Çuvaşlar (Çăvaşsem), Orta Volga bölgesinde özerk Çuvaşistan Cumhuriyeti'nde yaşamakta olan, Çuvaşça konuşan yaklaşık 2 milyon nüfuslu bir Türk halkıdır. Ortodoks Hristiyan olan iki Türk halkından biridir.
Dinyeper veya Özi, Rusya ile Ukrayna topraklarının bir kısmını sulayan bir nehir. İdil ve Tuna'dan sonra Avrupa'nın üçüncü uzun nehridir. 2290 km uzunluğundaki bu nehir, Valday Dağları yaylasının güneyinden doğar, Smolensk'e ulaşır, Belarus'a girer, bu cumhuriyetin doğu kısmından geçerek Ukrayna'ya ulaşır. Soldan Desna Irmağı ile birleşen nehir, Kiev'e geçer. Daha sonra Dinyeper Yaylası'nı bir eğri çizerek dolaşır ve kıyı dilinin kısmen kapattığı bir haliç meydana getirerek Odessa'nın doğusundan Karadeniz'e dökülür. Dinyeper, Volhıya kütlesinin sert kayalıklardan meydana gelmiş bir bölgesini aşar.
İbn Fadlan, 10. yüzyılda yaşamış bir Arap din bilgini ve gezginidir.
Çuvaşça, Rusya'nın orta kesiminde, Ural Dağları’nın batısında konuşulan çağdaş dönem Türki dillerden biridir. Türk dillerinin Ogur-Bolgar grubu öbeğinden varlığını korumuş tek dilidir. Çuvaşça, Çuvaşların anadili ve Çuvaşistan’ın resmî dilidir. Yaklaşık iki milyon kişi tarafından konuşulur. 2002 verilerine göre Çuvaşistan’da bu dili konuşan nüfusun % 92 etnik olarak Çuvaş, % 8’i ise başka etnik kökenlidir. Çuvaşça, okullarda eğitim dili olmasına ve medyada kullanılmasına karşın, Rusçanın yaygın kullanımından dolayı tehlike altında olan bir dildir.
Don Nehri, Rusya'nın başlıca nehirlerinden birisidir. Eski Türkçede nehrin ismi Tın'dır. Moskova'nın güneydoğusunda Tula olarak adlandırılan bölgeden doğar ve 1,950 km boyunca akarak Azak Denizi'ne dökülür. Nehir en doğu noktasında Volga Nehri'ne yaklaşır ve Volga-Don Kanalı ile birbirine bağlanır. Don nehrine adını, 17. yüzyılda buraya gelip verimli topraklara yerleşen Don Kazakları vermiştir.
Volga ya da İdil Avrupa'nın en uzun ırmağıdır. Rusça Volga adı Ana Slavca Vlga'dan (nem) gelir. Baltık-Fin dilleri kökenli valkea (beyaz) ve "Valgõ" sözcüklerinden de adının geldiği iddia edilmektedir. Uzunluğu yaklaşık 3531 km olan Volga, Moskova ile Sankt-Peterburg arasındaki Valday Tepeleri'nden doğar. Deniz seviyesinden 28 metre aşağıda olan Hazar Denizi'ne dökülür. Valday tepelerinde bulunan birçok göl ve bataklıktan gelen kaynak kollarının birleşmesiyle meydana gelen Volga, Rjev'den itibaren ulaşıma elverişli bir hâlde akar. Moskova Kanalı'yla birleştiği yerden sonra genişliği 230 metreyi bulur. Bundan sonra nehirde düzenli bir ulaşım sağlanır. Volga'nın yatağı üzerinde beş adet baraj bulunur. Bu barajlardan Volgograd Baraj Gölü'ndeki santral, dünyanın belli başlı hidroelektrik tesislerinden biridir.
İdil Bulgar Devleti, 9. yüzyılda kurulmuş bir Türk Devleti. Büyük Bulgarya Hanlığı'nın Hazarlar tarafından dağıtılıp Ön Bulgarlar halkının bölünmesinden sonra meydana gelmiştir ve 13. yüzyılda Moğollar devleti yıkıncaya kadar ayakta kalmayı başaran bir devlet olmuştur. İslamiyeti kabul eden ilk müslüman Türk devletidir.
Peçenekçe, 12. yüzyılda yok olana kadar Peçenekler tarafından konuşulmuş Oğuz grubuna ait olduğu düşünülen ölü bir Türk dilidir. Karadeniz'in kuzeyi, Macaristan ve Balkanlar'da konuşulmuştur.
Suvar veya Suar,(Karahanlıca: صُڤَر suvar, İdil Bulgarcası: سُوار suvar), İdil Bulgar Hanlığına bağlı bir boy ve şehir.
