İçeriğe atla

Azimcan Askarov

Azimcan Askarov
Doğum17 Mayıs 1951(1951-05-17)
Pazar-Korgan, Sovyetler Birliği
Ölüm24 Temmuz 2020 (69 yaşında)
Bişkek, Kırgızistan
MilliyetÖzbek
MeslekGazeteci ve siyasi aktivist
Tanınma nedeniİnsan hakları aktivizmi, siyasi ev hapsi
ÖdüllerHomo Homini Ödülü (2011)
CPJ Uluslararası Basın Özgürlüğü Ödülü (2012)
İnsan Hakları Savunucusu Ödülü (2015)

Azimcan Askarov (Rusça: Азимжон Асқаров; Özbekçe: Azimjon Asqarov ; 17 Mayıs 1951, Bazar-Korgon, Sovyet Bölgesi – 24 Temmuz 2020),Özbek asıllı Kırgız siyasi aktivist ve gazeteci. Yaşamının büyük bölümü Özbekistan'da geçti. 2002 yılında polis vahşetini araştırmak için "Vozduh" grubunu kurdu. 2010'da ülkesi Kırgızistan'daki etnik çatışmalar sırasında gözaltına alınarak hapise gönderildi.

Tutuklanması ve yargılanması

Toplu karışıklıklar yaratmak ve cinayete iştirak etmek suçlamasıyla göz altına alındı sonrasında yargılandı.[1] Çok sayıda uluslararası insan hakları savunucusunun işkence ve mahkeme salonunda tanıkların polis tarafından etkisiz kılınması iddiasıyla protesto ettiği dava sonrasında Askarov'a ömür boyu hapis cezası verildi.[2]

Kasım 2010'da Askarov'un sağlık durumunun hızla kötüye gittiği bildirildi. Uluslararası Af Örgütü Askarov'u düşünce mahkûmu olarak göstererek onurlandırdı.[3]

Amerika Birleşik Devletleri 2015 yılında Askarov'a 2014 İnsan Hakları Savunucusu Ödülü'nü verdi. Kırgızistan hükümeti verilen ödül nedeniyle Amerika Birleşik Devletleri'ni protesto edince iki ülke arasında 1993'te imzalanan işbirliği anlaşması sona erdi.[4]

Kırgızistan Yüksek Mahkemesi 12 Temmuz 2016'da Askarov aleyhindeki ömür boyu hapis cezasını iptal etti ve davasını incelenmek üzere Chui Oblast Mahkemesi'ne gönderdi.[5] 24 Ocak 2017'de ömür boyu hapis cezası kesinleşince tekrar hapise gönderildi.

Ölümü

Askarov 24 Temmuz 2020'de Bişkek'te yattığı bir hapishanede ömür boyu hapis yatarken artan sağlık sorunları nedeniyle 69 yaşında öldü.[6]

Kaynakça

  1. ^ "Kyrgyzstan: Appeal to the international community - call for a new, fair review of the case of human rights defender Azimzhan Askarov sentenced to life in Kyrgyzstan". International Partnership for Human Rights (IPHR). 16 Eylül 2010. 12 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011. 
  2. ^ "Human rights groups condemn Kyrgyzstan activist jailing". BBC News. 16 Eylül 2010. 17 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011. 
  3. ^ "Kyrgyzstan: Further Information: Prisoner of Conscience on Brink of Death: Azimzhan Askarov". Amnesty International. 12 Kasım 2010. 22 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2011. 
  4. ^ "Kyrgyzstan ends U.S. cooperation agreement amid human rights dispute". RFE/RL. 21 Temmuz 2015. 21 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2015. 
  5. ^ "Kyrgyz high court revokes activist's sentence, sends case to lower court". Radio Free Europe/Radio Liberty. 12 Temmuz 2016. 12 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2016. 
  6. ^ "Sentenced to life imprisonment Azimzhan Askarov dies in prison". 25 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2020. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan</span> Orta Asyada yer alan bir ülke

