İçeriğe atla

Bağımlı toprak

Devletler ve bağımlı toprakları. Tüm bağımlı topraklar ISO 3166-1 kodlarıyla[Not 1] ve eğer kodları yoksa numaralarla[Not 2] işaretlenmiştir. Renklendirilmiş ama kodu veya numarası olmayan alanlar bağımsız ülkelerin bağımlı olmayan topraklarını göstermektedir. Antarktika ise kondominyum olarak gösterilmiştir.

Bağımlı toprak veya bağımlı bölge, henüz siyasi bağımsızlığını sağlayamamış veya egemen bir devlet olarak tam siyasi bağımsızlığını kazanamamış, egemenliği henüz kontrol eden devlet tarafından sağlanan toprak veya bölgelere verilen addır.[1]

Bağımlı topraklar, yaygın olarak bu bölgeleri yöneten devletlerin ayrılmaz bir bütünü olarak nitelenen topraklardan farklı olarak, idari bölünmelerinde gösterilmezler ve farklı bir birim olarak yer alırlar. İdari bölünümler genellikle ülkelerin kendilerine bağlı olarak gördüğü bölümlerdir ancak bağımlı topraklardaki özerklik sıklıkla bu idari bölünümlerden farklı olarak büyük ölçüde korunmaktadır. Ancak tarihteki çoğu koloni kendilerini kontrol eden devletlere bağımlı olarak görülmüşlerdir. Bu bağımsız bölgelerin çoğu, egemen ülkelere komşu bağımsız bir ülke iken fethedilmiş veya asimile edilerek bağımsız bölgeler haline gelmişlerdir. Bunlar genellikle siyasi özerkliklerini çok güçlü bir şekilde koruyarak bağımlı toprak olarak kalırlar. Bağımlılıklarını belirli özerklik derecesine kadar elde etmiş bölgeler de bağımlı toprak olarak kabul edilir.[2]

Bağımlı topraklar çeşitli siyasi kuruluşlarla yaptıkları farklı anlaşmalar ya da göçmenlik kurallarıyla veya özerklikleri hakkında belirli bir düzeyde sonuçlanmış anlaşmalar veya uluslararası anlaşmalarla, kendilerine tanınan özel bir konuma sahip olan bölgelerdir. Bunlar bu nedenle bazen bağımlı olarak kabul edilirken,[3] bazı zamanlarda kendilerini kontrol eden devletlerin ayrılmaz bir parçası[4] olarak kabul edilirler.[3] Åland (Finlandiya), Hong Kong (Çin) ve Makao (Çin) bunlara örnek verilebilir.[5]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ Amerika Birleşik Devletleri'nin küçük dış adaları UM- kodu ile başlamaktadır.
  2. ^ 1: Ağrotur ve Dikelya
    2: Ashmore ve Cartier Adaları
    3: Mercan Denizi Adaları

Kaynakça

  1. ^ "Declaration on the Granting of Independence to Colonial Countries and Peoples" [Sömürge Ülkelere ve Halklara Bağımsızlık Verilmesine Dair Birleşmiş Milletler Bildirisi]. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu. 14 Eylül 1960. 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2019Vikikaynak vasıtasıyla. 
  2. ^ "The United Nations and Decolonization" (İngilizce). un.org. 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2013. 
  3. ^ a b "United Nations General Assembly 15th Session - The Trusteeship System and Non-Self-Governing Territories (pages:509-510)" (PDF). 20 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2013. 
  4. ^ Listaba.com[]
  5. ^ The World Factbook 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Cia.gov. Retrieved on 2013-07-12.

