İçeriğe atla

Aziz Brendan

Aziz Brendan
DoğumBrendan
484
Tralee, Kerry Kontluğu, Munster krallığı
Ölüm578
Annaghdown, İrlanda
Ölüm sebebiyaşlılık
MilliyetKelt
Eğitimmanastır
MeslekKeşiş

Aziz Brendan (Tralee, Kerry Kontluğu, Munster krallığı d. 484 - Annaghdown, İrlanda - 578) 5. asrın sonlarında İrlanda'da doğan ve efsanevi yolculuklara çıkan Kelt bir kâşif, Hristiyan bir keşiş ve aziz.[1]

Hayatı

Erkek çocuklar okulunda rahibe İta tarafından büyütülüp eğitildiği söylenmektedir. Brendan daha sonra Tuamlı Jarlath'ın tedrisatından geçerek eğitimini tamamlamıştır. Keşiş ve rahip olduktan sonra Ardfert'e atandı ve buradan sonra İskoçya ve İrlanda'daki önemli manastırlarda uzun yıllar görev yaptı.[1] 16 Mayıs'ta adına yortu kutlanan bu azizin görev aldığı ve isminin anıldığı manastır Shannon nehri kıyısında inşa edilmiş Clonfert manastırıdır.[2]

Atlantik seyahati

Tarihler MS 530'ları gösterdiğinde Aziz Brendan ve beraberindeki din adamlarının sığır derisiyle kaplı ahşap iskeletli ve üstü açık bir tekneyle seferine başlamış olduğu anlaşılmaktadır. Tek direkli ve küreklerin bulunduğu bir gemi olduğu anlatılardan görülebilmektedir. Yolculuğun ilk rotası İrlanda'nın batısından İskoçya'nın kuzeyindeki Faroe adaları olmuştur. Adalarda ufak çapta insan grupları vardı ve tarım yapıyorlardı. Brendan adalara koyun adası adını takmıştı ve yolculuğun devamında güneye yelken açmışlardı, ancak kötü hava şartları neticesinde bu seyahati kesip tekrar Faroe adalarına döndüler. Daha sonra ikinci kez yola çıktılar ve bu sefer hava normal gitti. Anlatıya göre güney doğrultusundaki bir takım adaya ulaştılar ki bugün anlaşıldığı kadarıyla bu adalar Azor takım adalarıydı zira tasvirler ve açıklamalar buna işaret etmektedir. Daha sonra yine aynı rüzgar yönüyle suların üzerinde büyük bitki tabakalarının yer aldığı bir bölgeye geldiler ki, Sargasso denizi olduğu anlaşılmaktadır. Bu aşamadan sonra da rota batıya doğru devam etti ve Kolomb'un çıktığı yer olan bahamalara ulaştılar.[2]

Aziz Brendan ve seyahati

Burada yarım kiloluk, 12 dilimli, kabuğu sarı ve içi kırmızı ve beyaz meyvelerden bahsetmişlerdir, bunun greyfurt olduğu düşünülmektedir. Bu bölgede deniz inanılmaz bir berraklığa sahipti ve tüm sefer ekibi hayretler içerisindeydi. Bahamalardan sonra Gulf stream akıntısı etkisiyle Florida açıklarına gelmişlerdi; ancak anlatıda Amerika anakarasına çıktığı bilgisi yoktu. Dönüş yolculuğunda kuzeye doğru ilerlerken kuvvetle muhtemel Kanada'nın kuzeydoğu sahillerine ilerlemişlerdi, zira buz kütlelerinden bahsetmişlerdir. Uzun, göğe yükselen buz duvarları anlatılarda yer almaktadır. Daha sonra batıya giderlerken; eşine rastlanmayacak bir olay yaşanmıştır ve denizi alevler içinde görmüşlerdi ve yanan bir dağı kaydetmişlerdi. Bunun da İzlanda'ya ulaştıkları anlaşılıyor zira bu alev tasvirleri İzlanda'nın volkanizmasına atıftır. Akabinde doğuya doğru devam eden ekip Rockall kayalığına uğrayıp İrlanda'ya geri dönmüştür.[2]

