İçeriğe atla

Bükreş Antlaşması (1918)

Bükreş Antlaşması doğrultusunda Romanya'nın elden çıkardığı toprakları; kırmızı alan Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'a, yeşil alan Bulgaristan'a

Bükreş Antlaşması, I. Dünya Savaşı'nda İttifak Devletleri'ne (Almanya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Osmanlı Devleti, Bulgaristan) yenilen Romanya'nın imzalamak zorunda kaldığı barış antlaşması (7 Mayıs 1918).

Romanya'nın I. Dünya Savaşı başlarında izlediği tarafsızlık politikası, I. Ferdinand'ın (hükümdarlığı 1914-27) başa geçmesi, İtilaf Devletleri'nin toprak vaatleri ve Alman saldırganlığı gibi nedenlerle değişmeye başladı. Rumen önderlerinin düşüncelerine göre, Almanya ve Avusturya'ya karşı girişilecek bir saldırı başarılı olursa, Transilvanya, Bukovina ve Banat yaylası ele geçirilebilirdi.

Ağustos 1916'da Avusturya'ya savaş açılmasından kısa bir süre sonra Romanya İttifak Devletleri birliklerinin işgaline uğradı. Alman ve Avusturya orduları Romanya'yı dört ayda ezdiler ve 1916 Aralık ayında Bükreş'e girdiler. Romanya'nın yenilmesiyle Almanya önemli bir tahıl ve petrol deposunu ele geçirdi. Bunun sonucu olarak bu devlete karşı uygulanan ablukanın etkisi biraz azaldı ve savaş daha da uzadı.[1]

Hükûmetle birlikte Iași'ye (Yaş) taşınan Ferdinand, Sovyet Devrimi'nin Romanya'ya sıçramasından çekindiğinden 1917'de köklü bir toprak reformuna söz verdi. Rusya Brest-Litovsk Antlaşması'yla (Mart 1918) I. Dünya Savaşı'ndan çekilince, direniş gücünü yitiren Romanya, İttifak Devletleri'ne boyun eğmek zorunda kaldı.[2]

Dokuz maddelik antlaşmayla, Romanya Dobruca'nın güneyini Bulgaristan'a geri veriyor, Kuzey Dobruca'da dört ülke tarafından bir ortak yönetim oluşturuluyordu. Ayrıca Karpat Dağlarında Avusturya-Macaristan lehine sınır düzeltmeleri kabul edildi, bu bölgedeki geçitlerin denetimini yine bu ülkeye bırakıldı ve petrol kuyularının da 90 yıllığına Almanya'ya kiralanması kararlaştırıldı.

Antlaşmanın özellikle iktisadi nitelikteki maddeleri önem taşıyordu: İttifak Devletleri, Rumen petrol kuyularının işletme imtiyazını, tahıl dışsatım tekelini, demiryollarıyla Tuna trafiğinin denetimini ele geçridiler. Verilen büyük ödünler ve işgal kuvvetlerinin düzenlemeleri ülkeyi tam bir ekonomik yıkıma sürükledi. Kral Ferdinand'ın onaylamadığı antlaşma, İttifak Devletleri'nin yenilgisinin kesinleştiği Kasım 1918'de Romanya'nın Almanya'ya yeniden savaş açmasıyla iptal edildi.

Savaşın sonunda Besarabya, Transilvanya, Bukovina ve Banat'ın doğu kesimini alarak sınırlarını büyük ölçüde genişleten Romanya'nın ele geçirdiği bu yeni topraklar barış antlaşmalarıyla (Saint-Germain, Neuilly ve Trianon) resmen onaylandı.

Kaynakça

  1. ^ Oral Sander, Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918'e, İmge Kitabevi, Eylül 2007. ISBN 975-533-005-4.
  2. ^ "Bükreş Antlaşmaları", Meydan Larousse: Büyük Lugat ve Ansiklopedi, 1992.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Dobruca</span>

Dobruca, Karadeniz ile Tuna Nehri arasında kalan, Romanya'nın Köstence ve Tulça illeri ile Bulgaristan'ın Dobriç ve Silistre illerini kapsayan yoğun Türkmen nüfusun yaşadığı tarihî bir bölgedir.

<span class="mw-page-title-main">Balkan Savaşları</span> 1912-1913 yıllarında Balkan Yarımadasında yaşanan iki savaş

Balkan Savaşları, Osmanlı İmparatorluğu'nun Balkanlardaki 8 Ekim 1912 - 10 Ağustos 1913 arasında dört devlete karşı yaptığı savaşlardır. Çatışmaların temel nedeni Bulgaristan Krallığı ile Sırbistan Krallığı'nın Balkanlarda hızlanan yayılma faaliyetleridir.

