İçeriğe atla

Azerbaycan demografisi

2020 Azerbaycan nüfus piramidi

Bu makale, nüfus yoğunluğu, etnik köken, eğitim seviyesi, sağlık, ekonomik durum, dini inanç ve nüfusun diğer yönleri dahil olmak üzere Azerbaycan nüfusunun demografik özellikleri hakkındadır.

Azerbaycan: Nüfus ve kırsal nüfus 1958-2006 (milyon olarak). Azerbaycan İstatistik Komitesi tarafından verilen çeşitli yıllara ait veriler.
Tarihî nüfus
Yıl Nüfus   %±  
18971.806.700—    
19082.014.300%+11.5
19172.353.700%+16.8
19262.313.600%−1.7
19393.205.200%+38.5
19593.697.700%+15.4
19705.117.100%+38.4
19796.028.300%+17.8
19897.021.200%+16.5
19997.953.400%+13.3
20098.922.000%+12.2
20199981457[1]İfade hatası: Tanınmayan "" noktalama karakteri.

Toplam nüfus

Yıl 1897 1908 1917 1920 1923 1930 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2009 2010 2016 2019
Kent 305.1 - 560.2 405.8 486.0 750.9 1212.0 1239.8 1195.5 1138.1 1105.8 1118.5 1159.9 1163.1 1110.1 1149.1 1252.3 1835.2 2564.6 3247.5 3847.3 4116.4 4818.7 -
Kırsal 1501.6 - 1793.5 1546.4 1377.0 1818.6 2062.0 2092.0 1961.6 1780.0 1670.9 1587.1 1574.6 1577.4 1589.2 1583.5 1606.6 1980.5 2552.5 2866.8 3284.6 3916.4 4078.6 -
Toplam 1806.7 2014.3 2353.7 1952.2 1863.0 2569.5 3274.0 3331.8 3157.1 2918.1 2776.7 2705.6 2734.5 2740.5 269.3 2732,6 2858.9 3815.7 5117.1 6114.3 7131.9 8032.8 8896.9 9000.0 [2]9747.0 [3]9981.4 [4]

Tablo hakkında notlar

  • 1950 yılına kadar olan dönemsel olayların nüfus üzerindeki etkisini görmek için onar yıllık veriler eklenmemiştir.
9.047.000 [5] (2010)

Önemli istatistikler

Ortalama Nüfus Doğum Ölüm Doğal Değişim Doğum Oranı (binde) Ölüm Oranı

(binde)