Efsaneler ve gerçekler

Bu denizaşırı yolculuğun ifade ettiği olayların gerçekliği günümüz araştırmalarında sorgulanmıştır ve yolculuktan bahseden metinlerde anlatıların gerçek dünyada karşılıkları bulunmuştur. Özellikle Faroe adalarından sonra güneye giderek buldukları adanın soğuk ve sıcak su kaynaklarına sahip olması benzer coğrafi konumdaki Azor takımadalarında bulunan kaynaklar olabilir. Ayrıca bu yolculuk anlatısında ayağı yere basmayan öğeler de bulunmaktadır, tam olarak yolculuğun hangi safhasında olduğu bilinmeyen bir yaratıkla karşılaşma anı vardır. Burun deliklerinden sular fışkırtan bir dev canavarın ekibi korkuttuğu yazılıdır ki, bir balina olduğu düşünülebilir. Rivayete göre aziz brendan ekibini sakinleştirip dualar ederek tanrıdan kurtuluş dilemiştir. Bunun üzerine ateşler saçan başka bir canlı gelerek bu hayvanı uzaklaştırmıştır ve kendisi de gitmiştir.[2]

Yapıt

Bu yolculuğun hikâyesi de halk hafızasında uzun süre sözlü yaşamış ve sosyal ortamlarda bireyden topluma aktarılmıştır, zira bizlere ulaşan ilk yazılı kayıtlar 9. asırda verilmiş olup yazılı hale geçmesiyle olayların yaşandığı yıl arasında 3 yüzyıl bulunması bu yolculuk hikâyesine neden bu kadar fazla rivayet karıştığını da bir ölçüde açıklamaktadır. 1450'lerde matbaanın Avrupa'da işlemesinden sonra Ducile elyazmasına benzer bir el yazmasından matbu hale geçirildi. Bu matbu eser Navigatio Sancti Brendani'dir.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b The Editors of Encyclopaedia Britannica, The Editors of Encyclopaedia Britannica. "Saint Brendan". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, inc. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b c d e Aughton, Peter (2007). Dünyanın Çehresini Değiştiren Seyahatler (2019 bas.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları. ss. 23-30. ISBN 978-605-295-678-6. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kristof Kolomb</span> İtalyan kaptan, kâşif ve sömürgeci (1451–1506)

Kristof Kolomb, Atlantik Okyanusu'na yaptığı dört seferi tamamlayarak coğrafî keşifleri başlatan ve Amerika'nın kolonizasyonunun yolunu açan Cenevizli kaptan ve kâşiftir. Katolik hükümdarlar tarafından desteklenen keşifleri; Karayipler, Orta Amerika ve Güney Amerika ile Avrupalıların ilk temâsı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Petrus</span> İsanın 12 havarisinden biri ve geleneğe göre 1. Katolik Kilisesi papası (MÖ 1-MS 65)

Simun Petrus, İsa'nın on iki havarisinden biridir. İsa'nın diğer bir havarisi olan Andreas'ın kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">Faroe Adaları</span> Kuzey Atlantikte bulunan Danimarkaya bağlı özerk adalar topluluğu

Faroe Adaları, Kuzey Atlantik'te bulunan bir adalar birliğidir. Birleşik Krallık'ın 200 km kuzeybatısında, Norveç ile İzlanda'nın arasında bulunan özerk ülke, Grönland ile beraber Danimarka Krallığının parçasıdır. Toplam yüzölçümü 1400 km2 olmakla beraber Ekim 2017'de nüfusu 50322 kişiydi. İkinci Dünya Savaşı sonrası bağımsızlığını ilan etse de Danimarka hükûmeti tarafından tanınmadı, iki yıl sonra tekrar Danimarka Krallığı'na bağlandı ve özerk bölge ilan edildi

<span class="mw-page-title-main">Vikingler</span> Denizcilik, ticaret ve akıncılıkla uğraşan İskandinav kökenli kavim