<span class="mw-page-title-main">Neuilly Antlaşması</span>

Neuilly Antlaşması, I. Dünya Savaşı ardından savaştan galip çıkan İtilaf Devletleri'yle İttifak Devletleri arasında düzenlenen Paris Barış Konferansı'nda öngörülen antlaşmalardan biridir. İtilaf Devletleri'yle Bulgaristan arasında 27 Kasım 1919 tarihinde imzalanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Berlin Antlaşması (1878)</span> 13 Temmuz 1878de imzalanan barış antlaşması

Berlin Antlaşması, Osmanlı İmparatorluğu, Rus İmparatorluğu, Büyük Britanya, Alman İmparatorluğu, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, İtalya Krallığı ve Fransa arasında 13 Temmuz 1878 tarihinde Berlin'de imzalanan barış antlaşmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Trianon Antlaşması</span>

Triyanon Antlaşması ya da Trianon Antlaşması, 4 Haziran 1920 tarihinde, I. Dünya Savaşı'nın galip İtilaf Devletleri ile Macaristan arasında, Fransa'nın Versay kentindeki Trianon Sarayı'nda imzalanan ve savaşı resmen sona erdiren antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Ferdinand (Bulgaristan çarı)</span> Bulgaristan Çarı

I. Ferdinand, Ferdinand Karl Leopold Maria, Bulgaristan prensi (1887-1908) ve bağımsız Bulgaristan'ın ilk çarı (1908-1918).

<span class="mw-page-title-main">I. Dünya Savaşı'na katılan ülkeler</span> Vikimedya liste maddesi

I. Dünya Savaşı'nın başlamasının çok öncesinde ve savaşa yakın zamanlarda gruplaşmalar olmuş ve bu gruplaşmalar sonucu İtilaf Devletleri ve İttifak Devletleri olmak üzere iki grup ortaya çıkmıştır.

Romanya tarihi bugünkü Romanya Devleti topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Saint-Germain Antlaşması</span>

Saint-Germain Antlaşması, 10 Eylül 1919 tarihinde İtilaf Devletleri ile Avusturya arasında imzalanan ve I. Dünya Savaşı'nın ardından Avusturya-Macaristan İmparatorluğu topraklarının yeniden düzenlenmesini açıklayan antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">I. Ferdinand (Romanya kralı)</span>

I. Ferdinand, 1914-1927 arasında Romanya kralı. Hohenzollernli olmasına ve Alman gücüne inanmasına karşın, I. Dünya Savaşı'nda İtilaf Devletleri'nin safına katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Bulgaristan Krallığı</span> Güneydoğu Avrupada 1908-1946 arasında hüküm sürmüş krallık

Bulgaristan Krallığı veya Bulgaristan Çarlığı, 1908-1946 yılları arasında var olmuş bir devlet. 1885'te Doğu Rumeli'yi Osmanlılardan alan Bulgaristan Prensliği'nin 5 Ekim 1908 tarihinde krallık olmasıyla kurulmuştur. Bulgaristan de jure olarak Osmanlı'ya karşı bağımsızlığını bildirmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Romanya Krallığı</span>

Romanya Krallığı, 1881 ile 1947 yılları arası varlığını sürdürmüş eski bir parlamenter monarşik Rumen devletidir. Devlet 26 Mart 1881 tarihinde ilan edilmiştir. I. Carol da Romanya'nın ilk kralı olarak Sinaia Peleş Sarayında taç giymiştir. I. Carol ise Alman Hohenzollern Hanedanı'ndan gelmektedir ve önceki adı Prens Karl Eitel Friedrich Zephyrinus Ludwig 'dir. Romanya Krallığı, 1913 yılında Bulgaristan'a karşı diğer Balkan ülkeleriyle birleşerek II. Balkan Savaşı'na katılmıştır. Sonuç olarak Güney Dobruca'yı Bulgaristan'dan almıştır. Ancak I. Dünya Savaşı'nda Almanya'ya yenilmiş, Romanya toprakları işgal edilmiş ve Almanya ile barış imzalamak zorunda kalmıştır. Ancak savaşın sonunda Almanya, İtilaf Devletleri'ne yenilince Romanya'nın şansı tekrar değişmiş, Versailles Barış Antlaşması'nda Bukovina ve Transilvanya'yı elde etmiştir. II. Dünya Savaşı'nda Romanya, Ion Antonescu önderliğinde Mihverler'in yanında savaşa girdi. Bu seferki sonuç çok farklı oldu, Romanya savaşı kaybetti. Ion Antonescu'nun diktatörlüğü yıkıldı. 1947 yılında Sovyet güçlerinin de etkisiyle ve desteğiyle komünist yönetim başa geçti ve Romanya Halk Cumhuriyeti kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Bükreş Antlaşması (1913)</span>

