İçeriğe atla

Bölgesel devlet

Bölgesel devlet ya da bölgeli devlet, içinde türlü kimliklere ya da topluluklara ait bazı yetkilerin tanınmasına dayalı siyasal örgütlenme şeklidir.[1] Bölgeli devlette egemenlik merkezi devletle bölgeler arasında dağılmaktadır. Bölgelere kısmi olarak siyasal özerklik verilmekte de denebilir. Ayrıca, her bölge ayrı olarak yasama yetkisiyle donatılmıştır. Kendilerine özgü yürütme organları da bulunmaktadır fakat bölgelerin yargılama yetkileri yoktur. Siyasal iktidarın tekliği esastır. Milletler ya da bölgelere de yetki devredilebilir. Bölgeli devlette her bir bölgeye birçok özerklik tanınmış olsa da, her bölge kendi anayasasına sahip değildir. Kuruluş kanunlarına sahiptirler. En çok bilinen örnekleri İspanya, İtalya ve Birleşik Krallık'tır.

Kaynakça

  1. ^ Anayurt, Ömer (Eylül 2018). Bölgeli Devlet. Ankara: Seçkin Yayınları. ss. 53, 312. ISBN 978-975-02-5078-1. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Katalonya</span> İspanyaya bağlı İber Yarımadası’nın kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge

Katalonya, İspanya'ya bağlı İber Yarımadası'nın kuzeydoğusunda yer alan özerk bölge. Katalonya 4 ilden oluşmaktadır: Barselona, Girona, Lleida ve Tarragona. Barselona, en büyük şehir ve başkenttir; İspanya'nın 2. en nüfuslu belediyesi ve Avrupa Birliği içerisindeki en yoğun nüfuslu 17. kentsel alandır.

Yerel yönetimler, ulusal sınırlar içerisindeki değişik büyüklüklerdeki topluluklarda yaşayan insanların, ortak ve yerel nitelikteki gereksinimlerini karşılamak amacıyla kurulan ve hukuk düzeni içerisinde oluşturulmuş olan anayasal kuruluşlardır. Merkezin üstlenmediği bazı kamu hizmetlerinin merkeze bağlı olmayan, özerk faaliyet gösteren, ayrı bir mal varlığı ve bütçeye sahip kurumlarca yürütülmesi esasına dayanır.

Monarşi ya da tek erklik, bir hükümdarın devlet başkanı olduğu bir yönetim biçimidir. Saltanatın bir başka adıdır. Genellikle seçim dışı yöntemler kullanılır. Bu hükümdar, Türkçede kral, imparator, şah, padişah, prens, emir, kağan, hakan, han gibi çeşitli adlar alabilir. Monarşiyi diğer yönetim biçimlerinden ayıran en önemli özellik, devlet başkanının bu yetkiyi yaşamı boyunca elinde bulundurmasıdır. Hükümdar öldükten sonra onun soyundan biri gelir. Yani yetki genellikle babadan oğula geçer. Demokrasilerde ise devlet başkanı seçimle işbaşına gelir. “Monarşi” sözcüğü Türkçeye Fransızcadan (Monarchie) geçmiştir. Cezalandırma ve bağışlama yetkileri sadece hükümdarın elindedir. Otoritenin bir kralın veya bir imparatorun elinde olduğu yönetim türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Bask Bölgesi</span> İspanyada özerk topluluk

Bask Bölgesi, İspanya'nın kuzeyinde özerk bölge. Yüzölçümü 7.234 km² nüfusu ise 2.125.000 kişidir. Özerk Bölgenin başkenti Vitoria-Gasteiz şehridir. Bölgeye özerklik 25 Temmuz 1979 tarihinde verilmiştir. Bölge kendi içinde emniyetini Ertzaintza denilen polis teşkilatı ile sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri</span> Liste maddesi

Amerika Birleşik Devletleri'nin eyaletleri veya Amerika Birleşik Devletleri'nin devletleri, 50 tane olup birbirleriyle politik bir birlik oluştururlar. Her bir eyalet, bir coğrafi bölgede idari yetkiye sahiptir ve egemenliğini federal hükûmetle paylaşır. Egemenliğin her bir eyalet ile federal hükûmet arasında paylaşılmasından dolayı Amerikalılar hem federal cumhuriyetin, hem ikamet ettikleri eyaletin vatandaşıdır. Eyalet vatandaşlığı ve ikamet esnektir ve bir eyaletten diğerine taşınmak için herhangi bir hükûmet iznine gerek yoktur. Şartlı tahliyeyle serbest kalmış hükümlüler ve velayeti paylaşan boşanmış ebeveynlerin çocukları gibi belirli bir mahkeme kararıyla bu hakkı sınırlandırılmış kişiler, anılan kuralın istisnasını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Kanada'nın eyaletleri ve bölgeleri</span>

Kanada'nın eyaletleri ve bölgeleri, Kanada'nın birinci düzey idari bölümleridir. Kanada resmî olarak province denen 10 eyalet ile resmî olarak territory denen 3 bölgeye ayrılmıştır. Eyaletlerin federal yönetimden geniş oranda özerkliği varsa da bölgelerin bağımsızlığı daha azdır.

<span class="mw-page-title-main">Fransa'nın bölgeleri</span> Fransanın idarî bölümleri

Fransa'nın bölgeleri, Fransa'nın yönetimsel olarak ayrıldığı 18 bölgedir. Bu bölgelerin 13'ü Fransa'nın Avrupa anakarasındaki Metropoliten Fransa diye tanımlanan topraklarında, diğer 5 tanesi ise denizaşırı illerinde bulunur. 2016 reformundan önce toplam bölge sayısı 27 idi.