Vikingler ya da Norslar, İskandinavyalı korsan ve tüccar kavimlerdir. Aslında "Viking" veya "Nors" bir millet adı değildir; Danlara, Norveçlilere, İsveçlilere ve diğer İskandinavlara kim olduklarına bakmaksızın verilen isimdir. Bu adlandırma Eski Norsçadaki Vikingr (yağmacı) sözcüğünden gelir ve Viking Çağı boyunca tüm Kuzey Cermenleri bu adla anılmıştır. Vikinglerin ataları antik Cermen halkları, konuştukları dil(ler) ise Cermen dil ailesine bağlı İskandinav dilleridir. Vikingler ömürlerinin büyük bir kısmını denizlerde geçirmiş olan savaşçı bir halktır. 8 - 11. yüzyıllar arasında kuzeybatı Avrupa'da birçok yeri ele geçirmişlerdir. Viking akınları ile birlikte birçok manastır yok olmuştur. Olaya tanıklık eden ve hayatta kalarak Avrupa'nın çeşitli bölgelerine dağılan keşişlerin dramatik ve trajik anlatımları, yüzyıllarca sürecek bir Viking korkusu ve düşmanlığı yaratmıştır. Vikingleri kaba, ilkel, medeniyetten uzak bir kavim olarak betimlemişlerdir. Bu anlatımların etkisiyle, Avrupalıların Viking kültürüne uzun süre kayıtsız kaldıkları anlaşılmaktadır. Göçebe ve savaşçı bir kavim olan Vikinglerin yazılı geleneği olmayışı, kültür izlerinin sürülmesini güçleştirmektedir. Yazılı kaynakların zayıflığına ve Batılı kaynaklardaki olumsuz Viking imajına karşılık, arkeolojik veriler, incelikli bir Viking maddi kültürünün varlığına işaret etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Nuh</span> Peygamber

Nuh, İbrahimî dinlerde kendisinden söz edilen Tufan peygamberidir. Tevrat'ta Nuh'un 950 yıl yaşadığına işaret edilir. Kur'an'da ise kaç yıl yaşadığı bildirilmemiş, yalnızca kendisinin 950 yıl boyunca kavmi içinde yaşadığı belirtilmiştir. İnanışa göre Tufan'dan önce Allah'ın emriyle büyük bir gemi inşa etmiş ve bu gemiye "Nuh'un Gemisi" denmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aral Gölü</span> Kazakistanda çoğu kurumuş olan bir göl

Aral Gölü, Kazakistan - Karakalpakistan (Özbekistan) sınırları içinde olan göldür. Önceki yıllarda 68.000 km² yüz ölçümüyle Asya'nın ikinci, dünyanın dördüncü büyük gölüydü. Son yıllarda aşırı sulama nedeniyle eski yüzölçümünün %90'ını kaybetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ferdinand Macellan</span> dünyanın çevresini ilk kez dolaşan Portekizli kaşif

Ferdinand Macellan, 1519'dan 1522'ye kadar Doğu Hint Adaları'na beraber sefer düzenlediği dostu Juan Sebastián Elcano ile birlikte, dünyanın çevresini dolaşan ilk insan olan Portekizli kaptan ve kâşiftir. İspanyol İmparatorluğu'nun desteğiyle denize açıldı. Hikâyesi, bu seyahate eşlik eden Antonio Pigafetta'nın anılarını yazması sayesinde günümüze ulaşmıştır.

İzlanda tarihi, Norveç ve Büyük Britanya'dan gelen Viking yerleşimcilerle başlamıştır.

Danimarka tarihi, bugünkü Danimarka Krallığı topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz coğrafi keşifleri</span> Avrupada Portekiz öncülüğünde başlatılan coğrafî keşifler

Portekiz Coğrafi Keşifleri (1415-1542), 15. ve 16. yüzyılda Portekizliler tarafından dünya çapında özellikle denizde yapılan coğrafi keşifleri tanımlar. Bu dönemde Portekiz, Afrika kıtasının etrafını Ümit Burnu yoluyla dolanıp Hindistan'a giden doğu yolunu keşfetmiş, bu sayede Güneydoğu Asya'nın neredeyse tamamıyla temas kurmuş, Afrika'nın bazı bölgelerini sömürgeleştirmiş, Brezilya'yı keşfetmiş ve Çin'e, Avrupa'dan giden ilk ticari ve diplomatik elçileri göndermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Runik taş</span>

