İçeriğe atla

Büyükayı kümesi

Büyükayı kümesi
Büyük Ayı Kümesi'nin haritası
Gözlem verisi (Dönem J2000)
TakımyıldızBüyük Ayı
Sağ açıklık (α)11sa 57d 11,1s[1]
Dik açıklık (δ)+49° 17′ 18″[1]
Özellikler
Kırmızıya kayma (z)0,003000[1]
Dikey hız ()899 km/s[1]
Uzaklık49,24 MIy (15,1 Mpc)
Katalog belirtmeleri
Ursa Major CLUSTER

Büyükayı Kümesi (Büyükayı I Kümesi, UMa I ClG), Başak Süperkümesi'nin içerisinde bulunan sarmal-zengin galaksi kümesidir.

Küme içerisindeki büyük gökadalar: Kuzey parçasında bulunan NGC 3631, NGC 3953, M109 ve güney parçasında bulunan NGC 3726, NGC 3938 NGC 4051'dir.

Büyükayı kümesi, yaklaşık olarak 49,24 MIy (15,1 Mpc) uzaklıktadır.[1] Başak kümesi'nin sıkışık ortamından farklı olarak, buradaki önemli gökadaların çoğunluğu sarmal galaksilerdir. Bu gökadalar kuşağı, genellikle Büyükayı Kuzey ve Büyükayı Güney olmak üzere iki ayrı gruba ayrılır. Ancak ortada bu iki grubu birbirinden ayıran gerçek bir sınır yoktur ve her iki gruptaki gökadalar bizden aşağı yukarı aynı uzaklıktadırlar.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "NED results for object Ursa Major Cluster". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Başak kümesi</span>

Başak Kümesi yaklaşık olarak 59 ± 4 milyon ışık yılı (18.0 ± 1.2 Mpc) uzaklıkta Başak takımyıldızında bulunan Gökada kümesi. Yaklaşık olarak 1300 (2000 ve üzeri de olabilir) gökada içerir Küme daha büyük olan Yerel süperküme'nin kalbini oluşturur ve Yerel grub'un uzak bir üyesidir. Kütlesi yaklaşık olarak 1.2×1015 M olarak hesap edilir ve yarıçapı 2.2 milyon pc'dir.

<span class="mw-page-title-main">Galaksi grubu</span> kütleçekim etkisiyle birbirlerine bağlı birçok gökadadan oluşan bir topluluk

Galaksi grubu (veya gökada grubu ya da gökada öbeği), kütleçekim etkisiyle birbirlerine bağlı birçok gökadadan oluşan bir topluluktur. Her biri en az Samanyolu kadar parlak olan (Güneş'in parlaklığının yaklaşık 1010 katı), yerçekimsel olarak bağlı yaklaşık 50 veya daha az üyeden oluşan bir galaksi topluluğudur. Birinci dereceden kümelenme olan gruplardan daha büyük galaksi koleksiyonlarına galaksi kümeleri denir.

<span class="mw-page-title-main">Saç Kümesi</span>

Saç Kümesi, 1.000'in üzerinde tanımlanmış gökada içeren büyük bir gökada kümesidir. Aslan kümesi ile birlikte Saç Süperkümesi'ni oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Ocak kümesi</span>

Uzaklığı yaklaşık olarak 62.0+5.9-5.5 MIy, olan Ocak Kümesi, 100 milyon ışık yılı içinde, Başak kümesi'nden çok daha küçük ikinci en zengin gökada kümesidir. Irmak kümesi ile birlikte, güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir kümedir. Birbirlerine yakın görünseler de aralarında 20 milyon ışıkyılı mesafe vardır. Bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları da vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Süperkümesi" veya "Güney Süperkümesi" olarak adlandırılırlar. Kümenin merkezinde NGC 1399 bulunur, gökyüzünde iki derecelik bir alana yayılmış gökadalardan oluşan yoğun bir çekirdeği vardır ve bu da kümeyi amatör gök bilimci için popüler bir hedef haline getirmektedir. Bu küme, ayrıca iki çok büyük gökada içermektedir. Bunlar NGC 1316 ve NGC 1365'tir. Bu gökadalar, Ocak Kümesi'ndeki diğer tüm gökadalardan daha büyüktür.

