Aziz İstefanos

İstefanos
İstefanos
Diyakoz ; İlk Şehit
Doğum	M.S. 5
Ölüm	M.S. 33-36 (28-32 yaşlarında); Yeruşalim, Yahudiye, Roma İmparatorluğu
Kutsayanlar	Katolik Kilisesi, ; Doğu Katolik Kiliseleri, ; Doğu Ortodoks Kilisesi, ; Anglikan Komünyonu, ; Doğu Süryani Kilisesi, ; Oryantal Ortodoksluk
Yortu	25 Aralık (Ermeni Hristiyanlığı) ; 26 Aralık (Batı Hristiyanlığı) ; 27 Aralık (Doğu Hristiyanlığı)

İstefanos (Yunanca Stéphanos, "çelenk, taç" genellikle bir isim yerine bir unvan olarak verilir; İbranice: סטפנוס הקדוש ; MS 5 – MS 34), Hristiyanlığın ilk şehidi olarak kabul edilir, Elçilerin İşleri'ne göre, Kudüs'teki bir kilisede diyakozluk yapıyordu ve öğretileriyle bazı sinagogların cemaatlerini kızdırdı. Duruşmasında dine küfretmekle suçlanarak, kendisini yargılayan Yahudi yetkilileri kınayan bir konuşma yaptı ve ardından taşlanarak öldürüldü . Daha sonra Pavlus olarak bilinen, bir Hristiyan havarisi olacak olan Ferisi ve Roma vatandaşı Tarsuslu Saul, İstefanos'un öldürülmesine katıldı (Elçilerin İşleri 22:20).

İstefanos ile ilgili ulaşabileceğimiz tek kaynak Yeni Ahit, Elçilerin İşleri kitabıdır. İstefanos, Elçilerin İşleri kitabının 6. Bölümünde Yunanca konuşan bir Helenistik Yahudi olarak bahsedilir.^[1]

Katolik, Anglikan, Oryantal Ortodoks, Doğu Ortodoks Kiliseleri, Lüteryan ve Doğu Kilisesi'nde İstefanos aziz olarak kabul edilir.^[2]

Arka fon

İstefanos, ilk olarak Elçilerin İşleri'nde, havariler tarafından ilk kilisede topluluğun daha fakir üyelerine yardım etmek üzere atanan yedi diyakozdan biri olarak bahsedilir.^[3] İstefanos'un adı Yunanca olduğu için Helenistik Yahudilerden biri olduğu varsayılmıştır. İstefanos'un iman ve Kutsal Ruh'la dolu olduğu ve insanlar arasında mucizeler gerçekleştirdiği belirtilir. [ Elçilerin İşleri 6:5, 8 ]

İstefanos'un taşlanması

İstefanos başını kaldırdı ve yüksek sesle, "Bak! Göğün açıldığını ve İnsanoğlu'nun Tanrı'nın sağında durduğunu görüyorum!" Yakın zamanda idam edilen İsa'nın Tanrı'nın yanında durduğunu söyledi.^[4] Kalabalıktan ilk taşları atan^[4]^[5] insanlar, bunu rahatça yapabilmek için paltolarını "Saul adında bir gencin" ayaklarının dibine attılar. (daha sonra Havari Pavlus olarak bilinecek). İstefanos, Tanrı'nın O'nun ruhunu kabul etmesi için ve katillerinin affedilmesi için dua etti ardından dizlerinin üstüne çöküp "uyuyakaldı". İstefanos'un ölümünün ardından, kalan öğrenciler uzak diyarlara, çoğu Antakya'ya kaçtı.^[6]

Şehit olduğu yer

İstefanos'un taşlandığı tam yer Elçilerin İşleri'nde belirtilmemiştir; bunun yerine iki farklı gelenek vardır. Bir yer, Fransız arkeologlar Louis-Hugues Vincent (1872–1960) ve Félix-Marie Abel (1878–1953) tarafından olay Yeruşalim'in kuzey kapısında olduğunu düşünülürken diğeri; Vincent ve Abel tarafından Orta Çağlarda, 12. yüzyıldan sonra tarihlendirilen bir olaydır ve doğu kapısında olduğunu düşünülür.^[7]

İstefanos'ın mezarı ve kalıntıları

Elçilerin İşleri 8:2 "Bazı dindar kişiler, İstefanos'u gömdükten sonra onun için büyük yas tuttular. " diyor, ancak gömüldüğü yer belirtilmiyor.

