İçeriğe atla

Büyük Berlin Yasası

Yasa öncesi ve sonrası Berlin sınırları

Yeni Berlin Belediyesinin Kurulmasına İlişkin Kanun (AlmancaGesetz über die Bildung einer neuen Stadtgemeinde Berlin) veya kısaca Büyük Berlin Yasası (Groß-Berlin-Gesetz), 1920'de Prusya eyalet hükûmeti tarafından çıkarılan ve Prusya ve Almanya'nın başkenti Berlin'in sınırlarını büyük ölçüde genişleten bir yasaydı.

Tarihçe

Berlin, 1815'ten beri Brandenburg vilayetinin bir parçasıydı. 1 Nisan 1881'de şehir, Brandenburg'dan ayrı bir şehir ilçesi haline geldi. Büyük Berlin Yasası, 27 Nisan 1920'de Prusya Parlamentosu tarafından kabul edildi ve aynı yılın 1 Ekim tarihinde yürürlüğe girdi.[1] Daha sonra Büyük Berlin olarak adlandırılan yeni Prusya vilayeti, Brandenburg vilayetinden topraklar aldı:

Yasa, Berlin'in sınırlarını 13 kat artırarak 66 km²'den 883 km²'ye çıkardı ve nüfus yaklaşık 1,9 milyondan yaklaşık 4 milyona, yalnızca çevredeki yedi kasabadan gelen yaklaşık 1,2 milyon yeni sakinle ikiye katlandı.

Bu yasa sayesinde, bütünleşik şehir planlamasını Büyük Berlin'in tamamında uygulamak mümkün hale geldi. Yasa, Berlin'in 1920'lerde Avrupa'nın bir kültür merkezine yükselişi için önemli bir temeldi.

Küçük değişiklikler dışında, yasada tanımlanan kent sınırı, yıllar içinde birkaç kez karakteri değişse de günümüz ile aynıdır. Başlangıçta sadece bir belediye sınırı, 1945'ten sonra işgal bölgeleri ile 1949'dan sonra Demir Perde'nin bir parçası arasında bir sınır çizgisi haline geldi ve 1961 ile 1990 yılları arasında Berlin Duvarı'nın bir kısmı üzerindeydi. Almanya'nın yeniden birleşmesinden bu yana, Almanya'nın Berlin ve Brandenburg eyaletleri arasındaki sınırdır.

Kaynakça

  1. ^ "1920: A Crisis Year" (İngilizce). Unvollendete Metropole. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Berlin</span> Almanyanın başkenti

Berlin, Almanya'nın başkenti ve en büyük şehridir, aynı zamanda bir eyalettir.

<span class="mw-page-title-main">Prusya</span> 1525-1947 yılları arasında Orta Avrupada varlığını sürdürmüş eski bir Alman devleti

Prusya, tarihin değişik dönemlerinde değişik anlamlarda kullanılmış bir isim olmakla birlikte en çok 1713-1867 yılları arasında kendine Prusya Krallığı adını veren ve Orta Avrupa'da hüküm süren Alman devletinin ismidir.

<span class="mw-page-title-main">Schleswig-Holstein</span> Almanyada eyalet

Schleswig-Holstein, Almanya'nın en kuzeydeki eyaletidir. Güneyde Hamburg eyaletinden, kuzeyde Danimarka'ya kadar uzanır ve Jutland Yarımadasının güney yarısını kaplar. Yüzölçümü 15.729 km'dir. Doğuda Baltık Denizi, batıda Kuzey Denizi, güneydoğuda da Mecklenburg-Vorpommern eyaleti ile çevrilidir. Yönetim merkezi Kiel'dir.

<span class="mw-page-title-main">Saksonya</span> Almanyada eyalet

Saksonya, Almanya'nın doğusunda yer alan eyaletidir. Çekya sınırına yakındır. Kuzeyde Brandenburg ve Berlin, güneyde Bavyera ile komşudur. Başkenti Dresden'dir. Diğer önemli kentleri ise Leipzig, Chemnitz, Zwickau, Görlitz, Plauen ve Bautzen'dir. Genel olarak yöreye özgü şive olan Sächsisch konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">II. Wilhelm</span> Son Alman İmparatoru

II. Wilhelm, son Alman İmparatoru (Kaiser) ve Prusya Kralı'ydı. 15 Haziran 1888'den 9 Kasım 1918'deki feragatına kadar hüküm sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Potsdam</span> Almanyada Brandenburg eyaletinin başkenti

Potsdam, Almanya'nın kuzeydoğusunda bir şehir. Brandenburg eyaletinin başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Alman İmparatorluğu</span> 1871den 1918e dek Almanya

