İçeriğe atla

Büyük Zire

Büyük Zire
Böyük Zirə
Harita
Siyasi
Adadaki ülke(ler)

Nargin Adası ya da günümüzdeki adı ile Büyük Zire (Azericeː Böyük Zirə, kelime anlamı ile Büyük Ada), Hazar Denizi'nin Azerbaycan'a ait bölümünde yer alan bir ada. Ada, Dash Zira, Kum Adası, Zenbil, Sangi-Mugan, Chikil, Kara Su, Kara Zira, Gil, Ignat Dash gibi büyük ve birkaç küçük adadan oluşan Bakü takımadalarının bir parçasıdır ve Bakü Körfezi'nde yer alır. Bakü'nün sahil hattından 10,5 kilometre uzaklıkta yer alır.

Adanın toplam alanı 1,4 kilometrekaredir. Uzunluğu 3,1 kilometre, eni 900 metredir. Adanın kuzeybatı kesimleri dik yamaçlardan oluşmaktadır. Bu kısımlarda Bitki oluşumu çok azdır.

Hazar foku, Mersin balığı ve birçok farklı türde kuş ada çevresinde gözlemlenebilmektedir.

Toponimi

Adanın modern ismi olan Boyuk Zira kelimesi Azerice "büyük" anlamına gelen "böyük" ve Arapça "ada" anlamına gelen "cezire" kelimesinden oluşmuştur.

Bakü takımadalarındaki diğer bütün adalar gibi Nargin Adası'nın adı da Ruslar, özellikle de 17. yüzyıl civarında bölgede beliren Kazaklar tarafından değiştirilmiştir. Boyuk Zira, Nargin adı ile de bilinmektedir. Bu isim de I. Petro ile ilişkilendirilmektedir. Nargin kelimesi, "dar boğaz" anlamına gelen Almanca "Nargin", Letonca "Narginten" kelimelerinden gelmiş olmalıdır. Nargin Adası, 1990 yılında orijinal ismini geri almıştır.[1]

Stratejik Önemi

Ada, Hazar Denizi'nde, Bakü'nün 5 kilometre açığında yer almaktadır. Ada, Azerbaycan Cumhuriyet Savunma Bakanlığı yönetimindedir. Adanın yapısı kayalıktır.[2] 2008 yılının Ocak ayında SOCAR, Lökbatan ilinden Boyuk Zira Adası'na 17 kilometre uzunluğunda, 12-14 metre derinliğinde su hattı çekmiştir.[3]

Tarihi

Deniz feneri

Adadaki deniz feneri 11 Aralık 1885 yılında çalışmaya başladı. Deniz feneri, Bakü Körfezi'ne giriş yapan gemilere kolaylık sağlaması amacı ile adanın güney kesimlerine inşa edildi. Deniz feneri, üç metrelik bir kule, tepesinde lambaı ile bir konut halinde inşa edilmiştir. Bir gazyağı fitil brülörü ve 4. dereceden ışık-optik bir aparatlı bir gaz lambası, gemiler için yolu aydınlatmaktadır.

1941 yılında, II. Dünya Savaşı'nda Doğu Cephesi'nin açılması ile birlikte bina Kızıl Ordu'nun emri ile havaya uçuruldu. Adada, Bakü'yü Alman hava saldırılarından korumak için uçaksavar silahları kuruldu, çünkü deniz feneri binası Alman havacılar için önemli bir nokta idi. Deniz feneri 1958 yılında restore edildi. Adanın orta orta kesiminde, karmaşık bir optik seyir sistemi ile donatılmış 18 metre yüksekliğinde bir taş kule inşa edildi. Yolun bakımı bir izleme yöntemi ile gerçekleştirilmekte ve personel her iki haftada bir değişmektedir. Deniz fenerinin ışıkları Bakü'den 20-30 kilometre uzaklıktan da görülebilmektedir. Deniz fenerinin gücü güneş panellerinden elde edilmektedir. Ayrıca bir dizel jeneratörle birlikte 7 güne varan güç depolanması sağlanmaktadır.

