İçeriğe atla

Azize Meryem Ana Kilisesi

Koordinatlar: 36°59′10″K 35°19′39″D / 36.98611°K 35.32750°D / 36.98611; 35.32750
Azize Meryem Ana Kilisesi
Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի
Harita
KonumAdana, Türkiye
Koordinatlar36°59′10″K 35°19′39″D / 36.98611°K 35.32750°D / 36.98611; 35.32750
MezhepErmeni Apostolik Kilisesi
Kilikya Kutsal Makamı
Açılış1840
DurumYıkılmış
MimarKireçciyan

Surp Asdvadzadzin Katedrali (Ermenice: Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի, lafzen 'Tanrı'nın Meryem Ana Katedrali'; Türkçe: Azize Meryem Ana Kilisesi), Osmanlı İmparatorluğu yönetimi sırasında Adana'daki Ermeni Apostolik Kilisesi'nin Kilikya Kutsal Makamı katedraliydi. Katedral 1840 yılında inşa edilmiş ve 1922 yılına kadar Ermeni Apostolik cemaatine hizmet vermiştir. Aramyan lisesi ve Ermeni Apostolik piskoposluğu da daha sonra kilise mülkünde inşa edilmiştir.

1915 Ermeni Soykırımı sırasında Adana Ermenilerinin tehciri sonrasında kilise binası askeri depo olarak kullanılmıştır. 1918'de kısa bir süre Meryemana Katedrali aslına uygun olarak restore edildi; gerçi 3 yıl sonra Hristiyanlar Kilikya'yı boşaltmak zorunda kaldı.

Türk hükûmeti 1923 yılında binaya el koymuş ve devlet binasına dönüştürmüştür. 1930'larda bina yerel bir sinema girişimcisi olan Baki Tonguç'a kiralandı. Burada 1960'ların sonlarına kadar hizmet veren Adana'nın en büyük kapalı sinema salonu Tan Sineması 'nı açtı. Tarihî katedral, 1970'lerde Türkiye Merkez Bankası'nın bölge genel merkezinin inşasına yer açmak için yıkıldı. Cumhuriyetin ilk 50 yılında Ermeni kültürel mirası büyük ölçüde Ermeni karşıtlığı içinde yıkılmış veya tamamen yok edilmişti.[1]

Kaynakça

  1. ^ Yeghiayan, Puzant (1970), Ատանայի Հայոց Պատմութիւն [The History of the Armenians of Adana] (Ermenice), Beirut: Union of Armenian Compatriots of Adana, ss. 211-272 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yedi Kilise (Van)</span>

Yedi Kilise, Varagavank ya da Varak Surp Haç manastırı, bugün Van Merkeze bağlı, Yukarı Bakraçlı köyünde yer alan ve 8. yüzyılda inşa edilmiş olan tarihî Ermeni manastırı. 1915 Ermeni Kırımı'nda büyük hasar görmüştür ve 1960 senelerde çoğu kısımları valilik tarafından yıkılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vanadzor</span> Lori, Ermenistanda şehir

Vanadzor ya da Karakilise, ülkenin kuzey kesimindeki Lori Eyaletinin başkenti olarak hizmet veren kentsel bir belediye topluluğu ve Ermenistan'ın üçüncü büyük şehridir. Başkent Erivan'ın yaklaşık 128 kilometre kuzeyinde yer almaktadır. 1979 yılında yapılan resmi nüfus sayımında 148,876 olan nüfusu, 2011 nüfus sayımında 86,199'a düşmüştür. Şu anda kentin nüfusu yaklaşık 76.000'dir. Vanadzor, Ermeni Apostolik Kilisesi'nin Gougark Piskoposluğu'nun merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Akdamar Kilisesi</span> Akdamar (Ahtamar) Adasındaki tarihi kilise

Akdamar Kilisesi, Ahtamar Kilisesi, Surp Haç Kilisesi veya Kutsal Haç Katedrali, Türkiye'nin doğusunda, Van Gölü üzerindeki Akdamar Adası'nda yer alan bir kilisedir. Kudüs'ten İran'a kaçırıldıktan sonra 7. yüzyılda Van yöresine getirildiği rivayet edilen Hakiki Haç'ın bir parçasını barındırmak maksadıyla Kral I. Gagik'in emriyle 915-921 yıllarında Mimar Manuel tarafından inşa edilmiştir. Ermeni Kırımı'ndan sonra cemaatsiz kalan dini yapı bugün müze olarak hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Apostolik Kilisesi</span> Ermeni halkının çoğunluğunun üye olduğu ortodoks inancına inanan Hristiyan kilisesi

Ermeni Apostolik Kilisesi ya da Ermeni Ortodoks Kilisesi, dünya Ermenilerinin büyük çoğunluğunun üye olduğu, dünyanın eski millî Hristiyan kiliselerinden biri olan mezhep. Hristiyanlığı Ermenilere ilk tanıtanlar olduklarına inanılan, İsa Mesih'in havarileri Taday ve Bartalmay'a dayanarak kendisini "apostolik" bir kilise olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Kilisesi (Lefkoşa)</span>

Ermeni Apostolik Kilisesi, Lefkoşa'da, Ermeni Apostolik Kilisesi'ne inanların kullandığı bir kilise. Şehrin kuzey kesiminde kalmıştır. Arabahmet mahallesinde, Şehit Salahi Şevket Sokağı veya eski adıyla Victoria Sokağı'ndadır.