Doğal Değişim (per 1000) Toplam Doğurganlık Oranı
1935 2,933,800 65,245 32,134 33,111 22.0 10.8 11.2
1936 3,004,300 75,761 34,966 40,795 24.9 11.5 13.4
1937 3,082,600 110,341 40,787 69,554 35.3 13.1 22.2
1938 3,167,400 99,729 40,937 58,792 31.3 12.8 18.5
1939 3,205,200 101,529 39,828 61,701 31.4 12.3 19.1
1940 3,274,000 96,981 48,568 48,413 29.4 14.7 14.7
1941 3,331,800 75,735 41,144 34,591 23.3 12.7 10.6
1942 3,157,100 53,410 52,993 417 17.6 17.4 0.2
1943 2,918,100 28,958 43,510 -14,552 10.2 15.3 -5.1
1944 2,776,700 33,564 40,671 -7,107 12.2 14.8 -2.6
1945 2,705,600 39,818 39,027 791 14.6 14.3 0.3
1946 2,737,500 62,727 23,233 39,494 22.9 8.5 14.4
1947 2,719,900 80,046 23,509 56,537 29.4 8.6 20.8
1948 2,716,000 78,324 26,632 51,692 28.8 9.8 19.0
1949 2,795,800 83,760 29,102 54,658 30.0 10.4 19.6
1950 2,896,200 90,280 27,746 62,534 31.2 9.6 21.6
1951 2,995,000 100,979 27,331 73,648 33.7 9.1 24.6
1952 3,102,900 106,687 30,244 76,443 34.4 9.7 24.6
1953 3,170,600 101,378 29,707 71,671 32.0 9.4 22.6
1954 3,234,600 117,428 28,855 88,573 36.3 8.9 27.4
1955 3,326,000 125,599 25,074 100,525 37.8 7.5 30.2
1956 3,429,600 134,594 23,931 110,663 39.2 7.0 32.3
1957 3,539,700 139,529 25,667 113,862 39.4 7.3 32.2
1958 3,644,000 147,534 27,119 120,415 40.5 7.4 33.0
1959 3,754,300 155,872 26,086 129,786 41.5 6.9 34.6
1960 3,894,500 165,849 25,918 139,931 42.6 6.7 35.9
1961 4,045,800 170,504 27,295 143,209 42.1 6.7 35.4 5.2
1962 4,168,200 168,341 30,901 137,440 40.4 7.4 33.0 5.2
1963 4,293,600 175,033 30,230 144,803 40.8 7.0 33.7 5.4
1964 4,439,300 176,546 31,841 144,705 39.8 7.2 32.6 5.5
1965 4,574,700 167,429 29,095 138,334 36.6 6.4 30.2 5.5
1966 4,708,200 166,545 31,657 134,888 35.4 6.7 28.6 5.3
1967 4,832,000 157,270 32,338 124,932 32.5 6.7 25.9 5.1
1968 4,948,500 158,962 32,950 126,012 32.1 6.7 25.5 5.0
1969 5,061,100 148,078 35,428 112,650 29.3 7.0 22.3 4.8
1970 5,169,900 150,976 34,506 116,470 29.2 6.7 22.5 4.7
1971 5,283,000 146,261 34,236 112,025 27.7 6.5 21.2 4.6
1972 5,391,500 137,752 35,658 102,094 25.6 6.6 18.9 4.1
1973 5,493,900 138,569 34,770 103,799 25.2 6.3 18.9 4.1
1974 5,594,100 139,084 36,082 103,002 24.9 6.5 18.4 4.0
1975 5,689,100 141,857 39,291 102,566 24.9 6.9 18.0 3.7
1976 5,781,000 147,199 38,029 109,170 25.5 6.6 18.9 3.9
1977 5,876,200 146,822 39,035 107,787 25.0 6.6 18.3 3.8
1978 5,974,200 148,812 39,936 108,876 24.9 6.7 18.2 3.6
1979 6,069,300 153,080 43,022 110,058 25.2 7.1 18.1 3.5
1980 6,160,500 154,974 43,064 111,910 25.2 7.0 18.2 3.3
1981 6,257,800 164,577 42,898 121,679 26.3 6.9 19.4 3.2
1982 6,357,600 160,425 42,376 118,049 25.2 6.7 18.6 3.1
1983 6,459,800 168,644 42,944 125,700 26.1 6.6 19.5 3.0
1984 6,567,900 174,437 44,845 129,592 26.6 6.8 19.7 3.0
1985 6,670,200 177,657 45,179 132,478 26.6 6.8 19.9 2.9
1986 6,770,300 186,609 45,344 141,265 27.6 6.7 20.9 2.9
1987 6,875,400 184,585 45,744 138,841 26.8 6.7 20.2 2.9
1988 6,972,900 184,350 47,485 136,865 26.4 6.8 19.6 2.8
1989 7,074,800 181,631 44,016 137,615 25.7 6.2 19.5 2.8
1990 7,175,200 182,989 42,819 140,170 25.5 6.0 19.5 2.77
1991 7,271,300 190,353 44,659 145,694 26.2 6.1 20.0 2.9
1992 7,382,100 181,361 51,258 130,103 24.6 6.9 17.6 2.7
1993 7,494,800 174,618 52,809 121,809 23.3 7.0 16.3 2.7
1994 7,596,600 159,761 54,921 104,840 21.0 7.2 13.8 2.5
1995 7,684,900 143,315 50,828 92,487 18.6 6.6 12.0 2.29
1996 7,763,000 129,247 48,242 81,005 16.6 6.2 10.4 2.10
1997 7,838,300 132,052 46,962 85,090 16.8 6.0 10.9 2.10
1998 7,912,000 123,996 46,299 77,697 15.7 5.9 9.8 2.00
1999 7,990,100 117,539 46,295 71,244 14.7 5.8 8.9 2.00
2000 8,073,600 116,994 46,701 70,293 14.7 5.9 8.8 1.99
2001 8,152,900 110,356 45,284 65,072 13.7 5.6 8.1 1.83
2002 8,230,300 110,715 46,522 64,193 13.7 5.7 8.0 1.84
2003 8,309,200 113,467 49,001 64,466 13.9 6.0 7.9 1.91
2004 8,398,300 131,609 49,568 82,041 15.9 6.0 9.9 2.10
2005 8,447,400 141,901 51,962 89,939 16.9 6.2 10.7 2.33
2006 8,553,100 148,946 52,248 96,698 17.5 6.2 11.3 2.33
2007 8,666,100 151,963 53,655 98,308 17.7 6.2 11.5 2.33
2008 8,779,900 152,086 52,710 99,376 17.4 6.0 11.4 2.25
2009 8,897,000 152,139 52,514 99,625 17.2 5.9 11.3 2.26
2010 8,997,600 165,643 53,580 112,063 18.5 6.0 12.5 2.27
2011 9,111,100 176,072 53,762 122,310 19.4 5.9 13.5 2.38
2012 9,235,100 174,469 55,017 119,452 19.0 6.0 13.0 2.34
2013 9,356,500 172,671 54,383 118,288 18.6 5.8 12.8 2.22
2014 9,477,100 170,503 55,648 114,855 18.1 5.9 12.2 2.18
2015 9,593,000 166,210 54,697 111,513 17.4 5.7 11.7 2.12
2016 9,705,600 159,464 56,648 102,816 16.5 5.9 10.6 2.04
2017 9,810,000 144,041 57,109 86,932 14.8 5.9 8.9 1.87
2018 9,898,000 138,982 57,250 81,732 14.2 5.8 8.4 1.76
2019 9,981,400 141,179 55,916 85,263 14.3 5.6 8.7 1.83
2020 10,067,100 126,571 75,647 50,924 12.7 7.6 5.1 1.69

