İçeriğe atla

Azeri Lejyonu

Azeri Lejyonu
Aserbaidschanische Legion
Etkin2 Ağustos 1942
Dağılması8 Mayıs 1945
BağlılıkNazi Almanyası Nazi Almanyası
SınıfıWehrmacht
TipiSüvari
Büyüklük70.000
SavaşlarıII. Dünya Savaşı
Komutanlar
Ünlü
komutanları		Abdürrahman Fatalibeyli-Düdanginski

Azeri Lejyonu (Almanca: Aserbaidschanische Legion), II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde Nazi Almanyası'na esir düşen Azeri asıllı Kızıl Ordu esirlerden Doğu lejyonları (Ostlegionen) nın bir parçası olarak oluşturduğu askerî birlikler.

Birçok Azerbaycanlı bu lejyona ülkelerinin Sovyet işgalinden kurtarılması için katılmıştı. Alman orduları tarafından esir alınan bir Azeri asker, kendisinin anti-Nazi, anti-bolşevik olduğunu ve sadece vatanının bağımsızlığı için bir fırsat istediğini söylemişti.[1]

Kökeni

Barbarossa harekatının büyük zaferleri yüzbinlerce Sovyet savaş esirine sebep oldu, esirlerin çoğu Rus değildi. 1941-1942'nin sadece sekiz ayında Alman Ordusu 2.8 Milyon Sovyet savaş esirini açlıktan ve kötü çalışma şartlarından kamplarda mermi ateşlemeden öldürdü.

Askerlerin yatacak yerleri veya benzeri bir yerleri yoktu. Kamplar etrafı dikenli tellerle çevirili yerlerdi. Mahkumlar önce güneşin altında sonra çamurda yatmak zorunda kaldı ve sonbaharda -30 dereceye kadar düşen sıcaklıklarda donarak ölme olasılığıyla baş başa kaldılar.[2]

Yabancı Waffen SS'in başlangıçları, Hitler'in onaylamayacağı sebebiyle bir süre gizlendi. Sovyet vatandaşlarının Rusya'ya karşı savaşa her türlü katılımına karşı çıktı ancak Alman ordusunun doğu cephesindeki ihtiyaçları, Alman komutanlarını, Wehrmacht başkomutanlığının açık emirlerine rağmen bile Sovyet rejimine karşı savaşmak için doğudan birçok gönüllüyü kabul ettiler.

Bunların çoğu Sovyetler Birliğinden gelen on binlerce Müslümandı. Aralık 1941'de gizli bir memorandum Wehrmacht başkomutanlığının iki Müslüman birlik oluşturmasını emretti: Orta Asyalı Müslüman gönüllülerden oluşan Türkistan Lejyonu içinde Türkmen,Özbek,Kazak,Kırgız,Karakalpaklı ve TaciklerKafkas Müslüman Lejyonunun içinde ise Azeriler,Dağıstanlılar,İnguşlar,Lezgiler vardı.

Almanların Müslümanlarla arasını sıkı tutması Hitler'in Türkiye'yi kendi tarafına çekip Ortadoğu ile Bakü petrol sahalarını kontrolü altına alması planının bir parçasıydı. Müslümanlar arasında Alman ordusunda görev yapan en kalabalık etnik grup Türkistanlılar idi. Kasım 1941'de İlk Türkistanlı gönüllüler 444.Güvenlik Tümeni'ne tek bir tabur olarak entegre oldu. Almanların Sovyet Partizanlarıyla savaşmasında yardımcı bir güç oldular. Binbaşı Andreas Meyer 444.Taburun komutanlığına atandı. Avusturyalı Meyer II.Dünya Savaşından önce Çan Kay Şek'in Ulusal Devrimci Ordusunun kurmaylığında görev yapmıştı.

Argumenty i Fakty gazetesine göre, 40.000 Azeri Nazi Almanyası için savaşmıştır. 700.000 Azeri ise Sovyet Ordusuna alınmıştır.

