İçeriğe atla

Aziz Mahmud Hüdayi Camii

Koordinatlar: 41°01′20″K 29°00′52″D / 41.02222°K 29.01444°D / 41.02222; 29.01444
Aziz Mahmud Hüdayi Mescidi (Eski Türkmen Alevî-Bektâşî Tekkesi)
Harita
Temel bilgiler
KonumÜsküdar, İstanbul
Koordinatlar41°01′20″K 29°00′52″D / 41.02222°K 29.01444°D / 41.02222; 29.01444
İnançİslam (Alevî-Bektâşî)
Mimari
Mimari türEn başlarda bu mimarî eser, o dönemin Üsküdar'daki en meşhur Alevî-Bektâşî Türkmen Cem Evi ve Tekkesi idi, fakat daha sonra I.Murad tarafından minareli bir Cami'ye dönüştürüldü.
Mimari biçimOsmanlı mimarisi
İnşaat başlangıcı1589
Tamamlanma1595

Aziz Mahmud Hüdayi Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Kanuni Sultan Süleyman'ın torunu olan Asiye Hümaşah Sultan tarafından, üçüncü eşi Aziz Mahmud Hüdayi adına yaptırılmıştır. Yapımına 1589 yılında başlanan cami, 6 yıllık inşaat sürecinden sonra 1595 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

Zamanla harap olan cami, 1855 yılında Sultan Abdülmecid tarafından onarılmıştır. Daha sonra 1910 yılında yıldırım düşmesi sonucu yıkılan minaresi onarılmıştır. 1912 yılında Hıdiv İsmail Paşa'nın kızı Prenses Fatma öncülüğünde ve 1975 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü öncülüğünde tadilat geçirmiştir. Cami şu an kapsamlı bir onarım sürecinden geçmektedir.

Özgün planda bir tekke olarak inşa edilmiştir. Daha sonra camisi, imareti, türbesi,[1] kütüphanesi, hünkâr mahfeli, çeşmesi, derviş hücreleri, şeyh evi, fırını ve hamamı yapılmıştır. Caminin bulunduğu bölge 2008 yılındaki düzenlemelere değin Gülfem Hatun Mahallesi olarak anılıyordu. Mescid, Alevîlerin Bektâşî tarikatlarından olan Ahmet Çelebi Camii'ye çok yakındır. Mescidin banisi, Alevî-Bektâşî ve Türkmen kökenli olan Aziz Mahmud Hüdayi, külliyenin bahçesindeki türbesi ve Bektâşî Türkmen tekkesi medfundur.

Türbede yatan kişiler

  • Aziz Mahmud Hüdayi (ö.1628)
  • Aziz Mahmud Hüdayi'nin oğlu Evliya Mehmet Muhtar Efendi (ö.1595)
  • Aziz Mahmud Hüdayi'nin oğlu Mustafa Ebrar Efendi (ö.1595)
  • Aziz Mahmud Hüdayi'nin oğlu Ali Murtaza Efendi (ö.1601)
  • Aziz Mahmud Hüdayi'nin oğlu Abdülvahit Efendi (ö.1611)
  • Aziz Mahmud Hüdayi'nin oğlu Ahmet Sıddık Efendi (ö.1624)
  • Aziz Mahmud Hüdayi'nin kızı Asiye Hanım (ö.1600)
  • Aziz Mahmud Hüdayi'nin kızı Fatma Zehra Hanım (ö.1624)
  • Aziz Mahmud Hüdayi'nin kızı Zeynep Hanım (ö.1642)
  • Aziz Mahmud Hüdayi'nin torunu Fatma Zehra Hanım (ö.1642)

Caminin giriş kitabesi

Bu kitabe, 1855 yılında Sultan Abdülmecid döneminde tamir ettirildiği zaman Süleyman Senih Efendi'ye yazdırılmıştır.