Bulgar (Bolğar),, Divân-ı Lügati't-Türk'te;
Belencer, Kuzey Kafkasya'nın Dağıstan bölgesinde, Derbent ile Semender şehirleri arasında yer alan yer alan ve Sulak Nehri'nin aşağısında bulunan Orta Çağ şehri ve boyu. 8. yüzyıla kadar Hazar Kağanlığı'na başkentlik yapan şehir, Arap saldırılarından sonra önemini kaybetti. En son 10. yüzyılda İdil Bulgar Hanlığını oluşturan boylardan biriydi.
İdil Bulgarcası, Volga Bulgarcası veya İdil Bulgar Türkçesi, Türk dilinin eski dönemlerinde İdil sahasında konuşulmuş, Çuvaşçaya yakınlığı ile bilinen, Türk dilinin Oğur grubunun tarihî yazılı dillerinden biridir. Tümü Moğol istilasından sonraki dönemde (1281-1361) yazılmış, Tataristan başta olmak üzere, Tataristan'da, Başkurdistan'da, Udmurtya'da ve Çuvaşistan'da Tataristan yakınlarında bulunmuş, 13. ve 14. yüzyıldan kalma Arap harfli 88'inin tarihi belli toplam 139 mezar kitabesindeki sınırlı dil malzemesiyle İdil Bulgarcası bir dereceye kadar bilinmektedir. Günümüzde bu dile en yakın dil Çuvaşçadır. Çuvaşlar İdil Bulgarlarının torunudur.
İlteber, Türk Kağanlığı ve Hazar Kağanlığı'nın siyasi hiyerarşisinde kendisine vergi toplama ve bunun belirli bir miktarını Türk kağanına ödeme görevi bulunan boy başkanlarına verilen addır. Bu terime ilk kez, 680'de Kuzey Kafkasya Hunları'nda rastlanmaktadır. Hristiyan kaynaklarında, Albanya'da hüküm süren Hun derebeyinin adı Alp Ilteber olarak geçmektedir.
Ağizel ya da Belaya (Başkurtça: Ağizel,
Sura Nehri, Rusya'da Volga Nehri'nin bir kolu olan nehirdir. Nehir 841 km uzunluğunda olup İdil Nehri'nin kuzeye akan sağ koludur ve Penza Oblastı, Mordovya, Ulyanovsk Oblastı, Çuvaşistan ve Nijni Novgorod Oblastı'dan geçmektedir.
Şeksna Nehri, Rusya'nın Vologda Oblastı'nda bulunan bir nehirdir. Nehir 139 km uzunluğunda olup Volga Nehri'nin sol koludur ve Beyaz Göl'den başlayarak İdil Nehri'ne dökülmektedir.
Kazanka ya da Kazansu, Rusya'nın Tataristan Cumhuriyeti'nde bulunan bir nehirdir. Nehir 142 km uzunluğunda olup Volga Nehri'nin sol koludur ve Bimeri'den başlayarak Kuybışev Baraj Gölü'ne dökülmektedir. Nehrin başlıca kolları İya, Kismes, Şimyakovka ve Sula nehirleridir. 1957 yılında bir baraj ile ayrılmasına kadar Bulak Nehri'de Kazanka'nın bir koluydu.
Kama Nehri veya Çulman Nehri, Rusya'da Volga Nehri'nin sol kolu olan bir nehirdir. Nehir, 1,805 km uzunluğu ile Volga'nın en uzun sol koludur. Udmurtya'dan başlayarak Tataristan'da Volga Nehri'ne dökülmektedir.
Mişa Nehri ya da Myoşa Nehri Tataristan, Rusya'da bulunan ve Kama Nehri'nin sağ yönlü bir kolu olan nehirdir. Güneye doğru, Volga'nın doğusundan ve paralelinden akan nehir, Kama Volga'yla birleşmeden hemen önce Kama'yla birleşir. Kaynağı Kukmorskiy Rayonu'ndaki Yatmas-Dusay köyünün yakınındaki ormanda bulunan nehir Narmonka köyünün yanında Kuybışev Baraj Gölü'ne akar. 204 km uzunluğundaki nehrin havzası 4.180 kilometrekare (1.610 sq mi) alan kaplar. Kar ve yağmur sularıyla beslenen nehir Kasım'dan Nisan'a dek genellikle donmuş durumda kalır.
Ezgiller veya Ezgil boyu, 8. yüzyılda Batı Göktürk Kağanlığı'ndan bir Dokuz Oğuz konfederasyonuna bağlı Göktürk boyu. Daha sonraları İdil Bulgar Devleti'ne tâbi oldular.
