Azeri pop müziği

Azerbaycan pop müziği ve ya Azeri pop müziği - Azerbaycan pop müziğinin tarihi yirminci yüzyılın ortalarına kadar uzanmaktadır. 1970'lerde yeni nesil müzisyenlerin ortaya çıkması, Azerbaycan pop müziğinin "Altın Çağı" üzerinde olumlu bir etki yaptı. O dönemde Mirza Babayev, Flora Karimova, Şevket Alekberova, Oktay Ağayev gibi klasik pop sanatçıları büyük başarılar elde etti. Modern Azerbaycan pop müziğinin kökleri geleneksel Azerbaycan halk müziğine dayanmaktadır.

Azerbaycan pop müziğinin ortaya çıkışı yirminci yüzyılın ortalarına kadar uzanmaktadır. 1956 yılında Azerbaycan Devlet Estrada Orkestrası ve 1957 yılında Tevfik Ahmadov liderliğindeki "Biz Bakü'deniz" estrada topluluğu Azerbaycan pop sanatının gelişmesinde önemli rol oynamıştır.^[1][2]

Azerbaycan Televizyon ve Radyosu Estrada Orkestrası 1960 yılında kurulmuştur. 1961 yılında "Gaya" grubu Azerbaycan ve SSCB'de büyük başarılar elde etti. Bu dönemde Rashid Behbudov, Müslüm Magomayev, Polad Bülbüloğlu, Anatolu Ganiyev ve Şahlar Guliyev'in eserlerini içeren klasik pop-folk müziği, pop sanatını daha da zenginleştirmiştir.

1970'li yıllarda yeni nesil müzisyenlerin ortaya çıkışı, Azerbaycan pop müziğinin "Altın Çağı" üzerinde olumlu bir etki yapmıştır. O dönemde Mirza Babayev, Flora Karimova, Şevket Alekberova, Oktay Ağayev gibi klasik pop sanatçıları büyük başarılar elde etmiştir.

1980'li yıllarda Tevfik Guliyev tarafından kurulan "Bakı Payızı" Festivali, Azerbaycan pop müziğinde yeni bir müzik dalgası yaratmada büyük rol oynamıştır. Festivalin ilk raundunda genç sanatçılar yabancı dilde şarkı söylerken, ikinci raundunda seslendirilecek eserin Azerice olması gerekiyordu. Festival, Almaz Aleskerova, Faik Ağayev, Aygun Kazimova, Serhan Serhan, Samir Bağırov, Zülfiye Hanbabayeva, Ilgar Hayel gibi sanatçıların erken gelişimlerinde önemli rol oynamıştır.

1990'lı yılların başında SSCB'nin dağılması ve televizyonda uygulanan sansürün aradan kaldırılması sonunda yeni şarkıcılar sahnelerde görünmeye başlamıştır. Bu devırlerde "Kervan" grubu, Aygün Kazımova, Brilliant Dadaşova, Zülfiye Hanbabayeva, Faiq Ağayev, Samir Bağırov gibi sanatçılar büyük başarılar elde etmişlerdi.^[3][4]

Vakıf Gerayzade 1990'lı yılların sonunda sadece düğünler için kızlardan oluşan "W-trio" grubunu kurmuştur. Grubu sırayla Röya, Elnara Halilova ve Natavan Habibi terk etmiş ve solo kariyerlerine devam etmişler. Her 3 şarkıcı büyük başarılar elde etmişlerdir. Erkeklerden ibaret "Şeron", "N-brothers" grupları da büyük başarılar elde etmiş ve "Şeron" grubundan ayrılan Samir Cevadzade 2008 yılında bu yana Azerbaycan'ın katıldığı "Eurovision" şarkı yarışmasında ülkesini temsil etmiştir.

Özel televizyon kanallarının açılması ve Youtube'un faaliyetlerin başlamasıyla Azerbaycan pop müziği düşüş devrine girmeğe başlamıştır. Özel televizyon kanallarının her birinde farklı sunumlarda kalitesiz şarkı yarışmaları düzenlenmeye başlamıştır. Müzikteki rekabet şarkının kalitesine değil, şarkının Youtube'da kaç kere tıklanmasına doğru yönelmiştir. 1990'lı yıllarda sahne alan bazı sanatçılar "Devlet Sanatçısı" ödülünü aldıktan sonra rekabet etmeyi bırakmışlar. Haliyle besteciler ve söz yazarları yeni şarkıcı arayışına başlamışlar. Bazı besteciler ve söz yazarları da "Devlet Sanatçısı" ödülünü aldıktan sonra müzikle uğraşmaktan vazgeçmişler. Kalan diğer besteciler ülkede Türk, İran müziğinin büyük etkisine ayak uyduramamıştır. Şarkıcılar çözümü yurtdışında aramaya başlamışlar. Türk, Gürcü, Rus ve diğer Avrupa ülkelerinde yaşayan müzisyenlerle çalışmaya başlamışlar. İlk yıllarında amatör olarak şarkıcılık yapan ve ülkede büyük eleştiriler alan Üzeyir Mehtizade ülkede ve yurtdışında büyük dinleyici kitlesine sahip olmuş ve Azerbaycan'da 100 milyondan fazla izlenme ile rekor kırmıştır. İlk önce bölgelerde popülerleşen Damla, Şebnem Tovuzlu gibi şarkıcılar daha sonra tüm ülkede büyük ilgi görmeye başlamıştır. Şarkıcı Rauf'un "-40" isimli şarkısıysa ülkede olumlu eleştiriler almış ve yurtdışında büyük başarılar elde etmiştir. Rapçi Miri Yusif rap müziğini bırakarak pop müziğine geçmiş ve kendi yazıp-bestelediği şarkılarla başarı elde etmiştir. 2000'li yılların sonu ve 2010'lu yılların başlarında meyhana ve pop müziğin birleşmesiyle "müzikli meyhana" tarzı ortaya çıkmış ve pop müzik sanatçılarının yerini meyhana söyleyenler almışlar. "Müzikli meyhana" Fars ve Hint müziğinin aranjesiyle ülkede büyük başarı elde etmiştir. Meyhana söyleyen meyhanacıların sözleri büyük ilgi gördüğü için şarkıcılar meyhanacılarla çalışmaya başlamıştır. Bazı meyhanacılar şarkı sözü-beste de yaparak, pop müziğini kendi ellerine almayı başarmıştır. 1990'lı ve 2000'li yıllarda şov-bizinıs camiasının sanatçıları, 2010'lu yıllarda dinleyicilerin nabzını tutamamış ve düğün şarkıları sektöründe boy göstermeğe başlamışlar.

Rap müziğin öne geçmesiyle pop müziği daha da geriye gitmiş ve "müzikli meyhana" tarzının etkisiyle pop müzik ününü yitirmeye başlamıştır. Son yıllarda Azerbaycan pop müziğinde Sevda Alekperzade ve Aysel Memmedova Pop Folk, Caz pop tarzlarıyla farklı projelere imza atmıştır. Eski şarkıcılar (Aygün Kazımova, Faik Ağayev, Zülfiye Hanbabayeva) çareyi rapçilarla çalışmakta bulmuş ve taktim ettikleri şarkıların güfteleri rapçilere aittir. Şimdilerde pop müziği ve "müzikli meyhana" ayrılma aşamasındadır.