İçeriğe atla

Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki çatışmalar listesi

Bu makale, modern öncül devletleri de dahil olmak üzere, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki silahlı çatışmaların bir listesidir.

Çatışma Başlangıç Son Azerbaycan (ve müttefikleri) Ermenistan (ve müttefikleri) Sonuç Notlar
Azerbaycan-Ermenistan Savaşı 1918 1920 Azerbaycan
Osmanlı İmparatorluğu
Sovyet Rusya		Ermenistan
Birleşik Krallık

Merkezi Hazar Diktatörlüğü		Sovyet zaferi Hem Azerbaycan, hem de Ermenistan Sovyetleştirildi.
Birinci Dağlık Karabağ Savaşı1988 1994 Azerbaycan

Sovyetler Birliği (1991'e kadar)

Türkiye

İsrail

Ukrayna		Ermenistan

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti (Artsah) 		Ermeni askeri zaferi[1]Uluslararası alanda Azerbaycan'ın hukuki bir parçası olarak tanınmasına rağmen[2] Dağlık Karabağ'ın Ermenistan ile fiilen birleşmesi [3]
2008 Ağdere çatışmaları2008 2008 AzerbaycanDağlık Karabağ CumhuriyetiHer iki taraf da zafer iddia ediyor Her iki taraf da hafif kayıplar verdi.
2010 Dağlık Karabağ çatışmaları2010 2010 AzerbaycanErmenistan
2010 Çaylı çatışmaları2010 2010 AzerbaycanErmenistan
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti
2012 Azerbaycan-Ermenistan sınır çatışmaları2012 2012 AzerbaycanErmenistan

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti
2014 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları2014 2014 AzerbaycanErmenistanSonuçsuz Sınırda değişiklik yok
2016 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları2016 2016 AzerbaycanErmenistan
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti		Sonuçsuz Azerbaycan, çatışma bölgesinde iki tepeyi ele geçirdi.[4]
Günnüt Harekatı2018 2018 AzerbaycanErmenistanAzerbaycan 10 ile 15 km2 arasında toprak ele geçirdi.[5]
Temmuz 2020 Azerbaycan-Ermenistan çatışmaları2020 2020 AzerbaycanErmenistanHer iki taraf da zafer iddia ediyor Sınırda değişiklik yok
İkinci Dağlık Karabağ Savaşı 2020 2020 Azerbaycan

Türkiye (Ermeni iddiası; hem Türkiye hem de Azerbaycan tarafından reddediliyor)[6][7]
Suriye Milli Ordusu

İsrail (silah desteği)[8]		Ermenistan

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti

Ermeni diasporasından gönüllüler[9][10]

Rusya (silah desteği, İran tarafından reddedildi)[11][12]		Azerbaycan zaferi Azerbaycan Dağlık Karabağ'da 5 şehri, 4 kasabayı, 286 köyü[13] ve bölgenin İran sınırının tamamını kurtardı.
Azerbaycan-Ermenistan sınır krizi (2021-günümüz) 2021
  • 2022
devam ediyor
  • 2022
AzerbaycanErmenistandevam ediyor Azerbaycan, tahminen Ermenistan'ın 41 km2'lik arazisini kontrol ediyor, 17 Kasım 2021'den itibaren Rusya tarafından uygulanan ateşkes[14][15]
2023 Dağlık Karabağ çatışmaları2023 2023 AzerbaycanDağlık Karabağ CumhuriyetiAzerbaycan zaferi Dağlık Karabağ Cumhuriyeti şartsız teslim oldu, Karabağ Savunma Ordusu lağvedildi. 60 savunma mevzisi Azerbaycan tarafından ele geçirildi.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Paradigms of Political Mythologies and Perspectives of Reconciliation in the Case of the Nagorno-Karabakh Conflict | Request PDF". ResearchGate (İngilizce). 18 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Eylül 2020. 
  2. ^ "horizons - Armenia expects Russian support in Karabakh war". 2 Ekim 2013. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020. 
  3. ^ Trenin, Dmitriĭ. (2011). Post-imperium : a Eurasian story. Washington, D.C.: Carnegie Endowment for International Peace. ISBN 978-0-87003-345-2. OCLC 758387082. 
  4. ^ "Nagorno-Karabakh's Gathering War Clouds". Crisis Group (İngilizce). 1 Haziran 2017. 26 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2020. 
  5. ^ "Azerbaijan makes a move in Nakhichevan amid change of guard in Armenia". www.civilnet.am (Ermenice). 31 Mayıs 2018. 30 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  6. ^ "Armenian Foreign Ministry: Turkish Military Experts are Fighting Alongside Azerbaijan". hetq. 28 Eylül 2020. 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020. 
  7. ^ "Armenians accuse Turkey of involvement in conflict with Azerbaijan | Eurasianet". eurasianet.org (İngilizce). 17 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2020. 
  8. ^ "As Nagorno-Karabakh conflict expands, Israel-Azerbaijan arms trade thrives". Haaretz (İngilizce). 10 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2020. 
  9. ^ APA.az (28 Eylül 2020). "Vagif Dargahli: "There are mercenaries of Armenian origin from Syria and different countries of the Middle East among the losses of the enemy"". apa.az (Azerice). 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  10. ^ "Azerbaijan: Armenian-Syrian mercenaries helping Armenia". Anadolu Agency. 28 Eylül 2020. 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020.  Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
  11. ^ "Spokesman Denies Claim That Arms Transferred via Iran to Armenia". en.mfa.gov.ir (İngilizce). 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  12. ^ "شایعات مبنی بر کمک ایران به ارمنستان کاملا بی اساس است". www.iribnews.ir. 30 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2020. 
  13. ^ "İşğaldan azad edilmiş şəhər və kəndlərimiz". Azerbaijan State News Agency (Azerice). 1 Aralık 2020. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2020. 
  14. ^ Kucera, Joshua (15 Kasım 2021). "Tension again spikes between Armenia and Azerbaijan". eurasianet.org. 17 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021. 
  15. ^ "Russia Mediates Ceasefire Between Armenia and Azerbaijan". MassisPost. 16 Kasım 2021. 16 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hankendi</span> Azerbaycanda şehir

Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti</span> 1991-2023 yılları arasında Karabağda varlığını sürdüren de facto bir devlet.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Özerk Oblastı</span>

Dağlık Karabağ Özerk Oblastı, 1923'te Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde kurduğu özerk oblasttı. Başkenti Stepanakert şehriydi. Oblastın lideri, Azerbaycan Komünist Partisi Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Komitesinin Birinci Sekreteriydi. Nüfusun çoğunluğunu etnik Ermeniler oluşturuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Laçın Koridoru</span> Güney Kafkasyada bir geçit

Laçın Koridoru Ermenistan ve Dağlık Karabağ'ı birbirine bağlayan bir dağ yoludur. Bu iki bölge arasındaki tek yol olarak Laçın Koridoru, sıkça Dağlık Karabağ sakinleri için bir "yaşam hattı" olarak tanımlanmıştır. Koridor, de jure olarak Azerbaycan'ın Laçın rayonu sınırlarında yer alsa da, 2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması gereği Rus barış gücünün kontrolündedir. Koridorun bölgesine 2022 yılına kadar Zabuh, Sus köyleri ve Laçın şehri dahildi. Ancak, 26 Ağustos 2022'de bu yerleşim birimleri Azerbaycan kontrolüne geçti. Dört gün sonra Zabuh, Sus ve Laçın yerleşimlerini baypas eden yeni bir güney rotası kullanıma açıldı ve bu yol Mets Şen/Böyük Kaladeresi ve Hin Şen/Kiçik Kaladeresi köylerinden geçti.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ermenistan</span> Ermeni Yaylasındaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavram

Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Arayik Harutyunyan</span> Dağlık Karabağ Cumhuriyetinin devlet başkanı, Ermeni politikacı.

Arayik Vladimiri Harutyunyan, Kafkaslar'da uluslararası bağımsızlığı tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'de 2020'den 2023'e kadar dördüncü cumhurbaşkanı olarak görev yapan Ermeni bir politikacıdır. Harutyunyan, 2007 ile 2017 yılları arasında başbakan olarak da görev yapmıştır. 2017 yılında başbakanlık kaldırılmadan önce ülkenin son başbakanıydı. Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ ablukasının ortasında 1 Eylül 2023'te istifa etti.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ sorunu</span> Dağlık Karabağ için, Azerbeycan ve Ermenistan arasında olan hak davası savaşıdır

Dağlık Karabağ sorunu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermeni kontrolündeki Azerbaycan toprakları'ndaki etnik çatışma ve toprak anlaşmazlığıdır. Bu anlaşmazlık, 27 Eylül 2020 tarihinde başlayan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ile son bulmaya yaklaşmıştır. Yaklaşık 3 sene sonra 19-20 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleşen 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları ile bölge tamamen Azerbaycan kontrolüne geçmiş ve sorun çözülmüştür. Artsah Cumhuriyeti fiilen bağımsızdı, ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmamış bir cumhuriyetti. Çatışmanın kökeni, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Sovyetler Birliği döneminde, Josef Stalin Dağlık Karabağ bölgesini, tarihsel olarak Ermeni ve çoğunluğu Ermeni nüfusu olan Sovyet Azerbaycan'da bir özerk oblast haline getirmeye karar verdi. Mevcut çatışma, 1988'de Karabağ Ermenilerinin, Karabağ'ın Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep ettiği zaman başladı. Çatışma, 1990'lı yılların başlarında, geniş çaplı bir savaşa dönüştü.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan ilişkileri</span> Azerbaycan ve Ermenistan ülkelerinin ilişkileri

