İçeriğe atla

Aziz Mari

Aziz Mari (ya da Mares orijinal adı Palut), Doğu Asur Kilisesi'nin azizlerinden biridir. Edessalı Thaddeus tarafından Hristiyanlığa döndürülen Mari'nin, Thaddeus'un ardılı piskopos Aggai tarafından eğitildiği söylenir. Ancak Osroene Krallığındaki yeni kral Manu'nun yeniden putperest­liğe dönmesi üzerine ikinci piskopos öldürülmüş ve Antakya pisko­posu Serapion, Mari'yi Edessa piskoposu olarak atayana kadar yeri boş kalmıştır. Havarilerin ardıllık zincirinde kesintiye yol açmamak için Nasturiler Serapion'un da Roma piskoposu Zefinirus tarafın­dan kutsandığını, onun da papalık tacını bizzat Petrus'un elin­den alındığını savunurlar. Bu hikâyenin doğruluğu bir takım anakronik bilgiler nedeniyle tartışmalıysa da modern Nasturiler mektupların doğruluğundan hiç şüphe etmemişler ve onla­ra duydukları saygıyı, bazı durumlarda Süryani litürjisi içinde anarak göstermeye devam etmişlerdir.[1] Öyle ki Mari ve Edessalı Thaddeus, Addai ve Mari ilahi liturjisi olarak bilinen bir ritüel ile tanınmaktadırlar. Aziz Mari'nin aynı zamanda Ninova, Nusaybin ve Fırat boyunca misyoner faaliyetlerde bulunduğuna inanılır. Dair-Kuni'de gömülüdür.[2] Hayatına yönelik neredeyse yok denecek kadar az bilgi bulunmasına rağmen Doğu Asur Kilisesi, Keldani Katolik Kilisesi ve Syro-Malabar Kilisesi tarafından aziz olarak kabul edilir.

Kaynakça

  1. ^ Aziz Atiya, Doğu Hristiyanlığı Tarihi, (İstanbul 2005) sayfa 271.
  2. ^ Neale, John Mason (2008). A History of the Holy Eastern Church: The Patriarchate of Antioch: The Patriarchate of Antioch. Wipf and Stock Publishers. s. 38. ISBN 978-1-60608-330-7. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Süryanice</span> modern Aramicenin batı lehçesi

Süryanice, ayrıca Sürya-Aramice veya Klâsik Süryanice, Afroasya dil ailesinin Kuzeybatı Semitik dillerinde bulunan ve Arami alfabesinin bir türevi olan Süryani alfabesi ile yazılan bir dildir.

<span class="mw-page-title-main">Süryani Ortodoks Kilisesi</span> Antakya Süryani Ortodoks Kilisesi

Süryani Kadim Kilisesi ya da Süryani Ortodoks Kilisesi Doğu Hristiyan mezhebidir ve Orta Doğu'da yaşayan Hristiyan Semitik bir halk olan Süryaniler’in çoğu bu mezhebe üyedir.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyan mezhepleri</span> Hristiyan dinine bağlı mezhepler listesi

Hristiyan mezhepleri, üçe ayrılmaktadır. Bunlar; Katoliklik, Ortodoksluk, Protestanlık olarak bilinirler.

<span class="mw-page-title-main">Kilise</span> Hristiyan ibadeti için dinî bina

Kilise, Hristiyanlıkta ibadet etmek ve bazı diğer dini vazifeleri yerine getirmek için tahsis edilmiş halka açık bina, tapınak. Yunanca ekklesia kelimesinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Edessa</span> Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir

Edessa, Yukarı Mezopotamya'da, Seleukos İmparatorluğu'nun kurucusu Kral Selevkos I Nicator tarafından Helenistik dönemde kurulan antik bir şehir (polis) idi. Daha sonra Osroene Krallığı'nın başkenti oldu ve Roma eyaleti Osroene'nin başkenti olarak devam etti. Geç Antik Çağ'da, Hristiyan öğreniminin önde gelen merkezi ve Edessa Katekistik Okulu'nun merkezi oldu. Haçlı Seferleri sırasında, Edessa Kontluğu'nun başkentiydi.

<span class="mw-page-title-main">I. Athanasios (İskenderiye piskoposu)</span>

İskenderiyeli Athanasios, 4. yüzyılda yaşamış önemli ilahiyatçı, İskenderiye Piskoposu, Kilise Babası ve azizdir. Ortodoks Hristiyanlığın oluşumunda önemli katkıları olduğu için "ortodoksluğun babası" olarak da adlandırılır. Hristiyan teolojisi üzerinde önemli bir etki bırakmış ve Hristiyan doktrininin şekillenmesinde katkı sağlamıştır. Kıpti Kilisesi tarafından İskenderiye'nin 20. Papası kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Van Vilayeti</span>

Van Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu'nun 1875 yılında kurulan vilayeti. 20. yüzyılın başlarında 400.000 kadar nüfusu olan vilayetin yüzölçümü yaklaşık 39.000 km2 idi.

