İçeriğe atla

Azerbaycan Hava Savunma Kuvvetleri

Azerbaycan Hava Savunma Kuvvetleri
Etkin1990 -
Ülke Azerbaycan
BağlılıkAzerbaycan Silahlı Kuvvetleri
TipiHava Kuvvetleri
Büyüklük40 SA-2 Füze Sistemi
100 S-75 Füze Bataryası
23 S-125 Füzesi
38 S-200 Füze Rampası
ParçasıAzerbaycan Hava Kuvvetleri
KarargâhBakü
SavaşlarıDağlık Karabağ Savaşı
Komutanlar
KomutanGeneral Ramiz Tahirov

Azerbaycan Hava Savunma Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Kuvvetleri'nin bir parçasıdır.[1] Azerbaycan'ı havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Bu kuvvet 1990 yılında kurulmuştur. Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3.kuvvetir.

Tarihi

Soğuk Savaş döneminden sonra bazı tesisler Sovyetler tarafından 1990 yılında Azerbaycan'a bırakıldı. Azerbaycan'da bulunan Gabala Radarı Rusya Uzay Kuvvetleri tarafından işletilmekteydi. Radar istasyonu Hint Okyanusu'nu da içine alan bir şekilde 6.000 kilometrelik bir alanda füze algılamak için tasarlanmıştır. Rusya'nın radar bilgisinin ne kadarını Azerbaycan Hava Savunma Kuvvetleri ile paylaştığı bilinmemekteydi. 2006 yılında ABD, hava savunma alanında Azerbaycan'a destek olarak, İran sınırında bulunan Lerik'te ve Gürcistan sınırında bulunan Agstafa'daki radarların modernizasyonunu sağladı. Böylece bu iki radar ile ABD de Hazar Denizi trafiğini izleyebilmektedir.[2]

Füzeler

Azerbaycan bir takım füze sistemleri ile Azeri hava sahasını kontrol etmektedir. NATO'nun SA-2 Guideline (orijinal adı S-75 Dvina) sistemleri Bakü ve çevresinde kurulmuştur. İran ve Dağıstan sınırlarının yanı sıra Ermeni uçaklarına karşı da füze sistemi kurulmuştur. Bir kısmı; IISS, 100 S-75 Dvina, S-125 Neva/Pechora ve S-200 sistemleridir.[3]

Kaynakça

  1. ^ Jane's Sentinel Security Assessments - Russia and the CIS: Air Force 18 Haziran 2009 tarihinde ulaşılmıştır.
  2. ^ Azerbaijan & U.S. joint installations 1 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. and U.S. radars in Azerbaijan 28 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  3. ^ IISS Military Balance 2002, via Brinkster.net

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Lockheed Martin F-22 Raptor</span> ABD yapımı beşinci kuşak savaş uçağı

Lockheed Martin F-22 Raptor, Lockheed Martin kuruluşu tarafından, hava üstünlüğü odaklı, düşük radar izi ile yüksek görünmezlik sağlamaya yönelik üretilen, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri (USAF) için geliştirilmiş tek koltuklu, çift motorlu, her türlü hava koşuluna uygun taktik savaş uçağıdır. USAF'ın Gelişmiş Taktik Avcı programının bir sonucu olarak, uçak bir hava üstünlüğü savaşçısı olarak tasarlanmış, ancak aynı zamanda kara saldırısı, elektronik harp ve sinyal istihbarat yeteneklerine de sahiptir. Ana yüklenici Lockheed Martin, F-22'nin gövde ve silah sistemlerinin çoğunu üretip son montajı gerçekleştirirken, Boeing kanatları, arka gövdeyi, aviyonik entegrasyonunu ve eğitim sistemlerini sağlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ne (USAF) bağlı F-22 uçakları, Birleşik Devletler Küresel Saldırı Görev Gücü'nün (US-GSTF) önemli bileşenlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-25</span> Sovyet yapımı savaş uçağı

MiG-25 Rus Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu (OKB) tarafından geliştirilip üretilmiş üçüncü nesil bir avcı/ önleyici ve yüksek hızlı keşif uçağıdır. Prototip olarak ilk uçuşunu 1964 yılında gerçekleştiren Foxbat, sesten üç kat hızlı seyredebilme yeteneği, güçlü radar sistemi ve uzun menzilli havadan havaya füze donanımıyla zamanının Batılı gözlemcilerini oldukça endişelendirmiş, bu endişeler orta vadede ABD tarafından F-15 Eagle savaş uçağının geliştirilmesine giden zemini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-24</span> Sovyet yapımı hava tecrit ve saldırı uçağı