<span class="mw-page-title-main">Irmak kümesi</span> Galaksi topluluğu

Irmak Kümesi, uzaklığı yaklaşık olarak 68,49 MIy (21 Mpc)olan ve güney yarımkürede yer alan çok ünlü bir gökada kümesidir. Ocak kümesi ile birlikte bu iki kümenin etrafına saçılmış birçok başka gökada grupları vardır ve bu gruplar toplu olarak sık sık "Ocak Üstkümesi" veya "Güney Üstkümesi" olarak adlandırılırlar. Bu küme, Ocak Kümesi'ne kıyasla, biraz gökadaların daha geniş bir alana yayılmış olmasından, biraz da kümenin daha uzak ve bu nedenle de Ocak Kümesi'nden daha sönük olmasından dolayı, daha az şaşırtıcıdır. Irmak Kümesi kabaca iki parçaya ayrılmıştır. Bunlar, NGC 1407 çevresindeki kuzey alt grubu ve NGC 1395 çevresindeki güney alt grubudur. Kümenin bilinen diğer adı Ocak II Kümesi'dir.

<span class="mw-page-title-main">Köpekler II Grubu</span>

Köpekler II Grubu veya Av Köpekleri II Grubu, Av Köpekleri takımyıldızında Dünya'dan yaklaşık olarak 26 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. Grup, Yerel Süperküme içinde yer alır. Başlıca üyeleri büyük ihtimalle M106, NGC 4096 ve NGC 4490'dır. Bununla birlikte, gökyüzünün bu bölgesinde birçok başka gökada grubu bulunmakta ve tüm bu bölge Av Köpekleri Bulutu olarak bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">M109 Grubu</span> sarmal gökada çıkıntısı

M109 Grubu, Büyük Ayı Grupları Başak kümesi'nin bir kenarında, uzayda 20 milyon ışıkyılı büyüklüğünde bir alana yayılan, büyük bir sarmal gökada çıkıntısıdır. Muhtemelen burada iki ana grup bulunmaktadır; Büyükayı Kuzey ve Büyükayı Güney.

<span class="mw-page-title-main">M83 Grubu</span> Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan bileşik gökadalar grubu

Erboğa A/M83 Grubu, Suyılanı, Erboğa ve Başak takımyıldızları bölgesinde bulunan karmaşık bir gökada grubudur. Grup, büyük olasılıkla iki alt gruptan oluşur. Erboğa A Grubu, yaklaşık olarak 11,9 MIy uzaklıktaki yakın bir radyo gökada olan Erboğa A merkezinin etrafındadır. M83 Grubu, yaklaşık olarak 14,9 MIy uzaklıkta ve karşıdan görünen bir sarmal gökada olan Messier 83 merkezi etrafındadır.

<span class="mw-page-title-main">Başak II Grupları</span> gökada kümeleri dizisi

Başak II Grupları, Başak kümesi'nin güney kenarında bulunan gökadalar grubundan güneye doğru inen ince uzun bir gökada grubudur.

<span class="mw-page-title-main">Aslan II Grupları</span> gökada kümeleri dizisi

Aslan II Grupları, Başak kümesi'nin sağ tarafında 30 milyon ışık yıllık bir alana yayılmış gökadalar grubudur. Grup, Başak Süperkümesi'nde önemli bir gökada kümesidir. Aslan II Grupları, kendisi de bu bölgede bulunan ve bize daha yakın olan Aslan I Grubu'nun arkasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Başak III Grupları</span> çok belirgin bir gökadalar çizgisi oluşturan gökada grupları

Başak III Grupları, Başak kümesi'nin sol tarafında çok belirgin bir gökada grupları çizgisi oluşturan gökada grupları. Başak Kümesi'nin yerçekimsel gücü, bu gruplar topluluğunu uzayda 40 milyon ışık yıllık bir alana yayılan uzun bir gökadalar zinciri haline getirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 1316</span> galaksi

