İçeriğe atla

Bölgesel soy tükenmesi

Bölgesel soy tükenmesi, belirli bir tür ya da taksonun belirli bir coğrafi bölge içince soylarının tükenmesi durumudur.[1] Bölgesel soy tükenmesinden sonra başka bölgelerden alınan aynı tür yeniden o bölgeye yerleştirilebilir.

Korunma

Bölgesel soy tükenmeleri bir bölgenin ekolojisinde bir değişikliği belirtir.

Belirtilen "bölge" doğal bir alt popülasyon grubunu, siyasi sınırları ya da her ikisini birden kapsayabilir. Örneğin IUCN muturun (Phocoena phocoena) Karadeniz rezervinin yedi ülke sularında bölgesel soy tükenmesi tehdidini değerlendirmiştir.[2] Buna karşın Committee on the Status of Endangered Wildlife in Canada (COSEWIC) yalnızca Kanada'da bulunan doğal yaşam ile ilgilenir ve ABD'ye geçmiş bile olsa türlerin yalnızca Kanada'da bölgesel olarak soylarının tükenmesi riskini değerlendirir.

Birçok timsah türünün bölgesel olarak soyları tükenmiştir; bunlar arasında özellikle Vietnam, Tayland, Cava ve başka bölgelerde de soyu tükenmiş olan tuzlu su timsahı (Crocodylus porosus) örnek olarak gösterilebilir.

Sıklıkla bir türün alt popülasyonu bir alt tür olabilir. Örneğin yakın geçmişte siyah gergedanın (Diceros bicornis) Kamerun'da soyunun tükenmesi yalnızca Kamerun'daki siyah gergedanın bölgesel soy tükenmesi olarak değerlendirilmemekte aynı zamanda siyah gergedanın Diceros bicornis longipes alt türünün küresel olarak soyunun tükenmesi olarak değerlendirilmektedir.

Kaynakça

  1. ^ Ladle, Richard; Whittaker, Robert J., (Ed.) (2011). Conservation Biogeography. John Wiley & Sons. s. 61. ISBN 9781444398113. 
  2. ^ Notarbartolo di Sciara, Giuseppe; Birkun, Jr, Alexei (2010). Conserving whales, dolphins and porpoises in the Mediterranean and Black Seas: an ACCOBAMS status report. Monako: ACCOBAMS. s. 71. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Biyolojik sınıflandırmada alt tür, bir türün dağılım alanı içinde farklı bölümlenmelerde yaşayan ve birbirlerinden morfolojik özelliklerinin farklılıkları ile ayrılan iki ya da daha fazla popülasyondan her biri için kullanılan terimdir. Tek bir alt tür kendi başına tanınamaz: Bir türün ya hiç alt türü yoktur ya da soyu tükenmiş dahi olsa en az iki alt türü olabilir. Bilimsel literatürde alt tür için subsp. ya da ssp. kısaltması kullanılır.

Biyolojik antropoloji veya Fiziksel antropoloji, insanların, Homininilerin ve Primatların biyolojik evrim ve davranışsal yönlerini evrimsel bir bakış açısıyla inceleyen bilimsel bir disiplindir. Hominini canlılarının neslinin tükenmesi nedeniyle fosil kayıtlardan sıkça yararlanılır. Antropolojinin bir alt alanı olan Biyolojik antropoloji, insanları sistematik olarak biyolojik bir perspektiften inceler.

<span class="mw-page-title-main">Deniz kaplumbağası</span>

Deniz kaplumbağası, denizlerde yaşar. Sırt tarafı kırmızımsı kahverengi alt tarafı ise beyazımsı açık sarı renklidir. Bacakları yüzmeye yarayacak şekilde kürek biçimi almıştır dış kenarlarında en fazla 2 tırnak bulunur. Yumurtalarını gece kumsallarda açtıkları çukurlara gömerler. Bir defasında 100 yumurta bırakabilir. Yavrular 2 aylık kuluçka döneminden sonra gece vakti yumurtadan çıkarak denize giderler. Nesli tükenme tehlikesi altında olduğu için koruma altındadır. Akdeniz sahillerine yayılmıştır. En önemli yumurtlama bölgelerinden biri Köyceğiz Dalyan sahilidir.