I. Dünya Savaşı

Nargin Adası, I. Dünya Savaşı sırasında Türkiye ve Azerbaycan arasında trajik olaylara ev sahipliği yapmıştır. Doğu Anadolu'nun Ruslar tarafından işgali sırasında tutuklanan 10 bin kadar asker ve sivil adada esir olarak tutulmuştur. Esirler açlık, yılan ısırması ve hapishane görevlilerinin işkenceleri nedeni ile ölmüştür. Hasan Cüneyd Zapsu'nun anlattığına göre, dedesi Abdurrahim Rahim Zapsu da adadaki esirlerden birisiydi ve bir hemşirenin yardımı ile kurtulmuştu. Ayrıca, Türk pilot Vecihi Hürkuş da adada esir tutulanlardan birisi idi ve yöre sakinlerinin yardımları ile kurtulmuştu.[4]

Adadaki Türk askerlerin trajedii ile ilgili olarak Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından da 20. yüzyılın başlarında bir belgesel çekildi. O yıllara ait belgeler ve görüntüler ile birlikte 11 askere ait anılar, "Cehennem Adasıː Nargin" adlı belgeselle izleyiciler ile buluştu. Son yıllarda, Nargin Adası'nda ölen Türk vatandaşlarının anısına bir anıt dikilmesi önerisi, TBMM milletvekili Turhan Çömez ve diğer vekiller tarafından sıklıkla dile getirilmeye başlandı.[5][6]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Острова Апшеронского полуострова". 15 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Азербайджан: На Острове Минобороны На Каспии Планируется Построить Курорт Стоимостью В Миллиарды Долларов". Eurasianet.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "ГНКАР провела на остров Наргин водопровод". 1news.az. 1 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Фешенебельный курорт на расстрельном острове – история учит тому, что ничему не учит". 6 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "На каспийском острове Беюк Зиря, он же бывший Наргин, будет построен фешенебельный город-курорт". 7 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "ОСТРОВ НАРГИН: РАЙ или МУЗЕЙ?". 6 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bakü</span> Azerbaycanın başkenti

Bakü, Azerbaycan'ın, Hazar Denizi'nin batı kıyısında yer alan başkentidir. Kafkasya’nın en büyük şehri, en önemli kültür ve ticaret merkezidir. Ülkenin en doğusundaki ve en önemli sanayi, ticaret ve kültür merkezi olmanın yanı sıra bir liman kenti olarak da önemlidir. Şehirde yaşayanların büyük çoğunluğunu Azerbaycanlılar oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Denizi</span> Dünyanın en büyük gölü

Hazar Denizi dünyanın en büyük gölü veya eksiksiz bir deniz olarak sınıflandırılan dünyanın en büyük iç su kütlesidir. Adını Hazar Kağanlığı'ndan almıştır. Güneydoğu Avrupa ve güneybatı Asya'dadır ve dünyanın en büyük tuzlu su gölüdür. Hem deniz, hem de göl özelliklerini taşımaktadır. Petrol yataklarınca zengindir. Tektonik göllere örnektir. Endoreik bir havza olarak, Avrupa ile Asya arasında, Kafkasya'nın doğusunda, Orta Asya'nın geniş bozkırlarının batısında ve Batı Asya'daki İran platosunun kuzeyinde yer almaktadır. Denizin yüzey alanı 371.000 km2 ve hacmi 78.200 km3'tür. Tuzluluk oranı yaklaşık %1,2 olup, bu oran çoğu deniz suyunun tuzluluğunun yaklaşık üçte biri kadardır. Kuzeydoğuda Kazakistan, kuzeybatıda Rusya, batıda Azerbaycan, güneyde İran ve güneydoğuda Türkmenistan ile sınırlanmıştır. Hazar Denizi çok çeşitli canlı türlerine ev sahipliği yapmaktadır ve en çok havyar ve petrol endüstrileriyle tanınmaktadır. Petrol endüstrisinden kaynaklanan kirlilik ve Hazar Denizi'ne akan nehirler üzerine inşa edilmiş barajlar, denizde yaşayan organizmaları olumsuz etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">İskenderiye Feneri</span> Antik Deniz Feneri

İskenderiye Feneri, Mısır'ın İskenderiye şehrinde inşa edilmiş; ancak günümüzde bulunmayan, Dünyanın Yedi Harikası'ndan biri ve tarihte inşa edilmiş deniz fenerlerinin en yüksek olanı.