NGC 1316, Ocak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 62 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir merceksi gökadadır. James Dunlop tarafından 2 Eylül 1826 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 154 olarak "İç emilim ile bozulmuş gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. NGC 1316 bir radyo gökadadır. Gökyüzündeki dördüncü en parlak radyo kaynağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Messier 90</span> galaksi

Messier 90 Başak takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 40,08 MIy (12,29 Mpc) uzaklıkta bulunan bir ara sarmal gökadadır. Charles Messier tarafından 18 Mart 1781 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 76 olarak "Eşlikçileri küçük ama yüksek yüzey parlaklığına sahip sarmal gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Bu gökadanın Arp 76 olarak listelenmesine yol açan "nesne", muhtemelen etkileşim halinde olduğu IC 3583'dür.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3718</span> galaksi

NGC 3718, Büyükayı takımyıldızı bölgesinde yaklaşık olarak 52,51 MIy (16,1 Mpc)uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 12 Nisan 1789 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve Arp 214 olarak "Düzensizliklere, emilime ve çözülüme sahip gökadalar" kategorisi altında Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. NGC 3718, Büyük Ayı Grupları içindeki Büyükayı kümesi'nin kuzey parçasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4389</span> galaksi

NGC 4389 Av Köpekleri takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 42 milyon ışık yılı uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökada. Wilhelm Herschel tarafından 10 Nisan 1788 tarihinde keşfedilmiştir. Büyükayı kümesi'nin güney parçasına dahildir.

<span class="mw-page-title-main">NGC 4753 Grubu</span>

NGC 4753 Grubu veya NGC 4643 Grubu, Başak kümesi'nin güney kenarındaki parçayı oluşturan Başak II Grupları içinde bulunan bir altgrup.

<span class="mw-page-title-main">NGC 5084 Grubu</span>

NGC 5084 Grubu, Başak kümesi'nin güney kenarındaki parçayı oluşturan Başak II Grupları içinde bulunan bir altgrup. NGC 4697 ve NGC 4699 gruplarını geçerek güneye doğru uzanan Başak II Grupları, NGC 5084 altgrubuyla son bulur.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3769</span>

NGC 3769, Büyük Ayı takımyıldızında yaklaşık olarak 42,4 MIy (13 Mpc) uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. William Herschel tarafından 5 Şubat 1788 tarihinde keşfedildi. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve yakınındaki NGC 3769A ile birlikte "çift ve çoklu gökadalar" kategorisi altında "etkileşen gökadalar" olarak Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Gökada, Büyük Ayı Grupları içindeki Büyükayı kümesi'nin güney parçasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">NGC 3769A</span> galaksi

NGC 3769A, Büyük Ayı takımyıldızında yaklaşık olarak 42,07 MIy (12,9 Mpc) uzaklıkta bulunan bir çubuklu sarmal gökadadır. Gerçekte bir NGC cismi değildir, fakat NGC 3769 ile bir gökada çifti oluşturduklarından sıklıkla NGC 3769A olarak belirtilir. Halton Arp tarafından görüntülenmiş ve yakınındaki NGC 3769 ile birlikte "çift ve çoklu gökadalar" kategorisi altında "etkileşen gökadalar" olarak Tuhaf Gökadalar Atlası'na dahil edilmiştir. Gökada, Büyük Ayı Grupları içindeki Büyükayı kümesi'nin güney parçasında yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Saç I Grubu</span> Berenisin Saçı takımyıldızındaki gökada grubu

Saç I Grubu, Berenis'in Saçı takımyıldızında yaklaşık olarak 14,5 Mpc (47,3 Mly) uzaklıkta bulunan bir gökada grubudur. Sarmal gökadalar açısından zengin olmakla birlikte az sayıda eliptik ve merceksi gökada içeren grubun en parlak üyesi NGC 4725'tir. Saç I, daha uzakta bulunan Saç ve Aslan kümelerinin önünde yer alır ve Başak Süperkümesi'ne dahildir.