler geçirgenlik. Epitel hücreleri arasında var olan boşluklar boyunca taşınmaya bağlıdır.^[4] Hücrelerin yan yüzey (laminal) zarlarında yer alan sıkı bağlantılar ile düzenlenir. Bu, pasif su ve diger çözeltilerin bağırsak epiteli boyunca ana yoludur. Düzenleme, paraselüler nakil üzerinde en fazla etkiye sahip olan hücreler arası sıkı bağlantılara bağlıdır.^[7] sıkı bağlantıların bozulması, bağırsak hastalıklarının gelişimi için bir tetikleyici olabilir.

Bağırsak geçirgenliğinin modüle edilmesinin bir yolu, zonüline cevap veren, bağırsak epitelindeki hücrelerde bulunan CXCR3 reseptörleridir.^[8]

Otoimmünitenin genetik oluşumundan bağımsız olarak, gliadin (buğdayda bulunan bir glikoprotein), glüten yiyen tüm insanlarda zonulin sinyalini aktive eder. Bu bağırsak geçirgenliğinin makromoleküller için artmasına neden olur.^[8][9][10] Kolera, bazı enterik virüsler ve parazitler gibi bakteriyel patojenler, bağırsak duvarındaki sıkı bağlantı yapısını ve işlevini etkiler ve bu kronik bağırsak bozuklukların gelişimine katkıda bulunabilir.^[8][11] Stres ve enfeksiyonlar ayrıca bağırsak geçirgenliğinde de bozulmalara neden olur gibi görünmektedir.^[9]

Hücreler arasında yer alan sıkı bağlantıların açılması (artan bağırsak geçirgenliği), maddelerin kontrolsüz bir şekilde kan dolaşımına geçişine izin verebilir, bu da daha sonra olası bağışıklık ve / veya enflamatuar reaksiyonların gelişmesine sebep olabilir.

Çoğu insan yan etki yaşamaz, ancak hücre içi sıkı bağlantıların açılması (artan bağırsak geçirgenliği), genetik yatkınlığa bağlı olarak herhangi bir organı veya dokuyu etkileyebilecek hastalıklar için tetikleyici olabilir.^[8][10][12] Bakteriyel translokasyon^[13] olarak bilinen bakterilerin ve hücre dışı veziküller (ESV'ler) gibi mikrobiyal ürünlerin ve yabancı antijenlerin mukozaya ve vücuda uygun şekilde geçişine izin verebilir. Bu bağışıklık sisteminin aktivasyonu ve enflamatuar mediatörlerin salgılanmasıyla sonuçlanabilir.^[14]

Artan bağırsak geçirgenliği, Crohn hastalığı, Çölyak hastalığı,^[15] tip 1 diyabet,^[16] tip 2 diyabet,^[15] romatoid artrit, spondiloartropatiler,^[17] enflamatuar bağırsak hastalığı,^[8][18] gibi çeşitli hastalıklarda bir faktördür. irritabl bağırsak sendromu,^[9] şizofreni,^[19][20] belirli kanser türleri,^[8] obezite,^[21] yağlı karaciğer,^[22] atopi ve alerjik hastalıklar,^[16] ve başkaları. Vakaların çoğunda, hastalıktan önce artan geçirgenlik gelişir,^[8] ancak bu hastalıkların çoğunda artan bağırsak geçirgenliği arasındaki neden-sonuç ilişkisi açık değildir.^[18][23]

Otizmle bir ilişki varsayılmıştır ancak bu teoriyi destekleyen veriler sınırlı ve çelişkilidir, çünkü hem artan bağırsak geçirgenliği hem de normal geçirgenlik otizmi olan kişilerde belgelenmiştir. Farelerle yapılan çalışmalar bu hipoteze bir miktar destek vermektedir.^[24]

İyi incelenmiş bir örnek, glüten tarafından tetiklenen anormal immün reaksiyona sekonder olarak artan bağırsak geçirgenliğinin artması ve gliadin protein fragmanlarının intestinal epitelden geçmesine olanak sağlayarak, çeşitli gastrointestinal sinyale neden olan bir intestinal submukoz seviyesinde bir immün yanıtı tetiklemesine izin veren veya sindirim sistemi dışında semptomlara sebep olan çölyak hastalığıdır.^[25][26] Başka çevresel tetikleyiciler de çölyak hastalığında bağırsak enfeksiyonları ve demir eksikliği gibi geçirgenliğin etkilenmesine katkıda bulunabilir.^[25] Bir kez kurulduktan sonra, bu geçirgenlik artışı, iltihabik bağışıklık tepkilerini kendi kendine sürdürebilir ve kısır döngüyü devam ettirebilir.^[25] Diyetten glütenin çıkarılması bağırsak geçirgenliğinin normalleşmesine yol açar ve otoimmün süreç biter.^[27]

Normal fizyolojide, glutamin, bağırsak bariyerinin bir parçası olan enterositlerde sinyalleşmede kilit bir rol oynar, ancak diyetin glutamin ile takviye edilmesinin, barsak geçirgenliğinin artmış olduğu durumlarda yararlı olup olmadığı açık değildir.^[28]

Prebiyotikler ve Escherichia coli Nissle 1917 gibi bazı probiyotiklerin artmış bağırsak geçirgenliğini azattığı gözlemlenmiştir. Lactobacillus rhamnosus,^[29] Lactobacillus reuteri,^[29] ve Faecalibacterium prausnitzii 'nin artan bağırsak geçirgenliğini önemli ölçüde azalttığı gösterilmiştir.^[30]

Larazotid asetat (daha önce AT-1001 olarak bilinir), klinik çalışmalarda araştırılmış bir zonulin reseptör antagonistidir. Glutensiz diyetle birlikte, çölyak hastalığı olan kişilerde, glutenin ve bunun epitelden geçişinin yol açtığı bağırsak geçirgenliğini azaltmak ve bu nedenle bağışıklık reaksiyonlarının kaskadını hafifletmek amacıyla kullanılmak üzere bir ilaç adayı gibi görünmektedir.^[26][31]

Paleo-Ketojenik diyet (PKD, yani et ve yağ, zamanla bazı sebzelerin de yenilebildiği yemek rejimi) uygulamanın, bağırsak geçirgenliği bozukluklarını ve buna bağlı otoimmün hastalıkları tedavi edebileceği yönünde belirtiler var.^[32]

Sızdıran bağırsak sendromu olarak adlandırılan bir tıbbi durum, bazı alternatif tıp ve beslenme uzmanları başta olmak üzere bazı sağlık pratisyenleri tarafından, bağırsak duvarının normal işleyişini restore etmenin birçok sistemik sağlık sorununu iyileştirebileceği iddiasıyla popüler hale gelmiştir. Bu iddia ispat edilememistir. "sızdıran bağırsak sendromu" için yapılan tedavilerin - besin takviyeleri, probiyotikler,^[9] bitkisel ilaçlar, glütensiz yiyecekler veya düşük FODMAP, düşük şeker veya antifungal diyetler - faydalı oldukları iddia edilen sorunların çoğu için faydalı etkileri iddialarının kanıtları yoktur.^[18]

• İnce bağırsak
• Kalın bağırsak
• İshal
• Kabızlık