Gelecek yıllara ait nüfus tahmini[6]

Yıl nüfus Yıllık %

Değişiklik

Yıllık

değişiklik

Medyan

yaş

Doğurganlık

oran

Yoğunluk

P/Km ²

Kentsel

nüfus %

Kentsel

nüfus

Dünya

nüfusunda payı

Dünya

nüfusu

Küresel Sıralama
202010.99.743%0.9896.45232.42.04122%55,75.626.766%0.137,795,482,30991
202510.442.074%0.6768.46634.61.98126%57.15.961.261%0.138.185.613.75790
203010.680.202%0.4547.62636,71,94129%58.66.259.496%0.128,551,198,64492
203510.860.905%0.3436.14138.31.90131%60,26.537.855%0.128.892.701,94093
204010.988.920%0.2325.60339.21.87133%61.86.788.584%0.129.210.337.00495
205011.039.198-%0.02-2.03640.01.83134%64,67.136.014%0.119.771.822.75395

Güncel doğum ve ölüm istatistikleri

  • Ocak-Haziran 2019 arasındaki doğum sayısı = 66.687 (13.6)
  • Ocak-Haziran 2020 arasındaki doğum sayısı = 59.356 (12.0)
  • Ocak-Haziran 2019 arasındaki ölüm sayısı = 28.745 (5.9)
  • Ocak-Haziran 2020 arasındaki ölüm sayısı = 31.016 (6,3)
  • Ocak-Haziran 2019 arasındaki doğal büyüme = 37.942 (7.7)
  • Ocak-Haziran 2020'den itibaren doğal büyüme = 28.340 (5,7)

Nüfusun yapısı [7]

Nüfusun yapısı (01.07.2012) (Tahminler) :