Runik Taşlar, runik tarzı yükseltilmiş taş yazıtı ama bu terim kayalar ve kaya üzerinde yazıtlar için de kullanılır. Bu gelenek 4. yüzyılda başlamış ve 12. yüzyılda da sürmüştür. En çok İskandinavya'da bulunur, ancak Viking Çağı'nda ziyaret ettikleri yerlere de dikilmiş taşlar vardır. Genellikle ölen erkekler için dikilmiş anıtlardır. Renkleri yıpranmış ve artık belli olmamasına rağmen, genellikle dikildikleri zaman parlak renkliydiler. Kelime olarak "büyülü taş" şeklinde anlamlandırılmaktadırlar.

Maraş Katliamı veya Maraş Olayları, 19 Aralık ile 26 Aralık 1978'de Kahramanmaraş'ta meydana gelen Aleviler'e, Kürtler'e ve solculara yönelik katliamdır. Yedi gün süren olaylar sırasında iddianameye göre 111 kişi öldürüldü. Aleviler'e ait 559 ev yakıldı, 290'a yakın iş yeri tahrip edildi. 23 yıl süren davalar sonunda 22 kişi idam, 7 kişi müebbet hapis, 321 kişi de 1-24 yıl arasında hapis cezası aldı. Katliamda önemli rol oynayan 68 kişiye ise ulaşılamadı. 12 Eylül Darbesi'ne sebep olan olaylardan biri olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">IX. Clemens</span>

Papa IX. Clemens. Asıl adı Giulio Rospigliosi - 9 Aralık 1669, Roma Papalık Devletleri, ). 20 Haziran 1667 - 9 Aralık 1669 arasında papalık yapmış Hristiyan din adamı.

Guðríður Símonardóttir, 1627 yılında yapılan İzlanda Seferi sırasında, Vestmann Adaları'nda kaçırılan 242 kişiden biri olan İzlandalı kadın. Berberi korsanlar tarafından kaçırılması olayında tanınır hale geldi ve Guðriður, Tyrkja-Gudda olarak anıldı.

<span class="mw-page-title-main">Fabianus</span> 20. Katolik Kilisesi papası (200-250; pd. 236-250)

Fabianus, 236 yılından, öldüğü 250 yılına kadar Roma Piskoposluğu yapmış din adamı ve papadır.

<span class="mw-page-title-main">Karakum Kanalı</span> kanal

Karakum kanalı türkmenistan'da bulunan yaklaşık 1400 km uzunluğundaki bir su yoludur. Yapımına 1954 yılında başlanan kanal sulama ve balıkçılık gibi ekonomik faaliyetler için önemli bir kaynak teşkil etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Franklin'in Kayıp Seferi</span> İngiliz Kuzey Kutbu seferi

Franklin'in Kayıp Seferi 19. yy'da coğrafya ve denizcilik alanında önemli bir yer kaplayan Kuzeybatı Geçidi'ni bulma çabaları üzerine girişilmiş önemli bir keşif seferidir.

<span class="mw-page-title-main">XV. Ioannes</span> 137. Katolik Kilisesi papası (ö. 996; pd. 985-996)

XV. Ioannes, Ağustos 985'ten ölümüne kadar Roma'nın piskoposu ve Papalık Devletleri'nin hükümdarıydı. Doğuştan bir Romalıydı ve birini azizleştiren ilk papaydı.

<span class="mw-page-title-main">Samuel de Champlain</span>

Samuel de Champlain 17. yy'ın başında Yeni Dünya'da önemli keşifler ve görevlerde bulunmuş Fransız kâşif, kartograf, kolonyal yöneticidir. Kuzey Amerika'da yaptığı keşifler ve Quebec kentini kurmasıyla ünlüdür.

<span class="mw-page-title-main">John Davis (kaşif)</span>

John Davis, İngiltere Kraliçesi I. Elizabeth'in başdenizcilerinden biriydi. Kuzeybatı Geçidi'ni keşfetmek için birkaç sefer yönetti ve Doğu Hint Adaları'na giden hem Hollanda hem de İngiliz seferlerinde dümenci ve kaptan olarak hizmet etti. Ağustos 1592'de Falkland Adaları'nı keşfetti.