İçeriğe atla

Büyük Medrese (Lefkoşa)

Büyük Medrese, Lefkoşa'da bulunan bir medreseydi. 1573-1936 yılları arasında var oldu.

Tarihi

1573 yılında Osmanlı padişahı II. Selim tarafından Kıbrıs'taki ilk medrese olarak yaptırıldı.[1] Selimiye Camiin arkasında bulunan medrese, II. Mahmut döneminde yakınına yapılan Sultan II. Mahmut Kütüphanesi ve Selimiye Camii ile birlikte Selimiye külliyesinin parçasını teşkil etmekteydi. Tarihi boyunca "Medrese-i Kebir", "Medrese-i Cedid" (Yeni Medrese) ve "Sultan Selim Medresesi" adlarıyla da bilinmiştir. 20. yüzyılın başlarına dek yaygın olarak kullanılan adı "Medrese-i Cedid" olsa da bu tarihlerde "Büyük Medrese" adı daha yaygın kullanılır olmuştur.[2]

Medresenin masrafları dört ayrı vakıfça görülüyordu. Bunlardan üçü konakları hemen yanda bulunan Menteşzade ailesi tarafından kurulmuş olup topluca "Menteşzade Vakfı" adıyla anılmaktaydılar. Bu vakıflardan ilki 1730 yılında Menteşzade ailesinden Hacı İsmail Ağa, Hacı Ramazan Ağa tarafından kurulmuş olup, müderris maaşlarına günde 10 para ve öğrencilere günde birer para (yağ parası) verilmesini sağlamaktaydı. Bu vesileyle medrese "Menteşzade Kapıcıbaşı Hacı İsmail Ağa Medresesi" olarak da anılır olmuştu. İkinci vakıf, yine Menteşzade ailesinden Belkis Hanım tarafından 1745 yılında kurulmuştur. Bu vakıf aracılığıyla her yıl medreseye 1000 akça bağış sağlanmıştır.[2]

1828 yılında bir de çeşme eklenmiştir. 1936'da yıktırıldı. Son olarak 1939-40 yılında eğitim verip kalıntıları terk edildi. İsmail Ağa tarafından bağışlanan yapı, Vakıflar İdaresi tarafından yönetiliyordu. Sınıfları ve yatakhaneleri mevcuttu.

Kaynakça

Genel

  • Hakeri, Bener Hakkı (1992). "Büyük Medrese". Kıbrıs Türk Ansiklopedisi. I. Kıbrıs Gazetesi Yayınları. s. 69. 

Özel

  1. ^ Gazioğlu, Ahmet C. (1990). The Turks in Cyprus: a province of the Ottoman Empire (1571-1878). K. Rüstem. s. 198. 
  2. ^ a b Bağışkan, Tuncer (2005). Kıbrıs'ta Osmanlı Türk Eserleri. Kıbrıs Türk Müze Dostları Derneği. ss. 357-8. 

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Mimar Sinan</span> 16. yüzyıl Osmanlı başmimarı ve inşaat mühendisi

Mimar Sinan veya Koca Mi'mâr Sinân Ağa, Osmanlı İmparatorluğu'nun 16. yüzyılda görevli başmimarı ve inşaat mühendisidir. Kariyerinde önemli eserler veren ve Kanuni Sultan Süleyman, II. Selim ve III. Murad dönemlerinde başmimar olarak görev yapan Mimar Sinan, yapıtlarıyla geçmişte ve günümüzde dünyaca tanınmıştır. Başyapıtı, "ustalık eserim" olarak tanımladığı, Edirne'deki Selimiye Camii'dir.

<span class="mw-page-title-main">III. Selim</span> 28. Osmanlı padişahı (1789–1807)

III. Selim, divan edebiyatındaki mahlasıyla İlhami, 28. Osmanlı padişahı ve 107. İslam halifesidir.

<span class="mw-page-title-main">II. Selim</span> 11. Osmanlı padişahı (1566–1574)

II. Selim, Sarı Selim veya Sarhoş Selim, 11. Osmanlı padişahı ve 90. İslâm halîfesidir. Kânûnî Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan’ın oğludur. Kardeşi Bayezid’e karşı Konya’da yapılan ve tarihte Konya Şehzâdeler Muharebesi olarak yer edinen savaşı kazanarak, babasının desteğini aldı. Babasının ölümü üzerine, hayattaki tek oğlu olarak 24 Eylül 1566 tarihinde on birinci padişah olarak tahta geçti. Padişahlığı sırasındaki ilk sefer batı yönlü yapıldı. Ülke sınırları Orta Avrupa’ya kadar genişledi. Kıbrıs, Tunus, Yemen ve Fas kayıtsız şartsız teslim olanlar arasındaydı. Ülkesinin denizlerde de egemenliğini genişleterek, deniz egemenliğine önem verdi.

