İçeriğe atla

Azerbaycan Yüksek Mahkemesi

Azerbaycan Yüksek Mahkemesi
(Azerice: Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi
Azerbaycan Yüksek Mahkemesinin binası
Azerbaycan Yüksek Mahkemesinin binası
Kuruluş14 Temmuz 1998 (26 yıl önce) (1998-07-14)
YargıAzerbaycan
YerBakü, Yusif Safarov Caddesi 14, 1193. blok AZ 1025
Oluşum türüyüksek mahkeme
DilAzerbaycanca
Websitewww.supremecourt.gov.az
Başkan
Mevcutİnam Kerimov
Görev başı4 Nisan 2023

Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi (Azerice: Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsi) Azerbaycan'ın üç kademeli yargı sisteminin en yüksek yargı mercii ve son temyiz merciidir. Azerbaycan Anayasasının 131. maddesi[1] ve Mahkemeler ve Hakimler Kanununun 77. maddesi[2][3] uyarınca kurulmuştur.

Yüksek Mahkeme, genel veya ihtisas mahkemelerinin icrasına ilişkin hukuk (idari ve ekonomik uyuşmazlıklar dahil), ceza ve diğer davalarda adaleti uygulama yetkisine sahiptir.[4]

Bakü'de kurulmuş olmasına rağmen yargı yetkisi tüm Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarını kapsamaktadır.

Tarihi

Azerbaycan'ın modern yargı sisteminin tarihi, 28 Mayıs 1918'de Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla başlamıştır. 1927 Azerbaycan SSC Anayasası, Azerbaycan SSC Yüksek Mahkemesini kurmuştur.[5]

1990'lardan bu yana Haydar Aliyev'in önderliğinde temel yasal-yargı reformları gerçekleştirilmiştir. Örneğin, çeşitli Kanunları (Kara Kanunu, Medeni Kanun, Ceza Kanunu, İdari Suçlar Kanunu, Konut Kanunu vb.) kabul eden üç aşamalı yeni bir yargı sistemi kurulmuştur. Yasama, yargı ve yürütme erklerinin temsilcilerinden oluşan Yargı-Hukuk Kurulu oluşturulmuş ve yargıçların Yargıtay da dahil olmak üzere farklı mercilere sınav veya sınav ve mülakat yoluyla seçilmesinde aktif rol almıştır.[5]

Yapısı

  • Başkan
  • Başkan Yardımcısı
  • Hukuk Davaları için Adli Kurul
  • İdari Davalar için Adli Kurul
  • Ceza Davaları için Adli Kurul
  • Ekonomik İşler için Adli Kurul
  • Askeri Mahkemeler için Adli Kurul

Yargıtay Plenumunun yetkileri

Yüksek Mahkeme Genel Kurulu, Yüksek Mahkeme Başkanı, vekili, kolej başkanları ve yargıçlardan oluşur. Yargıtay Genel Kurulu üyeleri yetkileri dahilinde eşit haklara sahiptir.

Yüksek Mahkeme Genel Kurulu, mahkeme başkanlarının Azerbaycan Cumhuriyeti mahkemelerinde mevzuatın uygulanmasının adli uygulaması ile ilgili konulardaki bilgilerini dinler, Yüksek Mahkeme Başkanı, temyiz mahkemesi başkanları, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi başkanı ve diğer genel ve ihtisas mahkemesi başkanlarının adalet idaresinin durumu meseleleri, mahkeme uygulamalarının genelleştirilmesine ilişkin inceleme materyalleri ve adli istatistiklerin analizi ile ilgili raporlarından bilgi alır.

