İçeriğe atla

Azerbaycan Millî İlimler Akademisi

Kontrol Edilmiş
Azerbaycan Millî İlimler Akademisi
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası
Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi Başkanlık Kurulu binası
Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi Başkanlık Kurulu binası
Harita
Kuruluş1945
Başkanİsa Habibbeyli
KonumBakü, Azerbaycan Azerbaycan
Web sitesiResmî site

Azerbaycan Millî İlimler Akademisi veya Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi (Azerice: Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası), Azerbaycan'ın ana bilimsel kurumudur. 1945'te Bakü'de kurulmuştur.[1]

Tarihi

1920'lerden önce Azerbaycan'daki bilimsel araştırmalar başlıca Azerbaycan Devlet Üniversitesi'nde merkezleşmişti. 1920 ile 1922 yılları arası, burada insan bilimleri, tıp ve doğa bölümlerinden ibaret bilimsel dernek oluşmuş ve etkinlik göstermiştir.

1925 yılında Dernek Azerbaycan hükûmetinin tasarrufuna aktarıldı.

1923-1929 yılları arasında Azerbaycan'ı Tetkik ve Araştırma Derneği faaliyet göstermişti. Derneğin kalbi her zaman Abdürrahim bey Hakverdiyev, üyelerinden biri de Mehemmedhasan bey Velili-Baharlı olmuştu.1929'da bu dernek yeniden teşkil edilerek Azerbaycan Devlet İlmî-Tetkikat Enstitüsü olarak adlandırılmıştı. Enstitünün doğa, biyoloji, tarih ve etnografya, dilbilim, edebiyat ve güzel sanatlar, felsefe, devlet ve hukuk bölümleri vardı.

1932'de Azerbaycan DETİ temelde SSC Bilimler Akademisi Zakafkasya Şubesinin Azerbaycan kolu kuruldu. Şubeye R. Ahundov rehberlik ediyordu. Şubede 11 bölüm ve birtakım komisyonlar etkinlik gösteriyordu. Bir ara ünlü bilim adamları – F.Y.Levinson-Lessing, İ.M.Gubkin, A.A.Grossheym, N.Y.Marr, İ.İ.Meşşanov, A.N,Derjavin, İ.Q,Yesman, ilk Azerbaycan bilginlerinden B.Çobanzade, V.Huluflu, M. Efendiyev, A.Tağızade, S.Mümtaz, A.S.Məmmədov ve diğerleri burada bilimsel araştırmalar yapmışlardır.

Ekim 1935'te şube SSC BA Azerbaycan Şubesine çevrildi. Şubedeki mevcut bölümler başta Kimya, Bitkibilim, Hayvanbilim ve Tarih, Etnografya ve Arkeoloji, Dil ve Edebiyat Bilimsel Araştırma enstitüleri, ayrıca Enerji bilimi, Fizik, Jeoloji, Agroloji branşları oluşturuldu. Şubenin ilk heyet başkanı akd. İ.M.Gubkin, daha sonraysa akd. S.S.Namyotkin oldu.

SSCB Halk Komiteleri Birliğinin 23 Ocak 1945 tarihli kararıyla şube Azerbaycan BA'ne çevrildi. Bu dönemde akademinin 4 bölümü, 16 bilimsel araştırma enstitüsü, bilimsel araştırma şubesi, 3 müzesi, merkezî bilim kütüphanesi, Nahçıvan, Gence, Hankendi ve Kuba'da bilimsel üsleri vardı. Her yıl Azerbaycan BA'ne 15 asil üye seçilmekte. İlk heyette Ü.Hacıbeyov, S.Vurgun, M.İbrahimov, Y.Məmmədəliyev, M.Kaşkay, A.A.Grossheym, S.Dadaşov, İ.Q.Yesman, M.Mirkasımov, Ş.Azizbeyov, Ə. Alizade, M.Topçubaşov, M.Hüseynov, H.Hüseynov ve İ.İ.Şirogorov dâhil edilmişti. 31 Mart 1945'te akademinin asil üyelerinin ilk genel toplantısında Mir Esedullah Mirkasımov başkan seçildi. Sonraki yıllarda Yusif Memmedeliyev (1947-1950, 1958-1961), Musa Aliyev (1950-1958), Zahid Halilov (1961-1967), Rüstem İsmayılov (1967-1970), Hasan Abdullayev (1970-1983), Eldar Salayev (1983-1997), Feramez Maksudov (1997-2000), Mahmud Kerimov (2001-2013), Akif Alizade[2] (2013-2019, Ramiz Mehdiyev (2019-2022) Akademi'nin diğer başkanları olmuşlardır.

