İçeriğe atla

Bütün insanlar eşit yaratılmıştır

İngilizce çeviri: Bütün insanlar eşit yaratılmıştır

"Bütün insanlar eşit yaratılmıştır" ifadesi, 1776'da Amerikan Devrimi'nin başlangıcında Thomas Jefferson tarafından yazılan ABD Bağımsızlık Bildirgesi'nde ünlü bir şekilde yer almaktadır. Cümlenin tamamı şöyledir: "Bu gerçeklerin apaçık olduğunu, tüm insanların eşit yaratıldığını, Yaratıcıları tarafından bazı devredilemez haklarla donatıldıklarını, bunların arasında Yaşam, Özgürlük ve Mutluluk arayışı olduğunu kabul ediyoruz." Bu ifade John Locke'un yazılarından esinlenilmiş ve Amerikan tarihindeki çeşitli etkili şahsiyetler tarafından kullanılmıştır. Amerikan Devrimi döneminden kalma önemli ve kalıcı bir ifade olarak kabul edilir.

Kökenler

"Tüm insanlar eşit yaratılmıştır" ifadesi genellikle Thomas Jefferson tarafından 1776 yılında yazılan Birleşik Devletler Bağımsızlık Bildirgesi ile ilişkilendirilir. Ancak doğal haklar kavramı ve tüm insanların özgür ve eşit doğduğu fikri Aydınlanma Çağı'na ve Voltaire, Rousseau ve Montesquieu gibi filozofların yazılarına kadar geri götürülebilir. Bu fikir daha sonra 1789 Fransız Devrimi'ni ve İnsan Hakları kavramını etkilemiştir. Jefferson'ın benzer bir ifade kullanan arkadaşı İtalyan Philip Mazzei'den etkilenmiş olması da mümkündür. Doğal haklar ve tüm insanların doğuştan eşit olduğu kavramı, John Locke ve John Milton'ın eserleri gibi daha önceki İngilizce yazılarda da bulunabilir. Bu ifade Bağımsızlık Bildirgesi'nin yanı sıra Virginia Haklar Bildirgesi ve Massachusetts Anayasası'nda da yer almaktadır.[1][2]

Kölelik

Bağımsızlık Bildirgesi'ndeki "tüm insanlar eşit yaratılmıştır" kavramı, Thomas Jefferson'ın sahip olduğu köleler de dahil olmak üzere Amerika'daki köleliğin varlığı nedeniyle yaygın olarak eleştirilmiştir. Kongre, son halini almadan önce taslak üzerinde değişiklikler yapmış ve muhtemelen birçok Kongre üyesinin de köle sahibi olması nedeniyle köle ticaretini eleştiren bir pasajı çıkarmıştır. Buna rağmen Jefferson birçok durumda köleleştirilmiş insanların özgürlüğünü savunmuş ve "tüm insanlar eşit yaratılmıştır" ifadesinin köleliği nihai olarak çözeceğine inanmıştır. Ancak bu ifade ile köleliğin gerçekliği arasındaki tutarsızlık başkaları tarafından da dile getirilmiş, kölelik karşıtı Thomas Day "bir eliyle bağımsızlık kararlarını imzalarken diğer eliyle korkmuş kölelerine kırbaç sallayan bir Amerikan vatanseverinin" "gerçekten gülünç" bir manzara olduğunu belirtmiştir. Bu ifade Martin Luther King Jr'ın "Bir Hayalim Var" konuşmasında da eşitlik için devam eden mücadeleleri vurgulamak için kullanılmıştır.[3][3][4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Milton, John. The Tenure of Kings and Magistrates. Dartmouth College. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Aralık 2022. 
  2. ^ The Massachusetts Constitution, Judicial Review and Slavery – The Quock Walker Case 4 Aralık 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Massachusetts Judicial Branch (2007).
  3. ^ a b Armitage, David. The Declaration Of Independence: A Global History. 76–77. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2007. 978-0-674-02282-9
  4. ^ "Jefferson, Thomas and the Practice of Law – Encyclopedia Virginia" (İngilizce). 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Liberalizm, bireysel özgürlük üzerine kurulan bir siyasi felsefe veya dünya görüşüdür. Bireysel özgürlük ve bireysel haklar düşüncesiyle yola çıkan liberalizm, daha sonraki yıllarda farklı türlere bölündü ve bireylerin eşitlik ilkesinin de önemini vurgulamaya başladı. Klasik liberalizm bireysel özgürlüklerin rolünü vurgularken, sosyal liberalizm özgürlüğe vurgu yaptığı kadar; bireylerin eşitlik hakkı ilkesinin önemine vurgu yapar ve özgürlük ile eşitlik arasında denge kurmayı amaçlar. Liberal görüşü savunanlar geniş bir görüş dizisi benimsemekle birlikte genellikle ifade özgürlüğü, inanç özgürlüğü, basın özgürlüğü, sivil haklar ve sivil özgürlükler, seküler devlet, liberal demokrasi, ekonomik ve siyasi özgürlük, hukukun üstünlüğü, özel mülkiyet ve piyasa ekonomisi gibi fikirleri destekler.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Jefferson</span> 3. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1801–1809)