Bilimsel Danışma Kurulunun tüzüğü ve yapısı Yargıtay Başkanının tavsiyelerine istinaden mahkeme tarafından onaylanır. Mahkeme, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanının Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasının 128. maddesi uyarınca Azerbaycan Cumhuriyeti yargıçlarının görevden alınmasına ilişkin talebini dikkate alarak ilgili görüşünü Cumhurbaşkanına sunar. Bu zaman Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasası'nın 131. maddesi uyarınca mahkeme uygulamalarına ilişkin konuları netleştirilir.[6][7]

Yargıtay Genel Kurulu'nun çalışma esasları

Genel Kurulun çalışma esasları Azerbaycan Cumhuriyeti "Mahkemeler ve Hakimler Hakkında" Kanununun 80. maddesine göre belirlenir. Yargıtay Genel Kurulu, Yargıtay Başkanı'nın başkanlığında yılda 4 kez toplanır. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti İstinaf Mahkemeleri ve Yüksek Mahkeme başkanları, Azerbaycan Cumhuriyet Başsavcısı ve diğer ilgili devlet organlarının başkanları Yüksek Mahkeme Plenumunun oturumlarına katılırlar. Genel kurul toplantılarına katılanlara, toplantı başlangıç tarihinden en az 10 gün önce bildirim yapılır. Katılımcılara ayrıca bir tartışma konusu ve ilgili materyaller sağlanır.[8]

Oturumların etkili olabilmesi için üyelerinin en az 2/3'ünün katılması gerekir. Kararlar oylama ile alınır. Yargıtay Ofisi, genel kurul toplantıları düzenler ve Genel Kurul kararlarının uygulanmasını sağlar.[8]

Kaynakça

  1. ^ "Конституция АР" (Azerice). 18 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2021. 
  2. ^ "О Верховном Суде АР" (Rusça). supremecourt.gov.az. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2019. 
  3. ^ "О судах и судьях Закон АР" (Azerice). 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Kasım 2021. 
  4. ^ Судебно-Правовой Совет Азербайджанской Республики (2019). "О ВЕРХОВНОМ СУДЕ". 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2019. 
  5. ^ a b "BRIEF INFORMATION ON JUDICIAL SYSTEM OF AZERBAIJAN". supremecourt.gov.az (İngilizce). 18 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018. 
  6. ^ "Structure and powers of the plenum of the supreme court". 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  7. ^ "Next plenum of Supreme Court of Azerbaijan was held". 31 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ a b "Working principle of the Plenum of the Supreme Court". supremecourt.gov.az. 9 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2019. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yargıtay (Türkiye)</span> Türkiyenin adli yargı organı

Yargıtay ya da Temyiz Mahkemesi, Türkiye'nin dört yüksek yargı organından birisidir. Adli yargı ilk derece mahkemelerince verilen ve kanunun başka bir adli yargı merciine bırakmadığı karar ve hükümlerin son inceleme merciidir.

<span class="mw-page-title-main">Yargı</span> hukuku yorumlayan ve uygulayan mahkemeler sistemi

Yargı, yasal anlaşmazlıkları/uyuşmazlıkları karara bağlayan ve yasal davalarda yasayı yorumlayan, savunan ve uygulayan mahkemeler sistemidir.

Temyiz, ayırt etme, seçme, ayırma; hukukta, doğruyu yanlıştan ayıran kuruldur.

<span class="mw-page-title-main">Mahkeme</span>

Mahkeme, taraflar arasındaki hukukî anlaşmazlıkları (davaları) hukukun üstünlüğüne uygun olarak sivil ya da askerî, adlî veya idarî konularda adaleti sağlamak üzere yetkilendirilmiş, toplum yapısına ve kültüre göre değişiklikler gösterebilen bir yargılama formudur. Mahkemeler genellikle bir devlet kurumu şeklinde teşkilatlanır. Hem ortak hukuk, hem de medeni hukuk sistemlerinde mahkemeler, uyuşmazlıkların çözümü için merkezi araçlardır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi</span> Türkiyedeki en yüksek yargısal devlet organı

Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi (AYM), Türkiye'de anayasal denetimi yürüten en yüksek yargı organıdır. Kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin ve Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün Anayasaya şekil ve esas bakımlarından uygunluğunu denetler ve bireysel başvuruları karara bağlar. Anayasa değişikliklerini ise sadece şekil bakımından inceler ve denetler. Görevleri, Türkiye Anayasası'nın 148. ve 153. maddeleri arasında belirtilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Uyuşmazlık Mahkemesi</span> Türkiyedeki yargı yolu uyuşmazlıklarını çözmekle görevli yüksek mahkeme

Uyuşmazlık Mahkemesi, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda düzenlenen bir yüksek mahkemedir. 1945'te kurulan mahkemenin temel görevi, adli ve idari yargı organları arasındaki görev ve hüküm uyuşmazlıklarını kesin olarak çözmektir.

Yargıtay ya da nihai temyiz mahkemesi olarak da bilinen yüksek mahkeme, mahkemeler hiyerarşisi içindeki en yüksek mahkemedir. Genel olarak, bir yüksek mahkemenin kararları bir ülkedeki diğer tüm mahkemeler için bağlayıcıdır ve başka herhangi bir mahkeme tarafından daha fazla incelemeye tabi değildir. Yüksek mahkemeler tipik olarak öncelikle temyiz mahkemeleri olarak görev yapar, alt derece mahkemelerinin veya orta düzey temyiz mahkemelerinin kararlarına ilişkin temyiz başvurularını görüşür. Yüksek Mahkeme, belirli durumlarda ilk derece mahkemesi olarak da görev yapabilir, ancak bu genellikle anayasa hukuku ile sınırlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de yargı teşkilatı</span>

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 9. maddesi uyarınca “Yargı yetkisi, Türk Milleti adına bağımsız ve tarafsız mahkemelerce kullanılır.” Ancak, 5235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri İle Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev Ve Yetkileri Hakkındaki Kanun içinde yer alan bazı belirleyici hükümler haricinde tüm yargı teşkilatının görev ve yetkisini belirleyen kapsayıcı ve genel bir yasal düzenleme yapılmamıştır. Dolayısıyla, hangi durumda hangi mahkemenin yetkili olacağı çeşitli kanunlarda dağınık ve sistematikten uzak bir biçimde yer aldığından mevcut mevzuat konuya genel bir bakış sağlamaktan uzak bir görüntü sunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin devlet yapısı</span>

Kuzey Kıbrıs'ın devlet yapısı, Kuzey Kıbrıs cumhuriyetle yönetilmekte olup yarı başkanlık sistemi bulunmaktadır. Cumhurbaşkanı aynı zamanda devlet başkanı, başbakan ise hükûmetin başkanıdır. Çok partili sistem uygulanmaktadır. Yürütme yetkisi hükûmetin elindedir. Yasama yetkisi ise hükûmetle beraber Cumhuriyet Meclisi'ne aittir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri Yüce Mahkemesi</span> Amerika Birleşik Devletlerindeki en yüksek mahkeme

Amerika Birleşik Devletleri Yüce Mahkemesi, en üst düzey temyiz mahkemesi ve kararlarıyla ABD Anayasası'nı yorumlayan organ. Açılan davalar çerçevesinde devletin ulusa, eyaletin eyalete ve hükûmetin yurttaşa karşı yetkilerinin sınırlarını belirler.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan Yüksek Mahkemesi</span>

Kazakistan Cumhuriyeti Yüksek Mahkemesi, Kazakistan'ın en yüksek dereceli mahkemesidir. Mahkeme, hukuk, ceza ve diğer davalarda, yargı yerel ve diğer mahkemelerde, yasaların öngördüğü usule ilişkin biçimlerde faaliyetleri üzerinde denetim yapmak ve yargı uygulamaları ile ilgili açıklamalar yapmaktan sorumludur. Yüksek Yargı Konseyi, Yüksek Mahkeme hakimi adaylarını Kazakistan Cumhurbaşkanı'na tavsiye eder ve cumhurbaşkanı adayların onayı için Kazakistan Senatosu'na sunar.