450.Turkistanisches Taburu

450.Turkistanisches Taburu Legionowo'da ortaya çıktı, Tabur yazın çoğunu Kharkiv ile Stalingrad arasındaki iletişim ve demiryolu ağlarında devriye gezerek geçirdi. Ancak taburun disiplini o kadar kötüleşti ki Meyer 1943'te 450.Taburun komutanlığından alındı. Kasım 1943'te Meyer, Himmler ile bir Türk SS birliğinin kurulmasında yardımcı olacak hizmetlerini sunmak için bir araya geldi. Himmler ile bir plan yaptılar ve Himmler planı onayladı ve ardından Meyer'i Waffen SS'e transfer etti ve SS-Obersturmbannührer (Yarbay) rütbesine terfi ettirdi. 14 Aralık'ta Berlin'de Kudüs Başmüftüsü Emin El Hüseyni huzurunda bir toplantı yapıldı. Başmüftü, bir Türk Müslüman SS Tümeni kurma ve Müslümanları etkilemek için ''Manevi liderlik'' desteğini vermeyi kabul etti.[3]

Müsavat, milli hareket ve lejyon

Sonderverband Bergmann

Ana madde: Sonderverband Bergmann

Heer

Emin el-Hüseyini ile sohbet eden Azeri gönüllüleri (19 Aralık 1942, Haus der Flieger, Berlin)

Toplama merkezi Edlin istasyonu (Jedlnia)[4] olup önce Kafkas Müslüman Lejyonu (Kaukasische-Mohammedanische Legion) olarak örgütlendirilmiş ve 2 Ağustos 1942'de Azeri Lejyonu ve Kuzey Kafkasya Lejyonu olmak üzere ikiye bölünmüştür.[5]

1942 yılının sonuna doğru 804. "Aslan" ve 805. tabur olmak üzere iki tabur, 1943 yılının başlarında 806. "Igit", 807., 817. ve 818. tabur olmak üzere dört tabur, 1943 yılının ikinci yarısında ise 819. ve 820. tabur olmak üzere iki tabur kurulmuştur.[6]

Abwehr subayı olan Oskar von Niedermayer lejyonların karargâh direktörlüğüne tayin edildi ve Mayıs 1943'a kadar 25 doğu lejyon taburu oluşturuldu. Bunlardan I/4., I/73., I/97., I/101., I/111. "Dönmec", II/73. olmak üzere altı tabur Azerilerden ibaretti.[7]

Kafkasya Seferi

Kafkasya Seferi'nde Major R. Gloger komutasındaki 804. "Aslan", 4. Dağ Tümeni (46. Dağ Kolordusu, 17. Ordu, Ordular Grubu A)'ne bağlı olarak Rostov'tan Armavir'e ve oradan Malaya Laba Nehri kenarındaki Bagovskaya'ya geçti. Abdürrahman Fatalibeyli-Düdanginski bu taburun kurmay subaylarındandı. Tabura üst molla Aliev verildi, 1. bölük Mamedov, 2. bölük Kasayev, 3. bölük Abdulajimov ve 4. bölük Süleymanov tarafından komuta edildi. 29 Ocak'ta Kuban Köprübaşısı'na kadar çekildi. 4 Şubat'ta tabur komutanı Gloger'in ölmesinden Mart ayında Yüzbaşı Sharrenburg'un komutanlığına getirilmesine kadar Fatalibeyli-Düdanginski geçici olarak tabura komuta etti.[8]

804. "Aslan" taburunda Askar (Asker), Ystaskar (Üstasker), Onbaşe (Onbaşı), Covuş (Çavuş), Ystcovuş (Üstçavuş), Başçovuş (Başçavuş), Astegmen (Asteğmen), Tegmen (Teğmen), Ystegmen (Üsteğmen) gibi rütbelerinin[9] ve 806. "Igit" taburunda ise, Dojüschtschi (Döyüşçü), Basch-Dojüschtschi (Baş Döyüşçü), Onbaschi (Onbaşı), Tscho-Usch (Çavuş), Basch-Tscho-Usch (Baş Çavuş), Gänsch-Sabit (Gənc Zabit), Sabit (Zabit), Basch-Sabit (Baş Zabit) gibi rütbelerinin kullanıldığı raporlarda aktarılmaktadır.[10]

1943'te Azeri Lejyonu'nun taburları 162. Piyade Tümeni (Türkistan)'nın oluşumu için kullanılmıştır.[11]

Hiwi

Ana madde: Hilfswilliger

Muharebe taburlarının dışında, Wehracht'ta Azerilerden 21 Hilfswilliger (gönüllü yardımcı) tabur oluşturulmuştur.[12]

Waffen-SS

Ana madde: Kaukasicher-Waffen-Verband der SS

Daha sonra "Waffen-Standartenführer der SS" İsrafil İsrafilov komutasında Azeriler Kaukasicher-Waffen-Verband der SS adlı süvari birliğinin bir Waffengruppe (muharebe grubu) 'yi teşkil etmişlerdir.[6]

Ayrıca bakınız

  • Doğu lejyonları
  • Nazi Almanyası'nda yabancı gönüllü birlikleri (SSCB doğu halkları)
  • Harun el-Raschid Bey