<span class="mw-page-title-main">Gergedan</span> Gergedangiller (Rhinocerotidae) familyasına ait tek toynaklılar

Gergedan, Gergedangiller (Rhinocerotidae) familyasından, ağır ve hantal gövdeli, burun kemiğinin üstünde derisine yapışık bir veya iki boynuzu bulunan, kalın derili otçul memelilerin genel adı. Atgiller ve tapir gibi tek toynaklılar (Perissodactyla) takımına dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Pars kedisi</span>

Pars kedisi, kedigiller (Felidae) Güney ve Doğu Asya'da görülen bir kedi türü. Yaklaşık olarak bir ev kedisi büyüklüğünde olan pars kedisi, devasa dağılım alanında, çok sayıda renk varyasyonları ve alt türleri ile ortaya çıkar.

<span class="mw-page-title-main">Çin nehir yunusu</span> Yunus türü

Çin nehir yunusu (Lipotes vexillifer; Çince:

<span class="mw-page-title-main">Beyaz başlı yunus</span>

Beyaz başlı yunus, Cephalorhynchus cinsinde bulunan dört tür arasında en çok bilinen yunus türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Soy tükenmesi</span> bir taksonun son üyesinin ölümü ile sona ermesi

Soy tükenmesi, biyolojide ve ekolojide, bir türün veya cinsin varlığının sona ermesi, biyosferin küçülmesidir. Soy tükenmesi durumu doğal evrim sürecinin bir parçasıdır. Türler değiştikçe bazen yaşadıkları çevrelere daha iyi uyarlanmış ve aynı zamanda çevre tarafından değişikliğe uğratılmışlardır. Bu türler varlıklarını sürdürürken, çevreye uyum sağlayamayanlar ise var olma savaşında yenik düşüp yeryüzünden silinmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Ren geyiği</span>

Ren geyiği, geyikgiller (Cervidae) familyasından arktik ve subarktik bölgelerinde yaşayan bir geyik türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hint tapiri</span>

Hint tapiri veya Malaya tapiri, tapirgillerden bir tapir türüdür. Dört tapir türü içinde Asya'da yaşayan tek türdür. Adının aksine Hint tapiri Hindistan'da değil Güneydoğu Asya'da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Tek toynaklılar</span> memeli takımı

Tek toynaklılar ya da tek parmaklılar, memeliler (Mammalia) sınıfından otobur hayvanları barındıran bir takımdır. Ayaklarında genelde tek sayıda toynağı bulunan bu takımdaki hayvanlar büyük ve çok büyük hayvanlar olarak nitelenebilir. Çift toynaklılar takımının geviş getiren hayvanlarının aksine tek toynaklılar bitki selülozunu midede değil bağırsaklarda sindirir. Atgiller, gergedanlar ve tapirler mevcut tek toynaklılardır.

<span class="mw-page-title-main">Afrika'nın beş büyükleri</span>

Afrika'nın beş büyükleri, Afrika kıtasına özgü büyük hayvanların en tehlikelilerini belirtmek için kullanılır. Bu hayvanlar; aslan, pars, gergedan, fil ve Afrika mandasıdır. Bunlar, popüler kültürde belirgin bir şekilde yer alan karizmatik megafauna örnekleridir ve Afrika'nın en büyük hayvanları arasındadır. Büyük hayvan avcıları tarafından ortaya atılan bu terim, Afrika'da yaya olarak avlanması en zor beş hayvanı ifade etmektedir ancak artık oyun izleyen turistler ve safari tur operatörleri tarafından daha yaygın olarak kullanılmaktadır.