Alman İmparatorluğu ya da İkinci Reich, 18 Ocak 1871'de Prusya ve diğer Küçük Alman Devletlerinin özellikle Otto von Bismarck'ın katkılarıyla, birleşmesiyle oluşan birleşik Alman devletidir. İlk imparatoru I. Wilhelm'in taç giymesiyle imparatorluk resmen kuruldu. Yeni İmparatorluğu Habsburg Hanedanı yerine Hohenzollern Hanedanı yönetti, başkent Berlin yapıldı. Yeni İmparatorluk, Avusturya'yı toprakları dışında bıraktı. 1884'ten itibaren Almanya, Avrupa dışında sömürgeler kurmaya başladı. Hızlı büyüyen ekonomisiyle, dünyanın en büyük ekonomilerinden biri oldu, ordusu ve donanmasıyla Büyük Britanya'ya kafa tutar hale geldi.

<span class="mw-page-title-main">Celje</span>

Celje, Slovenya'nın bir ili normal bir Orta Avrupa yerleşim birimi. Sultan II. Bayezid zamanında Osmanlı topraklarına katılan şehir bugün Slovenya sınırları dahilindedir.

<span class="mw-page-title-main">Prusya Krallığı</span> Alman devleti (1701-1918)

Prusya Krallığı (Almanca: Königreich Preußen, [ˈkøːnɪkʁaɪç ˈpʁɔʏsn̩] olarak telaffuz edilir) 1701 ile 1918 yılları arasında Alman İmparatorluğu'nun Prusya eyaletini oluşturan bir krallıktı. 1866'da Almanya'nın birleşmesinin arkasındaki itici güçtü ve 1918'de dağılıncaya kadar Alman İmparatorluğu'nun önde gelen devletiydi. Adını Prusya denilen bölgeden alsa da merkezi Brandenburg Margravlığı'ydı. Başkenti Berlin'di.

<span class="mw-page-title-main">Almanya tarihi</span>

Almanya tarihi, Cermenlerin ilk olarak Roma İmparatorluğu döneminde devlet kurmalarıyla başlar. Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu dönemiyle 1806 yılına kadar devam eder. Bu dönemde ulaştığı en geniş sınırlar günümüzdeki Almanya, Avusturya, Slovenya, İsviçre, Çekya, Polonya'nın batısı, Hollanda, doğu Fransa ve kuzey İtalya'yı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">ARD</span>

Almanya Radyo ve Televizyon Kurumları Kamusal İşbirliği örgütü ARD, örgütün Almanca ismi Arbeitsgemeinschaft der öffentlich-rechtlichen Rundfunkanstalten der Bundesrepublik Deutschland'ın kısaltmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Wilhelm (Brandenburg elektörü)</span>

Friedrich Wilhelm, Brandenburg elektörü ve Prusya Dükü. Bu görevleri 1640'tan ölümüne dek üstlenmiştir. 30 Yıl Savaşları'nda Brandenburg topraklarını geri aldı ve güneye doğru genişletti. 1648'te imzalanan Vestfalya Barış Antlaşması sonucunda Doğu Pomeranya toprakları savaş tazminatı olarak Prusya'ya verildi. Savaşın sonucunda nüfusun neredeyse yarısı yaşamını yitirmiş, Berlin viran olmuştu ve Berlin nüfusunun 4'te 3'ü ölmüştü. Savaşın getirdiği bu etkilerin ardından William, hiç gecikmeden reform hareketlerine başladı. Şehirleri yeniden inşa ettirdi, köylülere yardım sağladı ve orduyu revize ederek geliştirdi ve 1675'te İsveç'in işgal girişimini engelledi. Brandenburg Prusya'nın en önemli güçlerden birisi haline gelmesini sağladı. 1688'de hayatını kaybetmesinin ardından tahta III. Friedrich geçti.

<span class="mw-page-title-main">Großer Tiergarten</span>

Großer Tiergarten ya da kısaca Tiergarten, Berlin'in merkezinde Tiergarten semtinde bulunan bir Alman şehir parkı. Park 210 hektar yüzölçümüne sahiptir; ve bu büyüklüğüyle Almanya'daki şehir parkları içinde Münih'teki Englischer Garten'dan sonra ikinci durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Alman sorunu</span> 19. yüzyılın ortalarında Almanyanın birleşmesine ilişkin tartışmalar

Alman sorunu, 19. yüzyılda, özellikle de 1848 Devrimleri boyunca süren Almanya'nın birleşmesinin en iyi yolu hakkındaki bir tartışmadır. 1815'ten 1871'e kadar, Alman Konfederasyonu'nda 37 bağımsız Almanca konuşulan eyalet bulunuyordu. Großdeutsche Lösung tüm Almanca konuşan insanları bir devlet altında birleştirmeyi amaçlıyordu ve Avusturya İmparatorluğu ile onun destekçileri tarafından benimsenmişti. Kleindeutsche Lösung ise Avusturya'yı içermeyecek şekilde sadece kuzey Alman eyaletlerini birleştirmeyi amaçlıyordu ve Prusya Krallığı tarafından benimsenmişti.

