İçeriğe atla

Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi

Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi
Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası
KısaltmaASDP
KurucuAraz Alizade
Zerdüşt Alizade
Kuruluş tarihi10 Aralık 1989 (kuruluş)
1 Eylül 1995 (Resmî kayıt)
Kapanış tarihi4 Nisan 2023
BölünmeAzerbaycan Demokratik Sol Partisi Partisi (2008) [1][a]
İdeolojiLaiklik
Sosyal demokrasi
Siyasi pozisyonMerkez sol
Uluslararası üyelikSosyalist Enternasyonal
İnternet sitesi

Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi- 10 Aralık 1989'da Araz Alizade ve Zerdüşt Alizade kardeşleri tarafından kurulan siyasi parti. 27 Aralık 1990'da Azerbaycan SSC Adalet Bakanlığı tarafından resmî olarak kayda alınarak SSCB'de ilk kayda alınan siyasi parti oldu. Azerbaycan bağımsızlığını kazandıktan sonra 1 Eylül 1995'te Azerbaycan Cumhuriyeti Adliye Bakanlığı tarafından resmî olarak kayda alındı.

Partide 1995'ten 2008'e kadar eş başkanlık sistemi mevcut olmuştur. Daha sonra eş başkanlık feshedilmiştir.

Partinin bugüne kadar 13 kurultayı gerçekleşmiştir.

ASDP Azerbaycan Komünist Partisi,AHCP-Müsavat ve Yeni Azerbaycan Partisi iktidarlarına muhalif olmuştur. 2008'den sonra parti YAP, İlham Aliyev iktidarına daha ılımlı yakaşmıştır.

Tarihçe

ASDP Azerbaycan Halk Cephesi üyeliğinden ayrılan Araz Alizade, Zerdüşt Alizade, Fahrettin Aliyev, Leyla Yunus, Abdulvahab Manafov ve Arzu Abdullayeva liderliğinde 1990 tarihinde 1.Kurultay ile kurulmuştur. Kurulduğu günden 2003 tarihine kadar (9. Kurultay) parti genel başkanı Araz Alizade olmuştur.

2003 tarihinde Ayaz Mutallibov'un siyasete dönerek ASDP'ye üye oldu.[2] 27 Ağustos 2003 tarihinde düzenlenen 9. Kurultayda genel başkanlık feshedilerek eş başkanlık sistemi oluşturuldu. Araz Alizade ve Ayaz Mutallibov eş başkanlar seçildiler.

27 Eylül 2008 ve 2010 tarihlerinde düzenlenen 10. ve 11. Kurultayda eş başkan olarak Ayaz Mutallibov ve Araz Alizade seçildiler.

30 Haziran 2012 tarihinde düzenlenen 12. Kurultayda Ayaz Mutallibov siyasetten gittiğini ilan etti. Eş başkanlık feshedildi ve Araz Alizade genel başkan seçildi. Genel Başkan Yardımcılarının sayısı 8'den 4'e indirildi.[3]

15 Ekim 2017 tarihinde düzenlenen 13. Kurultayda Araz Alizade genel başkan seçildi. Araz Alizade'nin oğlu Samet Alizade, Tahmaz Mammadov, Günel Babayeva, Civanşir Esedov Genel Başkan Yardımcıları seçildiler.

Parti 1990 Azerbaycan SSC genel seçimlerine katılarak 3 milletvekili çıkarmayı başarsa da 2 milletvekilinin seçim sonuçları iptal edilmiştir.

Ayaz Mutallibov ve Ebulfez Elçibey hükûmetine muhalif olmuştur.

Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi 4 Nisan 2023 tarihinde fesih kararı almıştır.[4]

İdeoloji

Parti laiklik ve sosyal demokrasi ideolojilerini destekliyor. Siyasi yelpazede merkez sol konumundadır.

Yapılanması

Kurultaylar

Kurultay Tarih Seçilen Başkan Aday
1. (Kuruluş) Kurultay 1990 Araz AlizadeAraz Alizade
2. Kurultay
3. Kurultay
4. Kurultay
5. Kurultay
6. Kurultay
7. Kurultay
8. Kurultay
9. Kurultay 27 Ağustos 2003[5]Araz Alizade
Ayaz Mutallibov
Araz Alizade
Ayaz Mutallibov
10. Kurultay[6]27 Eylül 2008
11. Kurultay 2010
12. Kurultay 30 Haziran 2012[7]Araz AlizadeAraz Alizade
13. Kurultay 15 Ekim 2017[8]