Kırgızistan, resmî adıyla Kırgız Cumhuriyeti, Orta Asya'daki bir ülkedir. Kırgızistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletlerinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. Denize kıyısı olmayan ülkenin komşuları kuzeyde Kazakistan; batıda Özbekistan, güneybatıda Tacikistan ve güneydoğuda Çin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Kurmanbek Bakiyev</span> 2. Kırgızistan cumhurbaşkanı

Kurmanbek Saliyeviç Bakiyev Kırgızistan'ın eski başbakanı, 2. Kırgızistan cumhurbaşkanı'dır.

<span class="mw-page-title-main">Almazbek Atambayev</span> 4. Kırgızistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı

Almazbek Şarşenoviç Atambayev, , Kırgız siyasetçi. 2011-2017 yılları arasında Kırgızistan cumhurbaşkanı olarak görev aldı. 29 Mart 2007'den 28 Kasım 2007 ye kadar Kırgızistan'ın başbakanlığını yapmıştır. Almazbek Atambayev Kırgızistan Sosyal Demokrat Partisinin 30 Temmuz 1999'dan beri genel başkanıdır. Türkiye Türkçesi de bilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Asya'da LGBT hakları</span>

Asya'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) hakları dünyanın diğer bölgelerine göre daha sınırlıdır. Eşcinsellik bu kıtanın on bir ülkesinde yasa dışı kabul edilmektedir. Dokuz ülke eşcinsel kişilerin orduda bulunmalarına izin vermektedir. Yalnızca İsrail LGBT kişilere daha fazla hak sağlamaktadır.

2010 Güney Kırgızistan olayları, 2010 Kırgızistan Devrimi'nin ardından Güney Kırgızistan'da Kırgız ve Özbekler arasından meydana gelen çatışmalardır.

1990 Oş Olayları, Haziran 1990 tarihinde Kırgızistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nde Oş ve Uzkend şehirlerinde Kırgızlar ve Özbekler arasında gerçekleşen olaylardır. Olaylar bazı Özbek ve Kırgız gruplar arasında eski bir kolektif çiftliğin arazisi üzerindeki bir anlaşmazlık nedeniyle başlamıştır. Resmi rakamlara göre ölü sayısı 300-600 arasında olup resmi olmayan rakamlara göre 1000'in üzerindedir.

<span class="mw-page-title-main">Ni Yulan</span> Çin asıllı avukat, insan hakları savunucusu

Ni Yulan, insan hakları konusunda çalışmalarıyla tanınan Çinli avukat. Ni hukuk çalışmalarına 1986 senesinde başladı. Çin Tehciri, Weiquan Hareketi gibi marjinal grupları insan hakları ekseninde savunarak kendisini bu alanda ispat etti. Ni insan hakları konusundaki çalışmalarına 2001 yılında, 2008 Pekin Olimpiyatları dolayısıyla Pekin'deki bazı mahallelerin yıkılması sürecinde başladı. Ni komşularını, evlerini kurtarmaya çalışmak ya da en azından adil bir tazminat talebinde bulunmak için örgütledi. 2002 yılında Ni, komşusunun evinin yıkımını filme çekerken tutuklandı. Yargılanması sonucunda bir yıl hapis cezası aldı. 2002 yılında cezaevinde yapılan işkence sonucunda Ni sakatlandı ve bu tarihten itibaren tekerlekli sandalye kullanmaktadır. 2008 Pekin Olimpiyatları'ndan kısa süre sonra Ni mahallelerinden olmuş sakinler adına yaptığı çalışmalardan dolayı tekrar tutuklandı ve iki yıl hapis cezasına çarptırıldı. Serbest kaldıktan sonra artık kendi evi de yıkıldığı için bir çadırda yaşamaya başladı. 7 Nisan 2011'de, Ni ve kocası Çin Hükûmetinin muhalefete karşı ülke çapında yaptığı baskıya yönelik yaptıkları çalışmalar dolayısıyla polis tarafından gözaltına alındı. Çin yetkilileri, 29 Aralık 2011'de Yulan'ın hilekarlık davasında yargılanmasına karar verdiler. Nisan 2012'de Ni, "sorun yaratmak" ve "dolandırıcılık" nedeniyle iki buçuk yıl hapse mahkûm edildi. Kocası Dong Jiqin, benzer şekilde "sorun yaratmak" suçlamasıyla iki yıl hapse çarptırıldı. 2011 yılında Ni, Hollanda Hükûmeti tarafından verilen İnsan Hakları Lalesi Ödülü'ne layık görüldü. 2016 yılında Ni, Uluslararası Cesur Kadınlar Ödülü'ne layık görüldü.