<span class="mw-page-title-main">Adalet Yüksek Mahkemesi</span>

Londra'da bulunan Adalet Yüksek Mahkemesi, Temyiz Mahkemesi ve Kraliyet Mahkemesi ile birlikte İngiltere ve Galler Yüksek Mahkemeleri'ni oluşturur. Adı hukukî atıf amacıyla EWHC olarak kısaltılmıştır.

Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi, ABD'nin en yüksek federal mahkemesidir. Amerika Birleşik Devletleri Anayasası'nın 3.maddesinin takibinde 1789'da kurulmuştur ve nihai temyiz mahkemesi olarak diğer federal ve eyalet mahkemelerinin üstündedir, federal yasayla beraber nadiren orijinal karar üstüne de karar alabilir. ABD'nin yasal sistemine uygun olarak ABD Anayasası dahil diğer federal kanunların yorumlayıcısı Yüksek Mahkeme'dir, fakat bunu zaten karara bağlanmış davalarda gerçekleştirir. Politik detaylara sahip davalarda da karar alabilir fakat haksız politik sorular söz konusuysa veya silah kullanımı konularında hükûmetin bir yargı kolundansa yönetici durumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri başyargıcı</span>

Amerika Birleşik Devletleri başyargıcı, Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkemesi'nin baş yargıcı ve Federal Yargı'nın en yüksek rütbeli subayıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suriye yargı sistemi</span> Suriyenin yargı sistemi

Suriye'nin yargı sistemi Osmanlı, Fransız ve İslam hukukunun bir sentezidir. Medeni, ticari ve ceza kanunları öncelikle Fransız hukuk uygulamalarına dayanmaktadır. 1949'da ilan edilen bu kanunlar, bedeviler ve dini azınlıklar arasında örf ve adet hukukunun uygulanmasını sınırlamak için onaylanmış özel hükümlere sahiptir. İslam dini mahkemeleri ülkenin bazı bölgelerinde işlemeye devam ediyor, ancak yargı yetkisi evlilik, boşanma, babalık, çocukların velayeti ve miras gibi kişisel statü meseleleriyle sınırlı. Bununla birlikte, 1955'te kişisel statünün birçok yönüne ilişkin bir kişisel kod geliştirildi. Bu kanun, kadının statüsünü iyileştirerek ve miras kanunlarını netleştirerek şeriatı değiştirdi ve modernize etti.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Yüksek Anayasa Mahkemesi</span> Suriyenin en yüksek yargı makamı

Yüksek Anayasa Mahkemesi, Suriye Arap Cumhuriyeti'ndeki en yüksek yargı otoritesidir.

Yunanistan'ın yargı sistemi, ülkenin anayasal olarak kurulmuş mahkeme sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi</span>

Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi Azerbaycan Cumhuriyeti'nin bağımsız bir devlet organıdır ve yargı yetkisi Azerbaycan Anayasası ile belirlenmiştir. Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanı, Milli Meclis, Bakanlar Kurulu, Yargıtay, Savcılık ve Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ali Meclisi'nin dilekçelerine dayanarak Anayasa ve kanunların yorumunu yapar.

<span class="mw-page-title-main">Kosova'da siyaset</span>

Kosova'da siyaset, Devleti oluşturan üç temel unsur olan yasama, yürütme ve yargı erklerine sahiptir. Kosova'da yasama Kosova meclisi, Yargı ülkedeki mahkemelerce ve yürütme ise Cumhrurbaşkanı, başbakan ve kabine tarafından oluşmaktadır.

Kanada İnsan Hakları Mahkemesi 1977 yılında Kanada İnsan Hakları Yasası ile kurulmuş bir idari mahkemedir. Doğrudan Kanada Parlamentosu tarafından finanse edilir ve yasa uyarınca davaları karara bağlaması için kendisine havale eden Kanada İnsan Hakları Komisyonu'ndan bağımsızdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.