Bisiklet ya da popüler olmayan eski adıyla velespit, motorsuz veya elektrik motorlu, iki veya üç tekerlekli, pedallı, insan gücü ile ilerleyen bir ulaşım aracıdır. 19. yüzyıl sonlarında bisiklet anlamında Arapça derrâce sözcüğünün kullanıldığı da belirtilmektedir. Halk dilinde bisiklet anlamında demirat, teker, yelatı gibi sözcüklerin kullanıldığı tespit edilmiştir. Bisikletin eş anlamlısı olarak ise çiftteker ve çalınga sözcükleri bulunmaktadır. Ulaşım ve eğlencenin yanı sıra bisiklet sporunda da kullanılır. BMX, Dağ bisikleti, şehir (hibrit) bisikleti, tandem, tur bisikleti, yol bisikleti gibi türleri vardır. Vitesli ve vitessiz türleri bulunmaktadır.
Bisiklet, iki tekerlekli bisikletin gelişmesi sonucunda ortaya çıkmış bir spor dalıdır. Eğlence, ulaşım ve yarışma amacıyla bisiklet sürmenin giderek yaygınlaşması bisiklet sporunu daha da geliştirmiştir. Ama bu yaygınlaşmada, bisikletin yeni gelişmelerle daha rahat ve kolay kullanılır bir araç haline gelmesinin de etkisi olmuştur.
Giro di Lombardia ya da Il Lombardia,, her yıl genellikle Eylül sonlarında İtalya'nın Lombardiya bölgesinde düzenlenen yol bisikleti klasiğidir. 2005 yılından beri UCI ProTour'un bir parçası iken, şimdi UCI Dünya Turu'nun bir parçasıdır. Avrupa profesyonel bisiklet takviminde geleneksel olarak sonuncu klasik bisiklet yarışıdır. Sonbahar mevsiminde yapılır, bu nedenle takma adlarından biri Düşen Yaprakların Yarışı dır. Yarış bisiklet sporunun en prestijli tek günlük yarışlarından olup, Milano-Sanremo, Ronde van Vlaanderen, Paris-Roubaix ve Liège-Bastogne-Liège ile birlikte bisikletin anıtsal klasiklerini oluşturmaktadır.
Yol bisiklet yarışı, asfalt yollarda yapılan yol bisikletinin bisiklet sporu disiplinidir. Yol yarışı, yarışmacı, etkinlik ve seyirci sayısı açısından en popüler profesyonel bisiklet yarışı şeklidir. En yaygın iki yarışma biçimi, bisikletçilerin aynı anda başladıkları ve bitiş noktasını belirlemek için yarıştıkları toplu başlangıç etkinlikleri ve bireysel bisikletçilerin veya takımların zamana karşı tek başına bir parkurda yarıştığı zamana karşı yarışlardır. Etap yarışları veya "turlar" birkaç gün sürer ve arka arkaya yapılan birkaç toplu başlangıç veya zamana karşı etaptan oluşur.
Bisiklet yarışı, çeşitli tipte bisikletlerin kullanıldığı yarışma sporu. Yol bisikleti yarışı, bireysel zamana karşı, Cyclo-cross, dağ bisikleti yarışı, pist bisikleti yarışı, BMX ve bisiklet pisti yarışı'nı da içeren birkaç kategoriden oluşmaktadır. Bisiklet yarışı, Olimpik sporlardandır. UCI bisiklet yarışlarını organize eden ve bisiklet sporunu yöneten kuruluştur.
Bisiklet, modern olimpik hareketin başladığı 1896 Yaz Olimpiyatları'ndan bu yana bütün olimpiyatlarda yer aldı. 1896'daki ilk Olimpiyat'ta 1 yol yarışı ve 5 pist yarışı düzenlendi. Kadınlarda bisiklet, Olimpiyat programına 1984 Olimpiyatları'ndaki yol yarışına kadar alınmadı. 1988'den bu yana kadınlar, pist yarışlarında da boy gösterdi. Dağ bisikleti yarışı, hem erkekler hem de kadınlar için Olimpiyat programına 1996'da dahil edildi. Bunu 2008'de BMX yarışları takip etti.
Bisiklet, 2008 Yaz Olimpiyatları'nda yer alan sporlardan biriydi. BMX kategorileri ilk kez olimpiyat takvimine alındı.
Pist bisikleti yarışı, özel olarak hazırlanan pistlerde veya veledromlarda, pist bisikleti kullanılarak yapılan bisiklet yarışı. İlk modern Olimpiyat Oyunları olan 1896 Yaz Olimpiyatları'ndan beri -1912 Yaz Olimpiyatları dışında- oyunlar dahilinde yer alan sporlardan biridir.