Ermenistan ile Azerbaycan arasında, büyük ölçüde süregelen, fakat Azerbaycan ordusunun 27 Eylül 2020 tarihinde başlattığı Karabağ operasyonu ile alınan, Dağlık Karabağ sorunu nedeniyle diplomatik bir ilişki yoktur. Komşu halklar, 1918-1921 yılları arasında, çökmüş Rus İmparatorluğu'ndan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti olarak kazandıkları kısa bağımsızlıkları sırasında resmi hükûmet ilişkilerine sahiptiler; bu ilişkiler Rus Devrimi'nden sonra Sovyetler Birliği tarafından işgal edilip ilhak edilene kadar vardı. Geçen yüzyılda ülkeler tarafından yürütülen bir savaş nedeniyle -biri 1918'den 1921'e, diğeri 1988'den 1994'e kadar- iki ülke gergin ilişkilere sahipti.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Temas Hattı</span>

Temas Hattı Dağlık Karabağ sorununda Ermeni güçlerini ve Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerini ayıran hattır. Dağlık Karabağ Savaşı'nı (1988–94) sona erdiren Mayıs 1994 ateşkesinden sonra kurulmuştur. Murovdag sıradağları, temas hattının kuzey kısmını oluşturur ve esasen iki kuvvet arasındaki doğal bir sınırdır. Temas hattının uzunluğu 180 kilometre (110 mi) ile 200 kilometre (120 mi) arasında değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">2020 Gence balistik füze saldırıları</span> Ekim 2020de Gence, Azerbaycana düzenlenen saldırılar

Gence balistik füze saldırıları, 2020 Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında, Ekim 2020'de Azerbaycan'ın Gence şehrine yapılan dört ayrı füze saldırısıdır.

Berde füze saldırıları, 2020 Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında Azerbaycan'ın Berde kentine yapılan iki hava saldırısı. Her iki saldırı da birden fazla sivilin ölümüyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları</span> Eskiden işgal edilmiş Azerbaycan toprakları

Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları, de jure Azerbaycan'a ait olan ve Dağlık Karabağ Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte Ermenistan ve uluslararası alanda tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin askerî kuvvetleri tarafından işgal edilmiş, eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın dışında yer alan topraklardır. Günümüzde eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın bir bölümünü içeren Kelbecer rayonu dışında tüm rayonlar, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin eski rayonlarıyla aynıdır.

<span class="mw-page-title-main">Miatsum</span>

Miatsum, Karabağ hareketi sırasında kullanılan ve Birinci Dağlık Karabağ Savaşı'nın sebeplerinden biri olan kavramdır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ'da barışı koruma operasyonları</span> Dağlık Karabağda barışı koruma operasyonları

Dağlık Karabağ'da barışı koruma misyonu 2020 Dağlık Karabağ savaşı sonrasında Dağlık Karabağ bölgesinde devam eden barışı koruma operasyonlarını ifade eder. Ermenistan ve Azerbaycan güçleri arasındaki ateşkesi izlemeyi amaçlayan operasyon Rusya ve Türkiye tarafından yürütülüyor.

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı'na karşı verilen resmî tepkilerin listesidir.

<span class="mw-page-title-main">2020 Gazançetsots Katedrali bombardımanı</span>

2020 Gazançetsots Katedrali bombardımanı, 8 Ekim'de Gazançetsots Katedrali olarak da bilinen Şuşa Kutsal Kurtarıcı Katedrali'nin füzelerle iki kez vurulması sonucu binanın çatısının bir kısmının çökmesiyle sonuçlandı. Ermenistan bu saldırı için Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerini suçladı.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan-Pakistan ilişkileri</span>

Ermenistan ile Pakistan arasındaki uluslararası ve ikili ilişkiler olumsuz durumdadır. Pakistan, Ermenistan'ı bir devlet olarak tanımayan Dünya'daki tek ülkedir. İki ülke arasındaki diplomatik anlaşmazlıkların ana nedeni Dağlık Karabağ sorunudur.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Ermenistan sınır krizi</span>

2021-2023 Azerbaycan-Ermenistan sınır krizi, 12 Mayıs 2021 tarihinden bu yana Azerbaycan ve Ermenistan arasında meydana gelen sınır çatışmalarıdır. Çatışmalarda Azerbaycan ordusu Sünik ve Geğarkunik illerinden yaklaşık 41 kilometrekarelik Ermenistan topraklarını ele geçirdi. AGİT Minsk Grubu'nun üç eş başkanından ikisi olan Avrupa Parlamentosu, ABD ve Fransa'nın çağrılarına rağmen Azerbaycan, Ermenistan topraklarından askerlerini çekmedi.

<span class="mw-page-title-main">Başkend Operasyonu</span>

Başkend Operasyonu, Birinci Karabağ Savaşı'nın başlangıcında, Ağustos 1992'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri ve İçişleri Bakanlığı tarafından, Başkend köyü, ilaveten Gedebey Rayonu'na bağlı Mutudere ve Kasımağalı köylerinin kontrolü için Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerine karşı başlatılan askeri operasyondur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.