Yaş grubu Erkek Kadın Toplam %
Toplam 4 616 139 4 679 645 9 295 784 100
0-4 424 224 364 639 788 863 8,49
5-9 331 543 290 248 621 791 6,69
10-14 349 403 309 664 659 067 7,09
15-19 427 434 395 702 823 136 8,85
20-24 471 966 468 961 940 927 10,12
25-29 436 352 449 314 885 666 9,53
30-34 374 627 377 208 751 835 8,09
35-39 308 030 321 923 629 953 6,78
40-44 312 384 337 501 649 885 6,99
45-49 317 396 348 790 666 186 7,17
50-54 309 238 332 171 641 409 6,90
55-59 202 120 223 269 425 389 4,58
60-64 128 100 148 800 276 900 2,98
65-69 57 499 72 190 129 689 1,40
70-74 72 995 99 345 172 340 1,85
75-79 55 132 78 468 133 600 1,44
80-84 27 839 40 680 68 519 0,74
85-89 7 756 14 359 22 115 0,24
90-94 1 759 4 441 6 200 0,07
95-99 294 1 109 1 403 0,02
100+ 48 863 911 0,01
Yaş grubu Erkek Kadın Toplam Yüzde
0-14 1 105 170 964 551 2 069 721 22,27
15-64 3 287 647 3 403 639 6 691 286 71,98
65+ 223 322 311 455 534 777 5,75

Doğurganlık hızı (Demografik Sağlık Araştırması) [8]

Doğurganlık Hızı (TFR) (İstenen Doğurganlık Hızı) ve CBR (Kaba Doğum Hızı):

Yıl CBR (Toplam) TFR (Toplam) CBR (Kentsel) TFR (Kentsel) CBR (Kırsal) TFR (Kırsal)
2006 17,2 2,0 (1,8) 15,6 1,8 (1,7) 19,3 2,3 (2,0)

Coğrafi farklılıklar

2016 itibarıyla Azerbaycan'ın doğum oranı ‰ 16.5'tir. Kırsal alanlar, kentsel alanlara kıyasla daha yüksek doğum oranlarına sahip olma eğilimindedir.

Yaşam Süresi

dönem yıllara göre yaşam süresi dönem yıllara göre yaşam süresi
1950–1955 58.4 1985–1990 65.2
1955–1960 60.4 1990–1995 64.6
1960–1965 61.5 1995–2000 66.2
1965–1970 62.6 2000–2005 67.4
1970–1975 63,5 2005–2010 70.1
1975–1980 63.9 2010–2015 71.6
1980–1985 64.4

Kaynak: BM Dünya Nüfus Beklentileri [9]

Etnik gruplar

1926–2009 arası Azerbaycan nüfusu[10]
Etnik

Grup

Census 19261Census 19392Census 19593Census 19704Census 19795Census 19896Census 19996Census 2009
Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus % Nüfus %
Azerbaycanlılar1,437,977 62.1 1,870,471 58.4 2,494,381 67.5 3,776,778 73.8 4,708,832 78.1 5,804,980 82.7 7,205,464 90.6 8,172,809 91.6
Lezgiler37,263 1.6 111,666 3.5 98,211 2.7 137,250 2.7 158,057 2.6 171,395 2.4 178,021 2.2 180,312 2.02
Ermeniler282,004 12.2 388,025 12.1 442,089 12.0 483,520 9.4 475,486 7.9 390,505 5.6 ~120,700[a]1.7 ~120,300[b]1.35
Ruslar220,545 9.5 528,318 16.5 501,282 13.6 510,059 10.0 475,255 7.9 392,304 5.6 141,687 1.8 119,307 1.34
Talişler77,323 3.3 87,510 2.7 85 0.0 21,169 0.3 76,841 1.0 111,996 1.26
Avarlar19,104 0.8 15,740 0.5 17,254 0.5 30,735 0.6 35,991 0.6 44,072 0.6 50,871 0.6 49,838 0.56
Türkler95 0.0 600 0.0 202 0.0 8,491 0.2 7,926 0.1 17,705 0.3 43,454 0.5 37,975 0.43
Tatarlar9,948 0.4 27,591 0.9 29,370 0.8 31,353 0.6 31,204 0.5 28,019 0.4 30,011 0.4 25,911 0.29
Tatlar28,443 1.2 2,289 0.1 5,887 0.2 7,769 0.2 8,848 0.1 10,239 0.1 10,922 0.1 25,218 0.28
Ukraynalılar18,241 0.8 23,643 0.7 25,778 0.7 29,160 0.6 26,402 0.4 32,345 0.5 28,984 0.4 21,509 0.24
Sahurlar15,552 0.7 6,464 0.2 2,876 0.1 6,208 0.1 8,546 0.1 13,318 0.2 15,877 0.2 12,289 0.14
Udinler2,445 0.1 3,202 0.1 5,492 0.1 5,841 0.1 6,125 0.1 4,152 0.1 3,821 0.04
Gürcüler9,500 0.4 10,196 0.3 9,526 0.3 13,595 0.3 11,412 0.2 14,197 0.2 14,877 0.2 9,912 0.11
Yahudiler20,578 0.9 41,245 1.3 40,198 1.1 48,652 1.0 35,487 0.6 30,792 0.4 8,916 0.1 9,084 0.10
Kürtler41,19371.8 6,005 0.2 1,487 0.0 5,488 0.1 5,676 0.1 12,226 0.2 13,075 0.2 6,065 0.07
Diğerleri 94,360 4.1 85,387 2.7 25,889 0.7 22,531 0.4 31,552 0.5 31,787 0.5 9,541 0.1 16,095 0.11
Toplam 2,314,571 3,205,150 3,697,717 5,117,081 6,026,515 7,021,178 7,953,438 8,922,447
1 Source: . 2 Source: . 3 Source: . 4 Source: . 5 Source: . 6 Source: . 7 Kürtlerin neredeyse tamamı Ermenistan ve Dağlık Karabağ arasındaki bölgede yaşamaktadır.