Bibliyografya

  • George Drower, Britain's Dependent Territories, Dartmouth, 1992
  • George Drower, Overseas Territories Handbook, TSO, 1998

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nüfuslarına göre ülkeler ve bağımlı topraklar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu sayfa, nüfusa göre ülkeler ve bağımlı toprakların bir listesidir. Egemen devletleri, yerleşik bağımlı bölgeleri ve bazı durumlarda egemen devletlerin kurucu ülkelerini içerir ve listeye dahil edilme esas olarak ISO standardı ISO 3166-1'e dayanır. Örneğin, Birleşik Krallık tek bir varlık olarak kabul edilirken, Hollanda Krallığı'nı oluşturan ülkeler ayrı ayrı değerlendirilir. Buna ek olarak, bu liste ISO 3166-1'de bulunmayan sınırlı tanınırlığa sahip bazı devletleri de içermektedir. Ayrıca, Birleşmiş Milletlerin 2023 itibarıyla 8,045 milyar olarak tahmin ettiği dünya nüfusuna kıyasla her ülkenin nüfusu yüzde olarak verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Saint Lucia</span> Karayiplerde bir ada ülkesi

Saint Lucia, Batı Hint Adaları da denilen Karayipler'de Küçük Antiller'in bir parçası konumunda olan ve coğrafi açıdan Orta Amerika'ya dâhil edilen ada ülkesi. İngiliz Milletler Topluluğuna bağlı bir ülke olan Saint Lucia, Karayip Denizi ile Atlas Okyanusu arasında, Trinidad ve Tobago'nun kuzeyinde yer alır. Ülkenin başkenti Castries'dir. Ülkenin Kralı III. Charles’tır.

<span class="mw-page-title-main">Ülke bayrakları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda Birleşmiş Milletler tarafından bağımsız, egemen bir ülke olarak kabul edilen ve Birleşmiş Milletler'de üyeliği bulunan 193 ülke ile egemen bir devlet olarak kabul edilen ancak BM'de üyeliği bulunmayan Vatikan dahil toplam 194 ülkenin bayrağı ile yine ayrıca Birleşmiş Milletler üyesi en az bir ülke tarafından bağımsızlığı kabul edilen 9 ülke yer almaktadır. Birleşmiş Milletler üyesi tüm ülkeler tarafından bağımsızlığı kabul görmeyen bu ülkelerin isimleri italik olarak yazılmıştır. Belli bir ülkeye bağlı, idari açıdan söz konusu ülkelerin yönetiminde olan özerk bölgeler için ayrıca bağımlı topraklar listesi sayfasına bakınız.

Aşağıda Birleşmiş Milletler tarafından bağımsız, egemen bir ülke olarak kabul edilen ve Birleşmiş Milletler'de üyeliği bulunan 193 ülke ile egemen bir devlet olarak kabul edilen ancak BM'de üyeliği bulunmayan Vatikan dahil toplam 194 ülkenin şehirler listesi ile yine ayrıca Birleşmiş Milletler üyesi en az bir ülke tarafından bağımsızlığı kabul edilen 9 ülkeye ait şehirler listesi yer almaktadır. Birleşmiş Milletler üyesi tüm ülkeler tarafından bağımsızlığı kabul görmeyen bu ülkelerin isimleri italik olarak yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Güneybatı Afrika</span> (Afrikaanca: Suidwes-Afrika; Almanca: Südwestafrika), Afrika kıtasında günümüzde Namibya devletinin kurulu olduğu, 1918 ile 1990 yılları arasında Milletler Cemiyeti manda yönetimi altında Güney Afrika Cumhuriyetine bağlı bir bölge iken b

Güneybatı Afrika (Afrikaanca: Suidwes-Afrika; Almanca: Südwestafrika), Afrika kıtasında günümüzde Namibya devletinin kurulu olduğu, 1918 ile 1990 yılları arasında Milletler Cemiyeti manda yönetimi altında Güney Afrika Cumhuriyeti'ne bağlı bir bölge iken bölgeye verilen ad.

Bu listede bağlı oldukları ülkeler ile fizikî bağı olmayan ancak o ülkeye bağlı ve/veya bağımlı bir konumda olan bağımlı topraklar listelenmiştir. Çoğu Avrupa ülkelerinin eski kolonileri olan bu bölgeler, özellikle iç işlerinde özerklik yaşayabilmekte olup, uluslararası hukuk çerçevesinde tam egemenliğe sahip değildirler ve dış işlerinde anakara ülkeye bağlıdırlar.