<span class="mw-page-title-main">Kız kaçırmak</span>

Kız kaçırmak, bir erkeğin evlenmek istediği kadını kaçırmasıdır. Kız kaçırma tarih boyunca dünya çapında uygulanmaktadır ve günümüzde halen Orta Asya, Kafkasya ile Afrika, Güneydoğu Asya ve Meksika'nın bazı kesimlerinde ve Avrupa'daki Romanlar gibi çeşitli halklarda yaşamaya devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kadircan Batirov</span>

Kadircan Batirov, Kırgız iş insanı, siyasetçi ve gazetecidir.

<span class="mw-page-title-main">2020 Kırgızistan parlamento seçimleri</span>

2020 Kırgızistan parlamento seçimleri, 4 Ekim'de Kırgızistan'da yapıldı. Sonuçlar daha sonra 2020 Kırgızistan protestoları sırasında Merkezi Seçim Komisyonu tarafından iptal edildi.

<span class="mw-page-title-main">2020 Kırgızistan protestoları</span>

2020 Kırgızistan protestoları, protestocular tarafından hileli olduğu iddia edilen 2020 parlamento seçimlerine tepki olarak 5 Ekim 2020'de başlayan protestolardır. 6 Ekim 2020'de seçim sonuçları iptal edildi. 15 Ekim 2020'de Kırgızistan cumhurbaşkanıSooronbay Ceenbekov'un istifa etmesiyle protestolar sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sadır Caparov</span> 6. Kırgızistan cumhurbaşkanı

Sadır Nurgocoyeviç Caparov, Kırgız siyasetçi, Eski Kırgızistan başbakanı ve günümüzdeki Kırgızistan cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Leyla Yunus</span> Azerbaycanlı aktivist

Leyla İslam kızı Yunusova veya Leyla Yunus, Barış ve Demokrasi Enstitüsü müdürü olarak görev yapan Azeri insan hakları aktivistidir. Özellikle, adına birkaç küçük protesto düzenlediği Bakü'de zorla tahliyelerden etkilenen vatandaşlara yardım ettiği çalışmalarıyla bilinmektedir. Temmuz 2014'te Azerbaycan makamları Yunus'u, geniş çapta şüpheli görülen suçlamalarla dolandırıcılık ve vergi kaçakçılığı iddialarıyla hapse attı. 13 Ağustos 2015'te 8,5 yıl hapis cezasına çarptırılan Leyla Yunus, sağlık durumunun kötüleşmesi nedeniyle 9 Aralık 2015'te tahliye edildi ve mahkeme, cezasını ertelendi.

<span class="mw-page-title-main">Sudan'da LGBT hakları</span>

Sudan'da lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender (LGBT) bireyler, LGBT olmayan sakinlerin karşılaşmadığı yasal ve toplumsal zorluklara uğrayabilir. Temmuz 2020'de idam cezası ve bedensel ceza, anal seks yapmış erkek veya kadınlara uygulanabilen ceza yöntemleri olarak ortadan kaldırıldı. Buna rağmen, hapis cezası hâlen erkeklere uygulanabilecek olası bir ceza yöntemi olarak ortada durmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İntikam Aliyev</span>

İntikam Aliyev, Azeri avukat ve insan hakları savunucusu.