Demografik istatistikler

Diller [11]

Etnik gruplar [12]

Yaş yapısı

0-14 yaş: %22.7 (erkek 1.176.438/kadın 1.017.926)
15-24 yaş: %17,5 (erkek 877.773/kadın 818.380)
25-54 yaş: %45.1 (erkek 2.207.239/kadın 2.216.520)
55-64 yaş: %8.5 (erkek 379.081/kadın 442.970)
65 yaş ve üstü: %6,3 (erkek 232.297/kadın 377.586) (2014 tah. )

Ortalama Yaş

Toplam: 32,3 yıl [6]
Erkek: 28.5 yıl
Kadın: 31.9 yıl (2014 tahmini. )

Kentleşme

Kentsel nüfus:5.554.445 kişidir ve toplam nüfusun %55,5'ine denk gelir. (2019) [6]
Şehirleşme oranı: Yıllık değişim oranının %1,64'ü (2010-15 tah. )

Cinsiyet oranı

Doğumda: 1.12 erkek/kadın
0-14 yaş: 1.16 erkek/kadın
15-24 yaş: 1.09 erkek/kadın
25-54 yaş: 0.99 erkek/kadın
55-64 yaş: 0.98 erkek/kadın
65 yaş ve üstü: 0,64 erkek/kadın
Toplam nüfus: 0.996 erkek/kadın (2021 tah. )

Bebek ölüm hızı

Toplam: 26.67 ölüm/1.000 canlı doğum
Dünya ile ülke karşılaştırması: 69
Erkek: 27.47 ölüm/1.000 canlı doğum
Kadın: 25.76 ölüm/1.000 canlı doğum (2014 tahmini. )

Doğuşta beklenen yaşam süresi

Toplam nüfus: 71.91 yıl [13]
Dünya ile ülke karşılaştırması: 141
Erkek: 68.92 yıl
Kadın: 75.26 yıl (2014 tahmini. )

Toplam doğurganlık hızı

2.04 çocuk doğmuş/kadın (2009 tahmini. )
1,92 çocuk doğmuş/kadın (2012 tahmini. )
1.91 çocuk doğmuş/kadın (2014 tahmini. )
Dünya ile ülke karşılaştırması: 138

HIV/AIDS

Yetişkin yaygınlık oranı: %0,2'den az (2012 tahmini. )
Dünya ile ülke karşılaştırması: 106
HIV/AIDS ile yaşayan kişiler: 10.400 (2012 tahmini. )
Dünya ile ülke karşılaştırması: 102
Ölümler: 65 (2012 tahmini. )
Dünya ile ülke karşılaştırması: 85

Milliyet

İsim: Azeriler, Azerbaycan Türkleri
sıfat: Azerice, Azerbaycanca, Azerbaycan Türkçesi
  • İslam %96.9 (ağırlıklı olarak Şii)
  • Hristiyan %3
  • Diğer <0,1
  • Bağlı olmayan <0,1
Not : Dini bağlılık Azerbaycan'da hala nominaldir; gerçek uygulama taraftarları için yüzdeler çok daha düşüktür.

