Azerbaycan Kırsal Yatırım Projesi

Azerbaycan Kırsal Yatırım Projesi ya da kısa adıyla AzRIP^[a], Azerbaycan Tarım Bakanlığı bünyesinde Azerbaycan Devlet Tarım Kredileri Kurumu hükûmeti tarafından kurulmuştur. Topluluk temelli altyapı geliştirmeye odaklanarak Azerbaycan'ın beş ekonomik bölgesinin kırsal kalkınmasına yatırım yapmak için tasarlanmıştır.

Projenin amacı; yolların, sağlık kliniklerinin, okulların, yaya köprülerinin, elektrik kaynaklarının, içme suyu kaynaklarının ve sulamanın inşası ve/veya onarımı yoluyla altyapı hizmetlerine erişimlerini artırarak katılan toplulukların yaşam standartlarını iyileştirmektir. AzRIP projesi 18 Ocak 2005'te yürürlüğe girdi ve 31 Mart 2012'de tamamlanması öngörüldü. Finans, Dünya Bankası'ndan Azerbaycan hükûmetine kredi yoluyla sağlanmakta ve nihayetinde Azeri vergi mükellefleri tarafından geri ödenmektedir.

AzRIP, yüksek yoksulluk insidansı kriterlerini karşılayan bölgelerde 1.000'den fazla ve 10.000'den az kişinin bulunduğu kırsal toplulukları hedeflemektedir. Bu topluluklar, Dağlık Karabağ dâhil Azerbaycan'ın tüm bölgelerini kapsamaktadır.

AzRIP tarafından hedeflenen ekonomik bölgeler ve bu bölgelerdeki Azerbaycan bölgeler, şu şekildedir:^[1]

• Aşağı Şirvan: Hajigabul, Kurdamir, Zardab, Ucar, Göyçay, Aghdash, Yevlah
• Mugan Salyan: Celilabad, Neftçala, Salyan, Saatly, İmişli, Bilasuvar, Sabirabad
• Nahçıvan: Sadarak, Şarur, Şahbuz, Babek, Julfa, Ordubad, Kangarlı
• Kuzey: İsmayilli, Gabala, Oğuz, Şeki, Gakh, Balaken, Zagatala, Kuba, Gusar, Şamahı, Ağsu, Haçmaz, Gobustan
• Kuzeybatı: Gazah, Ağstafa, Gedebey, Daşkesen, Tovuz, Terter, Goranboy, Samuh, Berde, Şemkir, Goy Gol

AzRIP'in üç öğesi vardır:

• Altyapı: Bu, toplumun ihtiyaçlarına göre kırsal altyapının belirlenmesi, tasarımı, inşası, rehabilitasyonu, işletimi ve bakımını içerir. Bu ihtiyaçlar, AzRIP personelinin yardımıyla topluluklar tarafından belirlenir ve önceliklendirilir.
• Kapasite kullanımı: Toplulukların ve destek hizmeti sağlayıcılarının kapasiteleri eğitimler, konferanslar, seminerler, istişareler ve izleme ve değerlendirme yoluyla geliştirilir.
• Proje yönetimi: İdari ve operasyonel proje uygulama ve yönetim maliyetleri finanse edilmektedir. Bu, proje finansmanının tedarikini, ödemesini ve yönetimini üstlenecek kalifiye personelin eğitilmesini ve/veya işe alınmasının yanı sıra topluluk projelerinin raporlanmasını, izlenmesini ve değerlendirilmesini içerir.

AzRIP, topluluklara, topluluk projelerini yönetmek için ihtiyaç duydukları yönetimsel, finansal ve teknik kaynakları sağlar. Bunu yapmak için AzRIP, uygun toplulukları bulmak ve topluluk üyelerini projelerinin seçimi, uygulanması ve sürdürülmesi konusunda eğitmek için Topluluk Proje Döngüsünü kullanır. Bu, altı adımı içerir:

1. Bilgi erişimi ve toplulukların seçimi
2. Topluluk seferberliği
3. Topluluk proje tekliflerinin hazırlanmasında toplulukların eğitimi
4. Proje tescili, değerlendirme, onay ve işbirliği anlaşmaları oluşturma konularında toplulukların eğitimi
5. Satın alma ve uygulamada toplulukların eğitimi
6. Proje tamamlama, devir teslim ve değerlendirme

Projenin önemli noktaları şunlardır:

1. Topluluklar, altyapı ihtiyaçları, topluluk değerlendirmeleri ve kendilerini organize etme, projeleri uygulama ve sürdürme becerilerine göre seçilir.
2. AzRIP, projeler için fonların % 90'ına kadar katkıda bulunur; bu fonlar Azerbaycan hükûmeti tarafından Dünya Bankası kredileriyle sağlanmaktadır. Topluluklar proje fonlarının en az % 10'una katkıda bulunmalı ve katkıların en az % 2'si nakit olmalıdır. Kalan % 8'i kendi emeğinde veya malzemesinde olabilir.
3. Seçilen topluluklar, AzRIP Proje Yardım Ekipleri (PAT) tarafından kolaylaştırılan Topluluk Seferberliğine katılır. Bölgedeki PAT, topluluğu ziyaret eder ve topluluk üyelerine, ihtiyaçlarını belirleme, projeleri önceliklendirme ve seçme ve ayrıca bir Topluluk Proje Komitesi seçme konusunda açık ve şeffaf bir süreçte rehberlik eder.
4. PAT, Topluluk Proje Komitelerini belediyelerin üyeleri, yerel İcra Komitesi üyeleri ve diğer topluluk liderleriyle birlikte liderlik, yönetim, planlama, muhasebe, satın alma, proje uygulama, izleme ve hibe teklifi yazma konularında eğitir.
5. Topluluk, seferberliği ve eğitimler tamamlandığında, topluluklar kendi projelerini tasarlar ve planlar ve proje tekliflerini onay için AzRIP'e gönderir. AzRIP mühendislerinin yardımıyla seçtikleri mühendisler tarafından yardım edilmektedir.
6. Bir projenin onaylanması, uygun tasarımına, uygunluğuna, topluluğun onayının şeffaflığına ve AzRIP'in site değerlendirmesine dayanır.
7. 15.000 $'ın altındaki projeler için topluluklar, malzeme temin edebilir ve kendi inşaatlarını gerçekleştirebilir. Projeler için 15.000 $'ın üzerinde bir müteahhit açık rekabetçi ihale sürecine tutmuş olmalıdır.
8. Topluluk, projeyi ömrü boyunca sürdürmek için topluluk fonlarıyla bir Bakım Komitesi kurar. Sürdürülebilirlik, bir projenin başarısının anahtarıdır. Topluluk, ya belediyenin ya da Topluluk Kuruluşları'nın projenin işletimini, bakımını ve sürdürülebilirliğini sağladığından emin olmalıdır.

AzRIP projeleri, iki temel belgeye dayanmaktadır:

• Projenin kalkınma hedefini ve stratejik planını ve ayrıca projenin tanımı, sürdürülebilirliği ve risklerini açıklayan Proje Değerlendirme Belgesi (PAD). PAD, proje boyunca topluluk ve AzRIP proje personeli tarafından resmî görevlerinin performansını izlemek için kullanılır.
• Kapasite Geliştirme ve Topluluk Projesi uygulaması için gerekli tüm kılavuzları, kuralları ve kriterleri içeren Operasyon El Kitabı (OM). OM'nin beş cildi vardır:
  • Cilt I: Politika ve Yönergeler
  • Cilt II: İşlem Prosedürleri
  • Cilt III: Referans Kılavuzu
  • Cilt IV: Kamu Bilgilendirme
  • Cilt V: Finansal Bilgiler

Operasyon El Kitabının III. Cildi AzRIP internet sitesinde http://www.azrip.org adresinde 12 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce ve Azerice dillerinde bulunmaktadır.

Azerbaycan'da birçok uluslararası kuruluş tarımı ve kırsal topluluk gelişimini desteklemektedir. Bu organizasyonlardan bazıları burada açıklanmaktadır.

Bir Birleşmiş Milletler kuruluşu olan Uluslararası Tarımsal Kalkınma Fonu (IFAD), 1977 yılında Azerbaycan da dâhil olmak üzere dünya çapında muhtaç ülkelerin tarımsal kalkınmasına yardımcı olmak için kurulmuştur.

Azerbaycan Bakü'deki Japonya Büyükelçiliği tarafından desteklenen Halktan İnsan Güvenliği Hibe Yardım Programı (GHSGAP) kırsal toplum gelişimini desteklemektedir. Shamakhi rayonunda bir su temini sistemi geliştirme projesi iki kuruluş tarafından birincisi GHSGAP ve ikincisi AzRIP tarafından olmak üzere iki bölüm hâlinde tamamlandı.^[2]

• Azerbaycan
• Dünya Bankası
• Kırsal gelişim
• Kar amacı gütmeyen kuruluş

• Dünya Bankası Projeleri Veritabanı (İngilizce)
• "Second Phase of Azerbaijani Rural Investment," The Azeri Times 13(16) (İngilizce)
• "Rural Investment Project in Azerbaijan: Contract for Training on Monitoring and Evaluation" (İngilizce)
• AzRIP İşlemleri Kılavuzu (İngilizce)
• "Grassroots Human Security Grant Assistance Program" 18 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• "Azərbaycan Kənd İnvestisiya Layihəsi," Rüblük Bülleten 4 (11): Dekabr 2009. (Azerice)
• "Azerbaijan Rural Investment Project," Quarterly Newsletter 3(10): Eylül 2009. (Azerice)

• Resmî site