İçeriğe atla

Azerbaycan Milli İlimler Akademisine bağlı Cumhuriyet Sismoloji Araştırma Merkezi

Azerbaycan Milli İlimler Akademisine bağlı Cumhuriyet Sismoloji Araştırma Merkezi
RSXM
Genel bilgiler
Kuruluş tarihi1979
BağlılığıAzerbaycan Milli İlimler Akademisi
Adres Azerbaycan N.Refibeyli küçesi 25, AZ1001
Yönetici(ler)
Web sitesiseismology.az//

Azerbaycan Milli İlimler Akademisine bağlı Cumhuriyet Sismoloji Araştırma Merkezi veya kısa adıyla (RSXM) - Azerbaycan Cumhuriyeti'nde depremlerin araştıran ve inceleyen tek kuruluştur. Merkezde sismolojik, jeofizik, jeokimyasal ve jeodinamik çalışmalar yapılmaktadır.[2] 1998 yılından bu yana faaliyet gösteren merkez arazisinde 84 sismik, 6 jeofizik, 5 jeokimyasal, 24 GPS istasyonu faaliyet gösteriyor[3]

Tarihi

Azerbaycan'da ilk kez sismik olayların aletli gözlemleri 20. yüzyılın başlarında başlamıştır.[4]1902 yılında Şamahı'da meydana gelen şiddetli depremden sonra, Bakü'de petrol endüstrisiyle uğraşan Nobel kardeşlerin girişimiyle o yıl Azerbaycan topraklarında üç yere sismik istasyonlar kurularak aletli gözlemlere başlandı.[5][6]Azerbaycan'da bağımsız sismoloji hizmetlerinin sovetler doneminde uzun süre faaliyet göstermesine izin verilmemişse de, 1979 yılında Azerbaycan SSR Bakanlar Kurulu kararı ve Azerbaycan Millî İlimler Akademisi'nin emriyle Deneysel-Metodik Jeofizik Bölümü kuruldu. Azerbaycan Millî İlimler Akademisi Jeoloji Enstitüsü'nde "Jeofizik" Bilim Merkezi'nde kuruldu.[7]1980 yılında buna dayanarak Deneysel-Metodik Jeofizik ekspedisiya düzenlendi. Ekspedisiyaya, Azerbaycan Millî İlimler Akademisi ilgili üyesi, jeoloji ve mineraloji doktoru, profesör Arif Hasanov tarafından yönetildi.[8] Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulunun 01.09.1998 tarih ve 179 sayılı ve 17.12.1998 tarih ve Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi Başkanlığının 22/2 sayılı kararları ile Cumhuriyet Sismolojik statüsü verilmiştir.[9] 1999'dan beri Azerbaycan Milli İlimler Akademisi'ne bağlı Cumhuriyet Sismolojik Araştırma Merkezi denir. 2008 yılından bu yana, Cumhuriyet Sismolojik Hizmet Merkezi'nin başkanlığını Azerbaycan Milli İlimler Akademisinin Muhabir Üyesi, Onurlu Bilim Adamı, Jeoloji ve Mineraloji Doktoru, Profesör Kurban Celal oğlu Yetirmişli yürütmektedir.[7][10][11]

Çalışma istikametleri

Cumhuriyet Sismoloji Araştırma Merkezinin sismolojik araştırmaları, uydu haberleşmesi ile çalışan bir sismik istasyon şebeke aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.[12] Merkezde sismolojik, jeofizik, jeokimyasal ve jeodinamik çalışmalar yapılmaktadır.[13] Merkez arazisinde 84 sismik,[14] 6 Jeofizik, 5 jeokimyasal,[15] 6 jeofizik, 5 jeokimyasal, 24 GPS istasyonu faaliyet gösteriyor.[16] Azerbaycan'ın Saatli bölgesinde 8324 metre derinliğindeki bir kuyu üzerinde bulunan GPS istasyonu benzersizliği ile dikkat çekiyor. Merkez, 84 telemetrik sismik istasyonun izleme ağına dayanarak cumhuriyet arazisinin sismik rejimini, deprem episentrlerinin dağılım düzenliliğini, ocak bölgelerdeki sismik süreçlerin dinamiklerini, derin fayların aktif kısımlarını ve şiddetini inceliyor. Bu bölgelerde olası maksimum şiddetli depremler değerlendirilmektedir. Güçlü deprem odaklarının mekanizması inceleniyor, büyük şehirlerin sismik riski değerlendiriliyor ve büyük inşaat tesislerinin bulunduğu alanların sismikliği inceleniyor. Cumhuriyet Sismoloji Araştırma Merkezinin Jeofizik Araştırma Departmanı, jeofizik alanlardaki sismoanormal etkilerin tezahürünün yapıları ve özellikleri hakkında karmaşık bir çalışma yürütmektedir. Jeomanyetik alan gerilimi, yerçekimi ve yerçekimi potansiyelindeki değişiklikler, bir jeofizik istasyon ağı aracılığıyla araştırılır. Cumhuriyet Sismoloji Araştırma Merkezinin 6 manyetometrik ve 4 gravimetrik jeofizik istasyonu cumhuriyet topraklarında faaliyet göstermektedir.