Okuryazarlık

Tanım: 15 yaş ve üzeri okuyabilir ve yazabilir
Toplam nüfus: %99.8
Erkek: %99,9
Kadın: %99,7 (2010 nüfus sayımı)

Eğitim giderleri

Toplam GSYİH'nın %2,4'ü (2011)
Dünya ile ülke karşılaştırması: 158

Ayrıca bakınız

Notlar

Not listesi

  1. ^ AzStat: As a result of expert calculations based on the results of the 1989 census, the number of Azerbaijani citizens of Armenian descent living in the Nagorno-Karabakh region was 120086 people (57904 men, 62182 women). According to the latest census in 1999, the number of Azerbaijani citizens of Armenian descent living in other parts of the country, except Nagorno-Karabakh, was 659 (47 men and 612 women)
  2. ^ AzStat: As a result of expert calculations based on the results of the 1989 census, the number of Azerbaijani citizens of Armenian descent living in the Nagorno-Karabakh region was 120,086,120,097 (57,904 men, 62,182 women). According to the latest census in 2009, the number of Azerbaijani citizens of Armenian descent living in other parts of the country, except Nagorno-Karabakh, was 220 (17 men, 203 women). (See.)

Kaynakça

  1. ^ "Azərbaycanda dеmоqrаfik vəziyyət" (Azerice). State Statistical Committee of Azerbaijan. 18 Şubat 2019. 19 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Azərbaycanın 9 milyonuncu vətəndaşı anadan olub". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2010. 
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  4. ^ "Azərbaycanda dеmоqrаfik vəziyyət" (Azerice). State Statistical Committee of Azerbaijan. 18 Şubat 2019. 19 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Население Азербайджана достигло 9 млн. 47 тыс". 11 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  6. ^ a b c "Azerbaijan Population". 1 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 
  9. ^ "World Population Prospects – Population Division – United Nations". 16 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2017. 
  10. ^ "The Population of Azerbaijan". 28 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2008. 
  11. ^ "Middle East :: AZERBAIJAN". CIA The World Factbook. 9 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ The State Statistical Committee of the Azerbaijan Republic, The ethnic composition of the population according to the 2009 census. azstat.org
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Temmuz 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Füzuli (rayon)</span> Azerbaycan rayonu

Füzuli Rayonu, Azerbaycan'da rayon olarak adlandırılan birinci derece idari bölüm.

<span class="mw-page-title-main">Terter (rayon)</span>

Terter -, Azerbaycan'da rayon. Merkezi Terter şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Hankendi</span> Azerbaycanda şehir

Hankendi veya Stepanakert Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesinde bir hayalet şehirdir. 2023 Azerbaycan harekâtına kadar şehir, ayrılıkçı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin kontrolü altındaydı ve başkenti olarak işlev görüyordu. Şehir, Karabağ dağ sırasının doğu yamaçlarında, Karkar Nehri'nin sol kıyısında, bir vadi içinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa</span> Azerbaycanda şehir

Şuşa, Azerbaycan'ın Karabağ bölgesinde yer alan bir şehir. Azerbaycan'ın kültür başkenti. Şuşa rayonunun idarî merkezi olan yerleşim, 1992'de Ermenistan Silahlı Kuvvetleri tarafından işgal edildi ve hiçbir ülke tarafından tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin de facto yönetimi altına girdi. 8 Kasım 2020'de ise şehir Şuşa Muharebesi sonucunda Azerbaycan kuvvetlerince ele geçirildi ve 28 yıllık fiili yönetim son buldu.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti</span> 1991-2023 yılları arasında Karabağda varlığını sürdüren de facto bir devlet.

