İçeriğe atla

Ağdam Ulu Camii

Koordinatlar: 39°59′36″K 46°55′54″D / 39.99333°K 46.93167°D / 39.99333; 46.93167
Ağdam Ulu Camii
Azerice: Ağdam məscidi
Ağdam Ulu Camii'nin 2018 yılındaki görünümü
Harita
Temel bilgiler
KonumAğdam, Ağdam Rayonu, Azerbaycan
Koordinatlar39°59′36″K 46°55′54″D / 39.99333°K 46.93167°D / 39.99333; 46.93167
İnançİslam
DurumKapalı
Mimari
Mimar(lar)Kerbelayı Sefihan Karabaği
Mimari türCami
Mimari biçimİslami mimari
İnşaat başlangıcı1868
Tamamlanma1870
Özellikler
Minare sayısı2
2014 yılında basılan Azerbaycan posta pulunda Ağdam Ulu Camii
2002 yılında basılan Azerbaycan posta pulunda Ağdam Ulu Camii

Ağdam Ulu Camii (Azerice: Ağdam Cümə Məscidi), Azerbaycanın, Ağdam şehrinde 19. yüzyılın sonlarında inşa edilen cami. Cami Dağlık Karabağ Savaşı ve sonrasında hayalet kasaba[1] haline gelen Ağdam'ın merkezinde yer almaktadır. Dağlık Karabağ Savaşı sırasında şehirdeki yıkılmayan birkaç binadan biridir.[2]

Tarihi

Cami, 1868 - 1870 yılları arasında Kerbelayı Sefihan Karabaği tarafından yapılmıştır. Cami, iki katlı galerideki taş sütun bölümleri ve kubbeli tavan kullanımını içeren ve Karabağ bölgesindeki camilerde yaygın olarak görülen bir tarzda inşa edilmiştir. Bu tarzdaki diğer camiler arasında Barda Camii, Şuşa'daki Yukarı Gövher Ağa Camii, Füzuli'deki bir cami ve Goradiz köyündeki bir cami gösterilebilir.[3]

Hocalı'nın Karabağ-Ermeni güçleri tarafından 29 Şubat 1992'de işgal edilmesi sırasında, bu camiye ilk olarak 200 ceset yerleştirildi.[4] Ancak caminin imamı olan Seyid Sadiqov'a göre camide 477 ceset vardı.[5]

Mimari

Ağdam Ulu Camiinin planı, ortada dört sütun bulunan geleneksel bir kare şekle dayanmaktadır. Bu kare alanın doğu ve batı kenarlarının her birinde yer alan üç sıra derin niş, caminin ibadet alanını genişletmiş ve ona dikdörtgen bir şekil vermiştir. Caminin güney duvarının ortasına yüksek bir mihrap taşı yerleştirilmiştir. Yan nişlerin tepesi iç kısma bakan balkon şeklindedir ve kadınların ibadeti için tasarlanmıştır. Cami, yan balkonların ortasında ve mihrap kemerinin yanında yer alan pencerelerle aydınlatılır.

İç mekan

Caminin içi kusursuz tasarımı ve süslemeleri ile dikkat çeker. Sade bezemeli mirabın üzerindeki kitabede caminin mimarının Kerbelayi Nakkaş Tebrizi'nin oğlu Usta Muhammed Nakkaş Tebrizi olduğu ve tamir tarihinin hicri 1331, miladi 1913 yılı olduğu yazmaktadır. Caminin kuzey cephesindeki giriş kapısı derin bir balkonun içinde, açık balkonun yanında iki katlı odalar yer almaktadır. Kuzey cephenin köşelerine inşa edilen minareler, caminin simetrik plan yapısını tamamlayarak camiye kare bir şekil vermiştir.

Güncel durum

Ağdam'daki binalar arasında halen ayakta kalan az sayıdaki binadan biri de Ağdam Camii'dir. Azerbaycan kaynaklarına göre caminin çatısı ve çatı katı aşağı yıkılırken, pencereler, kapılar, iç kaplamalar ve hatta mermer zemin yok edildi.[6]

2007'de camiyi ziyaret eden bir fotoğrafçı olan Andrei Galafyev, Haziran 2010'da "Caminin zemini tamamen Ağdam harabelerinde dolaşan sığır gübresi ile kirlenmiş" diye belirtmiştir.[7] Fotoğrafları camideki sığırları göstermekteydi. Bu rapor, caminin ahır olarak kullanıldığını iddia eden Azerbaycan gazetelerinden ve şikayetçi olan bir Türk örgütünden tepki aldı.

