İçeriğe atla

B-tipi ana kol yıldızı

B-tipi ana kol yıldızı (B V), tayf tipi B ve aydınlatma sınıfı V olan ana kol (hidrojen-yakan) yıldızıdır. Kütleleri Güneş'ten 2 ile 16 kat daha fazla ve yüzey sıcaklıkları 10.000 ile 30.000 K arasındadır.[1] B-tipi yıldızlar son derece parlak ve mavidir. Spektrumları, en çok B2 alt sınıfında ve orta derecede hidrojen çizgilerinde göze çarpan nötr helyuma sahiptir. Örnekler arasında Regulus ve Algol A sayılabilir.[2]

Bu yıldız sınıfı, Harvard yıldız spektrumları dizisi ile tanıtılmış ve Harvard Revize Edilmiş Fotometri Kataloğu'nda yayınlanmıştır. B Tipi yıldızların tanımı, görsel spektrumun mavi-mor kısmında iyonize helyum çizgilerinin görünmemesi, buna karşın iyonize olmayan helyum çizgilerinin belirgin şekilde görünmesidir. B tipi de dahil olmak üzere tüm spektral sınıflar, bir sonraki sınıflandırmaya ne kadar yaklaştıklarını gösteren sayısal bir son ek ile alt bölümlere ayrılmıştır. Dolayısıyla B2, B tipinden (veya B0) A tipine giden yolun 1/5'idir.[3][4]

Ancak daha sonra, daha incelikli spektrumlar, B0 tipi yıldızlar için iyonize helyum çizgileri gösterdi. Benzer şekilde, A0 yıldızları da iyonize olmayan helyumun zayıf çizgilerini gösterir. Sonraki yıldız spektrum katalogları yıldızları, belirli frekanslardaki soğurma çizgilerinin kuvvetlerine göre veya farklı çizgilerin güçlerini karşılaştırarak sınıflandırdı. Bu nedenle MK Sınıflandırma sisteminde spektral sınıf B0, 420 nm'deki çizgiden daha güçlü olan 439 nm dalga boyundaki çizgiye sahiptir.[5] Balmer serilerinde hidrojen çizgileri B sınıfı boyunca daha da güçlenir, daha sonra A2 tipinde zirveye ulaşır. İyonize silikon çizgileri, B Tipi yıldızların alt sınıfını belirlemek için kullanılırken, magnezyum çizgileri sıcaklık sınıflarını ayırt etmek için kullanılır.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Empirical bolometric corrections for the main-sequence 17 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., G. M. H. J. Habets ve J. R. W. Heintze, Astronomy and Astrophysics Supplement 46 (Kasım 1981), pp. 193–237, Tables VII - VIII.
  2. ^ SIMBAD, Regulus 14 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ve Algol A 20 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. girişleri, 11 Mart 2021 tarihinde erişilmiştir.
  3. ^ Pickering, Edward Charles (1908). "Revised Harvard photometry : a catalogue of the positions, photometric magnitudes and spectra of 9110 stars, mainly of the magnitude 6.50, and brighter observed with the 2 and 4 inch meridian photometers". Annals of the Astronomical Observatory of Harvard College. Cilt 50. s. 1. Bibcode:1908AnHar..50....1P. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2009. 
  4. ^ a b Gray, C. Richard O.; Corbally, J. (2009). Stellar Spectral Classification. Princeton University Press. ss. 115-122. ISBN 978-0691125114. 
  5. ^ Morgan, William Wilson; Keenan, Philip Childs; Kellman, Edith (1943). An atlas of stellar spectra, with an outline of spectral classification. Chicago, Ill: The University of Chicago press. Bibcode:1943assw.book.....M. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırmızı dev</span> yıldız evriminin geç aşamalarında ve düşük ya da orta kütlede olan bir dev yıldız

Kırmızı dev, yıldız evriminin geç aşamalarında ve düşük ya da orta kütlede olan bir dev yıldız. 4.700 °C ya da daha düşük sıcaklıkta olabilir. Dış atmosferi şişkin ve seyrektir. Kırmızı devin dış görünümü sarı-turuncudan kırmızıya uzanabilmektedir ve K ve M tayfsal tipini içerir ayrıca S sınıfı yıldız ve karbon yıldızı.

<span class="mw-page-title-main">Mavi dev</span>

Mavi dev, aydınlatma sınıfı III (dev) veya II olan yüksek yüzey sıcaklığına sahip bir dev yıldız türüdür. Mavi devler, Hertzsprung-Russell diyagramında anakolun üst kısmında yer alan yıldızların hemen sağında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kırmızı cüce</span>

Hertzsprung-Russell diyagramına göre kırmızı veya kızıl cüce, küçük ve nispeten soğuk, ya geç K ya da M spektral tipi bir yıldıza verilen isimdir. Yıldızların büyük çoğunluğunu oluşturan kırmızı cüceler yaklaşık olarak Güneş'in yarısından daha az kütleye sahiptirler ve yüzey sıcaklıkları 3.500 K'den düşüktür.