Galeri

Kaynakça

  1. ^ "Aziz Mahmud Hüdayi Türbesi". GeziPedia. 2020. 28 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Karaca Ahmet</span>

Karaca Ahmet Sultan, Hacı Bektaş Veli’nin yanında dervişlik hizmeti yaptı. Üsküdar sınırları içinde, Gündoğumu Caddesi ile Nuhkuyusu Caddesi'nin birleştiği köşede "Karacaahmet Sultan Dergahı" ve türbesi vardır. Türbe Kanuni Sultan Süleyman'ın Bektaşi tarikatına mensup eşi Gülfem Hatun tarafından yaptırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Rahîme Perestû Sultan</span> Abdülmecitin eşi, Osmanlı tarihindeki son Valide Sultan

Rahime Perestü Sultan, Osmanlı tarihindeki son Valide Sultandır. Osmanlı padişahı Abdülmecid'in eşi ve II. Abdülhamit'in manevi ve üvey annesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Gülüstü Hanım</span>

Fatma Gülüstü Hanım, son Osmanlı padişahı Mehmet Vahidettin'in annesi ve Sultan Abdülmecid'in eşlerinden dördüncü ikbaliydi.

<span class="mw-page-title-main">Merkez Efendi Camii</span>

Merkez Efendi Camii, İstanbul'un Zeytinburnu ilinde Merkez Efendi Türbesi'nde bulunan cami.

Liste, 453 yıl Osmanlı hâkimiyetinde kalan Kosova'da Priştine, Prizren, İpek, Yakova, Gilan, Vıçıtırın, Mitroviça, Ferizovik, Kaçanik, Dragaş, İstok, Deçan, Nobırda şehir ve köylerinde yapılan 229 Osmanlı mimari eserini kapsar. Listede günümüze kadar gelebilen esereler sıralanmıştır ve liste, eserlerin tamamını değil derlenebildiği kadarını ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Ayazma Camii</span>

Ayazma Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. 26. Osmanlı Padişahı III. Mustafa tarafından, annesi Mihrişah Emine Sultan ve ağabeyi Şehzade Süleyman adına yaptırılmıştır. Mimarı Mehmed Tahir Ağa'dır. Yapımına 1758 yılında başlanan cami, 2 yıllık inşaat sürecinden sonra 1760 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı ve Barok esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Server Paşa</span>

Mahmud Server Paşa, Adliye, Dahiliye, Hariciye Nazırı, Şura-yı Devlet Reisliği ve Ayan Meclisi Reisliği görevlerinde bulunmuş Osmanlı bürokrat.

Aziz Mahmud Hüdayi, Anadolu’da yetişen velîlerden olup, Halvetiyye tarikatının kolu, Celvetiyye tarikatının kurucusudur.

Mehmed Şevket Efendi. Osmanlı şehzadesi. Sultan Abdülaziz'in 4. oğludur. Annesi Neşerek Kadınefendi'dir.

Ahmediye, İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda bulunan Üsküdar ilçesine bağlı bir mahalledir. Batısında Salacak, kuzeyinde Aziz Mahmud Hüdayi ve Mimar Sinan; güneyinde Salacak ve Zeynep Kamil; doğusunda ise yine Mimarsinan ve Zeynep Kamil mahalleleri vardır. Adını mahalle sınırları içinde camisi ve imareti bulunan İbn'ül Emin Ahmed Ağa adlı kişiden almaktadır. Mahallede Tavaşi Hasan Ağa, Ahmediye, Malatyalı İsmail Ağa, Kurban Nasuh, Şehit Süleyman Paşa camileri yer almaktadır.