Thomas Jefferson, Amerika Birleşik Devletleri'nin üçüncü başkanı. 1801-1809 tarihleri arasında başkanlık görevini sürdürdü. Eski Virginia valisidir. Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi'nin asıl yazarı olması ve ABD'deki Cumhuriyetçilik akımının ideallerini savunması ve yayması nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri'nin kurucu babaları arasında en etkili olanlarından biri olarak kabul edilir. Jefferson, Amerika'yı hep Cumhuriyetçiliği savunan ve İngiliz İmparatorluğu'nun emperyalizmine karşı gelen büyük bir Özgürlük İmparatorluğu'nun ardındaki güç olarak tahayyül etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan Bağımsızlık Bildirisi</span> Amerikanın Britanyadan ayrılığını açıklayan bildirge

Amerikan Bağımsızlık Bildirisi, Amerika Birleşik Devletleri'ni kuran belgedir. Belge, 4 Temmuz 1776'da Philadelphia'daki daha sonra "Independence Hall" adı verilen Pennsylvania Eyalet Evi'ndeki İkinci Kıta Kongresi'nde kabul edildi. Bildiri, dünyaya On Üç Koloni'nin neden artık Britanya sömürgesi değil de bağımsız egemen eyalet olarak görüldüğünü açıklamakta.

<span class="mw-page-title-main">İnsan hakları</span> İnsanlığın evrensel değerleri

İnsan hakları, tüm insanların sadece insan olmakla sahip olduğu temel hak ve özgürlüklere denir. İnsan hakları; ırk, ulus, etnik köken, dış görünüş, din, dil,ense ve cinsiyet ayrımı gözetmeksizin tüm insanların yararlanabileceği haklardır. Bu hakları kullanmakta herkes eşittir. Diğer yandan insan hakları terimi bir ideali içerir. Bu terimi kullananlar, bu alanda olanı değil, olması gerekeni dile getirirler.

<span class="mw-page-title-main">Olympe de Gouges</span>

Olympe de Gouges Fransızca telaffuz: [olɛ̃p də ɡuʒ] , Fransız filozof, yazar, kadın hakları savunucusu, aktivist ve oyun yazarı.

<span class="mw-page-title-main">John Adams</span> 2. Amerika Birleşik Devletleri başkanı (1797–1801)

John Adams, 1797'den 1801'e kadar Amerika Birleşik Devletleri'nin 2. başkanı olarak görev yapan, Amerikalı devlet adamı, avukat, diplomat, yazar ve ABD'nin kurucu babalarındandır. ABD'nin ilk başkan yardımcısı olması ile de bilinir.

<span class="mw-page-title-main">John Locke</span> İngiliz filozof ve fizikçi (1632–1704)

John Locke, Aydınlanma Çağı düşünürlerinin en etkililerinden biri olarak kabul edilen ve genellikle “liberalizmin babası” olarak bilinen bir İngiliz filozof ve doktordu. Francis Bacon geleneğini takip eden İngiliz deneycilerinden ilklerinden biri olarak kabul edilen Locke, toplumsal sözleşme teorisi için de aynı derecede önemlidir. Çalışmaları epistemoloji ve siyaset felsefesinin gelişimini büyük ölçüde etkiledi. Yazıları Voltaire ve Jean-Jacques Rousseau'nun yanı sıra birçok İskoç Aydınlanma düşünürünü ve Amerikan Devrimcilerini etkiledi. Klasik cumhuriyetçiliğe ve liberal teoriye katkıları, Amerikan Bağımsızlık Bildirisi'nde yer almaktadır. Uluslararası alanda Locke'un siyasi-hukuki ilkeleri, sınırlı temsili hükûmet teorisi ve uygulaması ile hukukun üstünlüğü altında temel hak ve özgürlüklerin korunması üzerinde derin bir etkiye sahip olmaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi</span> Fransız Devriminin temel belgesi

İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi Fransız Devrimi'nin temelini oluşturan, 26 Ağustos 1789’da demokrasi ve özgürlük sebep gösterilerek yayımlanan temel metinlerden birisi olmuştur.