<span class="mw-page-title-main">Alman ikiliği</span> Avusturya ile Prusya arasında 18. ve 19. yüzyıllarda Orta Avrupada hakimiyet kurmak için uzun yıllar süren rekabet

Avusturya ve Prusya arasında 18. ve 19. yüzyıllarda Orta Avrupa'da hakimiyet kurmak için uzun yıllar süren rekabete Almancada Almanca: Deutscher Dualismus denilmektedir. Bu rekabetin bir parçası olarak savaşlar yapılırken, rekabet aynı zamanda Almanca konuşan halkları temsil eden bir siyasi güç olma yolunda da bir prestij yarışı haline gelmiştir. İki ülke arasındaki çatışma ilk olarak Yedi Yıl Savaşları'nda kendini gösterirken, Napolyon Savaşları ve İkinci Schleswig Savaşı gibi durumlarda zaman zaman aynı safta bulundukları da olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Oldenburg</span> Aşağı Saksonyada büyükşehir (Almanya)

Oldenburg, Almanya'nın Aşağı Saksonya eyaletine bağlı ilçeleri olmayan bir bağımsız şehirdir. 1810-1814'te eski "Oldenburg Dükalığı" Fransız işgali altında iken "Le Vieux-Bourg" olarak adlandırıldığı için Fransızlar tarafından bu isimle bilinmektedir. Şehir Runte Neheri ve Haaren Nehri üzerinde kuzeybatı Almanya'da deniz kıyısında konumlanmıştır. Doğusunda Bremen şehri ve eyaleti ve batısında Hollanda ve Groningen şehri bulunmaktadır. Şehrin nüfusu 162.481 kişi olup böylece Aşağı Saksonya'nın 4. büyük şehri olmaktadır. Şehir eski bir bağımsız düklük merkezi idi ve bundan dolayı birçok eski hükûmet binaları şehirde bulunmaktadır. Oldenburg bir üniversite şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Brandenburg (vilayet)</span>

Brandenburg vilayeti, Prusya Krallığı ile daha sonra Bağımsız Prusya Devleti'nin vilayetlerinden biriydi. Vilayet Prusya'nın çekirdeğini oluşturan bölgelerden biriydi. Vilayetin merkezi Potsdam (1815–1827), Berlin (1827–1843), Potsdam (1843–1918), Charlottenburg (1918–1920) ve son olarak yine Berlin (1920–1946) idi.

<span class="mw-page-title-main">Kroll Opera Binası</span>

Kroll Opera Binası, Almanya'nın Berlin kentinde, Königsplatz meydanının batı ucunda Tiergarten merkezi bölgesinde bulunan ve Reichstag binasına bakan bir opera binası idi. Restoran sahibi Joseph Kroll için bir eğlence mekanı olarak 1844 yılında inşa edilmiştir. Hareketli geçmişi boyunca 1851'de bir opera evi olarak yeniden tasarlandı ve opera, operet ve drama için çeşitli sahipler ve yönetmenler tarafından kullanıldı. Daha sonra Prusya devlet opera ve tiyatro şirketleri tarafından işletildi ve 1933'ten 1942'ye kadar Alman Reichstag parlamentosunun toplantı salonu olarak görev yaptı. II. Dünya Savaşı'nın sonunda, Berlin Savaşı sırasında bombalamalar nedeniyle bina ağır hasar gördü. Sonunda 1951'de yıkıldı. 19 Temmuz 1940'ta opera binası, 1940 Feldmareşal Törenine ev sahipliği yapmak için kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Lausitz</span> Tarihi bölge

Lausitz Almanya ve Polonya arasında bölünmüş Orta Avrupa'da tarihi bir bölgedir. Bölge Sorb halkının yurdudur. Doğudaki Bóbr ve Kwisa nehirlerinden batıdaki Pulsnitz ve Kara Elster nedenlerine kadar uzanır, bugün Almanya'nın Saksonya ve Brandenburg eyaletlerinde ve ayrıca Batı Polonya'nın Aşağı Silezya ve Lubusz voyvodalıklarında bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Reichsstatthalter</span>

Reichsstatthalter, Alman İmparatorluğu'nda ve daha sonra Nazi Almanyası'nda kullanılan bir unvandı.