Kurullar

  • Makrosismik araştırma bölümü
  • Deprem odaklarının dinamiği bölümü
  • Deprem Araştırma Bürosu
  • Mühendislik jeolojisi ve sismik mikrobölgeleme bölümü
  • Episantral departman
  • Manyetometri Bölümü
  • Jeodinamik Bölümü
  • Sismolojik malzemelerin analizi ve yorumlanması bölümü
  • Gravimetri bölümü
  • Bilimsel ilişkiler departmanı
  • Jeokimyasal araştırma departmanı
  • Enstrüman bölümü
  • Jeoekoloji Bölümü
  • Sismoloji
  • Sismolojik ve jeofizik araştırmaların bilimsel araştırma bölümü
  • Bilgi departmanı
  • Uluslararası ilişkiler bölümü

Uluslararası iletişim

Cumhuriyet Sismoloji Araştırma Merkezi yaklaşık 30 yabancı ülkenin sismoloji merkezleriyle işbirliği yapmaktadır.[17] Önemli uluslararası sismolojik kuruluşlar - EMSC (Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi),[18] IRIS (Sismolojik Araştırma Ortak Enstitüsü), ORFEUS (Avrupa Sismolojik Gözlem ve Araştırma Merkezi), ESC (Avrupa Sismoloji Komisyonu),[19] Avrupa Sismoloji Komisyonu,[20] EGU (Avrupa Jeofizik Birliği) ve AGU (Amerikan Jeofizikçiler Birliği) üyesidir.[7] 1 Mart 2018 tarihinde Ankara'da yakın ve komşu ülkelerin sismoloji merkezleriyle birlikte "Sismolojik Verilerin Gerçek Zamanlı Değişimi" konulu bir protokol imzalandı. 3 Aralık 2021 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığı Doğal Afet ve Acil Durumlar Kurumu (AFAD) Deprem Daire Başkanlığı ile Azerbaycan Milli İlimler Akademisi'ne bağlı Cumhuriyet Sismolojik Araştırma Merkezi arasında ikili iş birliğinin genişletilmesi ve ortak projelerin uygulanmasına ilişkin Anlaşma Protokolü imzalandı.[21][22] 2014 yılında Azerbaycan Milli İlimler Akademisi'ne bağlı Cumhuriyet Sismolojik Araştırma Merkezi, E. Lawrence adını taşıyan Livermore Ulusal Laboratuvarı, Missouri Bilim ve Teknoloji Üniversitesi ve Michigan State Üniversitesi'nde "Uluslararası sismotografi" laboratuvarı kuruldu.[17]