Kasım 2010'da Dağlık Karabağ hükûmeti caminin ve çevresinin temizlendiğini duyurdu.[8] Ayrıca Ağdam Camii'nin yanı sıra Şuşa camilerinin de yenilenmiş olduğunu duyurdular.[2]

2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes anlaşması şartlarına göre Ağdam 20 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan'a teslim edildi. 20 Kasım 2020 Cuma günü Ağdam şehrine giren Azerbaycan askerleri Ağdam Ulu Camiinde 27 yıl aradan sonra ilk defa ezan okudu ve Cuma Namazı kıldı.[9]

Galeri

  • Çatı
    Çatı
  • Giriş
    Giriş

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Wikimedia Commons'ta Ağdam Mosque ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
  1. ^ Paul (17 Mayıs 2011). "Agdam -- an Azerbaijani ghost town". Today's Zaman. 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2015. 
  2. ^ a b "Armenian Karabakh Official Says Mosques Being Repaired". Radio Free Europe/Radio Liberty. 18 Kasım 2010. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2020. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya" (Rusça). Bakilililar.az. 21 Eylül 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya" (Rusça). Memo.ru. 31 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  5. ^ "Xocalı soyqırımı dünyanın gözü ilə". Xocalı Faciəsi (Azerice). Washington Post. 26 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  6. ^ "Exposed: Armenians turned the mosque in Azerbaijani Agdam region into a." Today.az. 26 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  7. ^ "Turks complain to Pope on vandalism in Karabakh church by Armenians". news.az. 20 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2010. 
  8. ^ "Works on preservation of Muslim cultural heritage in Nagorno-Karabakh underway". news.am. 17 Kasım 2010. 2 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Haziran 2020. 
  9. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hankendi</span> Azerbaycanda şehir

Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa</span> Azerbaycanda şehir

Şuşa, Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde yer alan bir şehir. Azerbaycan'ın kültür başkenti. Şuşa rayonunun idarî merkezi olan yerleşim, 1992'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edildi ve hiçbir ülke tarafından tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto yönetimi altına girdi. 8 Kasım 2020'de ise şehir Şuşa Muharebesi sonucunda Azerbaycan kuvvetlerince ele geçirildi ve 28 yıllık fiili yönetim son buldu.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> 1988-1994 yılları arasında Karabağ bölgesinde Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanmış askeri bir çatışma

Birinci Dağlık Karabağ Savaşı, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlanmasını isteyen Ermeniler ile bunu kabul etmeyen Azeriler arasında başlayan ve Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra Azerbaycan ile Ermenistan arasında çatışmaya dönüşen Şubat 1988-Mayıs 1994 tarihleri arasında süren savaştır. Savaş öncesinde ve etnik çatışmaların sıcak savaşa dönüşmesi sonrasında Sumqayıt Pogromu, Kirovabad Pogromu, Bakü Pogromu gibi pogromlar, Hocalı Katliamı, Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı ve Maragha Katliamı gibi katliamlar yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti</span> 1991-2023 yılları arasında Karabağda varlığını sürdüren de facto bir devlet.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Özerk Oblastı</span>

Dağlık Karabağ Özerk Oblastı, 1923'te Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde kurduğu özerk oblasttı. Başkenti Stepanakert şehriydi. Oblastın lideri, Azerbaycan Komünist Partisi Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Komitesinin Birinci Sekreteriydi. Nüfusun çoğunluğunu etnik Ermeniler oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Kerbelayı Sefihan Karabaği</span>

Kerbelayı Sefihan Karabaği (Azerice: Kərbəlayı Səfixan Sultanhüseyn oğlu Qarabaği;, Azerbaycanlı mimar. O zaman Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olan Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde Şuşa kentinde dünyaya gelmiştir ve orada da ölmüştür. Kerbelayı Sefihan Karabaği, özellikle Karabağ'daki mimari eserleriyle ün kazanmışır.

