Aziz Sarkis Kilisesi (Tiflis)

Aziz Sarkis Kilisesi (Ermenice: Սուրբ Սարգիս եկեղեցի), Gürcistan'ın Eski Tiflis bölümündeki Harpuh Sülfürik Hamamlarında bulunan Ermeni Kilisesidir. 1930'larda Lavrenti Beriya'nın emriyle yok edilmiştir.

Adı

Kilise, Aziz Sarkis caddesi üzerindedir ve adını da oradan almıştır.

Tarihi

İnşaat, 1737 yılında Noraşen Kilisesinin başpapazı Ter-Sukias tarafından başlatılmıştır.^[1] Tiflis'teki Ermeni kiliselerini tamamen listeleyen Ermeni Katolik Simmeon Yerevantsi (1763-1782): "Kalede, aslında Kutsal Tahta ait olan "Katedral" adında bir kilise daha var, ama o kale, kiliseyi de işgal eden Müslümanlar tarafından ele geçirildi. O zamandan beri kilise boş, cemaatten mahrum; Kutsal Tahta ait olduğu gerçeğini bile unutuyor". şeklinde bir açıklama yapmıştır.

1795 yılında Ağa Muhammed Şah birlikleriyle beraber şehre girdi ve Sülfürik Hamamlar bölgesini tamamen imha etti.

Rus İmparatorluğu, Tiflis'e girdikten sonra, şehir hükûmetin merkezi oldu ve hızlıca gelişmeye başladı. 1831 yılında Kırımlı Manuel Kyumushkhanetsi kilisenin başpiskoposu olarak atandı. Sonrasında, işleyen Ermeni kiliselerinin listesine girerek kısa sürede yeniden yapılanma ve restorasyona başlandı.

Aziz Sarkis Kilisesi, genellikle Ocak veya Şubat aylarında Aziz Sarkis bayramını kutlardı. O günlerde kilise çanları çalar, ayinler başlar ve kilise özellikle kalabalık olurdu. Genç çiftlere veya yalnızlar nimet için gelirdi.

Aziz Sarkis Kilisesi, tüm Tiflis Ermeni cemaatiyle beraber yükselişe geçti. Kilise uzundu ve iç kısmı zarif fresklerle zengince dekore edilmişti. Yanında kiliseye bağlı bir okul vardı. 1910'lu yıllarda, ünlü papaz, şair, filolog ve tercüman olan Tirayr Ter-Hovhannisyan, burada papaz olarak görev yaptı.

Yıkımı

Aziz Sarkis Kilisesi, 1937-38'de Tiflis'teki diğer 11 Ermeni kilisesiyle birlikte Lavrenti Beriya tarafından yok edildi. Önce kubbeler yıkıldı, sonra duvar yıkımı için dinamit kullanıldı, ancak kilise sonuna kadar yıkılmadı ve alt kısmı bırakıldı. Alt kısım sonrasında konut olarak yeniden inşa edildi. Kilisenin imhası sırasında iki işçi öldü.

Kiliseye bağlı okul 79 Ortaçala adresine taşındı. Okulun eski binası doğum öncesi klinik olarak kullanılmıştır.

Kaynakça

^ "Las iglesias armenias y la política agresiva de la Iglesia ortodoxa georgiana. Capitulo 10" (Rusça). Pandukht. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2019.

İlgili Araştırma Makaleleri

Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi. Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır. Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

Aforoz, dinî bir topluluğa mensubiyetten mahrum etme ya da çıkarılma anlamında kullanılan dinî bir kınama şekli.

Mormonluk kavramı, Joseph Smith, Jr. tarafından 1830'da ortaya çıkan İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ve Brigham Young ile günümüze kadar da devam eden bir dini yorumun, geleneksel ve kültürel unsurlarını içermektedir. Özellikle, Mormonluk, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ile ilgilidir.

Nikolaikirche Almanya'nın başkenti Berlin'de bulunan en eski kilisedir. Kilise, Berlin merkez ilçesi Mitte'nin doğu yakasında bulunmaktadır. Kilise etrafındaki, bir yakası Spree nehriyle sınırlanmış alan Nikolaiviertel 'Nicholas Mahallesi' olarak bilinmektedir. Bu alanda çoğunlukla restore edilmiş Orta Çağ yapıları ya da bunların sonradan yapılmış benzerleri bulunur. Kilise 1220 ile 1230 arasında inşa edilmiştir ve Alexanderplatz'da bulunan Meryem Ana Kilisesi ile birlikte Berlin'in en eski kilisesidir.

Adana Bebekli Kilise veya Aziz Pavlus Kilisesi, üzerinde Meryem'in tunçtan heykelinin bulunduğu, tahminen 1880-90 yılları arasında yapılan Adana'nın merkezindeki İtalyan katolik kilisesidir. Ermeni Apostolik Kilisesi olarak inşa edilmiştir.

Surp Kevork ya da Sulu Manastırı İstanbul'da bulunan bir Ermeni Apostolik kilisesi.

Azize Tereza Kilisesi; Ankara'nın Altındağ ilçesinde bulunan bir Katolik kilisesidir. İsmi, Lisieuxlü Azize Tereza'dan gelmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Surp Giragos Ermeni Kilisesi</span> Diyarbakırdaki Ermeni Ortodoks Kilisesi

Surp Giragos Ermeni Kilisesi veya Aziz Kyriakos Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde bulunan ve 2016 senesinde hükûmet tarafından kamulaştırılmış olan tarihi bir Ermeni Apostolik Kilisesi.

Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi, İstanbul'un Beyoğlu ilçesi Karaköy semtinde bulunan Ermeni kilisesi. İstanbul'un fethinden önce İstanbul'a yerleşmiş olan Ermeniler ve Cenevizliler arasındaki iyi ilişkilerin bir sonucu olarak Cenevizliler kendilerine ait bir kutsal alanı Ermenilere satar. Kırım-Kefe kentinden İstanbul'a gelen Goms veya Gozma adlı bir hayırsever Ermeni tüccar, Cenevizlilerden alınmış olan bu arsa üzerine bir kilise inşa ettirir. Aved adlı bir demirci ustasının da kilisenin mihrabını tamamlayıp yanına Surp Haç Mabedi'ni inşa ettiği bilinmektedir.

Kurtuluş Cami veya Antep Meryem Ana Kilisesi veya Surp Asdvadzadzin Katedrali, Gaziantep'te 1893-1892 yılları arasında Ermeni kilisesi olarak inşa edilmiş, 1980'lerden beri cami olarak hizmet veren gotik üslupta bir ibadet yapısıdır.

Elazığ Ermeni Protestan Kilisesi 19. yüzyılında Osmanlı dönemde inşa edilmiş tarihî Evanjelik kilisedir. 1915 Ermeni Kırımı'nda Elâzığ'ın Ermeni sakinleri sürgün edildikten sonra cemaatinden yoksun kalan kilisenin, bugün itibarıyla, otopark olarak kullanıldığı bildirilmektedir.

Beş Kilise veya Khıdskonk, Ani'nin yaklaşık 25 km güneybatısında, Digor ilçe merkezine yakın vadinin içinde üç kaya çıkıntısı üzerine 6. yüzyılda Pakraduniler tarafından kurulmuş manastır topluluğudur.

<span class="mw-page-title-main">Bursa'daki gayrimüslimler</span>

Bizans İmparatorluğu zamanından beri Bursa şehrinde Hristiyan ve Yahudi toplumları yaşamaktaydı. Bursa Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolüne geçtikten sonra da gayrimüslim toplumlar Bursa'da yaşamaya devam etti. 1831 yılında Bursa'da 10.552 hane müslüman ve 5.586 hane gayrimüslim yaşamaktaydı. Kiliseleri, sinagogları, cemaat okulları, idari yapıları ve yargı kurumları bulunan gayrimüslim azınlıklar, Osmanlı tebaası ve birer Osmanlı milleti olarak yaşadılar. Bursa'nın Osmanlı dönemindeki ticaret, zanaat ve tarım etkinliklerinde, kentin gelişiminde, Müslümanların olduğu kadar Rum, Ermeni ve Yahudi nüfusun da önemli bir payı olmuştur. 1915 Ermeni Soykırımı olayları ve 1923 Nüfus Mübadelesi sonucu Bursa'nın Hristiyan nüfusu büyük ölçüde azaldı. Yahudi nüfus ise İsrail'in kuruluşundan sonra giderek azalmıştır. Günümüzde Bursa'da gayrimüslim olarak ancak 60 civârında Yahudi vatandaşın yaşadığı tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Azize Astvatsatsin Kilisesi</span>

Azize Astvatsatsin Kilisesi veya Tanrının Kutsal Annesi Kilisesi, İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ndeki Culfa şehristanının merkezi olan Culfa kentinde Daraşamb yakınındaki bulunan Ermeni kilisesidir. Culfa şehrinin yaklaşık 15 km kuzeybatısında, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile İran arasındaki sınırı çizen Aras nehrinin İran tarafındaki kıyısındadır.

Qarapi Aziz Yorgi Kilisesi Gürcistan'ın Eski Tiflis bölgesindeki Narikala katedralinin dibinde yer alan bir 18. yüzyıl kilisesidir. Kilise tek katlıdır ve 1753 yılında inşa edilmiştir. Gürcü Ortodoks Kilisesi, Aziz Kral Vahtang Gorgasali döneminde inşa edilmiş eski bir Gürcü kilisesinin bulunduğu yere inşa edilmiştir. Kilise, Ermeni tüccar Petros Zohrabian ve eşi Lolita'nın ve 1735'te yaptıkları yardımlarla yeniden inşa edildi. Kilise, Gürcü-Ermeni dostluğu ve işbirliğinin en önemli örneklerinden biridir.

Metehi, Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te yer alan tarihi bir mahalledir. Mtkvari nehrine bakan uçurumun üzerinde konumlanmıştır. Mahalle, adını verdiği Metehi Meryem'in Göğe Çıkışı Kilisesi'ne ev sahipliği yapmaktadır.

Beytüllahim Meryem Ana Kilisesi Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te konumlanmış bir kilisedir. 18. yüzyılda daha eski bir kilisenin arazisine Ermeni kilisesi olarak inşa edilen kilise, günümüzde Gürcü Ortodoks kilisesi olarak faaliyet göstermektedir.

Surp Sarkis Ermeni Ortodoks Kilisesi, Diyarbakır'ın Sur ilçesinde yer alan tarihî bir kilisedir. Kilise ayrıca Hızır İlyas Kilisesi ya da Çeltik Kilisesi olarak da bilinir. Ortodoks Ermenilere aittir.

Goguba Kilisesi, Guguba Kilisesi ve Ugubo Kilisesi olarak da bilinir, tarihsel Eruşeti bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesinde, eski adı Goguba olan Binbaşak köyünde inşa edilmiş Gürcü kilisesidir. Zaman için hasar görmüş, 1960'larda da insan eliyle tamamen yıkılmıştır.

Gürcistan mimarisi, Gürcistan'da bulunan mimari tarzları ifade eder. Ülke mimari anıtlar açısından son derece zengindir. Gürcü mimarisinin karakteristik özellikleri, anıtsallık, net kompozisyon, katı orantılar, makul derecede dekorasyon kullanımı ve hepsinden önemlisi doğa ile uyumlu etkileşimdir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.