Kaynakça

  1. ^ Dallin, Alexander(1981) German Rule in Russia, 1941-1945: A Study of Occupation Policies, p. 540
  2. ^ Hamburg Institute for Social Research 1999 (İngilizce). s. 142. 
  3. ^ Die Waffen-SS – eine Dokumentation Verlag Der Freiwillige GmbH Osnabrück. Dr.K.G.Klietmann. 1965. ss. 381-382. 
  4. ^ Joachim Hoffmann, Die Ostlegionen 1941-1943, Verlag Rombach Freiburg, ISBN 3-7930-0178-4, p.33.
  5. ^ Christopher J Ailsby. Hitler's Renegades: Foreign Nationals in the Service of the Third Reich. Potomac Books; New Ed edition, published in 2004, p. 123.
  6. ^ a b Antonio J. Munoz & Oleg Valentinovich, The East Came West: Muslim, Hindu and Buddhist Volunteers in the German Armed Forces 1941-1945 - A Study of East European & Middle Eastern Collaboration with the German Armed Forces In World War II, Axis Europa Books, New York, 2001, ISBN 1-891227-39-4, s. 49.
  7. ^ Antonio J. Munoz & Oleg Valentinovich, a.g.e., s. 62.
  8. ^ Joachim Hoffmann, Kaukasien 1942/1943: Das deutsche Heer und die Orientvölker der Sowjetunion, Rombach Verlag, Freiburg im Breisgau, 1991, ISBN 978-3-7930-0194-2, S. 221-222.
  9. ^ Hoffmann, A.g.e., S. 229.
  10. ^ Hoffmann, A.g.e., S. 250.
  11. ^ "On Azerbaijani Legion". 30 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2009. 
  12. ^ Боровиков Е.В. (2006). "Националистические организации и национальные воинские формирования из числа представителей закавказских республик в рядах германских вооруженных сил во время Великой Отечественной войны (Азербайджан, Армения, Грузия)". Аналитический вестник (Rusça). Совет Федераций ФС РФ. ss. № 24 (312). 16 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2009. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Doğu lejyonları , II. Dünya Savaşı sırasında, Nazi Almanyası saflarında işbirliği yaparak savaşan ve doğu halklarından oluşan lejyonlar.

<i>Schutzstaffel</i> Koruma Timi

Schutzstaffel, Adolf Hitler ve Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi (NSDAP) altında Nazi Almanyası'nda ve daha sonra Alman işgali altındaki Avrupa'da önemli bir paramiliter örgüttü. Örgüt, Münih'teki parti toplantılarına güvenlik sağlaması için NSDAP gönüllülerinden oluşan ve Saal-Schutz olarak bilinen küçük bir koruma birimi olarak başladı. 1925'te Heinrich Himmler birime katıldı, bu zamana kadar birim reforme edilmiş ve son adı verilmişti. Himmler'in yönetimi (1929-1945) altında örgüt Weimar Cumhuriyeti içerisinde küçük bir paramiliter kuruluştan Nazi Almanyası'ndaki en güçlü örgütlerden birine dönüştü. NSDAP'nin yükselmesinden 1945'te yönetimin çökmesine kadar, SS Almanya'nın ve Alman işgali altındaki Avrupa'nın en önemli güvenlik, gözetim ve terör organıydı.

<span class="mw-page-title-main">1. Waffen-SS Panzer Tümeni Leibstandarte SS Adolf Hitler</span>

1. SS Panzer Tümeni "Leibstandarte SS Adolf Hitler", Waffen SS'e bağlı 38 tümenden biri. Bu tümenin görevi Adolf Hitler'i korumaktı. Bu birlikteki bütün askerler Aryan felsefesine göre seçiliyorlardı. Nazi Partisine bağlılığını ispatlamış ve Hitler için ölmeyi göze alabilecek sadık ve cesur üyelerden oluşuyordu. Her birlikte olduğu gibi bu birlikte de Aryan felsefesinin yanı sıra güçlü bir fiziki yapı aranıyordu.

<span class="mw-page-title-main">2. Waffen-SS Panzer Tümeni Das Reich</span>

2. SS Panzer Tümeni "Das Reich", Waffen-SS'e bağlı 38 tümenden biri. II. Dünya Savaşı'nda Nazi ordusunun en deneyimli ve zorlu şartlarda eğitilmiş, sert çatışmalara katılmış tümenlerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">3. Waffen-SS Panzer Tümeni Totenkopf</span> Waffen SSe bağlı 38 tümenden biri.