415'te Lucian adında bir rahip, İstefanos'un kalıntılarının Beit Jimal'deki konumunu açıklayan bir rüya gördü. Bundan sonra, İstefanos'un kalıntıları Hagia Sion Kilisesi'ne götürüldü, götürüldüğü tarih, 26 Aralık 415, Aziz İstefanos'un yortusu oldu. 439'da kalıntılar, İmparatoriçe Aelia Eudocia tarafından Aziz İstefanos'un onuruna inşa edilen Şam Kapısı'nın kuzeyindeki yeni bir kiliseye taşındı. Bu kilise 12. yüzyılda yıkıldı. Yerine 20. yüzyıldan kalma bir Fransız Katolik kilisesi olan Saint-Étienne inşa edilirken, bir diğeri, Aziz İstefanos Rum Ortodoks Kilisesi, şehrin doğu kapısının dışına inşa edildi.^[8] Bunun sebebi ikinci bir görüş olarak, şehit edildiği yerin Doğu Kapısı'nın yakınları olduğu düşünülmesidir

İlk şehitin kalıntıları daha sonra Papa II. Pelagius tarafından San Lorenzo fuori le Mura bazilikasının inşaatı sırasında taşındı.

Aziz İstefanos'un sağ kolunun bir kısmı Rusya'daki Aziz Sergius'un Teslis Manastırı'nda bulunuyor.^[9]

Resmi tatil

Batı Hıristiyanlığında, yortusu, 26 Aralık, " Aziz İstefanos Günü " olarak adlandırılır. Avusturya, Hırvatistan, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, İrlanda, Lüksemburg, Slovakya, Polonya, İtalya, Almanya, Norveç, İsveç, Danimarka, Finlandiya dahil olmak üzere tarihi Katolik, Anglikan ve Lutheran geleneklerine sahip birçok ülkede ve Katalonya ve Balear Adaları'nda resmi tatildir. Avustralya, Yeni Zelanda, Kanada ve Birleşik Krallık'ta gün " Boks Günü " olarak kutlanır.

Kaynakça

^ Mal Couch, A Bible Handbook to the Acts of the Apostles, 2003, p. 246. "Stephen is distinguished as "a man full of faith and of the Holy Spirit" (Acts 6:5). Stephen and the other men were Hellenistic Jews whose native language was Greek. He had lived with Gentiles in other parts of the Roman Empire."
^ "Article XXI (IX) Of the Invocation of the Saints". 7 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
^ "Protomartyr and Archdeacon Stephen". 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2022.
^ ^a ^b David J. Williams, Acts (Understanding the Bible Commentary Series), Baker Books 1989, chapter 17, 978-0-8010-4805-0
^ Tekvin Deuteronomy and Tekvin Deuteronomy
^ Harrison, R. K., (Ed.) (2006) [1957]. The New Unger's Bible Dictionary. Chicago: Moody Publishers. ISBN 978-0-8024-9066-7.
^ Jerusalem, Part 2: 705–1120. Corpus Inscriptionum Iudeae/Palaestinae. 1. De Gruyter. 2012. s. 275. ISBN 978-3-11-025188-3. 6 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2016. .... St. Stephen's Gate (Lions' gate; Bab Sitti Mariam). The gate owes its name to a tradition according to which Stephen the Deacon, the first martyr, was stoned on this spot. At the beginning of the 20 c. the Greek Orthodox Patriarchy built a church dedicated to the Protomartyr in their property in front of the gate, in an endeavour to pinpoint the tradition of the site, which was falling into oblivion following the construction of the Dominican church and monastery on the site of the Eudocian church of St. Stephen north of Damascus Gate. The Greek builders went so far as to maintain that, in digging the foundations of the new church, they had found a broken lintel with an engraved invocation to Saint Stephen, but their claim, accepted by Macalister and Vailhé, was promptly disproved by Vincent, who was able to show that the lintel came in fact from Beersheba. Vincent and Abel maintained that the tradition about Stephen's stoning at the eastern gate of Jerusalem was not earlier than the 12 c., while the tradition pointing to the northern gate was ancient. .... J. Milik .... suggested that all the tombstones discovered in this area belonged to the cemetery of the Probatica.
^ "St Stephen Church". Ministry of Tourism, Government of Israel. 14 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2013.
^ "Translation of the Relics of Saint Stephen the Protomartyr". 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.