<span class="mw-page-title-main">Yıldız sınıflandırma (astronomi)</span>

Yıldız sınıflandırma, gökbilimde, yıldızların öncelikle sıcaklıklarına göre sınıflandırılıp, diğer nitelikleri ile bu sınıfların arıtılmasıdır. Yıldız sıcaklıkları Wien'in yer değiştirme yasasına göre sınıflandırılabilseler de, uzak yıldızlar ile sorunlar ortaya çıkmaktadır. Yıldız tayfölçümü ise soğurma çizgilerine dayalı bir sınıflandırma yöntemi sunmaktadır. 19. yüzyıla dayanan ve bugünkü yöntemlerin de temelini oluşturan bir sınıflandırma, yıldızları tayfölçüm sayesinde A'dan Q'ya kadar sıralamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kırmızı üstdev</span>

Kırmızı (al) üstdevler, tayf tipi K-M ve aydınlatma gücü sınıfı I olan üstdev yıldızlardır. Hacim olarak evrenin en büyük yıldızlarıdırlar.

<span class="mw-page-title-main">Üstdev</span>

Üstdevler en olağanüstü büyüklükteki yıldızlar arasındadırlar. Hertzsprung-Russell çizeneğinin üst bölümünde bulunurlar. Tayfsal sınıflandırma açısından üstdevler Ia veya Ib olarak belirtilirler. Mutlak kadirleri -5 ile -12 arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Dev yıldız</span>

Dev yıldız, aynı yüzey sıcaklığına sahip bir anakol yıldızından önemli ölçüde daha büyük bir yarıçapa ve aydınlatma gücüne sahip olan yıldızdır. Büyük bir boyut mutlaka büyük kütle anlamına gelmez, dev bir yıldızın yoğunluğu bazen çok düşük olabilir. Hertzsprung-Russell diyagramındaki anakolun tepesinde yer alırlar ve aydınlatma sınıfları II ve III'e karşılık gelir. Dev ve cüce terimleri, 1905 civarında Ejnar Hertzsprung tarafından benzer sıcaklık veya tayf tipine rağmen oldukça farklı aydınlatma gücüne sahip olan yıldızlar için türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Parlak dev</span>

Parlak devler, Yerkes Tayf Sınıflandırmasına göre aydınlatma sınıfı II olan yıldızlardır. Bu kategoride, devler ve süperdevler arasındaki sınırda bulunan her iki yıldız tipi de yer alır. Sınıflandırmada genel olarak son derece yüksek aydınlatma gücüne sahip dev yıldızlar yer alır fakat süperdev olarak sınıflandırılacak kadar yeterince parlak ve büyük değildirler.

<span class="mw-page-title-main">K-tipi ana kol yıldızı</span>

K-tipi ana kol yıldızı, , tayf tipi K ve aydınlatma sınıfı V olan ana kol (hidrojen-yakan) yıldızıdır. Bu tip yıldızlar, boyut olarak kırmızı M-tipi ana kol yıldızları ile sarı G-tipi ana kol yıldızları arasında yer alırlar. Kütleleri Güneş'ten 0,6 ile 0,9 kat daha fazladır ve yüzey sıcaklıkları 3.900 ile 5.200 K arasındadır. En iyi bilinen örnekler Alfa Centauri B ve Epsilon Indi'dir. Çok uzun süredir ana kol üzerinde kararlı olduklarından dünya dışı yaşam arayışlarında özel bir öneme sahiptirler. Bu yıldızların yörüngesindeki karasal gezegenlerde, yaşam için uygun ortamlar oluşmuş olabileceği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tip Ib ve Ic süpernova</span>

Ib ve Ic tipi süpernovalar, çok büyük kütleli yıldızların çekirdeklerinin çökmesi sonucu oluşan patlamaların kategorilerinden ikisidir. Bu tür yıldızlar yüzeylerindeki Hidrojenin tamamını tüketirler. Ia tipi bir Süpernova'nın spektrumu ile kıyaslandığında, silikona ait emilim çizgilerinin eksik olduğu görülür. Bu Ib ve Ic tipi Süpernovaların çekirdeklerindeki helyumun da büyük çoğunluğunun tükendiği Hipotezi yapılmıştır. Bundan dolayı bu iki tip süpernovaya tükenmiş çekirdeği çöken süpernova denir.

<span class="mw-page-title-main">Altdev</span>

Altdev, anakol yıldızlarından daha parlak ve dev yıldızlardan daha az parlak olan bir yıldız türüdür. Altdev terimi, belirli bir spektral aydınlanma sınıfına ve bir yıldızın evriminde bir aşama için kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Altcüce</span>

Altcüce, parlaklık seviyesi VI olan bir yıldız türüdür. Aynı spektral türdeki anakol yıldızlarının parlaklığının 1.5 ila 2 daha az parlak yıldızlar olarak tanımlanırlar.

<span class="mw-page-title-main">Mavi üstdev</span>

Mavi üstdev, bilimsel olarak OB üstdevleri olarak adlandırılan sıcak parlak yıldızlardır. Parlaklık sınıfı I ve spektral sınıf B9 veya daha öncekilere sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Sarı üstdev</span>

Sarı üstdev, genellikle süper parlaklık sınıfına sahip spektral F veya G tipi üstdevlerdir. Ana diziden uzaklaşıp gelişen, daha da aydınlık hale gelen yıldızlardır.