Yönetmenler

Arif Həsənov — 1998-2008-ci yıllarda

Kurban Yetirmişli — 2008-ci yılından bu gune kimi

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Science.az. "Qurban Yetirmişli". Archived from the original on 19 Nisan 2023. 
  2. ^ Science.az. "Kurban Yetirmişli" (Azerice). Archived from the original on 28 Nisan 2023. 
  3. ^ Azerbaycan gazetesi. "Azerbaycan'da-inşa edilecek-yeni-sismik-istasyonlar". Archived from the original on 15 Mayıs 2023. 
  4. ^ Tahir Memmedli (2010). Azerbaycan topraklarının zayıf depremselliği ve modern jeodinamikle bağlantısı. Bakı: Elm nəşriyyatı. s. 7-14. 
  5. ^ Kurban Yetirmişli (10 Nisan 2022). "Geçmişten geleceğe başarılı bir yol" (Azerice). [[Respublika (gazete, Azerbaycan)|Respublika gazetesi]]. 12 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  6. ^ Tahir Memmedli (2010). Azerbaycan topraklarının zayıf depremselliği ve modern jeodinamikle bağlantısı. Bakı: Elm nəşriyyatı. s. 15. 
  7. ^ a b "Cumhuriyet Sismoloji Araştırma Merkezi" (Azerice). science.gov.az. 28 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  8. ^ "Hesenov Arif Hesen oğlu". 30 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2023. 
  9. ^ E-Qanun.az 23 mart 1999. "Azerbaycan Milli İlimler Akademisi'ne bağlı Cumhuriyet Sismolojik Araştırma Merkezi Esasnamesi". Archived from the original on 12 Mayıs 2023. 
  10. ^ Science.az. "Kurban Yetirmişli". Archived from the original on 12 Mayıs 2023. 
  11. ^ Seismology.Az. "Baş direktor". Seismology.Az (Azerice). 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  12. ^ Seismology.Az. "Seysmologiya". Seismology.Az (Azerice). 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  13. ^ "AMEA nəzdində Cumhuriyet Sismoloji Araştırma Merkezi". Archived from the original on 12 Mayıs 2023. 
  14. ^ Seismology.Az. "Seysmik stansiyalar". Seismology.Az (Azerice). 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  15. ^ Seismology.Az. "Geokimyəvi stansiyalar". Seismology.Az (Azerice). 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  16. ^ "FDSN: AB: National Seismic Network of Azerbaijan". web.archive.org. 5 Şubat 2023. 5 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  17. ^ a b Seismology.Az. "Uluslararası iletişim". Seismology.Az (Azerice). 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  18. ^ "Members". web.archive.org. 6 Ağustos 2023. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  19. ^ "ORFEUS Participants". orfeus-eu.org. 2 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  20. ^ "Titular members". web.archive.org. 28 Mart 2023. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  21. ^ Seismology.Az (17 Temmuz 2023). "AFAD Deprem Departamenti və Cumhuriyet Sismolojik Araştırma Merkezi arasında Anlaşma Protokolü imzalandı". Seismology.Az (Azerice). 1 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 
  22. ^ "AFAD Heyeti Azerbaycan'a Çalışma Ziyareti Gerçekleştirdi". web.archive.org. 25 Ocak 2022. 25 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bakü</span> Azerbaycanın başkenti

Bakü, Azerbaycan'ın, Hazar Denizi'nin batı kıyısında yer alan başkentidir. Kafkasya’nın en büyük şehri, en önemli kültür ve ticaret merkezidir. Ülkenin en doğusundaki ve en önemli sanayi, ticaret ve kültür merkezi olmanın yanı sıra bir liman kenti olarak da önemlidir. Şehirde yaşayanların büyük çoğunluğunu Azerbaycanlılar oluşturur.

Jeofizik, yerfiziği olarak da bilinir, fiziğin temel ilkelerinden yararlanılarak, hidrosferi ve atmosferi de içerecek biçimde Dünya'nın araştırılmasını konu edinen yer bilimleri dalı. Jeofizik tarihi insanoğlunun bilimsel merakını giderme ile ilişkili "kuramsal" problemlerle ve yerin doğal kaynaklarından yarar sağlama ile yer kaynaklı afetlerle ilişkili "pratik" problemlerle ilişkili olarak gelişmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü</span> astronomi ve meteoroloji gözlemevi

Kandilli Rasathanesi ve Deprem Araştırma Enstitüsü, Boğaziçi Üniversitesine bağlı olarak faaliyet gösteren eğitim kurumu. Türk bilim tarihinin önemli kurumlarından biri olan Kandilli Rasathanesi, İstanbul'un Anadolu yakasında Üsküdar ilçesinin Kandilli Mahallesi'nde, Boğaz'a bakan bir tepenin üzerinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Millî İlimler Akademisi</span>

Azerbaycan Millî İlimler Akademisi veya Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi, Azerbaycan'ın ana bilimsel kurumudur. 1945'te Bakü'de kurulmuştur.

Tuncay Taymaz, Türk bilim insanı, akademisyen ve jeofizik profesörüdür.

KKTC Meteoroloji Dairesi Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Çevre ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı'na bağlı olarak 1974 yılının Ekim ayında kurulmuş, 3 Temmuz 1992 tarihli KKTC Cumhuriyet Meclisi birleşiminde kabul olunan 42/1992 sayılı Meteoroloji Dairesi Yasası ile teşkilatlandırılmıştır. Bu yasa altında daire, genel olarak devlet ve bölge sınırları içinde gerçekleşen, gerçekleşecek olan atmosferik olaylar ile meteorolojik elemanları gözlemlemek ve tahmin etmek gibi önemli bir görevi yerine getirirken ayni zamanda ülke genelinde ve Doğu Akdeniz bölgesinde sismik aktivitenin kayıt ve takip misyonunu amaç ve görev olarak üstlenmiş bulunmaktadır.

Azerbaycan Millî Havacılık ve Uzay Ajansı Azerbaycan'ın uzay araştırma programlarını bilimsel ve ticari hedeflerle koordine eden bir hükûmet organıdır. 1992 yılında, Azerbaycan Millî İlimler Akademisi'nin "Kaspiy" bilimsel araştırma merkezi yerine kurulmuştur.

