İçeriğe atla

Büyük Cami Çeşmesi

Koordinatlar: 41°44′09″K 27°13′27″D / 41.73583°K 27.22417°D / 41.73583; 27.22417
Büyük Cami Çeşmesi
Büyük Camii Çeşmesi, 2024
Harita
Diğer ad(lar)Alman Çeşmesi
Çarşı Çeşmesi
Genel bilgiler
TürMeydan çeşmesi
KonumMerkez, Kırklareli, Türkiye
Koordinatlar41°44′09″K 27°13′27″D / 41.73583°K 27.22417°D / 41.73583; 27.22417
Yaptıranİnşaatı başlatan Haydar Vaneri
İnşaatı tamamlatan İbrahim Süreyya Yiğit
Tamamlanma1913 ya da 1914
Teknik ayrıntılar
MalzemeMermer

Büyük Cami Çeşmesi, Alman Çeşmesi ya da Çarşı Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.[1]

Tarihçesi

Büyük Cami Çeşmesinin kitabesi kazındığı için inşa edildiği tarihe ve yaptıran kişiye dair farklı bilgiler bulunmaktadır. Kırklareli ile ilgili yayınlarda genellikle 19. yüzyılın sonlarında Hacı Adil Bey tarafından yaptırıldığı[2][3] ifade edilse de Osmanlı arşiv belgeleri ışığında bu bilginin doğru olmadığı anlaşılmaktadır.[4] Bir diğer görüş de "Eski Cami" olarak anılan mevkide bulunan Serdar Ali Paşa Camii'nin Balkan Harbinde yıkılmasından sonra Hızır Bey Camii'ne çok yakın olduğu gerekçesiyle yeniden inşa edilmediği ve yerine Hacı Hasan Ağa vakfından dört lüleli bir çeşme yapıldığı şeklindedir.[5]:75 Hacı Hasan Ağa Vakfının son mütevellitlerinden olan Fitnat Özdil ve Melek Özdil'in ifadelerine göre çeşme Hacı Hasan Ağa Vakfı'na aittir.[6] Çeşmenin inşaatına Kırklareli Sancak Beyi B. Haydar Vaneri tarafından H. 1332 (M. 1913-1914) yılında başlandığı sonrasında onun yerine göreve gelen İbrahim Süreyya Yiğit tarafından tamamlandığı belirtilmektedir. Daha sonra çeşme inşa edildiği yerden Hızır Bey Camii avlu duvarının kenarına taşınmıştır.[5]:115

2020 yılında Su ile Gelen Medeniyet - Tarihi Çeşmelerin Restorasyonu Projesi kapsamında Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan diğer 9 çeşme ile birlikte restore edilmemiş, yapılacak yeni bir meydan düzenlemesi ile çeşmenin eski yerine döndürüleceği ve onarımının ondan sonra yapılacağı ifade edilmiştir.[7]

Mimarisi

Büyük Cami Çeşmesi, 1971

Kare planlı, sivri kemerli, dört cepheli bir meydan çeşmesi olarak mermer malzemeden inşa edilmiştir.

Kırmızı ve beyaz renkli mermerlerden yapılan sivri kemerlerin içerisinde dikdörtgen aynalık bölümleri bulunmaktadır. Çeşmenin aynalığının üstündeki kitabelik bölümü kazındığı için kitabe okunamamaktadır. Sivri kemerlerin köşeliklerinin ortasında birer adet kabara süsleme bulunmaktadır.

Çeşmedeki bu mimari unsurlar diğer cephelerde de tekrarlanmaktadır ancak kuzey cephesi Hızır Bey Camii avlu duvarına bitişik olduğundan bu cephedeki yalak ve musluk kısımları kaldırılmıştır.

Çeşmenin eski fotoğraflarından edinilen bilgilere göre yapının özgün üst örtüsü küçük boyutta bir soğan kubbeden oluşmaktadır. Günümüzde çeşmenin üst örtüsü düz bir beton plaka şeklindedir.[4]

