İçeriğe atla

Bürokrat

Bürokrat, bürokrasinin bir üyesidir. Herhangi bir boyuttaki herhangi bir kuruluşun yönetimini oluşturan kişi veya kişilerdir, ancak terim genellikle bir hükümet veya şirket kurumunda birini ifade eder.[1]

Etimoloji

Bürokrat terimi "bureaucracy" kelimesinden türemiştir, bu kelime ise ilk olarak 18. yüzyılda bilinen Fransızca "bureaucratie" kelimesinden türemiştir.[2] Kelimenin ilk olarak 1745 yılında Fransız fizyokrat ve dönemin ticaret bakanı Vincent de Gournay tarafından kullanıldığı konusunda görüş birliği vardır. Latince ofis ve memurlar anlamındaki “Burrus” kökü ile güç anlamındaki “Cratie” ekinin birleşiminden meydana gelmektedir. Eski Fransızca' da “la bure” koyu renk kumaş anlamına gelmektedir. Kavramın etimolojik kökeni de bu anlamıyla uyum içindedir. Zira kamu hizmetini görmekle mükellef olan memurlar o dönemde siyah bir bezle örtülü masanın arkasında oturmaktaydılar.

Toplumdaki rolü

Bürokratlar, hükûmette idari, işlevsel ve yönetimsel pozisyonlarda yer alarak modern toplumda çeşitli roller oynamaktadır.[1][3][4] Posta hizmetleri, eğitim ve sağlık hizmetleri ve çeşitli düzenleyici kurumlar gibi merkezi devlet kurumları için yürürlüğe konmuş politikaların günlük olarak uygulanmasını gerçekleştirirler.[5]

Bürokratların nitelikleri

Alman sosyolog Max Weber bürokratik bir yetkiliyi şöyle tanımladı:[6]

  • Kişisel olarak özgürdürler ve davranışları temelinde görevlerine atanırlar.
  • Atamaları ve yerleştirmeleri teknik donanımlarına bağlıdır.

Popüler kültürde bürokratlar

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Al-Hegelan, Abdelrahman. "Bureaucracy and Development in Saudi Arabia". The Middle East Journal. JSTOR 4326973. 
  2. ^ "bureaucrat - definition of bureaucrat in English | Oxford Dictionaries". Oxford Dictionaries | English. 23 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2016. 
  3. ^ Lankov, Andrei (6 Ekim 2014). "The North Korean bureaucracy is here to stay". NKNews.org. 8 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015. 
  4. ^ Kazmi, Kumail (31 Mayıs 2020). "CSS Exam Pattern and Paper Format". Smadent. smadent.com. 27 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Haziran 2020. 
  5. ^ "Who Are the Bureaucrats?". US History American Government. Independence Hall Association in Philadelphia. 1 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2015. 
  6. ^ Max Weber. Wirtschaft und Gesellschaft. ss. 650-78. 

Konuyla ilgili yayınlar

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Enderûn</span> Osmanlıda saray okulu

Enderûn Mektebi, Enderun'un II. Murad veya Fâtih Sultan Mehmed dönemlerinde açılmış olduğu şeklinde iki farklı görüş ileri sürülmekteyse de II. Murad zamanında Edirne Sarayı'nda teşkil edildiği, ancak gerçek teşkilâtına Fâtih döneminde kavuştuğu söylenebilir. Zamanla çeşitli değişikliklere uğramakla beraber Osmanlı Devleti'nin son zamanlarına kadar (1908) varlığını sürdüren bir saray okuludur. Hristiyan ailelerden devşirilen çocukların zeki ve gösterişlileri saraya alınarak özel bir şekilde yetiştirilirlerdi. Fatih Sultan Mehmet döneminde geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Max Weber</span> Alman sosyolog

Max Weber, Alman düşünür, sosyolog ve ekonomi politik uzmanı. Modern antipozitivistik toplumbilimi incelemesinin öncüsü olduğu düşünülür. Sosyolojiyi yöntem bilimsel olgunluğa eriştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ludwig von Mises</span> Avusturyalı-Amerikalı ekonomist (1881 – 1973)

Ludwig Heinrich Edler von Mises Avusturyalı-Amerikalı Avusturya Okulu ekonomisti, tarihçi, mantıkçı ve sosyolog. Mises, klasik liberalizmin toplumsal katkıları ve tüketicilerin gücü üzerine kapsamlı yazılar yazdı ve dersler verdi. En çok komünizm ve kapitalizmi karşılaştıran praksiyoloji çalışmalarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Apaçiler</span> Amerika Birleşik Devletlerinin yerli halklarından oluşan birkaç grup

Apaçiler ya da Apaşlar, Amerika Birleşik Devletleri'nin Arizona, New Mexico ve Oklahoma eyaletlerinde yaşayan, Güneybatı Kızılderilileri kültür grubundan, Atabaskların Güney Atabaskları bölümünden ve Güney Atabask dillerine giren Ova Apaçicesi, Hikarilaca, Lipanca, Meskalero-Çirikavaca ile Batı Apaçicesi adlı dilleri konuşan Kızılderilileri topluca niteleyen ortak addır. Kendilerini Apaçi olarak nitelendiren kişi sayısı 2000 yılı rakamlarına göre 56.060 olup en yakın akrabaları Navaholardır.