<span class="mw-page-title-main">Arapgir Katedrali</span>

Arapgir Ana Kilisesi veya Arabkir Azize Meryamana Katedrali, 13. yüzyılda Arapgir'de inşa edilen ve Ermeni Kırımı'ndan sonra yıkılan tarihî bir Ermeni Apostolik Kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Bebekli Kilise</span>

Adana Bebekli Kilise veya Aziz Pavlus Kilisesi, üzerinde Meryem'in tunçtan heykelinin bulunduğu, tahminen 1880-90 yılları arasında yapılan Adana'nın merkezindeki İtalyan katolik kilisesidir. Ermeni Apostolik Kilisesi olarak inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Giragos Ermeni Kilisesi</span> Diyarbakırdaki Ermeni Ortodoks Kilisesi

Surp Giragos Ermeni Kilisesi veya Aziz Kyriakos Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde bulunan ve 2016 senesinde hükûmet tarafından kamulaştırılmış olan tarihi bir Ermeni Apostolik Kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Surp Hıreşdagabed Kilisesi</span> Türkiyedeki Ermeni Kilisesi

Surp Hıreşdagabed Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Fatih ilçesi Ayvansaray mahallesinde bulunan Ermeni kilisesi.

Surp Nigoğayos Kilisesi, Türkiye'de İstanbul iline bağlı Beykoz ilçesinde bulunan Ermeni Apostolik kilisesi.

<span class="mw-page-title-main">Kilikya Kutsal Makamı</span> dinî bir organizasyon

Kilikya Büyük Evi Ermeni Gatoliğosluğu Ermeni Apostolik Kilisesi'nin bir episkopos makamı.

<span class="mw-page-title-main">Kurtuluş Camii</span>

Kurtuluş Cami veya Antep Meryem Ana Kilisesi veya Surp Asdvadzadzin Katedrali, Gaziantep'te 1893-1892 yılları arasında Ermeni kilisesi olarak inşa edilmiş, 1980'lerden beri cami olarak hizmet veren gotik üslupta bir ibadet yapısıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Eçmiadzin Ana Makamı</span>

Kutsal Eçmiadzin Ana Makamı, Ermeni Apostolik Kilisesi'nin yönetim merkezi ve Tüm Ermeniler Katolikosu'nun ikameti.

Surp Yerrortutyun Kilisesi veya Kutsal Üçlü Ermeni Kilisesi, Eskişehir'in Tepebaşı semtinde bulunmakta olan tarihi bir Ermeni Apostolik Kilisesi'dir fakat 1915 yılında Ermeni Kırımı olarak da bilinen Ermeni Tehciri'nden sonra porno film sinemasına dönüştürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Naregavank</span>

Narega Anabad ya da Nareg Manastırı, 908 yılında Vasburagan krallığı döneminde inşa edilmiş Van Gölü'nün güney kıyısında bulunmakta olan tarihî Ermeni Apostolik manastır, 1915 Ermeni Kırımı'ndan sonra yıkılmıştır. Bugün arazisinin üstünde Gevaş ilçeye bağlı Yemişlik köyü'nün camisi yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Garmravank</span> Gevaşda bir manastır

Garmravank Manastırı veya Kırmızı Kilise ya da Göründü Kilisesi, 10. yüzyılında Vasburagan kralı I. Kakig tarafından inşa edilmiş Van Gölü'nün güney kıyısında bulunmakta olan tarihî Ermeni Apostolik manastır, fakat 1915 Ermeni kırımı'nda yıkılmıştır. Naregavank manastırı ve Akdamar adasındaki Kutsal Haç Katedrali'nin arasında bulunan Garmravank Manastırı, Gevaş ilçeye bağlı Göründü mahallede yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azize Hripsime Kilisesi</span>

Azize Hripsime Kilisesi, Ermenistan'ın Eçmiyazin ilinde yer alan ve yedinci yüzyılda inşa edilmiş bir Ermeni Apostolik Kilisesidir. Azize Hripsime'ye adanmıştır ve binanın altındaki yer altı mezarlarında onun mezarını içermektedir. Ülkedeki en eski kiliselerden biridir. M.S. 395 yılında Büyük Katolikos Sahak tarafından yaptırılan orijinal mozolenin yerine, Katolikos Komitas tarafından kuruldu. Mevcut yapı M.S. 618 yılında tamamlanmıştır. 2000 yılında Ermeni ana kilisesi Eçmiyazin Katedrali gibi yakınlardaki diğer kiliselerle birlikte UNESCO Dünya Mirası olarak listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yorgi Kilisesi (Kldisubani)</span>

Qarapi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Eski Tiflis bölgesindeki Narikala katedralinin dibinde yer alan bir 18. yüzyıl kilisesidir. Kilise tek katlıdır ve 1753 yılında inşa edilmiştir. Gürcü Ortodoks Kilisesi, Aziz Kral Vahtang Gorgasali döneminde inşa edilmiş eski bir Gürcü kilisesinin bulunduğu yere inşa edilmiştir. Kilise, Ermeni tüccar Petros Zohrabian ve eşi Lolita'nın ve 1735'te yaptıkları yardımlarla yeniden inşa edildi. Kilise, Gürcü-Ermeni dostluğu ve işbirliğinin en önemli örneklerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Beytüllahim Meryem Ana Kilisesi</span>

Beytüllahim Meryem Ana Kilisesi Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te konumlanmış bir kilisedir. 18. yüzyılda daha eski bir kilisenin arazisine Ermeni kilisesi olarak inşa edilen kilise, günümüzde Gürcü Ortodoks kilisesi olarak faaliyet göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Kurtarıcı Kilisesi, Gümrü</span>

Kutsal Kurtarıcı Kilisesi, Ermenistan'ın Gümrü şehrinde 19. yüzyıldan kalma bir kilisedir. Gümrü'nün merkezindeki Vartanants Meydanı'nın güney tarafında yer alır. 1858 ve 1872 arasında inşa edilmiş ve 1873'te kutsanmıştır.