<span class="mw-page-title-main">Ülke armaları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda Birleşmiş Milletler tarafından bağımsız, egemen bir ülke olarak kabul edilen ve Birleşmiş Milletler'de üyeliği bulunan 193 ülke ile egemen bir devlet olarak kabul edilen ancak BM'de üyeliği bulunmayan Vatikan dahil toplam 194 ülkenin resmi devlet arması ile yine ayrıca Birleşmiş Milletler üyesi en az bir ülke tarafından bağımsızlığı kabul edilen 9 ülkenin arması yer almaktadır. Birleşmiş Milletler üyesi tüm ülkeler tarafından bağımsızlığı kabul görmeyen bu ülkelerin isimleri italik olarak yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya Federal Cumhuriyeti</span>

Yugoslavya Federal Cumhuriyeti Balkanlar’da yer alan, iki cumhuriyetten oluşan ve 1992-2003 yıllarında yaşamış olan bir devlettir. Ülke iç savaşta parçalanan Yugoslavya SFC'nin sınırları değişen devamı sayılabilir. 2003'te devletin resmi adı değişti ve Sırbistan-Karadağ adı alındı. Devletin bulunmuş olduğu alanda bugün Sırbistan, Karadağ ve Kosovatanınma süreci bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Denizaşırı Toprakları</span> Birleşik Krallıkın hâkimiyetindeki on dört bölge

Britanya Denizaşırı Toprakları ya da Birleşik Krallık Denizaşırı Toprakları, Birleşik Krallık'ın bir parçasını oluşturmamakla birlikte Birleşik Krallık hâkimiyeti altında bulunan on dört bölgedir.

Kondominyum bir uluslararası hukuk terimi olup iki veya daha çok sayıda egemen gücün bir politik bölgedeki egemenlik gücünün, bu bölgeyi ayrı milli bölgelere bölmeden, birlikte ortaklaşa yüklenildiği önerisi üzerinde resmen anlaşmaları ve bu ortak hakları birlikte ortakça yürütmeleridir. Latince köklü bir hukuk terimidir: com=birlikte + dominium=sahiplilik veya egemenlik hakkı parçalarından oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Makam</span> Katolik Kilisesinin Piskoposluk Yönetimini ile Vatikanı yönetmek için piskoposlarca yönetilen bir yetki alanı oluşumu

Santa Sede (Latince: Sancta Sedes) veyahut Papalık Makamı; Batı Avrupa dillerinde "Aziz Sandalye", "Apostolik Makam", "Kutsal Koltuk" olarak adlandırılır. Bu isimlendirme Vatikan'ın devlet pozisyonunu belirleyen resmi isimlendirmesidir. Nihayetinde Roma’da bulunan Katolik Kilisesi'nin Piskoposluk Yönetimi'ni içerir ve devleti yönetmek için piskoposlarca yönetilen bir yetki alanı oluşumudur. Bu isimlendirme ise; Papa ile beraber Devlet Sekretaryasını, farklı Kongregasyonlarını ve papalık konseylerini içerir. Bütün bu sistemin başında bulunan kişiye de 'Başpiskopos' denir ve bu haliyle 'Papa'ya işaret etmektedir. Kısaca, Papalık Makamı, Katolik Kilise'sinin merkezi yönetimi olarak kabul edilebilir ve nihayetinde alışılagelen en basit isimlendirmesiyle buna Vatikan denilir.

<span class="mw-page-title-main">Afrika bayrakları</span> Vikimedya liste maddesi

Aşağıda Birleşmiş Milletler tarafından bağımsız, egemen bir ülke olarak kabul edilen ve Birleşmiş Milletler'de üyeliği bulunan 54 Afrika ülkesinin bayrakları yer almaktadır. Bu listede Afrika kıtasında yer almasına rağmen tanınmayan veya sınırlı bir şekilde tanınan bölgeler ile yine Afrika kıtasında yer almasına rağmen Afrika kıtası dışında yer alan ülkelere bağımlı konumda olan bağımlı topraklara ait bayraklar listelenmemiştir.