Felsefi olarak negatif özgürlük kavramı, bireyin başkalarının otoritesine maruz kalmadan özgür olması anlamına gelir. Bu negatif anlayışta, kişinin, etkinliğini kimse tarafından karışılmadan özgürce gerçekleştirebileceği düşünülür. Örneğin Thomas Hobbes'a göre, "özgür bir adam… iradesi dahilindeki yapacaklarına mani olunmayan kişidir."

<span class="mw-page-title-main">Thomas Paine</span> İngiliz filozof (1737-1809)

Thomas Paine, Amerikalı siyasi aktivist, filozof, yazar, siyaset kuramcısı ve devrimci. Düşünceleriyle Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nı ve Fransız Devrimi'ni etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Virginia Haklar Beyannamesi</span>

Virjinya Haklar Beyannamesi, "yetersiz" hükûmete karşı isyan hakkını da içeren insanın doğuştan gelen doğal haklarını beyan etmek üzere hazırlanan bir belgedir. Beyanname 29 Haziran 1776'da kabul edilen Virginia Anayasası'dan ayrı bir belge olarak 12 Haziran 1776'da Virginia Kongre Delegelerinin oybirliği ile kabul edilmiştir. John Locke'un doktrini ve Montesquieu'nun gücler ayrılığı ilkelerinden esinlenerek hazırlanmıstır. Bu belge daha sonra Virginia Eyalet Anayasası'nın 1. maddesi olarak düzenlenmiştir ve az bir değişiklik yapılmış hali bugün de Virjinya Anayasası'nda günümüze hukuki anlamada etkide bulunması açısından görülebilir. Bu belge daha sonra Amerikan Bağımsızlık Bildirgesini (1776] ve Fransız Devrimi'nin İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisini de içeren bir dizi belgeyi etkilemiştir.

John Adams, HBO yapımı bir mini dizidir. Kirk Ellis tarafından Amerikalı tarihçi David McCullough'un John Adams isimli kitabından uyarlanmıştır. İlk kez 16 Mart 2008'de HBO'da gösterilmiş, 20 Nisan 2008'de ise ekranlara veda etmiştir.

Haiti Devrimi (1791–1804) Batı yarımküredeki en başarılı Afrikalı köle ayaklanmasıdır. Devrim sonucunda Haiti siyahlar tarafından yönetilen tarihteki ilk cumhuriyet olmuştur. Devrim sırasında Haiti'nin adı Saint-Domingue idi ve bir Fransız kolonisiydi. Devrim sürecinde Afrika kökenli halk kendisini Fransız egemenliğinden ve köleliğin boyunduruğundan kurtarmıştır. Kölelik dönemi sırasında yüzlerce köle isyanı olmuş olmasına rağmen bulunduğu ülkeyi tamamen özgürleştiren tek başarılı isyan Haiti Devrimidir.

<span class="mw-page-title-main">John Hancock</span>

John Hancock, Amerikalı tüccar, devlet adamı ve Amerikan Devrimi'nde önde gelen kişilerden. Massachusetts Eyaleti'nin ilk valisidir. Aynı zamanda Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi'nin hazırlandığı kongrenin de başkanlığını yapmıştır. Bildirgeyi imzalayan delegelerdendir.

Klasik liberalizm, serbest piyasayı ve laissez-faire ekonomisini; sınırlı devleti, ekonomik özgürlüğü ve siyasi özgürlüğü vurgulayan, hukukun üstünlüğünün güvenceye aldığı sivil özgürlükleri savunan; liberalizmin bir dalı, felsefi ve politik ideolojidir. Klasik liberalizm, 19. yüzyılın başlarında, Avrupa ve Kuzey Amerika'da kentleşmeye ve Sanayi Devrimi'ne bir yanıt olarak önceki yüzyılın fikirleri üzerine inşa edilmiştir.

