İçeriğe atla

Azra Erhat

Azra Erhat
Azra Erhat
Doğum4 Haziran 1915(1915-06-04)
Şişli, İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm6 Eylül 1982 (67 yaşında)
İstanbul, Türkiye
Defin yeriBülbülderesi Mezarlığı, İstanbul
MeslekYazar, çevirmen, akademisyen
İkametİstanbul, Ankara
MilliyetTürk
VatandaşlıkTürkiye Türkiye
Dönem20. yüzyıl
KonuMitoloji, Tarih, Hümanizm, Mavi Anadoluculuk
Önemli ödülleri
  • Habib Törehan Bilim Ödülü (1959) -A. Kadir ile birlikte- İlyada Destanı çevirisi 1. Cilt
  • Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü (1961) İlyada Destanı çevirisi 3. Cilt
Etkilendikleri

Azra Erhat (4 Haziran 1915; Şişli, İstanbul - 6 Eylül 1982; İstanbul), Türk deneme ve inceleme yazarı, Eski Yunan ve Roma dilleri uzmanı, filolog, arkeolog, çevirmen ve düşünce insanı. Özellikle Eski Yunan klasiklerinden yaptığı çevirilerle tanınmıştır. A. Kadir ile birlikte gerçekleştirdiği İlyada ve Odissea çevirileri referans kabul edilir.

Yaşamı

4 Haziran 1915'te İstanbul-Şişli’de doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Belçika’da yaptı. 1939’da Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ni bitirerek Klasik Filoloji Bölümünde Georg Rohde'nin asistanı olarak göreve başladı. 1946’da doçent oldu. 1948’de aynı fakültedeki öğretim üyeleri Pertev Naili Boratav, Behice Boran, Adnan Cemgil, Niyazi Berkes’le birlikte üniversiteden uzaklaştırıldı. 1949-1950 arasında Yeni İstanbul ve Vatan gazetelerinde çalıştı. Uluslararası Çalışma Örgütünde (ILO) kütüphanecilik yaptı.

İlk çevirileri Tercüme dergisinde çıktı. Sofokles, Aristofanes gibi yazarların eserlerini Türkçeye kazandırdı. Yeni Ufuklar dergisinin yazarlarından biri olan Erhat, bu dergi çevresinde gelişen Hümanist anlayışın öncüleri arasında yer aldı. Batı uygarlığının kökenini Anadolu’ya dayandıran ve Anadolu kültürlerini bir bütün olarak gören Halikarnas Balıkçısı ile aynı görüşleri paylaştı ve aralarında derin bir yakınlık doğdu. Yine çok yakınındaki Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte çevirdiği Hesiodos’un Theogonia ve "İşler ve Günler" adlı yapıtlarıyla Hesiodos üzerine araştırmaları, 1977'de "Hesiodos, Eserleri ve Kaynakları" adıyla basıldı. Bu üç isim bir arada "Mavi Yolculuk" terimini Türk ve dünya literatürüne kazandırdılar.

Azra Erhat'ın Bülbülderesi Mezarlığı'nda bulunan aile kabristanı (Mart 2022)

Azra Erhat, kansere yakalandı. Londra'da tedavi gördü, ama sonuçsuz kaldı. 6 Eylül 1982'de 67 yaşındayken İstanbul'da öldü. Bülbülderesi Mezarlığı'na defnedildi. Azra Erhat'ın vasiyeti üzerine; mezar taşında Füreya Koral'ın yaptığı bir kuş vardır. 2016 yılında Erhat'ın mezar taşındaki kuş saldırıya uğramıştır.[1] 2022'de saldırı yinelenmiş, Koral'ın çalışması parçalanmıştır. İBB Miras tarafından onarılarak yerine tekrar konmuştur.[2]

Atatürk'ü İlyada kahramanlarından Hektor'a benzetmesinin bir dönem sebep olduğu tartışmalarla da gündeme gelmiştir.

Şadan Gökovalı'nın manevi annesidir.