<span class="mw-page-title-main">Yukarı Gövher Ağa Camii</span> Azerbaycanın Şuşa şehrinde camii

Yukarı Gövher ağa Camii, Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bulunan Şuşa kentindeki bir cami.

Natiq Ahmedov, Azerbaycan'ın Ulusal Kahraman'ı madalyasına sahip asker.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa Devlet Tarih ve Mimari Koruma Alanı</span>

Şuşa Devlet Tarihi ve Mimari Koruma Alanı, bir Azerbaycan devlet koruma alanıdır. Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinin Şuşa Rayonu sınırları içinde yer alan koruma alanı Azerbaycan'ın geçici Dünya Mirası listesinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Saatli Camii, Şuşa</span> Azerbaycanın Şuşa şehrinde camii

Saatli Camii Şuşa'da yer alan bir camidir.

<span class="mw-page-title-main">Aşağı Gövher Ağa Camii</span> Azerbaycanın Şuşa şehrinde camii

Aşağı Gövher Ağaa Camii, de jure olarak Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde, Şuşa'da bir camidir.

Çöl Kale Camii, Azerbaycan'ın Şuşa şehrinde bulunan bir camidir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları</span> Eskiden işgal edilmiş Azerbaycan toprakları

Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları, de jure Azerbaycan'a ait olan ve Dağlık Karabağ Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte Ermenistan ve uluslararası alanda tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin askerî kuvvetleri tarafından işgal edilmiş, eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın dışında yer alan topraklardır. Günümüzde eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın bir bölümünü içeren Kelbecer rayonu dışında tüm rayonlar, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin eski rayonlarıyla aynıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa Muharebesi (2020)</span>

Şuşa Muharebesi veya Azerbaycanlılar tarafından dile getirildiği şekilde Şuşa'nın Kurtuluşu, 4-7 Ekim 2020 tarihleri arasında de jure Azerbaycan'ın Şuşa rayonunun parçası olan ancak de facto olarak artık Azerbaycana ait olan Şuşa şehrinde gerçekleşen muharebe.

<span class="mw-page-title-main">2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması</span> 10 Kasım 2020de Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes antlaşması

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdiren bir ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma, Ermenistan'ın teslim olduğunu duyurmasının ardından 9 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00:00 itibarıyla son verildiği açıklandı. Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.

2010 Dağlık Karabağ çatışmaları, Azerbaycan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu'nu askerî güçlerini birbirinden ayıran temas hattında 18 Şubat'ta meydana gelen bir dizi silahlı çatışmalardır. Azerbaycan, Ermeni güçlerini Tap Qaraqoyunlu, Qızıloba, Qapanlı, Yusifcanlı ve Cavahirli köyleri yakınlarındaki Azerbaycan mevzilerine ve Ağdam Rayonu yaylalarına keskin nişancılar dahil hafif silahlarla ateş etmekle suçladı. Sonuç olarak, üç Azerbaycan askeri öldürüldü ve bir asker yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">İmaret Mezarlığı</span>

İmaret Gervent Mezarlığı veya İmaret Mezarlığı Azerbaycan'ın Ağdam kentinde bulunan bir kraliyet mezarlığı ve komplekstir. Karabağ Hanlığı'nın Azeri Türk soylularının, hanları dahil mezarlarını barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Hoca Mercanlı Camii</span> Azerbaycanın Şuşa şehrinde camii

Hoca Mercanlı Camii Azerbaycan'ın Şuşa şehrinde bulunan bir camidir. Başkent Bakü'ye yaklaşık 350 km uzaklıkta, Şuşa'nın Hoca Mercanlı mahallesinin Mirza Alakber Sabir caddesinde yer almaktadır. Sovyet döneminde Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın bir parçası olan Şuşa, 8 Mayıs 1992'de Ermeni kuvvetleri tarafından işgal edilmiştir. 8 Kasım 2020'de Azerbaycan kuvvetleri, üç günlük bir muharebenin ardından şehri geri almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Daşaltı</span> Azerbaycanın Şuşa ilinde köy

Daşaltı veya Karin Tak tartışmalı Dağlık Karabağ bölgesinde yer alan, Azerbaycan'ın Şuşa rayonunda bulunan bir köydür. Köy, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'ndan önce ağırlıklı olarak etnik Ermeni nüfusa sahipti ve 1989'da da Ermeni nüfus çoğunluğa sahipti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.