Büyük Han Camii - Turkipedia

Büyük Han Camii
Temel bilgiler


Konum	Bahçesaray, Kırım, Ukrayna
Koordinatlar	44°44′55″K 33°52′55″D / 44.74861°K 33.88194°D / 44.74861; 33.88194
İnanç	İslam
Mezhep	Sünnilik
Durum	Aktif
Mimari
Mimari tür	Cami
Tamamlanma	1532
Özellikler
Minare sayısı	2
Minare yüksekliği	28 m

Büyük Han Camii (Kırım Tatarcası: Biyuk Han Cami^[1] Ukraynaca: Велика ханська мечеть), Bahçesaray'da yer alan Hansaray saray kompleksinin içerisinde bulunan tarihi cami. Kırım'ın en büyük camilerinden ve Hansaray'ın ilk binalarından biridir.

Tarihi

Cami, 1532 yılında I. Sahib Giray tarafından yaptırılmış ve 17. yüzyılda bu adını almıştır. Binanın doğu tarafından abdesthane vardır. Caminin duvarları ayetlerle süslenmiştir. Bu yazılar 18. yüzyıla aittir. Yazılar siyah renkle işlenmiştir. İki minaresi vardır, uzunlukları 28 metredir. Minareye merdivenlerden çıkmak mümkündür. Minare taş levhalarla inşa edilmiştir. Bilim adamları caminin aslında çeşitli boyutlarda kubbelerle örtüldüğünü iddia ediyorlar.^[2]

1736'da cami yangından zarar gördü ve daha sonra II. Selâmet Giray yönetiminde restore edildi. 1750'de Arslan Giray caminin yanına medrese inşa etmiştir. Medrese günümüze ulaşmamıştır. Sovyetler Birliği döneminde cami ibadete kapatılmıştır, Arkeoloji Müzesinin sergileri burada yapılmıştır.^[3] Bugün cami ibadete açıktır.

Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin 2014 yılında Rusya tarafından ilhak edilmesinden sonra Büyük Han Camii'nin dahil olduğu Hansaray'da restorasyon başlatılmıştır. Bu restorasyon çalışmalarının caminin yapısına zarar verdiği, vitrayların ve kuzey cephesinin çatladığı, Bahçesaray Tarih ve Kültür Milli Parkı’nın eski Müdürü Elmira Ablâlimova tarafından iddia edilmiştir.^[4] Ayrıca Ukrayna Bakanlar Kurulu, kirişler sökülürken 18. yüzyıldan kalma duvar resimlerinin hasar gördüğü, sıvaların döküldüğü ve duvarlarda çatlaklar oluştuğu iddiasında bulundu.^[5]

Wikimedia Commons'ta Big mosque in Bakhchisaray Palace ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Galeri

Büyük Han Cami.
Büyük Han Cami.
Büyük Han Cami'nin minarelerin birisi.
Onarılan hat yazısı.
Hat yazısı.
Hat yazısı.
Hat yazısı.

Kaynakça

^ Haiworonski, Oleksa (2004). "THE BIG KHAN MOSQUE, Khan Palace in Bakhchisaray" [BÜYÜK HAN CAMİ, Bahçesaray'daki Hansaray] (İngilizce). 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2015.
^ "Tatar Khans' Palace". ArchNet. 3 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2011.
^ . Гарагуля. Бахчисарайский дворец 3 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ ""Hansaray'daki Büyük Han Cami'nin cephesi her an çökebilir"". qha.com.ua. 21 Şubat 2018. 30 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2018.
^ "Ukrayna, işgalcilerin Hansaray'a zarar vermesini protesto etti". qha.com.ua. 5 Kasım 2017. 30 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2018.

İlgili Araştırma Makaleleri

Bahçesaray. Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin güney kısmında bulunan bir şehir. Kırım Hanlığı'nın başşehri. Doğusunda küçük bir şerit halinde Karadeniz'e kıyısı olan şehir; günümüzde Kırım Dağları'nın çevresindeki Çürüksü Deresi vadisinde, Simferepol-Sivastopol demiryolu üzerinde yer alır.

Çufutkale ya da Çıfıt Kale Ukrayna'nın Kırım Özerk Cumhuriyeti'nde Bahçesaray civarında 8. ila 19. yüzyıllar arasında yerleşime açık kalmış Orta Çağ kalesi ve mağara kenti.

<span class="mw-page-title-main">I. Mengli Giray</span>

I. Mengli Giray 15. yüzyıl sonlarında 1467; 1469-1475 ve 1478-1515) dönemlerinde üç kez Kırım Hanlığı tahtına oturdu.

Selimiye Camii, Osmanlı padişahı II. Selim döneminde Mimar Sinan'ın yaptığı ve Osmanlı'nın önceki başkenti Edirne'de bulunan bir külliyedir. Mimar Sinan'ın 80 yaşında yaptığı ve "ustalık eserim" şeklinde nitelendirdiği Selimiye Camii, gerek Mimar Sinan'ın, gerek Osmanlı mimarisinin en önemli eserleri arasında sayılır.