<span class="mw-page-title-main">Belediye</span>

Belediye, kurumsal bir yapısı ile bölgesel ya da ulusal kanunlar tarafından kendisini yönetme hakkı tanınan idari bölünüşdür. Belediye ifadesi aynı zamanda; bir şehir veya ilçenin temizlik, aydınlatma, su ve elektrik gibi ortak ihtiyaçlarını ve hizmetlerini gören örgüt anlamında da kullanılır.

Devlet, toprak bütünlüğüne bağlı olarak siyasal bakımdan örgütlenmiş millet veya milletler topluluğunun oluşturduğu tüzel varlıktır. Devlet siyasal bir birliktir. Bunun için her şeyden önce devleti kuran bireyler arasında kültürel bir birlik lazımdır. Ancak kültürel birlik devletin yaşaması için yeterli değildir. Tarihte görülen birçok iç savaş, kültürel birliğin devlet kurulmasında yeterli olmadığını göstermektedir. Amerikan İç Savaşı'nın anayasal düzenin kurulmasının ne kadar gerekli olduğunu ortaya koyması ve savaş kültürü yerine hukuk devlet ilişkisinin kavranması açısından önemi büyüktür.

Bu listede bağlı oldukları ülkeler ile fizikî bağı olmayan ancak o ülkeye bağlı ve/veya bağımlı bir konumda olan bağımlı topraklar listelenmiştir. Çoğu Avrupa ülkelerinin eski kolonileri olan bu bölgeler, özellikle iç işlerinde özerklik yaşayabilmekte olup, uluslararası hukuk çerçevesinde tam egemenliğe sahip değildirler ve dış işlerinde anakara ülkeye bağlıdırlar.

İstriya veya İstra Hırvatistan'ın İstriya Yarımadası'nın büyük bölümünü kaplayan, Slovenya ve Hırvatistan arasında kalan bir bölgedir. Bölge çiftdilli bir yapıya sahip olup Hırvatça ve İtalyanca resmî statüdedir. Bölgenin idari merkezi Pazin/Pisino şehridir ve toplam yüzölçümü 2.820 km²dir.

Yerel seçim, bir bölgedeki il ve ilçe yönetimini seçmek için gerçekleştirilen seçimlerdir.

<span class="mw-page-title-main">İspanya'nın özerk toplulukları</span>

İspanya'nın özerk toplulukları, İspanya'nın birinci düzey idari bölümleridir. Özerk topluluklar, İspanya'yı oluşturan ulusların ve bölgelerin sınırlı özerkliğini garanti altına almak amacıyla 1978 İspanya Anayasası'na uygun olarak kurulmuşlardır.

Kontluklar, günümüzde Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin en büyük yerel idare birimleri olarak bulunmaktadırlar. Burada "İngiltere ülkesi" terimine dikkati çekmek gerekmektedir. Kontluk sistemleri Britanya adası ile İrlanda adasının kuzeyinde bulunan Birleşik Krallık devletinin tümüne değil sadece İngiltere ülkesiyle ilgilidir. Birleşik Krallık içinde bulunan diğer ülkeler olan Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda değişik tipte yerel idareye sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Çekya'nın bölgeleri</span> Çekyanın idari bölümleri

Çekya'nın bölgeleri büyüklük ve nüfus olarak merkezi devlet ile ilçe arasında bulunan, en üst düzeyde bulunan yerel idare ve yerleşim birimidir.

<span class="mw-page-title-main">Üniter devlet</span> Merkezi bir hükümet ile tek bir birim olarak yönetilen devlet

Üniter devlet, merkezi idarenin üstünlüğüne dayalı ve idari birimlerin sadece merkezi yönetimin devretmeyi uygun gördüğü yetkileri kullanabildiği, tek bir birim olarak yönetilen devlet. Asya ve Avrupa kıtasında devletlerin büyük çoğunluğu üniter devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Federalizm</span> Federal bir devleti savunan siyasi kavram

Federalizm, genel bir hükûmeti bölgesel hükûmetlerle tek bir siyasi sistemde birleştiren ve yetkileri merkezi ve yerel hükûmet arasında bölen bir yönetim biçimidir. Modern dönemde federalizm, ilk olarak Eski İsviçre Konfederasyonu sırasında devlet birliklerinde kabul edildi.

<span class="mw-page-title-main">Bağımlı toprak</span> egemen bir devlet olarak tam siyasi bağımsızlığa sahip olmayan bölge

Bağımlı toprak veya bağımlı bölge, henüz siyasi bağımsızlığını sağlayamamış veya egemen bir devlet olarak tam siyasi bağımsızlığını kazanamamış, egemenliği henüz kontrol eden devlet tarafından sağlanan toprak veya bölgelere verilen addır.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Krallık'ın ülkeleri</span> 1922den bu yana Birleşik Krallıkın bileşenleri

Birleşik Krallık (BK) dört ülkeden oluşur: Galler, İngiltere, İskoçya ve Kuzey İrlanda.

<span class="mw-page-title-main">Brezilya'nın belediyeleri</span> Brezilyanın en küçük idari bölümleri

Brezilya'nın belediyeleri, Brezilya'nın en küçük idari bölümleridir. Belediyeler, Brezilya'daki yerel yönetim düzeyini temsil etmektedirler.