David Michael "Dave" Mirra, Amerikalı otomobil ve bisiklet yarışçısı. Subaru Ralli Takımı Amerika üyesiydi. Kendisi Chittenango, New York'ta doğmuştur.
Lee Valley VeloPark, Birleşik Krallık'ın başkenti Londra'da Olimpiyat Parkı'nda yer alan bir veledromdur. VeloPark, 2012 Yaz Olimpiyatları ve 2012 Paralimpik Yaz Oyunları sırasında ana tesislerden biri olarak kullanıldı. Mart 2014 tarihinde halka açıldı.
Sir Christopher Andrew Hoy İskoç asıllı İngiliz bisikletçi. Olimpiyatlar ve Dünya Şampiyonalarında Büyük Britanya'yı ve İngiliz Milletler Topluluğu Oyunları'nda İskoçya'yı temsil etmiştir. Toplamda on bir kez dünya şampiyonu ve altı kez Olimpiyat şampiyonu olmuştur.
Büyük Tur, yol bisikletinde Avrupa profesyonel bisiklet etap yarışlarındaki üç büyük yarıştan biridir: Fransa Bisiklet Turu, İtalya Bisiklet Turu, İspanya Bisiklet Turu. Toplu olarak Büyük Turlar terimi ile adlandırılırlar ve her üç yarış da günlük etaplarla üç haftalık yarışlar biçiminde birbirilerine benzemektedir. Uluslararası Bisiklet Birliği düzenlemelerinde özel statüye sahiptirler. UCI Dünya Turu'nda diğer yarışlara nazaran daha fazla puan kazandırmaktadırlar ve sadece bu yarışların 14 günden daha uzun sürmesine izin verilmektedir.
Kırmızı mayo, (İspanyolca: Jersey rojo), önceden Jersey oro, İspanya Bisiklet Turu'nda tüm etaplar sonucunda genel klasmanda en iyi zamana sahip bisikletçiye verilen, Tur'un en prestijli mayosu. 1935 yılında İspanyol Informaciones gazetesi tarafından kurulan Vuelta, Fransa Bisiklet Turu ve Giro d'Italia ile birlikte bisikletin üç "Büyük Tur" undan biridir. Başlangıçta yarış Nisan / Mayıs aylarında yapıldı, ancak 1995'te Eylül'e taşındı. Yarış, İspanya ve Avrupa'ya çok yakın olan ülkelerden geçerek, değişken olmasına rağmen, genellikle yaklaşık 3.500 kilometreyi kaplamaktadır. Yarış, etap adı verilen günlere bölünür. Yarış sonunda toplam kazananı belirlemek için her etap için bireysel bitiş süreleri toplanır. En az sürede yarışı tamamlayan genel klasmanı lider bitirir. Parkur her yıl değişmektedir, ancak geleneksel olarak yarış Madrid'de bitmektedir.
Bisiklet kulübü bisikletçiler için bir toplumdur. Şu an Batı ve Avrupada en popüler aktivitelerden biridir. Bisiklet kulüpleri, 19. yüzyılda ticari otomobil olmadığı ve at arabası ve atlı tramvay gibi taşıtların yaygın olduğu zamanlarda yarandı.
Bu liste, işleve göre kategorize edilmiş farklı bisiklet türlerine genel bir bakış sunar.