Amerika Birleşik Devletleri'nin siyasî birimleri ve bölümleri arasında aşağıdakiler bulunur:

<span class="mw-page-title-main">Yugoslavya</span> Eski bir Balkan devleti

Yugoslavya, Balkanlar’ın batısında 20. yüzyılda, üç defa farklı yapı ve idari şekille kurulmuş olan bir devlet olmuştur. Bu ada sahip olan devlet, 1918-2003 yıllarında çeşitli idari yapılarda varlığını sürdürmüş bir Balkan devletidir.

<span class="mw-page-title-main">Münhasır ekonomik bölge</span>

Münhasır ekonomik bölge (MEB), Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi uyarınca bir devletin deniz kaynaklarının araştırılması ve kullanılmasında su ve rüzgâr enerjisi de dâhil olmak üzere özel haklara sahip olduğu deniz bölgeleridir.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Suriye Cumhuriyeti</span> 1950den 1963teki Baasçı darbeye kadar modern Suriyenin öncül devleti

İkinci Suriye Cumhuriyeti -resmi adıyla 1950-1958 arasında Suriye Cumhuriyeti ve 1961-1963 arasında Suriye Arap Cumhuriyeti fiili olarak Nisan 1946'da Fransız Mandası'ndan bağımsız olan Birinci Suriye Cumhuriyeti'nin devamıdır. İkinci Cumhuriyet, 1950 Suriye Anayasası'nın üzerine kuruldu. 1953'ten 1954'e kadar Suriye'yi yöneten Edib Çiçekli bu anayasayı askıya aldı ve daha sonra Suriye 1958'de Birleşik Arap Cumhuriyeti'ni oluşturmak için Mısır Cumhuriyeti'ne katıldı. İkinci Cumhuriyet, Suriye'nin 1961'de birlikten çekilmesiyle yeniden başladı. 1963'te Suriye Baasçı Partisi, önümüzdeki on yıllar için Suriye'deki siyasi yapının temellerini atan kanlı bir askeri darbeyle iktidara geldi.

<span class="mw-page-title-main">Golan Tepeleri'nin statüsü</span> İsrail-Suriye sınırına yakın platonun uluslararası yasal statüsü

Golan Tepeleri, Batı Asya'nın Levant bölgesinde yer alan ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail tarafından Suriye'den ele geçirilen kayalık bir platodur. İsrail ve ABD dışındaki uluslararası toplum, Golan Tepeleri'nin İsrail tarafından askeri işgal altında tutulan Suriye toprağı olduğunu kabul etmektedir. Savaşın ardından Suriye, Hartum Kararı'nın bir parçası olarak İsrail ile herhangi bir müzakereyi reddetti.

Uluslararası Standartlar Teşkilatı (ISO), ISO 3166 standardı – Ülke ve alt bölümlerinin adlarının temsili için kodlar oluşturmuş ve sürdürmüştür. ISO 3166 standardı üç bölümden oluşur:

<span class="mw-page-title-main">Toprak (idari bölüm)</span> sınırlar içerisinde kalan topraklar

Toprak ya da bölge, tasarrufu belirli bir ülkeye, kişiye, kuruluşa veya hayvana ait veya bunlarla bağlantılı olan sınırları belirlenmiş bir kara, deniz veya uzay alanıdır.

Bu liste, bağımlı toprakların liderlerini listelemektedir. Bağımlı toprak, egemen bir devlet olarak tam siyasi bağımsızlığa veya egemenliğe sahip olmayan ancak kendisini kontrol eden ana devletin ayrılmaz alanının siyasi olarak dışında kalan toprak veya bölgelere verilen addır. Özellikle ikinci koşul, bağımlı toprağı, 'ana' devletin ayrılmaz bir parçasını oluşturan özerk idari bölümden veya idari bölümden ayırmaktadır.