Medrese, Müslüman ülkelerde orta ve yükseköğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adıdır. Medrese kelimesi Arapça ders (درس) kökünden gelir. Medreselerde ders verenlere "müderris", onların yardımcılarına "muid", okuyanlara "danışmend", "softa" veya "talebe" adı verilir.

Vaka-i Hayriye, 16 Haziran 1826 tarihinde, İstanbul'da Osmanlı Padişahı II. Mahmut tarafından Yeniçeri Ocağının topa tutularak yok edilmesi ve sağ kalanların ise 16-17 Haziran'da idam edilmesi ile sonuçlanan olaylara verilen isimdir.

Kadı Abdurrahman Paşa Karaman valisi ve Osmanlı Devletinin Islahat döneminde önemli görevlerde bulunmuş bir devlet adamı.

<span class="mw-page-title-main">Bayezid Medresesi</span>

Bayezid Medresesi, Osmanlı Padişahı II. Bayezid tarafından İstanbul'da Bayezid külliyesinin bir parçası olarak 1506-1508'de inşa ettirilen medrese

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs'taki medreseler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kıbrıs'ta Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılmış on beş medrese bulunmaktaydı. Vakfıye defterlerine göre ise kayıtlı on bir tane medrese vardı. Bu medreseler, lise düzeyinde eğitim vermekteydi. Adadaki ilk medrese, 1573'te, Lefkoşa'da inşa edilen Büyük Medrese'dir. Yine Lefkoşa'da bulunan Küçük Medrese ise, ondan beş yıl sonra inşa edilmiştir. On iki medresenin sadece sekizi İngiliz dönemine kadar eğitimine devam edebilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Küçük Medrese</span>

Küçük Medrese, Lefkoşa'da yer alan, günümüzde tamamen yıkılmış bulunan bir medrese. Konumu Selimiye Meydanı'nın kuzeyinde, Kadı Menteş Konağı ile Küçük Medrese Sokak arasındaydı. 1579-80 yılında inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sultan II. Mahmut Kütüphanesi</span>

Sultan Mahmut Kütüphanesi, Lefkoşa'da bir kütüphane. Selimiye Camii'nin doğusunda bulunur. II. Mahmud döneminde Kıbrıs Valisi olan Ali Ruhi tarafından 1829 yılında yaptırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Kemalpaşazâde</span> Şeyhülislam ve tarihçi

Kemalpaşazâde veya İbn-i Kemal, Osmanlı devleti şeyhülislamı ve tarihçidir.

<span class="mw-page-title-main">Yakutiye Medresesi</span>

Yakutiye Medresesi, Türkiye'de Erzurum İlinde bulunmaktadır. İlhanlı hükümdarı Olcaytu zamanında Emir Hoca Cemalettin Yakut tarafından 1310 yılında inşa ettirilmiştir. Kapalı avlulu, eyvanlı ve revaklı medrese tipinin Anadolu’daki en büyüğü olup, günümüze kadar iyi korunarak varlığını koruyabilmiş örneklerinden biridir. Erzurum ilinin sembollerinden biridir. Her yıl binlerce yerli ve yabancı turist tarafından ziyaret edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İznik Medresesi</span>

İznik Medresesi ya da İznik Orhaniyesi, Osmanlı Beyliği'nin 1331'de kurulan ilk medresesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu İshak İsmail Efendi</span>

Ebû İshâk İsmail Efendi 18. asırda şeyhülislamlık vazifesi yapan Osmanlı din adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">İttik Dede Türbesi</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir türbe

İttik Dede Türbesi, Yitik Dede Türbesi veya İsmail Çavuş Türbesi, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir türbedir. Selimiye Mahallesi'nde, Selimiye Meydanı'nın güney tarafında yer alır.

Ali Ruhi Efendi, Kıbrıslı devlet adamı, hayırsever.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Cami (Lefkoşa)</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir cami

Yeni Cami, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde yer alan bir camidir. İçinde bulunduğu Yenicami Mahallesi'ne adını verir. Mevcut cami 1898-1899 yılında tamamlanmış olup, yanında bulunan ve günümüze kalıntıları ulaşan eski cami ise kiliseden çevrilmişti.

Selimiye veya eski adıyla Ayasofya, Lefkoşa'nın kuzey kesiminde, Surlariçi bölgesinde, adını Selimiye Camii'den alan mahalle.

Bu listede, Türkiye'deki medreseler listelenmiştir. Osmanlı'nın sonrasında kurulan Türkiye'de 3 Mart 1924 yılında kabul edilen Tevhîd-i Tedrîsât Kanunu ile tüm medreseler kapatılmıştır.

Ak Medrese, Ankara'nın Ulus semtinde Hacı Bayram Camii’nin bitişiğinde yer alan, Selçuklular ve Osmanlılar devrinde eğitim hizmeti vermiş medrese.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.