İçeriğe atla

Böğ

Böğler
Biyolojik sınıflandırma
Üst âlem: Eukaryota
Âlem: Animalia
Alt âlem: Eumetazoa
Şube: Arthropoda
Alt şube: Chelicerata
Sınıf: Arachnida
Alt sınıf: Dromopoda
Takım: Solifugae
Sundevall, 1833
Alt takımlar

metne bakınız

Böğler ya da Böğüler[1] (Solifugae), örümceğimsiler sınıfından eklembacaklı takımıdır ve dünya çapında 153 cinste toplanan yaklaşık 1000'den fazla türü vardır.

Görünüşleri örümcekleri andırır. Vücutları iki bölümden (tagmata) oluşur: karın (opisthosoma) ile baş ve göğsün kaynaşmışı olan prosoma. Prosoma ön ucunda ağız bölgesinde bir çift genelde iri keliser bulunur. Çok hızlı hareket ederler. Çoğu gececildir ve çöllerde yaşar. Avları yerdeki eklembacaklılar, muhtelif küçük memeliler ve ufak hayvanlardır. Türlerinin çoğu (%25) Afrika'da Namibya'da bulunur. Fosil kayıtları oldukça azdır (yarım düzine).

Örümceğimsiler sınıfının en hızlısıdır (53 cm/sn[]). Hızlı koşma konusunda Eklembacaklılar filumu içinde yer alan Amerika hamamböceği (Periplaneta americana) türünden sonra ikinci sırada Galeodes cinsinden böyüler yer alır.[1]

Adlandırma

Türkiyede daha çok Güneydoğu Anadolu Bölgesinde görülürler ve halk arasında en çok sarıömer adı ile bilinir. Böğü, böyü adları da kullanılır.

Sınıflandırma

Dünya genelinde yaklaşık 1065 böğ türü tanımlanmıştır ve bunlar 153 cinste ve 12 familyada toplanır:[2]

ülkefamilyacinstür
Türkiye6 15 43
İran5 33 72
Irak5 12 26
Suriye5 11 19
Azerbaycan5 6 12
Avrupa (Yunanistan, Kıbrıs ve Bulgaristan dahil) 4 9 18
Kıbrıs4 4 5
Ermenistan4 4 6
Yunanistan3 7 10
Gürcistan1 1 1
Bulgaristan1 1 1

Kaynakça

  1. ^ a b Koç, Halil (2007). Güneydoğu Anadolu böyü (Arachnida:Solifugae) faunası: sistematiği, zoocoğrafyası ve ekolojisi 27 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ege Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, tez danışmanı: Hüseyin Arıkan, Bornova İzmir, Aralık 2007
  2. ^ Levin, Simon A. (2001). Encyclopedia of biodiversity, Volume 1. 2001: Academic Press. s. 943. ISBN 978-0-12-226866-3. 18 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2012. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güneydoğu Anadolu Bölgesi</span> Türkiyenin güneydoğusundaki coğrafi bölgesi

Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Güneydoğu Torosların güneyinden Suriye sınırına kadar olan yerleri kaplar. Bölge doğu ve kuzeyden Doğu Anadolu Bölgesi, batıdan Akdeniz Bölgesi, güneyden Suriye ve kısa bir sınırla da Irak ile çevrilidir.

<span class="mw-page-title-main">Malezya</span> Güneydoğu Asyada bir ülke

Malezya, Güneydoğu Asya’da yer alan, doğu ve batı olarak iki kara parçasına ayrılmış, 13 eyaletten oluşan ve parlamenter monarşi ile yönetilen bir ülkedir. Malezya'da toplam 878 adet ada bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Asya</span> kıta

Asya veya Asya Kıtası, Avrupa'nın doğusunda, Büyük Okyanus'un batısında, Okyanusya'nın kuzeyinde ve Arktik Okyanus'un güneyinde bulunan kıta, yüz ölçümü olarak Dünya'nın en büyük kıtası, aynı zamanda nüfus açısından en kalabalık kıtasıdır. Sınırları değişkenlik gösterse de Avrupa ve Afrika kıtaları ile kara sınırı vardır. Avrupa ile birlikle Avrasya'yı, Avrupa ve Afrika kıtalarıyla birlikte Eski Dünya'yı oluşturur. İnsanlığın Afrika'dan çıktıktan sonra ayak bastığı ilk kıta olan Asya, aynı zamanda Dünya üzerindeki birçok dinin çıkış bölgesidir. Ortadoğu kökenli İslam, Hristiyanlık gibi İbrani dinler ile Hint Yarımadası kökenli Budizm ve Hinduizm gibi Dharmatik dinler buna örnektir. Kuzey Kutup Dairesi'nden Ekvator'a kadar uzanan Asya Kıtası, yeryüzünün en alçak noktası olan Lut Gölü ve en yüksek noktası olan Everest gibi çok farklı yeryüzü şekillerini içinde barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Entomoloji</span> böcekleri inceleyen bilim dalı

Entomoloji böceklerin bilimsel çalışmasıdır ve zoolojinin bir dalıdır. Geçmişte böcek terimi daha az spesifikti ve tarihsel olarak entomolojinin tanımı, örümceğimsiler, çok bacaklılar ve kabuklular gibi diğer eklembacaklı gruplarındaki hayvanların incelenmesini de içerirdi. Bu daha geniş anlam, gayriresmi kullanımda hala karşılaşılabilir.