<span class="mw-page-title-main">Sarı üstündev</span>

Sarı üstündev, A'dan K'ye bir spektral sınıf ve yaklaşık 20-60 güneş kütlesi ile geniş bir atmosfere sahip bir üstündevlerdir. Bunlar -9'un etrafında mutlak parlaklığı ile en görünebilen parlak yıldızlar arasında yer alırken, aynı zamanda Samanyolu'nda sadece 15 tanesi bilinmekte ve bunlardan altısı sadece tek bir kümede en nadir olanlardan biridir. Bunlar, bazen, O ve B tipi yıldızlara kıyasla serin üstündevler olarak, bazen kırmızı üstdevlerle karşılaştırıldığında sıcak üstündevler olarak adlandırılırlar.

<span class="mw-page-title-main">A-tipi ana kol yıldızı</span> yıldız sınıflandırması

A-tipi ana kol yıldızı veya cüce yıldız, tayf tipi A ve aydınlatma sınıfı V olan ana kol (hidrojen-yakan) yıldızıdır. Bu yıldızlar, güçlü hidrojen Balmer soğurma çizgileri ile tanımlanan bir tayfa sahiptir. Kütleleri Güneş'ten 1,4 ile 2,1 kat daha fazla ve yüzey sıcaklıkları 7.600 ile 10.000 K arasındadır. Yakındaki parlak örnekler; Altair, Sirius A ve Vega'dır. A tipi yıldızların konveksiyon bölgesi yoktur ve bu nedenle manyetik bir dinamo barındırmaları beklenmez. Sonuç olarak, güçlü yıldız rüzgarlarına sahip olmadıklarından X-ışını emisyonu üretme imkanından yoksundurlar.

Karbon yıldızı, atmosferi oksijenden daha fazla karbon içeren tipik olarak asimptotik dev kol yıldızı ve parlak bir kırmızı devdir. İki element, yıldızın üst katmanlarında birleşerek atmosferdeki tüm oksijeni tüketen, karbon atomlarını diğer karbon bileşiklerini oluşturmak üzere serbest bırakan ve yıldıza "isli" bir atmosfer ve çarpıcı yakut kırmızısı bir görünüm veren karbonmonoksiti oluşturur. Ayrıca bazı cüce ve üstdev karbon yıldızları da vardır ve daha yaygın olan dev yıldızlara bazen onları ayırt etmek için klasik karbon yıldızları denir.

<span class="mw-page-title-main">O-tipi ana kol yıldızı</span>

O-tipi ana kol yıldızı, tayf tipi O ve aydınlatma sınıfı V olan ana kol (hidrojen-yakan) yıldızıdır. Bu tip yıldızlar Güneş'in kütlesinin 15 ila 90 katı kütleye ve 30.000 ila 50.000 K arasında yüzey sıcaklığına sahiptir. Güneş'ten 40.000 ila 1.000.000 kat daha parlaktırlar.

<span class="mw-page-title-main">F-tipi ana kol yıldızı</span>

F-tipi ana kol yıldızı, tayf tipi F ve aydınlatma sınıfı V olan ana kol (hidrojen-yakan) yıldızıdır. Bu tip yıldızlar Güneş'in kütlesinin 1 ila 1,4 katı kütleye ve 6.000 ila 7.600 K arasında yüzey sıcaklığına sahiptir. Bu sıcaklık aralığı F tipi yıldızlara sarı-beyaz bir renk verir. Bir ana kol yıldızı, cüce yıldız olarak da belirtildiği için bu yıldız sınıfı aynı zamanda sarı-beyaz cüce olarak da adlandırılabilir. Kayda değer örnekler arasında; Procyon A, Gama Virginis A ve B ile KIC 8462852 sayılabilir.

<span class="mw-page-title-main">B(e) yıldızı</span> Spektrumunda belirgin yasaklı nötr veya düşük iyonlaşma emisyon çizgileri olan B-tipi yıldız

B[e] yıldızı, spektrumunda belirgin yasaklı nötr veya düşük iyonlaşma emisyon çizgileri olan bir B-tipi yıldızdır. Bu tanımlama; spektral sınıf B, spektral sınıflandırma sisteminde emisyonu gösteren küçük harf e ve yasaklı çizgileri gösteren köşeli parantezler birleştirerek elde edilir. Bu yıldızlar genellikle güçlü hidrojen emisyon çizgileri de sergilerler, ancak bu özellik diğer birçok yıldızda da bulunur ve bir B[e] nesnesini sınıflandırmak için yeterli değildir. Diğer gözlemsel özellikler arasında optik doğrusal polarizasyon ve genellikle normal B-sınıfı yıldızlardan daha güçlü olan kızılötesi radyasyon, yani kızılötesi fazlalığı da bulunur. B[e] doğası geçici olduğundan, B[e]-tipi yıldızlar bazen normal B-tipi bir spektrum sergileyebilirler ve daha önceden normal B-tipi olan yıldızlar, B[e]-tipi yıldızlara dönüşebilirler.