İçeriğe atla

Azerbaycan Millî Şûrası

Azerbaycan Millî Şûrası
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası
Tür
Tür
Tarih
Kuruluş27 Mayıs 1918
Dağılış3 Aralık 1918
ÖncekiYok
SonrakiAzerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu
Başkanlık
Azerbaycan Millî Şûrası Başkanı
Mehmed Emin Resulzade
Sandalye44


Azerbaycan Millî Şûrası[not 1] (AzericeAzərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Milli Şurası), Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk delegeli yasama organıdır. İlk olarak 27 Mayıs 1918 ve 17 Haziran 1918 tarihleri arasında, daha sonra 16 Kasım 1918 ve 3 Aralık 1918 tarihleri arasında etkin olmuş bu kurumun sonraki varisi, ülkede genel seçim yoluyla oluşturulan Azerbaycan Parlamentosu olmuştur.

Tarihçe

Rus İmparatorluğu'nda Şubat Devriminden sonra, diğer etnik gruplar gibi Azeriler de Rusya'dan siyasi özerklik alma amacı ile harekete geçtiler. Azerilerin nüfusun çoğunluğunu oluşturduğu eyaletlerde Millî Müslüman Şuraları (MMŞ) kurulmuş ve 27 Mart 1917 tarihinde MMŞ temsilcilerinden Geçici İcra Komitesi oluşturulmuştur. Mehmed Emin Resulzade, Alimerdan Topçubaşov, Feth Ali Han Hoyski ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin diğer kurucularının katıldığı bu komiteye, Mehmed Hasan Hacınski başkanklık yapmıştır.

Ekim Devrimi'nden sonra Güney Kafkasya tamamen Rus İmparatorluğu'nden ayrılmış ve Tiflis'te oluşturulan Transkafkasya Seymi bağımsız Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti'ni ilan etmiştir.

Azerbaycan Millî Şûra üyeleri

Notlar

  1. ^ Bazı Türkçe kaynaklarda Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Millî Şûrası olarak da geçmektedir.

Kaynakça

  1. ^ Protocols of Muslim Faction of Transcaucasian Seym and Azerbaijan National Council. 1918. Baku, Adiloglu, 2006 (in Azeri and Russian)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti</span> ilk Azerbaycan cumhuriyeti (28 Mayıs 1918-28 Nisan 1920)

Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti, Azerbaycan Halk Cumhuriyeti veya kısaca Azerbaycan Cumhuriyeti, Doğu Kafkasya'da yerleşmiş ve yüzölçümü 147.629 km2 olan, Müslüman ve Türk toplumlarında kurulan ilk laik ve demokratik devlet. Nüfusu 2 milyon kişiye ulaşan cumhuriyetin sınırları kuzeyde Kuzey Kafkasya Cumhuriyeti, kuzeybatıda Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti, batıda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti ve güneyde İran'la belirlenmiştir. Azerbaycan'da en büyük şehir olan Bakü'nün Bolşevik Bakü Sovyeti'nin kontrolünde olması nedeniyle, AHC'nin geçici başkenti Gence olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Alimerdan Bey Topçubaşov</span>

Alimerdan Bey Alekber Bey oğlu Topçubaşov, 1918 ve 1920 yılları arasında varlığını sürdürmüş Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurucularından olan, dışişleri bakanı ve parlamento sözcüsüdür.

<span class="mw-page-title-main">Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti</span> Güney Kafkasyada eski bir devlet

Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti (TDFC), Transkafkasya Federasyonu veya Kafkasardı Federatif Cumhuriyeti, Rus İmparatorluğu'nun çöküşü sonucunda, 1918'in Ocak ayından itibaren başlayan hazırlıkların ardından 22 Nisanda bugünkü Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan topraklarında oluşturulmuş federatif devlettir. 26 Mayıs 1918 tarihinde Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nın ve 28 Mayıs 1918 tarihinde Azerbaycan Halk Cumhuriyeti ve Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin ilan edilmesi ile TDFC'nin varlığı sona ermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Fetali Han Hoyski</span> Azerbaycan Demokratik Cumhuriyetinin ilk başbakanı

Fetali Han Hoyski, Azeri avukat, Rus İmparatorluğu Devlet Meclisi üyesi ve daha sonra 1918'de kurulan bağımsız Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin ilk başbakanı.

Batum Konferansı ve Antlaşması, 11 Mayıs – 4 Haziran 1918 tarihleri arasında Batum'da yapılan konferans ve sonucunda 4 Haziran 1918'de Osmanlı İmparatorluğu ile Kasım 1917'deki Bolşevik ihtilalinden sonra Kafkasya'da kurulan devletlerle, yani Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan ve Azerbaycan Millî Şurası arasında imzalanmış anlaşma. 14 maddeden oluşan bu anlaşma, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin imzaladığı ilk uluslararası sözleşmedir.

Himmet Partisi, Himmet Sosyal-Demokrat Müslüman Teşkilatı veya kısaca Himmet, Azerbaycan'ın ve tüm İslam Dünyasının ilk sosyal demokrat nitelikteki siyasi partisi. Sol kanadı 1920 yılında Bakü'deki komünist Adalet Fırkasıyla birleşerek, Azerbaycan Komünist Partisi'ni kurdu. Himmet Gazetesi adında yayın organları vardı.