<span class="mw-page-title-main">Arif Yunus</span> Azerbaycanlı insan hakları aktivisti

Arif Yunusov bilinen adıyla Arif Yunus Azeri yazar, tarihçi ve insan hakları aktivisti. Barış ve Demokrasi Enstitüsü Çatışma ve Göç Dairesi başkanıdır. Arif Yunusov, eşi Leyla ile birlikte Ermenistan ile Azerbaycan arasındaki Dağlık Karabağ sorununun barışçıl çözümünün destekçileridir. 28 Nisan 2014'te Arif Yunus ve eşi Leyla, Ermenistan adına casusluk yaptıkları iddiasıyla haraç ve vatana ihanet suçlarından hapse atıldılar. Arif Yunus gözaltına alındıktan sonra 7 yıl hapis cezasına çarptırıldı; eşi Leyla Yunus 8,5 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 15 ay sonra cezaları ertelendi ve çiftin Hollanda'ya gitmesine izin verildi.

<span class="mw-page-title-main">Eynulla Fetullayev</span>

Eynulla Fetullayev Azeri gazeteci ve haftalık bağımsız Rusça yayın yapan Realny Azerbaijan ve Azerice günlük yayın yapan Gündəlik Azərbaycan gazetelerinin genel yayın yönetmeni. Azerbaycan'da hükûmetin politikalarını eleştirdiği ve Hocalı katliamı hakkındaki yorumları nedeniyle dört yıl hapis yattı. Cezası Sınır Tanımayan Gazeteciler, Uluslararası PEN Kulübü ve Gazetecileri Koruma Komitesi tarafından kınandı ve Uluslararası Af Örgütü onu bir vicdan mahkûmu ve 2011'de davasını "öncelikli dava" olarak nitelendirdi.

Uluslararası insan hakları hukuku, insan haklarını sosyal, bölgesel ve yerel düzeylerde geliştirmek için tasarlanmış uluslararası hukuk bütünüdür. Bir uluslararası hukuk biçimi olarak, uluslararası insan hakları hukuku, öncelikle egemen devletler arasında, üzerinde anlaşmaya varan taraflar arasında bağlayıcı yasal etkiye sahip olmayı amaçlayan antlaşmalardan oluşur; ve geleneksel uluslararası hukuk kapsamındadır. Diğer uluslararası insan hakları belgeleri, yasal olarak bağlayıcı olmamakla birlikte, uluslararası insan hakları hukukunun uygulanmasına, anlaşılmasına ve geliştirilmesine katkıda bulunur ve bir siyasi yükümlülük kaynağı olarak kabul edilir.

Rusya'da insan hakları, uluslararası kuruluşlar ve bağımsız yerel medya kuruluşları tarafından rutin olarak eleştirildi. En sık atıfta bulunulan ihlallerden bazıları şunlardır: Gözaltında ölümler, güvenlik güçleri ve gardiyanlar tarafından yaygın ve sistematik işkence kullanımı, taciz ritüelleri, Rus Ordusu'nda yaygın çocuk hakları ihlalleri, etnik azınlıklara karşı şiddet ve ayrımcılık, ve gazetecilerin öldürülmesi.

<span class="mw-page-title-main">Kırgızistan'ın dış ilişkileri</span>

Kırgızistan, Sovyetler Birliği'nin tarihi mirası göz önüne alındığında, başta Kazakistan ve Rusya olmak üzere Bağımsız Devletler Topluluğu'nun diğer üyeleriyle yakın ilişkilere sahiptir. Türk dilleri gibi ortak mirasları göz önüne alındığında, Türkiye ile de yakın ilişkileri bulunmaktadır.