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti veya 2017-2023 yılları arasındaki resmî ismiyle Artsah Cumhuriyeti, Güney Kafkasya'da, Azerbaycan'ın uluslararası tanınmış sınırları içinde de facto devletti. Azerbaycan Devleti'nin 2023 yılında egemenliğini tesis etmesinin ardından lağvedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Özerk Oblastı</span>

Dağlık Karabağ Özerk Oblastı, 1923'te Sovyetler Birliği'nin Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti içinde kurduğu özerk oblasttı. Başkenti Stepanakert şehriydi. Oblastın lideri, Azerbaycan Komünist Partisi Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi Komitesinin Birinci Sekreteriydi. Nüfusun çoğunluğunu etnik Ermeniler oluşturuyordu.

Maraga Operasyonu, Maraga Katliamı ya da Maraghar Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 10 Nisan 1992 tarihinde Terter rayonu'nun Maragha köyünde Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri askerî birliklerinin Ermeni sivilleri öldürdüğü olay.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri</span>

Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri, de jure olarak Azerbaycan Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ bölgesinde Ermenistan Cumhuriyeti'nin bölgeye müdahalesinden sonra 10 Aralık 1991'de halkoylamasıyla bağımsızlığı kabul edilen ve 6 Ocak 1992'de bağımsızlığı ilan edilen fakat Ermenistan dahil, hiçbir ülke veya uluslararası kuruluş tarafından bağımsızlığı tanınmayan de facto cumhuriyet olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni dışişlerinde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı temsil etmekte ve girişimlerde bulunmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ sorunu</span> Dağlık Karabağ için, Azerbeycan ve Ermenistan arasında olan hak davası savaşıdır

Dağlık Karabağ sorunu, Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Dağlık Karabağ ve Dağlık Karabağ'ı çevreleyen Ermeni kontrolündeki Azerbaycan toprakları'ndaki etnik çatışma ve toprak anlaşmazlığıdır. Bu anlaşmazlık, 27 Eylül 2020 tarihinde başlayan İkinci Dağlık Karabağ Savaşı ile son bulmaya yaklaşmıştır. Yaklaşık 3 sene sonra 19-20 Eylül 2023 tarihlerinde gerçekleşen 2023 Dağlık Karabağ çatışmaları ile bölge tamamen Azerbaycan kontrolüne geçmiş ve sorun çözülmüştür. Artsah Cumhuriyeti fiilen bağımsızdı, ancak Ermenistan dahil hiçbir ülke tarafından tanınmamış bir cumhuriyetti. Çatışmanın kökeni, 20. yüzyılın başlarında ortaya çıktı. Sovyetler Birliği döneminde, Josef Stalin Dağlık Karabağ bölgesini, tarihsel olarak Ermeni ve çoğunluğu Ermeni nüfusu olan Sovyet Azerbaycan'da bir özerk oblast haline getirmeye karar verdi. Mevcut çatışma, 1988'de Karabağ Ermenilerinin, Karabağ'ın Sovyet Azerbaycan'dan Sovyet Ermenistan'a devredilmesini talep ettiği zaman başladı. Çatışma, 1990'lı yılların başlarında, geniş çaplı bir savaşa dönüştü.

Malıbeyli ve Kuşçular Katliamı, Helsinki Watch'a göre 8, Azeri kaynaklara göre ise 15-50 etnik Azeri sivilin Karabağ Savaşı'nda düzensiz Ermeni birlikleri tarafından Malıbeyli, Aşağı Kuşçular ve Yukarı Kuşçular köylerine yapılan saldırılar sonucu öldürüldüğü, yüzlerce kişinin yaralandığı ve esir alındığı olaydır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Dağlık Karabağ Savaşı</span> Azerbaycan ve Ermenistan arasında yaşanan savaş

İkinci Dağlık Karabağ Savaşı, 2020 Dağlık Karabağ Savaşı veya 44 Günlük Savaş Dağlık Karabağ'da Türkiye destekli Azerbaycan ile Ermenistan ve onun desteklediği tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti arasında yaşanmış silahlı çatışmalardır.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ Temas Hattı</span>

Temas Hattı Dağlık Karabağ sorununda Ermeni güçlerini ve Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerini ayıran hattır. Dağlık Karabağ Savaşı'nı (1988–94) sona erdiren Mayıs 1994 ateşkesinden sonra kurulmuştur. Murovdag sıradağları, temas hattının kuzey kısmını oluşturur ve esasen iki kuvvet arasındaki doğal bir sınırdır. Temas hattının uzunluğu 180 kilometre (110 mi) ile 200 kilometre (120 mi) arasında değişmektedir.