2022'den itibaren AMİA'nin başkanı akademisyen İsa Habibbeyli'dir.[3]

Azerbaycan Bakanlar Kurulunun 21 Mayıs 2002 tarihli 81 sayılı kararına dayanarak AMİA'nde yapısal değişikliğe gidilmiştir.

Bilişim Telekomünikasyon (Uziletişim) Bilimsel Merkezi bazında Bilişim Teknolojileri Enstitüsü, Radyasyon Araştırmaları Bölümünün temelinde Radiasyon Problemleri Enstitüsü oluşturulmuştur. İTİ'nun temel faaliyet alanları yeni bilişim teknolojileri esasında muhtelif sahaların bilgisayar sistemine aktarılması, entelektüel bilgisayar şebekeleri ve sistemlerinin yaratılması, bilişim tehlikesizliğinin temin edilmesidir. Radiasyon Problemleri Enstitüsünün asıl faaliyet alanları radyasyon teknolojisi, radyasyon tehlikesizliği, alışılmadık enerji dönüştürme sorunları, ekoloji, radioekolojidir.

Yapısı

Fizik-Matematik ve Teknik Bilimler Bölümü

Kimya Bilimleri Bölümü

  • Akd. Y. H. Məmmədəliyev adına Petrokimya Oluşumu Enstitüsü
  • Kimya Problemleri Enstitüsü
  • Akd.Ə. Kuluyev onuruna Aşkarlar Kimyası Enstitüsü
  • Polimer Materialleri Enstitüsü
  • Petrokimya Oluşum Enstitüsünün Deney-Sanayi Fabrikası

Toprak Bilimleri Bölümü

  • Jeoloji Enstitüsü
  • Akd. H. Aliyev onuruna Coğrafya Enstitüsü

Bioloji Bilimleri Bölümü

  • Botanik Enstitüsü
  • Zooloji Enstitüsü
  • Genetik Önlemler Enstitüsü
  • A. İ. Karayev onuruna Fizioloji Enstitüsü
  • Agroloji ve Agrokimya Enstitüsü
  • Mikrobiyoloji Enstitüsü
  • Merkezî Bitki Bağı
  • Mardakan Arboretumu

İnsani ve Toplumsal Bilimler Bölümü

  • A. Bakıhanov onuruna Tarih Enstitüsü
  • Arkeoloji ve Etnografi Enstitüsü
  • İktisat Enstitüsü
  • Felsefe ve Sosyoloji Enstitüsü
  • Akademik Z. M. Bünyadov onuruna Doğu bilimleri Enstitüsü
  • Hukuk ve İnsan Hakları Enstitüsü
  • Nizami onuruna Edebiyat Enstitüsü
  • Nəsimi onuruna Dilcilik Enstitüsü
  • M. Fuzulî onuruna Azerbaycan Millî İlimler Akademisi El yazmaları Enstitüsü
  • Mimarlık ve Güzel Sanatlar Enstitüsü
  • Azerbaycan Tarih Müzesi
  • Folklor Enstitüsü
  • N. Gencevi onuruna Azerbaycan edebiyatı müzesi
  • Hüseyin Cavid'in ev müzesi

Dış ilişkileri

Kafkasya Üniversiteler Birliği'nin üyesidir.[4]

Kaynakça

  1. ^ "YARANMA TARİXİ". 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ocak 2017. 
  2. ^ "Akademik Akif Əlizadə Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti seçilmişdir". 29 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2013. 
  3. ^ "Akademik İsa Habibbeyli Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının prezidenti seçilmişdir". 27 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2022. 
  4. ^ Tüm Uyeler 15 Şubat 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. kunib.com