Seçimler

Genel seçimler

Seçim Genel Başkan Oy Sandalye Meclis Sıra
# % ± Y # ±
1990
Araz Alizade
1 / 360
Ana Muhalefet 3.
1995
Araz Alizade

Zerdüşt Alizade
0 / 125
azalış 1 Kazanamadı-
2000
0 / 125
- Kazanamadı-
2005
Ayaz Mutallibov
0 / 125
- Kazanamadı-
20104,402
%0.18
0 / 125
SabitKazanamadı-
2015
Araz Alizade
11,288
%0.40
artış 0,22
1 / 125
artış1 Muhalefet -
2020
0 / 125
SabitKazanamadı-

Yerel seçimler

Seçim Genel Başkan Oy Belediye üyesi
# % ± Y
1999 Araz AlizadeZerdüşt Alizade
2004 Ayaz Mutallibov
2009
2014 Araz Alizade
2019

Notlar

  1. ^ ASDP Merkezi Komitesi eski üyesi Elşen Manafov tarafından kuruldu. 2015 tarihinde Millî Diriliş Hareketi Partisi’ne birleşti. Bu parti devlet kayıtlarına alınmamıştır.
  2. ^ 2 yil kurultayakadarki süreçte tek eş başkan olarak görev yaptı.

Kaynakça

  1. ^ "Yeni Parti". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2021. 
  2. ^ "Payızda ASDP-nin qurultayı keçiriləcək". Apa.az (Azerice). 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  3. ^ AzadlıqRadiosu (30 Haziran 2012). "Ayaz Mütəllibov siyasətdən getdiyini rəsmən açıqladı [Video]". Azadlıq Radiosu (Azerice). 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  4. ^ "Ölkənin ən məşhur partiyası özünü buraxdı: Əlizadələrin qurduğu 34 illik ASDP-nin SON BƏYANATI". musavat.com. 4 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  5. ^ "ASDP-nin X qurultayının vaxtı dəqiqləşib". Apa.az (Azerice). 12 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Temmuz 2024. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 3 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2020. 
  7. ^ https://apa.az/az/daxili_siyaset/-265206/amp[]
  8. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Eylül 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Vatandaş Birliği Partisi, Azerbaycan'da siyasi partilerden biridir. 1992 yılında Moskova'ya kaçan, eski Azerbaycan Cumhurbaşkanı Ayaz Mutallibov tarafından 1999 tarihinde kuruldu. İlk ve son genel başkanı milletvekili Sabir Hacıyev olmuştur. Parti 22 Mayıs 2023 tarihinde fesih kararı almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Ümit Partisi</span>

Azerbaycan Ümit Partisi Azerbaycan'da bir siyasi parti. Merkez-sağ eğilimlidir. Liberal görüşlere sahip olan Ümit Partisi 1. (Kuruluş) Kurultayında 5 Mayıs 1993'te "Altın Kalem" ödüllü Ebulfet Ahmedov tarafından kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Azerbaycan Partisi</span> Azerbaycanda bir siyasi parti

Yeni Azerbaycan Partisi, Azerbaycan'da 91'lerin talebiyle 21 Kasım 1992 tarihinde Haydar Aliyev'in liderliği ile 550 kişilik kurucu üyenin katılımıyla gerçekleşen Kuruluş Kurultayı ile kurulan, 18 Aralık 1992 tarihinde Adalet Bakanlığınca resmi kayda alınan siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Ayaz Mutallibov</span> Azerbaycan Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Ayaz Niyazi oğlu Mutallibov, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin sonuncu ve Azerbaycan'ın 1. Cumhurbaşkanı.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Komünist Partisi (1993)</span> Azerbaycanda siyasi parti

Azerbaycan Komünist Partisi, Azerbaycan'da faaliyet gösteren siyasi partidir. 1993 yılında Ramiz Ahmedov tarafından kurulmuş ve Adliye Bakanlığı'nca 1994'te resmî olarak kayda alınmıştır. Parti kuruluşundan itibaren bölünmeler yaşamış ve her fraksiyon gerçek Azerbaycan Komünist Partisi'nin kendileri olduğunu ileri sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Müsavat Partisi</span> Azerbaycanda siyasi parti

Müsavat Partisi, Azerbaycan'ın en eski siyasi partisidir. İlk defa 1911 yılında kuruldu. 1920 yılında Azerbaycan SSC Yönetimi tarafından yasaklandı. Azerbaycan'ın tekrar bağımsızlığını kazanmasından sonra 1992 yılında yeniden kuruldu. 2023 yılı itibarıyla ne yerel, ne genel yönetimde, ne de hükûmette temsil edilmektedir. Parti Yeni Azerbaycan Partisi iktidarına muhaliftir.