<span class="mw-page-title-main">Memmedhasan Hacınski</span> Azerbaycanlı devlet adamı

Memmedhasan Caferkulu oğlu Hacınski Azerice: Məmmədhəsən Cəfərqulu oğlu Hacınski; 1875-1931, Azerbaycanlı mimar, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nde (ADC) içişleri, dışişleri ve maliye bakanlığı görevlerinde bulunmuş politikacı. Ayrıca ADC'nin son başbakanı.

Transkafkasya Seymi veya Mâverâ-yı Kafkas Seymi, Ekim Devriminden sonra Güney Kafkasya'da var olan ve Transkafkasya Demokratik Federatif Cumhuriyeti'nin yüce yasama organı.

<span class="mw-page-title-main">Trabzon Konferansı</span>

Trabzon Konferansı veya Trebizond Barış Konferansı, Mart ve Nisan 1918 arasında Osmanlı İmparatorluğu ile Transkafkasya Seymi ve hükûmeti arasında Trabzon'da düzenlenen bir konferanstı. Açılış oturumu 14 Mart 1918'de yapıldı. Temsilciler, Osmanlı İmparatorluğu için Tümamiral Hüseyin Rauf Bey, Transkafkasya delegasyonu olarak Akaki Çhenkeli idi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan devlet başkanı eşleri listesi</span>

Azerbaycan devlet başkanı eşleri listesi veya Azerbaycan başbayanları listesi, Azerbaycan'ın devlet başkanları ile evli olan kişilere yer veren listedir. Azerbaycan Cumhurbaşkanının eşinin gayriresmî adıdır. Mevcut başbayan, Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in eşi Mihriban Aliyeva'dır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu</span>

Azerbaycan Halk Cumhuriyeti Parlamentosu, 7 Aralık 1918 tarihinde kurulmuştur.

Azerbaycan Milli Komitesi, Azerbaycanlı siyasi göçmenler tarafından Berlin'de oluşturulan bir organizasyondu. 1941'in sonlarında kurulan komitenin ana hedefi, Nazi Almanyası'nın bağımsız bir Azerbaycan'ı tanımasını sağlamak ve Almanya'nın Kafkasya'yı bir bütün olarak ilhakını durdurmaktı. Bu dönemde Alman kuvvetleri, Sovyetler Birliği'ne karşı Barbarossa Harekâtı'nda büyük bir başarı elde etti, bu nedenle devlet yetkilileri, Wehrmacht'ın ek bir yerel yardıma ihtiyaç duymadan savaşı kazanabileceğine ikna oldu. Nazi Alman hükûmetiyle bağ kuramayan komite Ağustos 1943'te dağıtıldı.

Camo bey Hacınski - Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'nin 4. ve 5. hükûmetlerinde Posta ve Telgraf Bakanı ve Halk Cumhuriyeti Cumhuriyet Ulusal Konseyi üyesi, politikacı, devlet adamı, tiyatro ve sanat eleştirmenidir. Bazı kaynaklarda Azerbaycan marşının sözlerinin yazarı olarak geçmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mehdi Bey Hacınski</span>

Mehdi Bey Süleyman oğlu Hacınski, Azerbaycanlı tiyatrocu, devlet adamı, oyuncu ve yayıncı. Transkafkasya Seymi'nin Müslüman fraksiyonunun ve Azerbaycan Millî Şûrasının üyesi olmuştur. Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamento üyesi, Müsavat fraksiyonunun temsilcisi ve sonradan partsizilerden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Memmedrza Ağa Vekilov</span>

Mammadrza ağa Vakilov - Azerbaycan Cumhuriyeti Parlamentosu üyesi, Transkafkasya Tıp Derneği'nin tam üyesi, Bakü Tıp Derneği'nin kurucusu.

Bağır Bey Aliasger oğlu Rzayev ve ya Memmedbağır Rzayev – Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu üyesi, Aras Türk Cumhuriyeti bakanlarından biri, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Millî Şûrası'nın, Transkafkasya Seymi'nin Müslüman Sosyalistler Fraksiyonu'nun üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Maharramov</span>

Muhammed Hacı Bayram oğlu Maharramov Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosu üyesi, Rusya Kurucu Meclisi'ne Erivan Guberniyasiından seçilmiş temsilcisi. Paris heyetinin danışmanı ve Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamentosunda Sosyalist hizbin üyesi ve sekreteriydi.

<span class="mw-page-title-main">Mehdi Bey Hacıbababeyov</span>

Mehdi Bey Hacıbababeyov sosyal ve politik faaliyetlerde bulunmuş şahıs, Azerbaycan'ın bağımsızlık mücadelesinin aktif katılımcılarından biri.

<span class="mw-page-title-main">Müseyib Bey Ahicanov</span>

Müseyib Bey Ahicanov, Ahicanov veya Ahicanovlı - Azerbaycan Millî Şûrası Üyesi, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Parlamento Üyesi, Transkafkasya Seymi Üyesi, Bakü Guberniyası Gubernatoru.