<span class="mw-page-title-main">Avşa</span> Marmara Denizinde ada

Avşa, Marmara Denizi'nde ada.

<span class="mw-page-title-main">Zante</span> Yunanistana bağlı ada

Zanta, Zakesna ya da Zakilda, İyon Denizi'nde bulunan, Yunanistan'a bağlı bir adadır. İyon Adaları arasında en büyük üçüncü ada olan Zante, bölgedeki adalar arasında ayrı bir belediyeye sahip olan tek adadır. 405.55 kilometre karelik yüzölçümüne ve yaklaşık olarak 123 kilometre sahil şeridi uzunluğuna sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Stolbovoy Adası</span> Sibiryanın kuzeyinde yerleşimsiz bir ada

Stolbovoy Adası, Sibirya'nın kuzeyinde, Laptev Denizi'nde Rusya'ya bağlı Yeni Sibirya Takımadaları'nın bir üyesidir. Yüzölçümü 170 kilometrekare olan adanın en yüksek yeri 222 metredir. Yılın büyük bir bölümü buzullar ile kaplıdır. Adada yerleşim yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Deniz feneri</span> geceleri deniz taşıtlarına yol gösteren, tepesinde güçlü bir ışık kaynağı olan aydınlatma aracı

Deniz feneri, çeşitli ışık yayıcı sistemler vasıtasıyla, gemilere rehberlik etmek amacıyla kıyılarda yapılan bina türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Severnaya Zemlya</span>

Severnaya Zemlya Türkçesi Yaklaşık 79° 29, 79912 N 97 19,0137 E / 79,496652 paralel ve meridyenleri arasındadır. Burası Sibirya'nın Taymyr Yarımadası ve Vilkitsky boğazı arasında yer alır. Bu adalar Arktik Okyanusu ve iki marjinal denizi ayıran Kara Denizi ve doğuda Laptev Denizi'yle çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Yeni İrlanda</span> Papua Yeni Ginede bir adadır ve yaklaşık 8650 km² alana sahiptir

Yeni İrlanda Papua Yeni Gine'de bir adadır ve yaklaşık 8650 km² alana sahiptir. Bu ada Papua Yeni Gine'ye bağlı Yeni İrlanda Vilayeti'nin ana adası ve en büyük adasıdır.Yeni Britanya'yanın kuzeydoğusunda yer alır. Bu iki ada Bismark Takımadaları'nın birer adasıdır ve Saint George Kanalı'yla birbirlerinden ayrılmaktadırlar.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Metrosu</span> Bakünün, 40,3 kmlik 3 hat ve 27 duraktan oluşan metro ağı

Bakü Metrosu, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de yer alan metro sistemidir. 6 Kasım 1967 yılında açılmıştır. Uzunluğu 40,7 km olup 3 hattan oluşur ve 27 durak içerir. Türki ülkelerde kurulan ilk metrodur.

Azerbaycan, Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da gerçekleştirilen 2014 Eurovision Şarkı Yarışması'na katılmıştır. Azerbaycan'ın kamusal yayın kuruluşu İctimai Televizyon ve Radyo Yayımları Şirketi (İTV) tarafından organize edilen Böyük Səhnə isimli yetenek şovu doğrultusunda ülkenin temsilcisi Dilara Kazımova olarak belirlenmiştir. Kazımova, yarışmada "Start a Fire" isimli şarkıyı seslendirmiş ve yarı finali geçip, finalde 33 puan ile yirmi ikinci olmuştur. Bu, Azerbaycan'ın 2014 yılına dek aldığı en kötü sonuçtur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da ulaşım</span>