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azıh Mağarası</span>

Azıh mağarası ,Azerbaycan'ın güneybatısındaki Küçük Kafkas Dağları'nın güneydoğu yamacında, Karabağ'ın Kuruçay vadisinde, Tuğ çöküntüsünde, Kuruçay nehrinin sol kıyısında, nehirden 3 km uzaklıkta, Kuruçay'ın modern yatağından 100-120 metre yukarıda yer almaktadır. Karabağ'ın Hocavend ilçesinde Azıh ve Salaketin köyleri arasında, Füzuli şehrinden 14 km kuzeybatıda, deniz seviyesinden 900 metre yükseklikte bulunan bir mağara kompleksidir. Azıh mağarasının alanı 800 km²'dir. Burada uzunluğu 600 metreye kadar uzanan 8 koridor bulunmaktadır. Koridorların bazıları 20-25 metre yüksekliğe kadar ulaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bakü Slav Üniversitesi</span>

Bakü Slavyan Üniversitesi, Azerbaycan'ın Bakü şehrinde kurulmuş olan devlet üniversitesidir. Bakü Slavyan Üniversitesinde eğitim dili Rusça ve Azerbaycanca'dir. Üniversite'de eğitim ücreti 1000-2500 ABD dolarıdır ve bu ücret iki taksit halinde ödenir.

<span class="mw-page-title-main">Faik Memmedov</span>

Faig İsmayıl oğlu Mammedov - toplumsal ve bilimsel militan, tarım bilimleri profesörü.

<span class="mw-page-title-main">ADA Üniversitesi</span>

"ADA" Üniversitesi, Azerbaycan'da yüksek eğitim kurumu. Azerbaycan Diplomatik Akademisi adı altında 2006 yılının Mart ayında Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı bünyesinde kurulan uluslararası ilişkiler üniversitesidir. Azerbaycan Cumhurbaşkanının 13 Ocak 2014 tarihli kararı ile Azerbaycan Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı Diplomatik Akademisi ve Bilgi Teknolojileri Üniversitesi temelinde "ADA" Üniversitesi kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Eldar Guliyev</span>

Eldar Allahyar oğlu Kuliyev, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi milletvekili, Azerbaycan Merkezi Kooperatifler Birliği - "Azerittifak"ın Başkanı, Azerbaycan Kooperasyon Üniversitesi Rektörü, iktisat bilimleri doktoru, profesör.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk Bilimler Akademisi</span>

Arnavutluk Bilimler Akademisi, 1972 yılında kurulan Arnavutluk'taki en önemli bilimsel kurumdur. Kurum, Arnavutluk'un içinde ve dışında bulunan araştırma merkezlerinde ve diğer organizmalarda yer alan "akademisyenler" olarak da adlandırılan en seçkin bilim insanlarını içermektedir. Akademi 28 üye, 11 ilişkili üye ve 26 onur üyesine sahiptir. Akademi iki bölümden oluşmaktadır:

Bilim ve Teknoloji, Azerbaycan'ı bütün yönleriyle etkileyen devlet politikasının ana alanlarından biridir. Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi (ANAS), devlet politikasını bu alanda uygulamak için bilim ve teknolojinin merkez ajansı olarak kabul edilir.

İsa Habibbeyli Akademisyen, Azerbaycan Milli Elmler Akademiyasının Bakanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisinin Bilim ve Eğitim Komisyonu Başkanı, AMEA Nizami Gencevi adına Edebiyat Enstitüsü Direktörüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ramiz Mehdiyev</span> Azerbaycanlı siyasetçi

Ramiz Mehdiyev, Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan Cumhuriyeti eski Cumhurbaşkanlığı İdaresi başkanı; Azerbaycan Millî İlimler Akademisi üyesi ve eski Azerbaycan Millî İlimler Akademisi başkanı.