- 27.5 dağ bisikleti
- 29er (bisiklet)
- Aero bisiklet
- Amfibi bisiklet
- Sanat bisikleti
- Avatar 2000
- Yatay bisiklet
- Kayışlı bisiklet
- Benno Bikes
- Billboard bisiklet
- BMX bisiklet
- Boda boda
- Bootie (bisiklet)
- Kabin bisiklet
- Zincirsiz bisiklet
- Chopper bisiklet
- Palyaço bisikleti
- Kış bisikleti
- Konferans bisikleti
- Kruvazör bisiklet
- Bisiklet taksisi
- Siklo-çapraz bisiklet
- Dandy Horse
- Dekochari
- Yokuşlu bisiklet
- Elektrikli bisiklet
- Elektrikli tek tekerlekli bisiklet
- Şehir bisikleti
- Sabit vitesli bisiklet
- Düz çubuklu yol bisikleti
- Katlanır bisiklet
- Yük bisikleti
- Şanzımanlı bisiklet
- GenZe
- Hayalet bisiklet
- GI Flybike
- Gocycle
- Hibrit bisiklet
- Hidrolik bisiklet
- Kanguru bisikleti
- Lowrider bisiklet
- Askerî bisiklet
- Monowheel
- Motorlu bisiklet
- Moulton Bisiklet
- Dağ bisikleti
- Elektrikli tekteker
- Dağ tektekeri
- Parti bisikleti
- Path Racer
- Pedelec
- Yüksek tekerlekli bisiklet
- Plastik bisiklet
- Eğilimli bisiklet
- Yarış bisikleti
- Raleigh Chopper
- Raleigh Twenty
- Yaslanmış bisiklet
- Riese & Müller
- Yol bisikleti
- Roadster bisiklet
- Rowbike
- Güvenlik bisikleti
- Şaftla çalışan bisiklet
- Tek hızlı bisiklet
- Sabit bisiklet
- Stringbike
- Süperpedestrian
- Bisiklet süspansiyonu
- Uzun bisiklet
- Tandem bisiklet
- Üç vitesli bisiklet
- Zamana karşılı bisiklet
- Gezi bisikleti
- Basamaklı bisiklet
- Pist bisikleti
- Üç tekerlekli bisiklet
- Velocipede
- Velomobil
- VéloSoleX
- Tekerlekli bisiklet
- Xtracycle
Dağ bisikleti yarışı, off-road arazilerde düzenlenen rekabetçi dağ bisikleti spor disiplinidir. Union Cycliste Internationale (UCI), Durango, Colorado'da dünya şampiyonalarını onayladığında, 1990'ın sonlarına doğru disiplini tanıdı. İlk UCI Dağ Bisikleti Dünya Kupası serisi 1988'de gerçekleşti. Dokuz yarış pisti iki kıtayı kapsadı ve sponsorluğunu Grundig yaptı. Kros yarışı o zamanlarda tek Dünya Kupası sporuydu. 1993'te altı yarışlık Tepe inişi (downhill) Dünya Kupası tanıtıldı. 1996 yılında, cross-country dağ bisikleti etkinlikleri Olimpiyat Oyunlarına eklendi. 2006 yılında, cross-country dağ bisikleti etkinlikleri ABD'nin San Francisco kentinde ilk kez Dünya Sağırlar Bisiklet Şampiyonası'nın bir parçası oldu.
Dağ bisikleti, genellikle özel olarak tasarlanmış dağ bisikletlerinin kullanıldığı, genellikle off-road, engebeli arazide bisiklet sürme sporudur. Dağ bisikletleri diğer bisikletlerle benzerlik gösterir, ancak süspansiyon olarak kullanılan havalı veya helezon yaylı şoklar, daha büyük ve daha geniş tekerlekler ve lastikler, daha güçlü kadro malzemeleri ve mekanik veya hidrolik olarak çalıştırılan disk frenler gibi engebeli arazide dayanıklılığı ve performansı artırmak için tasarlanmış özellikler içerir. Dağ bisikleti yarışları genel olarak beş farklı kategoriye ayrılabilir: arazi, patika sürüşü, tüm dağ, downhill ve serbest sürüş.
Harrie Lavreysen, sprint etkinliklerinde yarışan Hollandalı bir pist bisikleti yarışçısıdır. 2020 Yaz Olimpiyatları'nda sprint ve takım sprint etkinliklerinde altın madalya kazanarak, 2024 Yaz Olimpiyatları'nda ise sprint, takım sprint ve keirin dallarında altın madalya alarak beş kez olimpiyat şampiyonu olmuştur. Lavreysen, 2016 UEC Avrupa Pist Bisikleti Şampiyonası'nda da takım sprint etkinliğinde yarışmıştır. Ayrıca, beş takım sprint, beş ardışık bireysel sprint (2019-2023) ve üç keirin (2020-2022) olmak üzere toplamda on üç dünya şampiyonluğu kazanmıştır.
Tokyo'daki 2020 Yaz Olimpiyatları'nın bisiklet yarışmalarında beş disiplinde 22 etkinlik yer aldı. 2020 Yaz Olimpiyatları COVID-19 pandemisi nedeniyle 2021 yılına ertelendi.
2023 Avrupa Oyunları'nda bisiklet mücadeleleri, 21-25 Haziran 2023 tarihleri arasında Polonya'in Krynica-Zdrój ve Krzeszowice kentlerinde düzenlenmiştir.
25 June (MTB)
Dağ bisikleti kros yarışları Krynica-Zdrój Hill Park'ta, BMX serbest stil yarışları ise Krzeszowice'deki yeni kaykay parkında gerçekleştirilmiştir.
Krzeszowice BMX Park