Mezozoyik Zaman, Triyas, Jura ve Kretase Dönemi'ni kapsayan, günümüzden yaklaşık 252 milyon yıl öncesinden 66 milyon yıl öncesine kadarlık süreyi kapsayan, yerküre tarihindeki sondan bir önceki jeolojik zamandır. Dinozorlar gibi arkozor sürüngenlerinin baskınlığı; bol miktarda açık tohumlu bitki ve eğrelti otları; sıcak bir sera iklimi; ve Pangea'nın tektonik olarak parçalanması gibi olaylar ve koşullar, Mezozoyik Zaman'ı diğer jeolojik zamanlardan ayırır. Mezozoyik, Fanerozoyik'in ikinci zamanı olup karmaşık canlıların evrimleşmesinden sonra gelen üç zamanın ortasında yer alır.

Ademimerkeziyetçilik veya adem-i merkeziyetçilik ya da ademi merkeziyetçilik, devlet merkezinin gücünü azaltarak yerel yönetimlerin yetkilerinin artırılmasını savunan siyasi görüş. Özellikle planlama ve karar alma ile ilgili faaliyetlerin bir merkezden dağıtıldığı veya devredildiği süreçtir. Yetki, grup veya içindeki daha küçük gruplara verilir. Ademimerkeziyet kelimesi, Arapça "merkezin yokluğu" anlamına gelir. Liberal ideolojinin savunduğu görüşlerden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Okul</span> öğrencilere öğretmenler rehberliğinde eğitim veren kurum

Okul, eğitim-öğretim verilen kurum ve bu faaliyetlerin gerçekleştirildiği eğitim kurumu ve diğer tesislerdir. Ayrıca temel öğrenim, ortaokul, lise ve üniversite toplam 16 yıldır. Öğretmenlerin rehberliğinde öğrencilerin öğretimi için öğrenme alanı ve öğrenme ortamı sağlar. Okul sözcüğü çocuk ve gençlerin, devam ettiği örgün eğitim kurumlarının yanı sıra tek bir alanda eğitim veren kurumlar ve bazı yüksek eğitim kurumları için de kullanılır: sanat okulu, spor okulu, müzik okulu, dil okulu, dans okulu, gazetecilik okulu, meslek yüksek okulu gibi. Herhangi bir okulda eğitim alan kimselere öğrenci denir. Öğrenciler için okul üniforması tasarımları vardır.

Modernite, Avrupa'da yaklaşık olarak 17. yüzyıl civarında ortaya çıkan, zamanla tüm dünyaya yayılan toplumsal değerler sistemine ve organizasyonuna verilen isimdir. Genel anlamda gelenek ile karşıtlık ve ondan kopuşun; bireysel, toplumsal ve politik yaşam alanlarının tamamındaki dönüşümü ya da değişimidir. Anthony Giddens'a göre moderniteyi özgün yapan niteliklerinden biri devamsızlık özelliğidir. Marxist felsefeye dayalı tarihsel materyalizme dayanan bu düşünceye göre özellikle modernite öncesi ile modernite arasında oldukça belirgin bir kırılma söz konusudur. Modernite, toplumsal ve bireysel hayatın her aşamasını hem derinden, hem de geniş bir açıdan sarsmış ve değiştirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sadrazam</span> padişah adına devlet işlerini yöneten en yüksek derecedeki devlet adamı

Sadrazam ya da vezîr-i âzam, Osmanlı İmparatorluğu'nda padişah adına devlet işlerini yöneten en yüksek derecedeki devlet adamı.

Siyasetçi veya politikacı, parti politikasında etkin olan bir kişi ya da hükûmette herhangi bir görevi elinde bulunduran bir kişi. Politikacılar, ülkeyi ve dolayısıyla insanlarını yöneten yasalar ya da politikalar önerir, destekler ve oluşturur. Politikacı, herhangi bir bürokratik kurumda, politik iktidara ulaşmaya çalışan herhangi biri de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">Bürokrasi</span> devlet kurumlarında çalışan üst düzey yöneticiler topluluğu