Bükreş Antlaşması, 10 Ağustos 1913 tarihinde II. Balkan Savaşı'nı bitiren antlaşma.

<span class="mw-page-title-main">Marie (Romanya kraliçesi)</span> Romanya kraliçesi

Romanya Kraliçesi Marie, namıdiğer Edinburgh Prensesi Marie, Kral I. Ferdinand'ın eşi olarak son Romanya konsort kraliçesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Güney Dobruca Harekatı</span> İkinci Balkan Savaşı sırasında meydana gelen askerî çatışma

Güney Dobruca Harekâtı İkinci Balkan Savaşında Romenlerin Bulgaristan'ı işgalindeki ilk taarruzudur. Güney Dobruca yanında Varna şehri de Romenlerin geçici olarak işgaline uğramış ve şehir Romen süvarilerince hiçbir Bulgar direnişi olmayacağının Bulgaristan'ın karşı müdahalede bulunmayacağının garantisi olarak işgal edilmiştir. Ancak Bulgar direnişine rastlanmayınca Varna'dan Romenler çekilmiştir. Netice olarak Varna yapılan barış antlaşması ile Romenlerce hak iddia edilmeyip Bulgaristan'a kalsa da Güney Dobruca Romenlerce ilhak edilerek kalıcı olarak Romanya topraklarına katılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Krayova Antlaşması</span>

Krayova Antlaşması, 7 Eylül 1940'ta imzalandı ve 13 Eylül 1940'ta Bulgaristan Krallığı ve Romanya Krallığı tarafından onaylandı. Antlaşmayla Romanya, 1913 İkinci Balkan Savaşı'nda Bulgaristan'dan aldığı Güney Dobruca'yı Bulgaristan'a iade etti. Bulgaristan, Romanya'nın 1913'ten 1940'a kadar bölgeye yaptığı yatırımın karşılığı olarak 1 milyon lei ödemek zorunda kaldı.

Aşağıdaki anahat, I. Dünya Savaşı'na genel bir bakış ve konusal bir rehber olarak verilmiştir:

<span class="mw-page-title-main">Transilvanya Muharebesi</span>

Transilvanya Muharebesi, 27 Ağustos 1916'da başlayan, I. Dünya Savaşı sırasında Romanya'nın ilk büyük operasyonuydu. Romanya Ordusu'nun Transilvanya'yı ele geçirme ve potansiyel olarak Avusturya-Macaristan'ı savaşın dışında bırakma girişimi olarak başladı. Başlangıçta başarılı olmasına rağmen, Bulgaristan'ın Dobruca'ya saldırmasının ardından saldırı durma noktasına geldi. Eylül ortasında başlayan başarılı bir Alman ve Avusturya-Macaristan karşı saldırısıyla birlikte, Romanya Ordusu sonunda Ekim ortasına kadar Karpatlar'a geri çekilmek zorunda kaldı. Ancak Rumen orduları İttifak Devletleri'ninonları tamamen yok etme girişimlerinden kaçmayı başardılar. Transilvanya Muharebesi aynı zamanda Alman Ordusu Genelkurmay Başkanının değiştirilmesine ve Almanların dikkatinin bölgeye kaymasına neden olarak Almanların Verdun'daki saldırı operasyonlarının durmasına neden oldu.

<span class="mw-page-title-main">Dobruca Harekâtı</span>

Dobruca Harekâtı, I. Dünya Savaşı'nın Romanya Harekâtı sırasında gerçekleşen büyük bir operasyondu. 2 Eylül ile 25 Ekim 1916 tarihleri arasında, çoğunluğu Bulgar Üçüncü Ordusu'ndan oluşan ortak bir Bulgar-Alman-Osmanlı kuvveti ile bir Rumen-Rus kuvveti arasında gerçekleşti. Savaş, 1916'nın sonlarına doğru Rumen Harekatı'nın bir parçasıydı. İttifak Devletleri'nin zaferiyle sona erdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.