Eserleri

  • Mavi Anadolu (1960) (Gezi Yazısı)
  • Mavi Yolculuk (1962) (Gezi Yazısı)
  • İşte İnsan-Ecce Homo (1969) (Deneme)
  • Mitoloji Sözlüğü (1972) (Mitoloji)
  • Mektuplarlıya Halikarnas Balıkçısı (1975) (Mektup)
  • Sevgi Yönetimi (1978) (Deneme)
  • Karya'dan Pamfilya'ya Mavi Yolculuk (1979)
  • Troya Masalları (1981) (Çocuk Masalı)
  • Düşün Yazıları, Halikarnas Balıkçısı (1981) (yayıma hazırlayan)
  • Homeros - Gül ile Söyleşi (1999)
  • Osmanlı Münevverinden Türk Aydınına (2002) (Eleştiri)
  • Gülleylâ'ya Anılar (2002) (Anı)

Çevirileri

  • İlyada (1967) A. Kadir ile birlikte
  • Odysseia (1970) A. Kadir ile birlikte
  • Hesiodos, Eserleri ve Kaynakları (1977)- Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
  • Eşekarıları, Kadınlar Savaşı ve Diğer Oyunlar, Aristophanes - Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
  • Lysistrata Kadınların Savaşı, Aristophanes - Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
  • Gargantua, François Rabelais - Sabahattin Eyüboğlu, Vedat Günyol ile birlikte
  • Tepegözlerin Mağarasında, Homeros - A. Kadir ile birlikte
  • Yedi Deniz, Piri Reis - A. Kadir ile birlikte
  • Şölen - Dostluk, Platon - Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
  • Zincire Vurulmuş Prometheus, Aiskhylos - Sabahattin Eyüboğlu ile birlikte
  • Savaş Uçuşu, Antoine De Saint Exupery
  • Küçük Prens, Antoine De Saint Exupery (1968)
  • Dişi Kedi, Colette
  • Cicim, Colette
  • İzu Dansözü, Yasunari Kavabata, 1968

Ödülleri

A. Kadir ile birlikte İlyada destanından yaptığı çevirinin birinci cildi 1959'da Habib Törehan Bilim Ödülü'nü, üçüncü cildi 1961'de Türk Dil Kurumu Çeviri Ödülü'nü aldı.

Kaynakça

  1. ^ HIZLAN, Doğan. "Füreya'nın kuşu parçalandı". Hürriyet. 4 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022. 
  2. ^ "İBB Miras tespit etti: Azra Erhat'ın mezarına ikinci saldırı". Cumhuriyet. 18 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2022. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Halikarnas Balıkçısı</span> Türk roman ve hikâye yazarı

Cevat Şakir Kabaağaçlı veya tanınan adıyla Halikarnas Balıkçısı, Bodrum'a olan aşkı ile tanınan ünlü roman ve hikâye yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yunan mitolojisi</span> Antik Yunanların oluşturduğu mitlerden oluşan mitoloji

Yunan mitolojisi, Antik Yunanistan'da dünyanın yaratılışı, tanrı, tanrıça ve kahramanların hayatı hakkındaki söylence ve öğretileri içermekle kalmayıp aynı zamanda Eski Yunan dininin gövdesini oluşturmaktadır. Günümüzde, bu mitoloji hakkındaki bilgilerimizi bu sözlü edebiyatın yazılı hâllerinden alıyoruz. Tarihçiler, mitoloji hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için o dönemin sanatındaki ipuçlarını bile toplar.

<span class="mw-page-title-main">İlyada</span> Truva Savaşını anlatan bir destan

İlyada, Homeros'un Troya Savaşı'nı anlatan destanıdır. Yunancada Odysseia ile birlikte en eski destan olduğu düşünülen, epik bir şiirdir. Eldeki veriler ışığında Homeros tarafından MÖ 7. ya da 8. yüzyılda yazıldığı düşünülen Antik Yunan edebiyatının temel eserlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Helios</span> Güneşin Antik Yunan kişileştirmesi

Helios, eski Yunan dininde ve mitolojisinde Güneş Tanrısı ve Güneş'in kişileştirilmiş varlığıdır. Işık saçan bir taçla ve gökyüzünde dört atlı bir arabayla betimlenir. Yeminlerin bekçisi ve görme yetisinin de tanrısıdır.