3. SS Panzer Tümeni "Totenkopf", Waffen SS'e bağlı 38 tümenden biri.

<span class="mw-page-title-main">13. Waffen-SS Dağ Tümeni Handschar</span>

13. SS Waffen Dağ Tümeni "Handschar", Waffen SS'e bağlı 38 tümenden biridir. Tümenin ismi olan Handschar, tümenin amblemiydi. Adı Hançer Birliği olmasına rağmen birliğin sembolü aynı zamanda Bosna-Hersek'in sembolü olan pala'dır. Ülkede yaşayan Müslüman Boşnaklar ve Katolik Hırvatlar'dan kurulmuştur. II. Dünya Savaşı sırasında Balkanlardaki komünist Partizanlara karşı savaşması için Kudüs Baş Müftüsü Emin el-Hüseyni'nin girişimi ile kuruldu. Himmler, Boşnakları etkilemek için Almanya'dan kaçan yahudilerin Orta Doğuda bir devlet kurmasından çekinen ve bu sebeple Nazilere sempati duyan Kudüs müftüsü Emin el-Hüseyni'den yararlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">8. Waffen-SS Süvari Tümeni Florian Geyer</span> Waffen SSe bağlı 38 tümenden biri

8. SS Süvari Tümeni "Florian Geyer", Waffen SS'e bağlı 38 tümenden biri.

<span class="mw-page-title-main">Theodor Wisch</span> Waffen-SS generali ve 1. SS Panzer Tümeni "Leibstandarte SS Adolf Hitler" komutanı

Theodor Wisch, II. Dünya Savaşı sırasında Waffen-SS generali ve 1. SS Panzer Tümeni "Leibstandarte SS Adolf Hitler" komutanı. Theodor Wisch SS Brigadeführer ve Waffen-SS Tümgeneraliydi.

<span class="mw-page-title-main">Abdürrahman Fatalibeyli-Düdanginski</span> Azeri Asıllı SSCBli asker

Abdürrahman Fatalibeyli-Düdanginski, Azeri asıllı SSCB'li asker. Kızıl Ordu'da Binbaşı ve Nazi Almanyası'nda Wehrmacht'ın subayı. Abo Alioğlu Fatalibeyli-Dudanginskiy, Fethali Beyli Dudanginsky veya Fetheli Bey olarak da bilinir. Almanlara esir düştüğünde yüksek rütbeli ve Müslüman olduğu için öldürülmemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sonderverband Bergmann</span>

Sonderverband Bergmann, Gürcü, Kuzey Kafkasyalı, Ermeni ve Azeri asıllı Kızıl Ordu esirleri ve Alman irtibat personelinden oluşturulan özel amaçlı askerî birim.

<span class="mw-page-title-main">6. Waffen-SS Dağ Tümeni Nord</span>

6. SS Dağ Tümeni "Nord", II. Dünya Savaşı'nda Waffen-SS'e bağlı Alman askerî birliğiydi. 1941'de iki SS "Totenkopf" alayından kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Kafkas Müslüman Lejyonu</span> Alman ordusuna bağlı, gönüllülerden oluşan bir lejyondur

Kafkas Müslüman Lejyonu Alman ordusuna (Wehrmacht) bağlı, gönüllülerden oluşan bir lejyondur. Lejyonu Azeriler, Dağıstanlılar, Çeçenler, İnguşlar ve Lezgiler oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">162. Türk Tümeni</span>

162. Türk Tümeni II. Dünya Savaşı sırasında Alman ordusu içerisinde bulunan askerî birlik. Birlikteki askerler Kafkasya ve Türkistan'dan gelen savaş esirleridir. Savaşın başlaması ile Sovyet ordusuna alınan birçok Türk savaş sırasında esir düşmüş, daha sonra da vatanlarının bağımsızlığı ve esir kamplarının kötü koşullarından kurtulmak için kurulan lejyonlara katılmıştı. Daha sonra neredeyse yok edilen 162. Piyade Tümeni ile bazı Lejyonlar birleştirilmiş, böylece 162. Türk Tümeni oluşturulmuştu. Lejyon askerleri Neuhammer'da eğitilmişlerdi.

<span class="mw-page-title-main">Artur Phleps</span>

Artur Gustav Martin Phleps, Avusturya-Macaristan, Rumen ve Alman ordularında subaydı. II. Dünya Savaşı sırasında Waffen-SS korgenerali, SS-Obergruppenführer rütbesine sahipti. I. Dünya Savaşı öncesi ve sırasında Avusturya-Macaristan ordusu subayı, dağ, savaş ve lojistik konusunda uzmanlaşmış ve savaşın sonuna Oberstleutnant (yarbay) rütbesine terfi olmuştu. Savaş arası dönemde, Rumen ordusuna katılarak Generalleutnant (tümgeneral) rütbesine ulaştı ve ayrıca Kral II. Carol'un danışmanı oldu. Phleps, hükûmet aleyhinde konuştuktan sonra kenara çekilerek zorla ordudan emekli oldu.