Büyük Camii Çeşmesinin kazınan kitabesi

Kaynakça

  1. ^ "Büyük Cami Çeşmesi". 8 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2024. 
  2. ^ Yıldız, A., & Yüksek, İ. (2008). Kırklareli Tarihi Çeşmelerinin Geleneksel Kent Dokusu İçerisindeki Yeri ve Önemi [Sempozyum Bildirisi].
  3. ^ Kurtişoğlu, H. (2006). Kırklareli’ndeki Osmanlı Dönemi Su yapıları [Yayınlanmamış Lisans Tezi] Selçuk Üniversitesi
  4. ^ a b Bulut, Ö. (2019). Kırklareli ve İlçelerindeki Tarihi Su Yapıları [Yüksek Lisans Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
  5. ^ a b Dursunkaya, Ali Rıza (1948). Kırklareli Vilayetini Tarih, Coğrafya, Kültür ve Eski Eserleri Yönünden Tetkik. Yeşilyurt Basımevi. 
  6. ^ Karaçam, Nazif (1995). Efsaneden Gerçeğe Kırklareli. Kırklareli Belediye Başkanlığı Yayınları. s. 114. 
  7. ^ "Kırklareli'de Tarihi Çeşmeler Restore Edilecek". 30 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Zeynep Sultan Camii</span>

Zeynep Sultan Camii 1769 yılında III. Ahmed'in kızı Zeynep Sultan tarafından Ayazma Camii'nin de mîmarı olan Mehmed Tahir Ağa'ya yaptırılmış barok tarzındaki câmidir. Mîmârî tarzına bulunduğu mekân göz önüne alınarak karar verilmiştir. Bu özel tarzı ve yapımında kullanılan malzemeler nedeniyle Bizans kiliselerini anımsatır.

<span class="mw-page-title-main">Veled-i Yaniç Camii</span> Erken dönem Osmanlı camisi

Veled-i Yaniç Camii ya da Yaniçoğlu Camii, Bursa'nın Osmangazi ilçesi, hisar semtinde bulunan erken dönem Osmanlı camisidir. Kapısı üzerindeki yazıtına göre 844 Hicri Safer ayında Yaniçoğlu Hacı Hayrûddin oğlu Mahmud Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Mimarı bilinmeyen caminin kitabe ve vakfiyesi mevcuttur. Plan şeması ve özellikle son cemaat yerinin kullanılışı nedeniyle özel bir düzenlemeye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi (Kadıköy)</span> İstanbul, Kadıköyde yer alan tarihî bir çeşme

Mısırlı Osman Ağa Çeşmesi ya da kısaca Osman Ağa Çeşmesi, İstanbul'un Kadıköy ilçesinde yer alan bir çeşmedir. Üzerindeki kitâbesine göre Bâbüssaâde Ağası Mısırlı Osman Ağa tarafından 1621 ya da 1622'de yaptırılsa da bu kitâbenin bu çeşmeye ait olmayabileceği ihtimali de ortaya atılmıştır. Bir müddet sonra teknesi çukurda kalan ve işlevini de yitiren çeşme, 1980'lerde yapılan çalışmayla imar hattına taşındı ve kot farkı giderildi. Zaman içerisinde ön cephesine, dinlenme taşları ile onları birbirine bağlayan tekne ağzı taşı eklendi. 2020'de yapılan restorasyon çalışmasıyla birlikte tekrar faaliyete geçti.

<span class="mw-page-title-main">Kadı Ali Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Kadı Ali Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Kayyumoğlu Çeşmesi</span> Kırklarelindeki tarihi bir çeşme

Kayyumoğlu Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Kocahıdır Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Kayyumoğlu Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Paşa Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Paşa Çeşmesi, Paşa Camii Çeşmesi veya Beyazıt Camii Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Kara Umur Bey Çeşmesi veya Hacı Hasan Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuru Paşa Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Kuru Paşa Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Gerdanlı Çeşmesi</span> Kırklarelideki bir çeşme

Gerdanlı Çeşmesi, Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Salı Yeri Çeşmesi ya da Kapan Çeşmesi Kırklareli ili Merkez ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Avcı Mehmet Çeşmesi, Çarşı Çeşmesi veya Orta Çeşme Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Zafer Çeşmesi, Kırklareli ili Lüleburgaz ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Ferhat Bey Çeşmesi, Ferhat Ağa Çeşmesi veya Cemilzade Mahmut Ağa Çeşmesi, Kırklareli ili Vize ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Kale Çeşmesi, Kırklareli ili Vize ilçesinde bulunan bir çeşmedir.

Meydan Çeşmesi, Kırklareli ili Pınarhisar ilçesi Yenice köyünde bulunan bir çeşmedir.

İkiz Çeşme, Kırklareli ili Pınarhisar ilçesi Yenice köyünde bulunan bir çeşmedir.

Tek Kemerli Çeşme, Kırklareli ili Vize ilçesi Evrencik köyünde bulunan bir çeşmedir.

Üç Kemerli Çeşme, Kırklareli ili Vize ilçesi Evrencik köyünde bulunan bir çeşmedir.

Sofular Çeşmesi veya Sofular Köyü Çeşmesi, Kırklareli ili Vize ilçesi Sofular köyünde bulunan bir çeşmedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.