Azerbaycan Folkor Enstitüsü, faaliyetine 1994 yılında Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi (ANAS) temelinde başlayan bağımsız bir enstitüdür. Enstitünün ana hedefi, Azerbaycan folklor örneklerini toplamak ve incelemektir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Millî İlimler Akademisi El Yazmaları Enstitüsü</span>

Muhammed Fuzuli'nin adını taşıyan El Yazmaları Enstitüsü, Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi'nin bilim merkezi ve bu merkez bilimsel araştırma, arşiv ve kütüphane bilimi faaliyetlerinde bulunmaktadır. Enstitünün amacı Orta Çağ el yazmalarının toplanması, sistematikleştirilmesi, güvenliği, incelenmesi, çevirisi ve basımını gerçekleştirmektedir. Enstitü, HZTaghiyev tarafından İstiglaliyyat Caddesi üzerinde kurulan eski İmparatoriçe Alexandra Rus Müslüman Yatılı Kız Okulu'nun tarihi binasında yer almaktadır.

Azerbaycan Ulusal Bilimler Akademisi Fizik Enstitüsü, Ulusal Bilimler Akademisi Fizik, Matematik ve Teknik Bilimler Bölümü yapısının parçası olan bir araştırma kurumu. Enstitünün müdürü akademisyen Nazım Memmedov'dur. Enstitünün konumu Bakü'dedir.

<span class="mw-page-title-main">Penah Hüseyn</span> 3. Azerbaycan başbakanı

Penah Çodar oğlu Hüseyn, Azerbaycan Cumhuriyeti Başbakanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi 3. dönem milletvekili (2005-2010).

Oktay Abdülkerim oğlu Efendiyev, Azeri tarihçi, oryantalist ve profesördü. Tarih Bilimleri Doktoru ve Azerbaycan Millî İlimler Akademisi'nin Sorumlu Üyesi olan Efendiyev Azerbaycan Safevi Araştırmaları Okulu'nun kurucusu kabul edilir.

Vügar Ahmed - şair, bilim insanı.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyn Hasanov</span> Azerbaycanlı nörofizyolog

Hüseyn Hasanov — Sovyet Azerbaycanı nörofizyoloji uzmanı, biyoloji bilimler doktoru (1967), profesör (1970), Azerbaycan Millî İlimler Akademisi'nin tam üyesi (1976) ve Azerbaycan SSC Devlet Ödülü sahibi (1974).

<span class="mw-page-title-main">Mahmud Kerimov</span>

Mahmud Kerimov - Azerbaycanlı fizikçi, fizik bilimler doktoru (1979), profesör (2000), Azerbaycan Millî İlimler Akademisi'nin tam üyesi (2001) ve başkanı (2001-2013). Kerimov, Şöhret Nişanı sahipidir.

Azerbaycan'da kayıtlı dünyaca önemli arkeolojik anıtlarının listesi Azerbaycan Cumhuriyeti Bakanlar Kurulu'nun 2 Ağustos 2001 tarih ve 132 sayılı kararı ile onaylanan ve Azerbaycan'da tescil edildiği belirtilen dünyaca önemli arkeolojik anıtların listesidir. Listedeki en eski anıtlar, Kuruçay kültür dönemine ait Füzuli ve Hocavend bölgelerinde bulunan Azıh ve Tağlar mağaralarıdır. Listelenen anıtlardan biri UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır. Listelenen anıtlardan dördü kültürel, mimari ve tarihi koruma alanlarıdır.

Mir Yusuf Mirbabayev Azerbaycanlı bir dil bilimcisiydi. Azerbaycan SSR Bilimler Akademisi Dilbilim Enstitüsü'nün olmuştur. 4 ciltlik Rusça-Azerbaycan sözlüğünün yazarlarından biri ve bilimsel editörüydü. 1948'de Sovyetler Birliği Devlet Ödülü almıştır.

Aliyev Refik Azizoğlu - teknik bilimler doktoru (1975), profesör (1976), ANAS'ın ilgili üyesi, Azerbaycan Devlet Petrol ve Sanayi Üniversitesi Otomatik Yönetim Sistemleri Bölümü eski başkanı, MBA program direktörü, ADNA, Georgia State Üniversitesi, Atlanta, ABD, BBA Program Direktörü, Genetik ve Yapay Zeka Derneği Başkanı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.