<span class="mw-page-title-main">33. Waffen-SS Grenadiye Tümeni Charlemagne</span> II. Dünya Savaşı sırasında Fransız faşist gönüllülerden oluşan birlikler

33. SS Waffen Grenadier Tümeni "Charlemagne", II. Dünya Savaşı sırasında Fransız faşist gönüllülerden oluşan birliklerdir. İlk olarak Wehrmacht'a bağlıydı. O zamanki adı Bolşevizm Karşıtı Fransız Gönüllüleri Lejyonu idi. Daha sonra daha da önem verilen Waffen-SS tümenlerine bağlandı. Bağlanma sırasında adı da değişti. Charlemagne adını aldı. Bu ad Almanlar ile Fransızların ortak yaşadığı Carolingian İmparatorluğu'ndan gelir. Bu orduya en fazla katılım 1944 yılında gerçekleşti. 1944 yılında yapılan tahminlere göre 11.000-7.400 kişilik bir bünyeye sahipti. 1945 yılının mayıs ayında Berlin Muharebesi sonucunda dağıltıldı. Korlin'de vermiş olduğu mücadele sonucunda 4.800 savaşçısını kaybetti. Berlin'de vermiş olduğu mücadelede Führerbunker'e kadar ev ev, sokak sokak çatıştı ve nihayetinde teslim oldu.

<span class="mw-page-title-main">11. Waffen-SS Gönüllü Panzergrenadier Tümeni Nordland</span>

11. SS Gönüllü Panzergrenadier Bölümü Nordland, II. Dünya Savaşı sırasında Norveçli faşist gönüllüleri kapsayan Waffen-SS tümenleri'nden bir tanesidir. Bazı kaynaklarda lejyonun adı SS-Panzergrenadier-Divison 11 (Germanische) olarak geçer. Bu gönüllü lejyon Balkanlar'da partizanlara karşı ve Doğu Cephesi'nde Sovyetler Birliği'ne karşı savaştı. Dağılması ise lejyonun son savaşı olan Berlin Muharebesi ile gerçekleşti. Bu savaş sırasında 80.000 kişi esir alındı. Bu esirler Sibirya'ya sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">36. Waffen-SS Grenadiye Tümeni Dirlewanger</span>

36. SS Waffen Grenadier Tümeni "Dirlewanger", II. Dünya Savaşı sırasında Almanların işgal ettiği bölgelerde meydana gelen partizan eylemlerine karşı oluşturulmuş birliklerdir. Ceza taburu kapsamındadır. Savaşın sonlarına doğru kuşatılan 9. Ordu ile birlikte Kızıl Ordu'ya karşı savaşmıştır. Waffen-SS tümenlerine bağlı olan bu birlikler tecavüz, yağma ve toplu katliamlar gerçekleştirmiştir. Bu tümenin lideri ise sadist olarak nitelendirilen Oskar Dirlewanger'dir.

<span class="mw-page-title-main">27. Waffen-SS Gönüllü Grenadiye Tümeni Langemarck</span>

27. SS Gönüllü Grenadier Tümeni "Langemarck", II. Dünya Savaşı sırasında Belçika'nın Flaman bölgesinde yaşayan gönüllü faşistlerin Flaman Milliyetçi Cephe'de örgütlenerek oluşturduğu Heinrich Himmler'e bağlı Waffen-SS tümenleri'nden bir tanesidir. Bu gönüllü tümen kurulduktan sonra Doğu Cephesi'ne gönderildi. Berlin Muharebesi bittiği gün Müttefik Devletleri'ne teslim olmuştıur.

<span class="mw-page-title-main">Gürcü Lejyonu (1941-1945)</span>

Gürcü Lejyonu, II. Dünya Savaşı sırasında, Doğu Cephesi'nde Kızıl Ordu adına savaşıp Almanlara esir düşen Gürcülerden ve Avrupa'ya göç eden antikomünist Gürcüler'den oluşan lejyondur. Lejyonun komuyuna bildirilen amacı, Gürcistan'ın Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını sağlamaktı.

<span class="mw-page-title-main">Estonya Lejyonu</span>

Estonya Lejyonu II. Dünya Savaşı sırasında Waffen SS'in Muharebe Destek Kuvvetleri bünyesinde, Estonya askerlerinden oluşan bir askerî birlikti.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.