Aziz Mahmud Hüdayi, İstanbul ilinin Anadolu Yakası'nda bulunan Üsküdar ilçesine bağlı bir mahalledir. Batıda İstanbul Boğazı'na kıyıdaş konumdadır. Kuzeyinde Mimarsinan; güneyinde Salacak; doğusunda ise yine Mimarsinan ve Ahmediye mahalleleri vardır. Mahalle sınırları içerisinde Üsküdar'ın Ticaret sokağı olarak da bilinen Uncular Caddesi bulunmaktadır. Adını mahalle sınırları içinde kabri bulunan Aziz Mahmud Hüdayi adlı kişiden almaktadır. Mahallede Ayazma, İmrahor, Çakırcıbaşı Hasan Paşa, Aziz Mahmud Hüdayi, Kaptanpaşa, Ahmet Çelebi, Rumi Mehmet Paşa camileri ile Cennet Efendi Türbesi yer almaktadır.

Tavaşi Hasan Ağa Camii ya da İnadiye Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Ahmediye Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir cami. Sokullu Mehmet Paşa'nın hazinedarı olan Tavaşi Hasan Ağa tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1587 yılında başlanan cami, 1 yıllık inşaat sürecinden sonra 1588 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

Hacı Bedel Mustafa Efendi Camii ya da Osman Efendi Mescidi, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Mimar Sinan Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Dönemin Hüdayi Dergahı şeyhi olan Şeyh Osman Efendi tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1720 yılında başlanan cami, 1 yıllık inşaat sürecinden sonra 1721 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Çelebi Camii</span> Osmanlı Döneminden kalma tarihi bir cami.

Ahmet Çelebi Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Dönemin hayırseverlerinden Ahmet Çelebi tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1566 yılında başlanan cami, 1 yıllık inşaat sürecinden sonra 1567 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Abdurrahman Ağa Camii</span>

Abdurrahman Ağa Camii, Silahtar Abdurrahman Ağa Camii ya da Paşalimanı Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Sultantepe Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Sultan III. Mustafa'nın silahtarı Abdurrahman Ağa tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1765 yılında başlanan cami, 1 yıllık inşaat sürecinden sonra 1766 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

Nalçacı Halil Camii, Şeyh Tului Tekkesi ya da Nalçacı Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Zeynep Kamil Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Şeyh Halil Efendi tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1625 (?) yılında başlanan mescit, bir yıllık inşaat sürecinden sonra 1626 (?) yılında ibadete açılmıştır. Cami mimarî olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Müderris Abdülbaki Efendi Camii</span> camii

Müderris Abdülbaki Efendi Camii ya da Baki Efendi Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Sultantepe Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. Aziz Mahmud Hüdayi'nın damadı ve Tiryaki Hasan Paşa'nın oğlu olan İzmir ve Halep kadısı Müderris Abdülbaki Efendi tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1644 yılında başlanan cami aynı yılda ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Salacak Fatih Camii</span> Osmanlı Döneminden kalma tarihi bir cami.

Salacak Fatih Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Salacak Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir camidir. 7. Osmanlı Padişahı Fatih Sultan Mehmet tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1453 yılında başlanan cami, aynı sene 1453 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cennet Efendi Türbesi</span>

Cennet Efendi Türbesi, İstanbul ilinin, Üsküdar ilçesinin Aziz Mahmud Hüdayi Mahallesi'nde yer alan türbe. Aziz Mahmut Hüdai'nin müridi olan Cennet Muhammed Efendi, burayı zaviye olarak inşa ettirmiştir. Cennet Muhammed Efendi 1665 yılından beri burada gömülüdür. 1800'lü yıllarda yanan türbe, daha sonra Rabia Adviye Hanım isimli biri tarafından 1870 yılında ahşap olarak yeniden yaptırılmıştır. Rabia Adviye Hanım, girişine Şeyh Osman Şems Efendi tarafından yazılan kitabeyi koydurmuştur.

Mustafa Devâtî, 17. yüzyıl Osmanlı İmparatorluğunda Üsküdarlı bir Celveti şeyhi. Doğum tarihi ve yeri belli olmamakla beraber Arslan Ağa'nın oğludur. Gençliğinden beri yazıcı olarak çalıştığından dolayı Devâtî ismi verilmiştir. Celvetiyye tarikatına, Aziz Mahmud Hüdayi'nin halifelerinden Mukad Ahmed Efendi vesilesiyle tabi olmuştur.