<span class="mw-page-title-main">2020 Gence balistik füze saldırıları</span> Ekim 2020de Gence, Azerbaycana düzenlenen saldırılar

Gence balistik füze saldırıları, 2020 Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında, Ekim 2020'de Azerbaycan'ın Gence şehrine yapılan dört ayrı füze saldırısıdır.

Berde füze saldırıları, 2020 Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında Azerbaycan'ın Berde kentine yapılan iki hava saldırısı. Her iki saldırı da birden fazla sivilin ölümüyle sonuçlandı.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları</span> Eskiden işgal edilmiş Azerbaycan toprakları

Dağlık Karabağ çevresinde Ermenistan tarafından işgal edilmiş Azerbaycan toprakları, de jure Azerbaycan'a ait olan ve Dağlık Karabağ Savaşı'nın sona ermesiyle birlikte Ermenistan ve uluslararası alanda tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin askerî kuvvetleri tarafından işgal edilmiş, eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın dışında yer alan topraklardır. Günümüzde eski Dağlık Karabağ Özerk Oblastı'nın bir bölümünü içeren Kelbecer rayonu dışında tüm rayonlar, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin eski rayonlarıyla aynıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şuşa Muharebesi (2020)</span>

Şuşa Muharebesi veya Azerbaycanlılar tarafından dile getirildiği şekilde Şuşa'nın Kurtuluşu, 4-7 Ekim 2020 tarihleri arasında de jure Azerbaycan'ın Şuşa rayonunun parçası olan ancak de facto olarak artık Azerbaycana ait olan Şuşa şehrinde gerçekleşen muharebe.

<span class="mw-page-title-main">2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması</span> 10 Kasım 2020de Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşını sona erdiren ateşkes antlaşması

2020 Dağlık Karabağ Ateşkes Antlaşması, 10 Kasım 2020 tarihinde Azerbaycan ile Ermenistan arasında yapılan ve 2020 Dağlık Karabağ Savaşı'nı sona erdiren bir ateşkes antlaşmasıdır. Antlaşma, Ermenistan'ın teslim olduğunu duyurmasının ardından 9 Kasım'da Azerbaycan cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Ermenistan başbakanı Nikol Paşinyan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından imzalandı ve Dağlık Karabağ bölgesindeki tüm çatışmalara 10 Kasım 2020 tarihinde Moskova saati ile 00:00 itibarıyla son verildiği açıklandı. Tanınmayan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Arayik Harutyunyan da çatışmaların sona ermesini kabul etti.

2010 Dağlık Karabağ çatışmaları, Azerbaycan ve Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Savunma Ordusu'nu askerî güçlerini birbirinden ayıran temas hattında 18 Şubat'ta meydana gelen bir dizi silahlı çatışmalardır. Azerbaycan, Ermeni güçlerini Tap Qaraqoyunlu, Qızıloba, Qapanlı, Yusifcanlı ve Cavahirli köyleri yakınlarındaki Azerbaycan mevzilerine ve Ağdam Rayonu yaylalarına keskin nişancılar dahil hafif silahlarla ateş etmekle suçladı. Sonuç olarak, üç Azerbaycan askeri öldürüldü ve bir asker yaralandı.

<span class="mw-page-title-main">Dağlık Karabağ'da barışı koruma operasyonları</span> Dağlık Karabağda barışı koruma operasyonları

Dağlık Karabağ'da barışı koruma misyonu 2020 Dağlık Karabağ savaşı sonrasında Dağlık Karabağ bölgesinde devam eden barışı koruma operasyonlarını ifade eder. Ermenistan ve Azerbaycan güçleri arasındaki ateşkesi izlemeyi amaçlayan operasyon Rusya ve Türkiye tarafından yürütülüyor.

Bu makale, modern öncül devletleri de dahil olmak üzere, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki silahlı çatışmaların bir listesidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.