Azerbaycan'da ulaşım, bu ülkenin kamusal ve özel ulaşım sistemiyle ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Kür Dili Adası</span>

Kür dili Adası, Hazar Denizi'de Azerbaycan'a bağlı olan bir adadır. Yüzölçümü açısından Bakü takımadalarının en büyüğü konumundadır. Adanın doğusu Neftçala, batısı ise Lenkeran idari bölgelerine aittir. Aron Bölgesi'nde yer alan ada, Neftçala'nın 33 km, Bakü'nün ise 150 km güneyinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Reichenau Adası</span> Ada

Reichenau Adası, Güney Almanya'daki Konstanz Gölü'ndeki bir adadır. Konstanz şehrinin batısında, Gnadensee ile Untersee arasında, Konstanz Gölü'nün iki bölümünde uzanmaktadır. Toplam alanı 4.3 kilometrekare ve çevre uzunluğu 11 kilometre olan ada, 4.5 kilometre uzunluğunda ve 1.5 kilometre genişliğindedir. En yüksek nokta olan Hochwart, göl yüzeyinden 43 metre yükseklikte ve deniz seviyesinden 438.7 metre yüksekte yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da turizm</span>

Azerbaycan Ekonomik ve Sosyal Kalkınma Merkezi'ne göre, ülke turizm rekabet gücü göstergelerinde 148 ülke arasında 39. sıradadır. Dünya Seyahat ve Turizm Konseyi, Azerbaycan’ın 2010’dan 2016’ya ziyaretçi ihracatında en fazla artışa sahip ilk on ülke arasında olduğunu bildirdi. Ülke, 2017 yılında dünyanın en hızlı gelişen seyahat ve turizm ekonomisine sahip oldu. Azerbaycan, turizmi desteklemek için Atlético Madrid'in "Azerbaycan - Ateş Ülkesi" yazan formalarına sponsor oldu. 2018 yılında yeni turizm markası ve sloganı olan "başka bir göz atın" ismi tanıtıldı.

<span class="mw-page-title-main">Abşeron Yarımadası</span>

Abşeron Yarımadası, Azerbaycan'da bir yarımadadır. Yarımada, ülkenin en büyük ve en kalabalık şehri Bakü'nün ve ayrıca onun uydu şehirleri Sumgayıt ve Hırdalan'ın ev sahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Karabağ petrol sahası</span>

Karabağ, Hazar Denizi'nde, Azerbaycan'ın 120 km doğusunda, Absheron takımadalarının kuzey kesiminde yer alan açık bir deniz petrol ve gaz sahası. Karabağ sahasının geliştirilmesi için SOCAR ve Equinor (Statoil) arasında 30 Mayıs 2018 tarihinde bir risk hizmet anlaşması (RSA) imzalandı. Karabağ petrol sahası, Bakü'nün 120 kilometre doğusunda, SOCAR tarafından işletilen Sığ Su Günaşlı (SWG) sahasına ve BP tarafından işletilen Azeri-Çırak-Güneşli (ACG) sahasına yakın konumdadır.

Azerbaycan'ın Hazar Denizi kıyısı boyunca birçok adası vardır. Çoğu Bakü Takımadaları'nın bir parçasıdır.

Çilov Adası, Hazar Denizi'ndeki Abşeron Takımadaları'nda bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan çamur volkanları</span>

Çamur volkanları, volkanik çamur materyallerinden oluşan, zirvesinde bir krateri bulunan düz koni şeklindeki tepelerdir. Sürekli ya da aralıklı olarak çamur, gaz, kaya parçacıkları ve su püskürtür. Azerbaycan’ın petrol ve doğal gaz bölgelerinde 300’den fazla çamur volkanı ve çamur volkanı oluşumu bulunmaktadır. Bunların çoğu yoğun grifon-salza aktivitesiyle karakterize edilir ve yeryüzüne hidrokarbon gazları, mineralli sular, petrol emülsiyonlu çamur çıkarır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.