<span class="mw-page-title-main">Kalenderhane Camii</span> İstanbulda bir cami

Kalenderhane Camii ya da eski adıyla Theotokos Kyriotissa Kilisesi, İstanbul'un Vefa semtinde Doğu Roma döneminden kalma bir yapıdır. Bozdoğan Kemeri'nin en doğu ucunun güneyinde yer alır. Doğu Ortodoks Kilisesi formundadır. 18. yüzyılda Osmanlı'lar tarafından camiye çevrilmiştir. Yüksek olasılıkla kilise ilk durumunda Theotokos Kyriotissa'ya adanmıştı. Yapı, Yunan haçı kemerli Bizans kilisesi örneğinin var olan birkaç örneğinden birini temsil eder. Plan ve üslup özelliklerine göre binanın 9. veya 10. yüzyıla ait olduğu varsayılır.

I. Hacı Giray, Kırım Hanlığı'nın kurucusudur. Hacı Giray, Cengiz Han'ın oğullarından Cuci'nin küçük oğlu Tokay Timur soyundan gelmekteydi.

Bursa Ulu Cami, Bursa'da I. Bayezid tarafından 1396-1400 yılları arasında yaptırılmış ulu camidir.

Ebu'l Menûçihr Camii, Büyük Selçuklu İmparatorluğu'na siyasî olarak bağlı Şeddadi emirlerinden Ebû Şücâ' Menûçihr tarafından inşa ettirdiği söylenen ve Türkiye sınırları içerisindeki ilk Türk camisi olduğu iddia edilen yapıdır. İçinde bulunduğu Ani antik kentiyle birlikte UNESCO Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hansaray</span> Kırım, Bahçesarayda I. Sahib Giray tarafından yaptırılan bir saray yerleşkesi

Hansaray veya Kırım Han Sarayı, Ukrayna'nın Kırım Özerk Cumhuriyeti'deki Bahçesaray şehrinde bulunan I. Sahib Giray tarafından yaptırılan bir saray kompleksidir.

Defterdar Camii ya da Defterdar Mahmut Efendi Camii, İstanbul'un Eyüpsultan ilçesinde bulunan, 1542 yılında Defterdar Nazlı Mahmut Efendi tarafından yaptırılmış olan bir Osmanlı camidir. Kasım 2023 itibarıyla ibadete kapalı olup restore edilmektedir.

Giray Hanedanı ya da Âl-i Cengiz, Kırım hanlarının mensubu bulunduğu hanedanın adı. 'Cengiz Han'ın soyundan gelen Giray Hanedanı'nın kurucusu olarak 1449 tarihi temel alınır ve kurucusu I. Hacı Giray Han kabul edilir. Cengiz Han geleneğinden gelen Altın Ordu Hanlığının, Kazan Hanlığı ve Kırım Hanlığı olarak bölünmesi üzerine, 'Giraylar' tarih sahnesine çıkar. Giraylar'dan seçilen hükümdar 'Han' unvanını taşır. Hanlığın merkezi bu gün Ukrayna sınırları içerisinde kalan, Kırım'ın Bahçesaray şehridir. Bahçesaray'da bulunan ve günümüze kadar korunabilen Hansaray hanların yönetim merkezidir. Hanedanda, Han'dan sonra tahta geçecek veliaht Kalgay unvanına sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Zincirli Medrese</span>

Zincirli Medrese, Kırım bölgesinin başşehri Bahçesaray'da bulunan bir medresedir. Kırım Hanlarının ve tarihi Müftülük binasının bulunduğu Salacık semtinde yer alan yapı, I. Mengli Giray Han tarafından yaptırıldı. I. Mengli Giray Bahçesaray'daki tarihi Hansaray'ı yaptırmadan evvel Zincirli Medrese'yi tüm Kuzey Kafkasya'dan Ural Dağlarına kadar hizmet veren bir kurumu olarak hayata geçirmiştir. Bu medresede ders verecek müderrislerin ve okuyacak talebelerin geçimlerini karşılamak için geliri yüksek topraklar vakf etti.

I. Gazi Giray, 1523-1524 yılları arasında altı ay hüküm süren Kırım hanıdır.

Vanî Mehmet Efendi Camisi ya da halk arasında bilinen ismiyle Vaniköy Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Vaniköy semtinde bulunan, 17'nci yüzyıldan kalma tarihî bir camidir.

Büyük Selimiye Camii, Osmanlı Padişahı III. Selim tarafından Barok ve Osmanlı mimarisi tarzlarında yaptırılmış, İstanbul'un Üsküdar semtinde bulunan tarihi cami.

Salepçioğlu Camii İzmir'in Konak ilçesinde bulunan Salepçizade Hacı Ahmed Ağa tarafından yaptırılmış ve 1897-1905 yılları arasında inşası tamamlanmış cami.

Özbek Han Camii, Eski Kırım'da yer alan tarihi cami. Özbek Han Camii, 1314 yılında Özbek Han döneminde inşa edilen Kırım'ın en eski camisidir.

Cuma Han Camii, Han Camii veya Giray Han Camii, Kırım Özerk Cumhuriyeti'nin Gözleve şehrinde bulunan tarihi cami. Mimar Sinan tarafından tasarlanan cami, 1552-1564 yılları arasında inşa edilmiştir.

Orta Camii, Kırım Özerk Cumhuriyeti'nde Bahçesaray kentinde Hansaray yakınında bulunan tarihi cami.

Yukarı Gövher ağa Camii, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bulunan Şuşa kentindeki bir cami.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.