<i>Siyah gergedan</i> Afrikaya özgü gergedan türü

Siyah gergedan, Afrika kıtasında yaşayan tek toynaklı takımına mensup büyük bir gergedan türüdür. Birçok alttürü bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Balina ve yunuslar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Balinalar ya da Latince adıyla Cetacea infra takımı içinde plasentalı deniz memelileri olan balinalar, yunuslar ve musurları barındırır. Bu infra takımın tüm günümüz üyeleri tamamen su içinde yaşamaya adapte olmuştur. Çoğu açık okyanuslarda yaşarken az sayıda üyesi nehirlerde ve haliçlerde yaşar. Bu hayvanlar üremek için çiftleşmeyi, doğumu, yavrularını emzirmeyi ve beslenmeyi tamamen sualtında gerçekleştirirler. Boyutları 1,4 m. boyunda ve 54 kg. ağırlığındaki körfez muturundan aynı zamanda bugüne kadar yaşamış en büyük hayvan olduğu düşünülen 29,9 m. boyunda ve 190 ton ağırlığında mavi balinaya kadar bir yelpaze içindedir. Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından bu infra takım için on dört familya, 39 cins ve 90'dan fazla tür tanınmaktadır. IUCN tarafından bu türlerden ikisi kritik tehlikedeki türler, yedisi tehlikedeki türler, altısı hassas türler, beşi neredeyse tehdit altındaki türler arasında listelenirken yirmi ikisi asgari endişe altında görülmekte ve kırk beşi hakkında yeterli veri yoktur, ayrıca üç tür henüz değerlendirilmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Musurgiller</span>

Musurgiller veya Liman yunusugiller (Phocoenidae), dişli balinalar alt takımından bir familya. Yunussular üst familyasının da üyesi olarak yunuslara akrabadırlar, ancak bir sıra özellikler onları yunusgillerden farklı kılar. En mühim farklılıkları kafa şekli ve dişlerinde bulunur. Türkiye denizlerinde yaşayan tek türü bayağı musurdur. Familyanın 6 türü 4 cinse bölünmekte.

Gen akışı veya gen göçü, popülasyon genetiğinde, gen alellerin bir popülasyondan diğerine aktarılmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kara liman yunusu</span>

Kara liman yunusu, Güney Amerika'ya kıyılarına endemik bir musurgil türü. İlk defa türe İngilizce ismini veren Hermann Burmeister tarafından 1865 yılında tanımlanmıştır. Yerel halk arasında "marsopa espinosa" ve "chancho marino" olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Ennedi Platosu</span> Çadın Kuzeydoğusundaki Ennedi Bölgesinde bir kumtaşı istihkamı

Ennedi Platosu, Çad'ın Kuzey-Doğusundaki Ennedi Bölgesinde yer alan bir kumtaşı istihkamıdır. Bölge, Ennedi'nin her bölgesinde olduğu gibi güçlü dış etkilere maruz kalmıştır. Doğal yapısı sebebiyle dış etkilerden belirli ölçüde korum sağlayan bölge, kervanların geçişi ve konaklaması için uygun bir ortam sağlamıştır. Bölgede, kuleler, köprüler, sütunlar ve kemerler gibi yapılar bulunmaktadır. Bu özellikleri ile turistler için bir cazibe merkezi haline gelmiştir.

<i>Ara guadeloupensis</i>

Küçük Antiller makavı veya Guadeloupe makavı, Guadeloupe'nin Küçük Antiller ada bölgesine endemik olduğu düşünülen, soyu tükenmiş varsayımsal bir Amerika papağanı türüydü. Korunan örneklerin noksanlığına rağmen, Küçük Antiller makavı hakkındaki birçok ayrıntı, birkaç çağdaş anlatımdan bilinmektedir ve kuş, bazı resimlerin konusu olmuştur. Austin Hobart Clark, 1905'te bazı hesaplamalara dayanarak türü tanımladı. Fiziksel kalıntıların bulunmaması ve Güney Amerika anakarasında Amerika papağanının görülme olasılığının düşük olması nedeniyle, bu türün varlığı hakkında şüpheler ortaya çıktı. Marie-Galante adasından bir falanks kemiği, insanların gelişinden önce bölgede yaşayan benzer büyüklükte bir Amerika papağanının varlığını doğruladı ve bu örnek 2015'te Küçük Antiller makavı ile ilişkilendirildi. O yılın ilerleyen günlerinde, Guadeloupe'nin kırmızı papağanı ile anakaradaki kızıl papağanı birbirinden ayıran tarihi kaynaklar tespit edildi.

<span class="mw-page-title-main">Eusuchia</span>

Eusuchia, ilk olarak Erken Kretase'de Hylaeochampsa ile ortaya çıkan bir crocodylomorf kladıdır. Dyrosauridae ve Sebecosuchia ile birlikte, K-T neslinin tükenmesinden kurtulan tek timsahlardı. Diğer iki kuşak 35 ve 11 milyon yıl önce öldüğünden, yaşayan tüm timsah türleri, soyu tükenmiş birçok form gibi eusuchian'dır.