<span class="mw-page-title-main">Oryantal Ortodoksluk</span> Doğu Hristiyanlık dalı

Oryantal Ortodoksluk Birinci İznik Konsili, Birinci Konstantinopolis Konsili ve Birinci Efes Konsili'nden oluşan ilk üç ekümenik konsili tanıyan Ortodoks Doğu Hristiyan inancı. Dünya çapında yaklaşık 84 milyon inananı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Süryani Kilisesi</span> Asurlulardan gelen antik Hristiyan dini kuruluşu

Doğu Asur Kilisesi, resmi olarak Kutsal Havarisel Katolik Doğu Asur Kilisesi, tarihsel olarak Asur, Beyt Nahrin (Mezopotamya) merkezlidir. Doğu Kilisesi - tarihi Seleukia-Tizpon Patrikliği kiliselerinden bir tanesidir. Günümüz Asur Doğu Kilisesi gerek Ortodoks, Doğu Ortodoks veya Katolik olsun diğer kiliselerle komünyon içinde değildir. Kalkedon Konsilisonrasında heretik ilan edildikleri için komünyon dahilinde değillerdir.

<span class="mw-page-title-main">Antakya patriği</span> Antakya piskoposunun sahip olduğu geleneksel unvan

Antakya Patriği Antakya episkoposu tarafından taşınan geleneksel unvan. Geleneksel Hristiyan olmuş ilk putperestlerin "gözetmeni" olarak görev yapmışlardır. Bu nedenle erken dönem Hristiyanlık içerisinde birincil önem taşıyan bir makamdır. Bu episkoposluk bölgesi, başlangıçtan günümüze korunan çok az kiliseden biridir. Bugün beş kilise Antakya Patriği unvanını kullanmaktadır: Süryani Ortodoks Kilisesi, Süryani Katolik Kilisesi, Antakya Rum Ortodoks Patrikhanesi, Melkani Rum Katolik Kilisesi ve Maruni Kilisesi ayrıca tarihsel olarak Antakya Latin Patrikhanesi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Keldani Katolik Kilisesi</span> Romaya bağlı Doğu kökenli kilise

Keldani Katolik Kilisesi Doğu Kilisesinden kopmuş olan ve Roma'ya bağlı olan Doğu kökenli kiliselerden bir tanesidir.

Edessalı Thaddeus İsa'nın 70 müridinden biridir ve muhtemelen İsa'nın 12 havarisinden birisi olan Yehuda Taday (Thaddeus) ile aynı kişidir.

Addai Doktrini, muhtemelen yaklaşık 400lü yıllarda yazılmış Süryanice bir metindir. Metin Mandilo efsanesini anlatmakta ve Edessalı Thaddeus ve Aziz Mari'nin Mezopotamya'da gerçekleştirdikleri diğer bazı efsaneleri ele almaktadır. Metinde ayrıca Kral V. Abgar'ın, Hannan'ı özel elçisi olarak İsa'ya hitaben yazılmış bir mektupla Kudüs'e göndererek, onu kendisini tedavi etmek ve yeni dini yaymak üzere krallığına davet ettiği apokrif mektup ve bu mektuba İsa'nın yazdığı apokrif cevap da bulunur.

Edessalı Rabbula 412 ve 435/436 yılları arasında o dönemde Pers İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu arasında bir sınır bölgesi görevi üstlenen Edessa şehrinin piskoposluğunu üstlenmiş bir din adamıdır. Süryani Ortodoks Kilisesi'nce Süryani kilise babalarından kabul edilir. Onun ölümü üzerine piskoposluk makamı Edessalı İbas tarafından doldurulmuştur.

Edessalı İbas 435 ve 457 yılları arasında kesintilerle Edessa şehrinin piskoposluğunu üstlenmiş din adamı. Sonraları Edessa Okulu'nun yöneticiliğini de üstlenmiştir.

Nusaybinli Narsai (d. 410 sonrası - ö. 503), geç antik çağda Edessa ve Nusaybin'de yaşamış önemli bir din adamı. Narsai Nasturi Kilisesi olarak da bilinen Doğu Asur Kilisesince kilise babası kabul edilir.

Mopsuestialı Theodor, (350 – 428) MS 392 ve 428 yılları arasında Misis piskoposu. Ayrıca doğum yeri ve rahipliğini yaptığı yer olmasından ötürü Antakya’lı Theodor olarak da bilinir. Antakya Kateşistik Okulu’nun bilinen en iyi temsilcisidir. Günümüzde ihtilaflı da olsa, Nestûrîlik'un babalarından biri olarak kabul edilir. Nasturi Kilisesi olarak da bilinen Doğu Asur Kilisesince aziz kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Azize Astvatsatsin Kilisesi</span>

Azize Astvatsatsin Kilisesi veya Tanrının Kutsal Annesi Kilisesi, İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'ndeki Culfa şehristanının merkezi olan Culfa kentinde Daraşamb yakınındaki bulunan Ermeni kilisesidir. Culfa şehrinin yaklaşık 15 km kuzeybatısında, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile İran arasındaki sınırı çizen Aras nehrinin İran tarafındaki kıyısındadır.

<span class="mw-page-title-main">Onesimos</span>

Onesimos, Bizanslı Onesimos ve Doğu Ortodoks Kilisesi'nde Kutsal Havari Onesimos olarak da anılır, muhtemelen Hristiyan inancına sahip bir adam olan Colossae'li Philemon'un bir kölesiydi. Aynı zamanda Antakyalı Ignatius tarafından adlandırılan aynı Onesimos olabilir Efes'te piskopos olarak Onesimos'un ölümünü 95'e yaklaştıracaktı.