Vedat Günyol, Türk çevirmen, eleştirmen, yayımcı ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Zeleia</span> Antik Mysia ülkesinin şehri

Zeleia Balıkesir'in Gönen İlçesinin bir beldesi olan şimdiki Sarıköy yerleşim birimininde bulunmaktadır. Ancak kentten günümüze pek bir şey kalmamıştır. Truva'ya, Troya Savaşı'na asker göndermiş bir memlekettir. İskender'in savaş öncesi burada askerleriyle birlikte konakladığı söylenir. Homeros'un İlyada destanında Zeleia kentinin, Gönen Çayı Aisepos'un adı geçer.

<span class="mw-page-title-main">Aristofanes</span> Antik Yunan oyun yazarı

Aristofanes (Aristophanes), MÖ 446 - MÖ 386 yılları arasında yaşamış bir komedya yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ayşe Kulin</span> Türk yazar ve gazeteci

Ayşe Kulin, Türk yazar ve gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Sabahattin Eyüboğlu</span> Türk yazar, akademisyen ve çevirmen

Sabahattin Eyüboğlu, Türk yazar, çevirmen ve akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Mavi Yolculuk</span>

Mavi Yolculuk; Halikarnas Balıkçısı, Azra Erhat ve Sabahattin Eyüboğlu tarafından literatüre kazandırıldığı kabul edilen ve günümüzde özellikle turizmde kullanılan bir terimdir. İsmin kaynağı, Azra Erhat'ın ilk olarak 1957'de, daha sonra daha kapsamlı tarzda 1962 ve 1979'da yayınlanan aynı adlı kitaplarıdır. Erhat'ın deyimiyle "Cevat Şakir Kabaağaçlı mavi yolculuğun kurucusu ise, Sabahattin Eyüboğlu onun isim babasıdır."

<span class="mw-page-title-main">Odisseia</span>

Odysseia ya da Odesa Homeros'un derlediği ünlü destanlarından biridir. Diğeri de İlyada'dır. Modern Batı kültürünü oluşturan temellerden biridir ve İlyada destanından sonra günümüze ulaşan ikinci en eski Batı edebiyatı örneğidir. Bilim adamları MÖ 8. yüzyılın sonlarında, Anadolu'nun bir kıyı kenti olan İyonya'da oluşturulduğunu tahmin etmektedir.

Mîna Urgan, Türk İngiliz edebiyatı profesörü, yazar, filolog, çevirmen ve sosyalist siyasetçidir.

A. Kadir ya da tam adıyla İbrahim Abdülkadir Meriçboyu, 1940 kuşağı toplumcu şairleri arasında yer alan Türk şair. Çeviri çalışmalarıyla dünya şiirinin tanınmasına katkıda bulunmuştur.

Ülkü Duru tam adıyla Ülkü Duru Gökseven, Türk oyuncudur.

<i>Lysistrata</i> Aristofanes komedisi

Lysistrata, Aristofanes tarafından MÖ 411 yılında yazılmış, tek perdelik, seyirlik bir oyundur.

Bilgi Yayınevi, Ahmet Tevfik Küflü tarafından 1965 yılında Ankara'da kurulmuş yayınevi.

<span class="mw-page-title-main">Afife Batur</span>

Afife Batur, Türk bir mimar, mimarlık tarihçisi ve eğitimcidir. İTÜ Mimarlık Fakültesinde profesör olarak cumhuriyet dönemi Türkiye mimarisi, geç dönem Osmanlı mimarisi, çağdaş mimarlık, rölöve ve restorasyon alanlarında ders vermiş, sayısız tez danışmanlığı yürütmüştür.

Fuat Ömer Keskinoğlu, Türk hukukçu ve şair. Tam adı "Abdülfeyyaz Ahmet Fuat Ömer Keskinoğlu"dur.

<span class="mw-page-title-main">İvi Stangali</span> Yunan uyruklu 3. nesil kentsoylu ailede bir kız

İvi Stangali, Türk ressam. Yunan uyruklu, üçüncü nesil kentsoylu bir ailenin kızıdır.

İfigenia veya İphigenia, Miken Kralı Agamemnon ile Clytemnestra'nın kızıdır. Kardeşleri ise Elektra, Orestes ve Khrysothemis'tir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.