Zarar ilkesi, bireylerin eylemlerinin sadece diğer bireylere zarar vermemek için sınırlanması gerektiğini öne sürer. John Stuart Mill, 1859 tarihli "Özgürlük Üzerine" adlı denemesinde ilkeyi şu şekilde açıklamıştır: "Medeni bir toplumun herhangi bir üyesi üzerinde, isteğine karşı doğru bir şekilde uygulanabilecek gücün tek amacı, başkalarına zarar verilmemesini sağlamaktır." Bu ilke, Fransa'nın 1789 tarihli İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirisi'nde de şu şekilde ifade edilmiştir: "Özgürlük, başkalarına zarar vermeyen her şeyi yapma özgürlüğünde yatar; bu nedenle her insanın doğal haklarının sınırları, diğer toplum üyelerine aynı hakları sağlayanlar dışında belirlenemez. Bu sınırlar yalnızca yasalarla belirlenebilir." Bu ilke, daha önce Thomas Jefferson'ın 1785 tarihli "Virginia Eyaleti Üzerine Notlar" adlı eserinde de ifade edilmiştir. Jefferson burada, "Hükümetin meşru güçleri, sadece başkalarına zarar veren eylemlere kadar uzanır" şeklinde yazmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'nde kölelik</span>

Amerika Birleşik Devletleri'nde kölelik, 1776'da Amerikan ulusunun doğuşundan 1865 yılında 13. değişiklikle kaldırılana kadar, çoğunlukla Afrikalı ve Afroamerikalılardan oluşan taşınır mal statüsünde yasal bir kurumdu. Kölelik, erken sömürge günlerinden beri İngiliz Amerikası'nda uygulanmaktaydı ve 1776'da Bağımsızlık Bildirgesi zamanında on üç kolonide yasaldı. Köleleştirilmiş bir kişi yasal olarak bir tür maldı ve diğer kişisel mallar gibi satın alınabilir, satılabilir veya devredilebilirdi. Bir at gibi, yetenekli köleleştirilmiş bir insan çalıştırılabilir ve yeni köleleştirilmiş insanların üretimi için yetiştirilebilirdi. Kölelik, 1865'e kadar eyaletlerin yaklaşık yarısında sürdü. Ekonomik bir sistem olarak, kölelik, büyük ölçüde kiralama yöntemi ile değiştirildi.

<span class="mw-page-title-main">Amerikan milliyetçiliği</span> Amerikada ortak kimlik anlayışını destekleyen bir çeşit milliyetcilik

Amerikan milliyetçiliği, Amerika Birleşik Devletleri'nde bulunan bir sivil milliyetçilik, kültürel milliyetçilik, ekonomik milliyetçilik veya etnik milliyetçilik biçimidir. Amerikalılar'in bir millet olduğunu ve Amerikalıların kültürel bütünlüğünü desteklediğini iddia eden milliyetçiliktir. Genel anlamda, Amerikalı kültürüne, diline ve tarihine duyulan sevgiden ve ABD ile Amerikalılar halkından kaynaklı gurur duygusundan esinlenen siyasi ve sosyal hareketler ve düşünceler içerir. Amerikan milliyetçileri genellikle kendilerini Britanyalıdan ziyade ağırlıklı olarak Amerikalılar olarak görüyorlar.

<span class="mw-page-title-main">Beşli komite</span> Amerikan bağımsızlık bildirisini tasarlayan komite

İkinci Kıta Kongresi'nin Beşli komite'si, 4 Temmuz 1776'da Pensilvanya Eyalet Meclisi'nde Amerikan Bağımsızlık Bildirisi'ni tasarlayan ve kongreye sunan beş kişilik gruptur. Bu Deklarasyon komitesi 11 Haziran 1776'dan, bildirinin yayınlandığı 5 Temmuz 1776'ya kadar işledi.

<span class="mw-page-title-main">Kadın ve Yurttaş Hakları Bildirgesi</span> Fransız feminist Oymphe de Gouges tarafından yazılmış 1791 tarihli manifesto

Kadın ve Yurttaş Hakları Bildirgesi, 14 Eylül 1791'de Fransız aktivist, feminist ve oyun yazarı Olympe de Gouges'in 1789 İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi'ne yanıt olarak yazılmıştır. Olympe de Gouges Bu belgeyi 15 Eylül'de yayınlayarak, Fransız Devrimi'nin toplumsal cinsiyet eşitliğini tanımasındaki başarısızlıklarını ortaya çıkarmayı umuyordu. Yazılarının bir sonucu olarak, de Gouges vatana ihanetle suçlandı, yargılandı ve mahkûm edildi, en sonunda da Jirondenlerle birlikte idam edildi.