<span class="mw-page-title-main">Akrep</span> araknid (örümceğimsi) takımı

Scorpiones (Akrep), Arachnida (örümceğimsiler) sınıfına bağlı bir eklembacaklı takımıdır. Genellikle sıcak ve nemli bölgelerde yaşayan, vücutları sert kitin bir tabaka ile örtülü, kıvrık ve kalkık kuyruğunda zehir iğnesi bulunan, örümceklerle ilişkili hayvanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Örümcek</span>

Örümcek, eklembacaklılar (Arthropoda) şubesinin örümceğimsiler (Arachnida) sınıfından Araneae takımının üyelerine verilen genel ad. Hemen hemen dünyanın her tarafında yaşar. 2012 rakamlarına göre 112 familyada ve 3879 cinste toplanan 43.244 türü bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Örümceğimsiler</span>

Örümceğimsiler veya araknidler, keliserliler (Chelicerata) alt şubesine ait omurgasız eklembacaklıları kapsayan bir sınıftır.

<span class="mw-page-title-main">Tapir</span> Güney ve Orta Amerika ile Güneydoğu Asyanın cengel ve ormanlık bölgelerinde yaşayan memeli türüdür

Tapir, domuza benzeyen, burunlarının kavrama özelliği olan ve otlanarak beslenen büyük memelilerden oluşan Tapirus cinsindeki hayvanların ortak adıdır. Güney ve Orta Amerika ile Güneydoğu Asya'nın cengel ve ormanlık bölgelerinde yaşar. Dört tapir türü de, soyu tehdit altında ya da korunmasız olarak sınıflandırılmıştır. En yakın akrabaları diğer tek toynaklılardan atlar ve gergedanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Altı bacaklılar</span>

Altı bacaklılar (Hexapoda) Eklembacaklılar bölümünün en büyük alt şubesidir. Yaklaşık olarak 30'un üzerinde takım içerir. Böceklerin yanı sıra içtençeneliler adı verilen kanatsız eklembacaklılardan Diplura, Protura ve Collembola'yı da içine alır. Göğüslerinin üç segmentli olması ve her segmentinde bir çift bacağın bulunması ile tanınırlar.

<span class="mw-page-title-main">Opiliones</span>

Otbiçenler veya Otbiçerler, bilimsel adı ile Opiliones, Arachnida sınıfına bağlı bir örümceğimsi takımıdır. 6700'den fazla türleri bulunur.

Paolo Marcello Brignoli, araknoloji ve akaroloji ile zoocoğrafya bilim dallarında uzmanlaşmış İtalyan araknolog.

<i>Dysdera crocata</i> Örümcek türü

Dysdera crocata, Dysderidae familyasından dünya çapında yaygın kozmopolit bir örümcek türü.

<i>Zodarion italicum</i>

Zodarion italicum, Zodariidae familyasından bir örümcek türü.

<i>Pisaura mirabilis</i> eklembacaklı türü

Pisaura mirabilis, Pisauridae familyasının Palearktik bölgede yaşayan bir örümcek türü. 2002'de Almanya'da Yılın Örümceği olarak seçilmiştir.

<i>Araneus grossus</i>

Araneus grossus, Araneidae familyasından Palearktik bölgede Güney ve Güneydoğu Avrupa'dan Orta Asya'ya kadar yayılım gösteren bir örümcek türü.

<i>Larinioides suspicax</i>

Larinioides suspicax, Araneidae familyasından Larinioides cinsinin tip türü olan ve Avrupa'dan Orta Asya'ya kadar olan bölgede yaşayan bir örümcek türü.

<i>Aphantaulax trifasciata</i>

Aphantaulax trifasciata, Gnaphosidae familyasından Palearktik bölgede yaşayan bir örümcek türü.

<i>Clubiona lutescens</i>

Clubiona lutescens, Clubionidae familyasından Holarktik biyocoğrafik bölgesinde dağılım dağılım gösteren bir örümcek türü.

<i>Clubiona neglecta</i>

Clubiona neglecta, Clubionidae familyasından Holarktik biyocoğrafik bölgesinde dağılım dağılım gösteren bir örümcek türü.

<span class="mw-page-title-main">Keliser</span>

Keliser, eklem bacaklılar filumunun yalnızca keliserliler denilen ve Arachnida, Merostomata, Pantopoda sınıflarından oluşan alt filumunda başa denk gelen prosoma ya da gnathosoma (kenelerde) denilen bölümde yer alan ve ağız parçalarının ana kısmını oluşturan ucu sivri diken/kıskaç/çengel biçimli bir çift yapıdır. Besini kavramak için kullanılan sivri uzantılardır ve diğer eklembacaklı alt filumlarındaki çiğneyici çenelerin yerinde bulunur. Ayrıca örümceklerde zehir enjekte etme iğnesi olarak da işlev görür.