Bürokrasi, bir toplumda tabandan yukarıya çıktıkça daralan bir yapı içinde örgütlenmiş olan; kişisel olmayan genel kurallar ve işleyiş ilkelerine göre çalışan sistem ve kurallar grubudur. Amacı resmî olarak idari işlevlerle olsa da uygulamada yorumlamalar nedeniyle bazen resmî olmayan etkilere açık olabilmektedir. Kavram olarak özellikle politika ve sosyoloji alanlarında tartışmalara yol açmıştır. Bunlardan en önemlilerinden biri Max Weber'in öne sürdüğü hiyerarşi ve ideoloji içerikli çalışmadır. Günümüzde yaygın olan bürokratik sistemlere örnek olarak devlet, silahlı kuvvetler, hastaneler, bakanlıklar, okullar ve büyük şirketler verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Füniküler</span> Kablolu demiryolu biçimi

Füniküler, bir dağ veya tepe gibi dik eğimli bir araziye döşenen, bir demiryolu hattı boyunca yer alan noktaları birbirine bağlayan bir tür kablolu demiryolu sistemidir. Sistem, rayın üst ucundaki bir makaraya dolanan bir nakliye kablosunun zıt uçlarına kalıcı olarak bağlanmış iki karşı ağırlıklı vagonun birbirini etkilemesi prensibi ile karakterize edilir.

Avusturya Okulu sosyal olguların yalnızca bireylerin motivasyonlarından ve eylemlerinden kaynaklandığı kavramı olan metodolojik bireyciliğe sıkı sıkıya bağlı kalmayı savunan heterodoks bir ekonomik düşünce okuludur. Avusturya Okulu teorisyenleri, ekonomik teorinin yalnızca insan eyleminin temel ilkelerinden türetilmesi gerektiğini savunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hezârfen</span> pek çok farklı disiplinde engin bilgiye sahip olan kişi

Hezârfen ya da polimat, pek çok farklı disiplinde engin bilgiye sahip olan kişi. Özellikle antik dönemin bilim insanlarının çoğu, günümüz standartlarında hezârfen kabul edilir. Ancak bu günümüzde, tarihte olduğundan çok daha ulaşılması zor bir hedeftir, çünkü günümüz bilim dünyası eskisinden, eklenmiş bilgilerin sayısının yüksekliğinden dolayı, çok daha gelişmiştir ve o kadar bilgiye sahip olmak da dolayısıyla gerçekleştirmesi çok daha güç bir şeydir.

<i>Katepano</i>

Katepánō Kıdemli Bizans İmparatorluğu rütbesi. Kelime Batı dillerine capetanus/catepan şeklinde geçmiştir, anlamı İtalyanca "capitaneus" ile birleşmiş gibi görünmektedir. Bu hibrid terim İngilizcede captain ve diğer dillerde benzer terimlere dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Taht talibi</span> Taht üzerinde hak iddia eden kişi

Taht talibi, mevcut hükûmet tarafından tanınmasa da bir ülkenin tahtına talip olan kişiyi ifade eder. Bu terim genellikle bir iddianın meşruiyetini sorgulamak amacıyla kullanılır. Bu terim genellikle bir iddianın meşruiyetinin olmadığını ima etmek için kullanılır. Bu kelime, eski bir hükümdar veya tahttan indirilmiş bir monarşinin soyundan gelen bir kişiyi ifade edebilir, ancak bu tür iddialarda bulunan kişilere "bir hanedanın başı" da denir.

<span class="mw-page-title-main">Kuyruk takımı</span>

Uçak kuyruğu veya empenaj, aynı zamanda kuyruk veya kuyruk takımı olarak da bilinen, uçuş sırasında stabilite sağlayan, uçağın arka kısmındaki bir ok üzerindeki tüylere benzer yapıdır. Terim, "bir oku yumuşatmak" anlamına gelen Fransızca kelime empenner kelimesinden türemiştir. Çoğu uçak, yalpalama ve hatve uçuş dinamiklerini ve ayrıca muhafaza kontrol yüzeylerini stabilize eden dikey ve yatay stabilize yüzeylerini içeren bir kuyruğa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Siyaset sosyolojisi</span>

Siyaset sosyolojisi, devlet ve sivil toplumdan aileye kadar uzanan politik fenomenlerin sosyolojik analizi, araştırması vatandaşlık, toplumsal hareketler ve sosyal güç kaynakları gibi konuları araştırmakla ilgilenen bir bilim disiplinidir. Siyaset sosyolojisinin konusu toplumsal bağlamı içinde iktidardır. 19. yüzyıl ile beraber genel olarak toplumsal ve özel olarak siyasal düşüncenin bilimselleşmeye başladığı görülmüştür. Teknoloji, sanayileşme gibi unsurlar kalabalıklaşmayı beraberinde getirmiş, kalabalıklaşma ise siyasal düşünceye yönelim sağlamıştır.

Karizma, ilgi uyandıran kişisel bir mevcudiyet veya çekicilik kalitesidir.

Bürokratik kolektivizm bir sınıf teorisidir. Bazı Troçkistler tarafından Josef Stalin yönetimindeki Sovyetler Birliği'nin ve Orta ve Doğu Avrupa'daki ve Kuzey Kore gibi benzer devletlerin doğasını tanımlamak için kullanılmaktadır.