Azerbaycan Halk Cephesi Partisi veya kısaca AHCP, Azerbaycan'daki muhalif siyasi parti. 1989'da 15 kurucu üye liderliğinde kuruldu. 1989-1992'li yıllarda Azerbaycan'da büyük güç ve söz sahibi olan siyasi kuruluş olmuştur. 1995'te partileşme sürecine girdi. 1995'te Partinin 1. (Kuruluş) Kurultayı düzenlendi ve parti resmen kuruldu. 1 Eylül 1995 tarihinde parti resmî kayıtlara alındı. Şu anda Demokratik Kuvvetlerin Millî Şurası'nin üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'daki siyasi partiler listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Azerbaycan'daki siyasi partiler listesi, Azerbaycan'da etkin olan veya olmuş Siyasi partiler.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Kuruluş Partisi</span> Azerbaycanlı siyasi parti

Büyük Kuruluş Partisi, Azerbaycan'daki merkez sağ siyasi partilerden biridir. 2003 yılında kurulan parti 2005 yılında devlet tarafından resmi kayıtlara alındı. Kurucusu ve genel başkanı milletvekili Fazıl Mustafa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Millî Diriliş Hareketi Partisi</span>

Millî Diriliş Hareketi Partisi Azerbaycan'da muhalif milliyyetçi siyasi parti. Kurucusu ve mevcut genel başkanı Ferec Guliyev, önderi ise Ebulfez Elçibey'dir.

Azerbaycan Demokrat Partisi, Azerbaycan'da 26 Ocak 1991'de Serdar Celaloğlu tarafından kurulan, 3 Şubat 2000'de resmi kayıtlara alınan siyasi parti.

Ana Vatan Partisi 24 Kasım 1990'da Fezail Ağamalı tarafından kurulan, 11 Ağustos 1992'de resmen kayda alınan siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi</span>

Azerbaycan Millî İstiklal Partisi veya kısaca AMİP, bağımsız Azerbaycan tarihinde ilk resmî kayda alınan siyasi parti. Parti dönemin Azerbaycan Halk Cephesi kurucusu İtibar Mammadov liderliğinde kurulmuştur. 1992-1993 ve 1995-2000'li yıllarda ana muhalefet partisi olmuştur.

Vahdet Partisi, Azerbaycan’da 1994’te Tahir Kerimli, Hacı Cebrail Alizade ve Ş. Penahi liderliğinde kurulan, 11 Aralık 1998'de resmî kayıtlara alınan siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Adalet Partisi (Azerbaycan)</span> Azerbaycanda bir siyasi parti

Adalet Partisi, Azerbaycan’da eski Adalet Bakanı İlyas İsmailov tarafından 1993’te kurulan, 1994’te devlet kaydına alınan, 1996’da Azerbaycan Demokrat Partisi’ne birleşen, 2000’de yeniden kurulan, 18 Mayıs 2002’de yeniden devlet kaydına alınan muhalif siyasi parti.

Azerbaycan Yükseliş Partisi veya kısaca AY Parti ,Azerbaycan'daki muhalif siyasi parti. 16 Temmuz tarihinde kuruldu. 6 Aralık 2020'de Partinin 1. (Kuruluş) Kurultayı düzenlendi ve Anar Esatlı partinin ilk genel başkanı seçildi. 15 Ekim 2021 tarihinde resmî olarak devlet kaydına alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Vatandaş ve İnkişaf Partisi</span>

Vatandaş ve İnkişaf Partisi veya kısaca VİP, Azerbaycan Millî İstiklâl Partisi'nden ayrılan eski genel başkan Ali Aliyev tarafından kurulan siyasi parti. Kuruluş Kurultayı 28 Mayıs 2006 tarihinde gerçekleşen parti 14 Haziran 2008 tarihinde resmi devlet kaydına alındı.

<span class="mw-page-title-main">Araz Alizade</span>

Araz Alizade, Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan Sosyal Demokrat Partisi genel başkanı ve 2013 cumhurbaşkanlığı seçimlerinde cumhurbaşkanı adayı.

<span class="mw-page-title-main">2024 Azerbaycan genel seçimleri</span>

2024 Azerbaycan genel seçimleri, 1 Eylül 2024 tarihinde düzenlenmesi planlanan genel seçimlerdir.