Matematiksel jeofizik, jeofizikteki matematiksel yöntemlerin geliştirilmesiyle ilgilidir. Bu nedenle, özellikle jeodinamik ve sismoloji başta olmak üzere jeofizikteki birçok alanda uygulamaya sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Gelecek Azerbaycan Partisi</span> Azerbaycanda bir siyasi parti

Gelecek Azerbaycan Partisi veya kısaca GAP, Azerbaycan'da muhalif siyasi parti. 23 Şubat 2014'te gerçekleştirilen kuruluş kurultayıyla faaliyetine başlamıştır. 15 Aralık 2020 tarihinde Adalet Bakanlığınca resmen kayıtlara geçmiştir. İlk ve mevcut genel başkanı Ağasif Şakiroğlu'dur.

<span class="mw-page-title-main">2020 İran-Türkiye depremleri</span>

2020 İran-Türkiye depremleri, 23 Şubat 2020 tarihinde merkez üssü İran'ın Batı Azerbaycan Eyaleti'nin Hoy şehri olan, Türkiye'nin Van ilinin Saray ilçesinin 25 km güneydoğusunda yerin 6.4 km altında richter ölçeği'ne göre 5.8 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem. Bu depremden 10 saat sonra 5.9 Mw büyüklüğünde ikinci bir deprem daha meydana geldi.

<span class="mw-page-title-main">2002 Çay-Sultandağı depremi</span>

2002 Çay-Sultandağı Depremi, 3 Şubat 2002 tarihinde Afyon'a bağlı Sultandağı ve Çay ilçelerinde etkili olan art arda iki deprem meydana gelmiştir. İlk deprem, yerel saatle 09:11'de Eber Gölü'nün güneyinde 6.5Mw büyüklüğünde; ikinci deprem ise saat 11:26'da Çay'ın batısında 5.8Mw büyüklüğünde meydana gelmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Zahid Oruç</span>

Zahid Oruç, Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi 2., 3., 4., 5. ve 6. dönem milletvekili, Sosyal Araştırmalar Merkezi Yönetim Kurulu Başkanı (2019).

<span class="mw-page-title-main">2021 Girit depremi</span>

2021 Girit depremi, 27 Eylül 2021 tarihinde merkez üssü Yunanistan'ın Girit adası açıkları olan, 6.0 Mw büyüklüğünde meydana gelen deprem.

Avrupa-Akdeniz Sismoloji Merkezi uluslararası, hükümet dışı ve kâr amacı gütmeyen bir kuruluştur.

<span class="mw-page-title-main">Kurban Yetirmişli</span> Azerbaycan Milli İlimler Akademisinin mühabir üyesi, Profesör, Jeoloji ve Mineraloji Doktoru, Onurlu Bilim Çalışanı

Kurban Yetirmişli – Azerbaycan Milli İlimler Akademisinin mühabir üyesi, Profesör, Jeoloji ve Mineraloji Doktoru, Onurlu Bilim Çalışanı

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Kerimov</span>

Mahmud Kerimov - Azerbaycanlı fizikçi, fizik bilimler doktoru (1979), profesör (2000), Azerbaycan Millî İlimler Akademisi'nin tam üyesi (2001) ve başkanı (2001-2013). Kerimov, Şöhret Nişanı sahipidir.

Bahman Yusif oğlu Ahundov, Azerbaycanlı bir Sovyet ekonomisti, Azerbaycan SSC'nin Onurlu Ekonomisti, Azerbaycan SSC Bilimler Akademisi Sorumlu Üyesi (1968). Azerbaycan'ın ilk ekonomik bilimler doktoru olmuştur (1951).

Zerife İsmail kızı Budagova Azerbaycanlı bilim insanıydı. Filoloji Bilimleri Doktorası (1963), Profesör (1968), Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi Sorumlu Üyesi (1980), Azerbaycan kadınları arasında Filoloji Bilimleri Doktoru unvanını alan ilk kadın bilim adamı ve Dil Bilimleri Enstitüsü'nün ilk kadın müdürü (1988–1989) olmuştur.

Mir Yusuf Mirbabayev Azerbaycanlı bir dil bilimcisiydi. Azerbaycan SSR Bilimler Akademisi Dilbilim Enstitüsü'nün olmuştur. 4 ciltlik Rusça-Azerbaycan sözlüğünün yazarlarından biri ve bilimsel editörüydü. 1948'de Sovyetler Birliği Devlet Ödülü almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Faik Elekberli</span>

Faik Elekberli, Azerbaycan Millî İlimler Akademisi araştırmacısı, Felsefe ve Sosyoloji Enstitüsünde felsefe doktoru, Türkolog ve bilim insanı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.