Suhoy Su-24 1970 ve 1980'li yıllarda Sovyetler Birliği 'nin her türlü hava koşulunda görev yapabilen en gelişmiş havadan tecrit ve saldırı uçağıydı. İki koltuklu, çift motorlu uçak Rusya 'nın ilk entegre sayısal seyrüsefer/atak sistemiyle donatılmıştı. Su-24'ün konfigürasyonu F-111 ile benzerlikler ihtiva eder. Eski Sovyet cumhuriyetleri hava kuvvetleri ve ayrıca başka birkaç ülkede daha halihazırda kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri</span> Azerbaycan Cumhuriyetinin askerî gücü

Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri, Azerbaycan'ı karadan, havadan ve denizden gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevli olan askerî kuvvet. Azerbaycan Kara Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Kuvvetleri, Azerbaycan Hava Savunma Kuvvetleri ve Azerbaycan Deniz Kuvvetlerinin askeri birliklerinden oluşmaktadır. Bütçesinin 2019 yılı itibarıyla 6 milyar manat olduğu belirtildi.

<span class="mw-page-title-main">S-125 Neva</span> Rus yapımı Orta Menzilli Hava Savunma Füzesi sistemi

S-125 Neva\Pechora,, yüksek performanslı uçaklara, diğer hava hedeflerine angajman yetenekli, çok kanallı, her hava şartında faaliyet kabiliyetine sahip olan, Rus yapımı orta menzilli karadan havaya füze savunma düzeneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Kürecik Radar Üssü</span> Askeri tesis

Kürecik Radar Üssü, Malatya'nın Akçadağ ilçesine bağlı Kürecik nahiyesinde bulunan askerî tesistir. Amerikan askerlerinin kurmuş olduğu ve bulunduğu üs, terk edilerek Türk askerinin kontrolüne bırakılmıştır. Malatya yönüne giderken, Karahan gediğinin bulunduğu tepenin sol üst tarafındadır. Rakımı 1800 metredir. 2012 yılında NATO tarafından balistik füze saldırılarına karşı erken uyarı radarı olarak kullanılmak üzere kurulmuştur. Millî Savunma Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre, Kasım 2010'da düzenlenen NATO Lizbon Zirvesi'nde geliştirilmesi kararlaştırılan füze savunma sisteminin bir unsurunu oluşturan erken uyarı radarı Kürecik Radar Üssü'nde konuşlandırılacaktı.

<span class="mw-page-title-main">MIM-104 Patriot</span> Amerikan menşeli yüksek irtifa uzun menzilli hava savunma sistemi

MIM-104 Patriot, uçaklara, seyir füzelerine ve taktik balistik füzelere karşı koruma sağlamak üzere tasarlanmış uzun menzilli, her irtifada, her türlü hava koşuluna uygun bir hava savunma sistemidir. Amerika Birleşik Devletleri merkezli bir savunma ve havacılık şirketi olan Raytheon Technologies tarafından üretilmektedir. Öncelikle Amerika Birleşik Devletleri ve dünyadaki diğer bazı ülkeler tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">AGM-88 HARM</span>

AGM-88 HARM Amerikan Raytheon firması tarafından üretilen bir havadan karaya taktik saldırı füzesidir. İlk olarak Texas Instruments tarafından geliştirilen HARM füzesi, radar sistemlerinden yayılan sinyallere odaklanabilmekte ve böylelikle özellikle düşman uçaksavar sistemlerine karşı doğrudan saldırı gerçekleştirilmesine olanak sağlamaktadır. Daha önce aynı amaçla geliştirilmiş olan AGM-45 Shrike ve AGM-78 Standard füzelerinin yerine geçen HARM füzesi, Texas Instruments firmasının silah sistemleri departmanının Raytheon tarafından satın alınmasını takiben bu firma tarafından geliştirilip üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">S-300</span> Rusya yapım orta ve kısa menzilde balistik ve benzeri hava saldırılarından korunmak için kullanılan bir hava savunma füze sistemi

S-300 S-300, ilk S-300P versiyonuna dayalı olarak Almaz-Antey tarafından üretilen bir dizi başlangıçta Sovyet ve daha sonra Rus uzun menzilli Karadan Havaya Füze sistemleridir. S-300 sistemi, Sovyet Hava Savunma Kuvvetleri için uçak ve seyir füzelerine karşı savunma yapmak üzere geliştirildi. Balistik füzeleri durdurmak için sonraki varyasyonlar geliştirildi. S-300 sistemi ilk olarak 1979'da Sovyetler Birliği tarafından büyük endüstriyel ve idari tesislerin, askeri üslerin hava savunması ve düşman saldırı uçaklarına karşı hava sahasının kontrolü için tasarlanmıştı. Sistem tamamen otomatiktir, ancak manuel gözlem ve çalıştırma da mümkündür. Bileşenler, merkezi komuta karakolunun yakınında veya 40 km kadar uzakta olabilir. Her radar, merkezi komuta noktası için hedef belirleme sağlar. Komuta merkezi, 80 km mesafeye kadar olan hedefleme radarlarından alınan verileri karşılaştırarak yanlış hedefleri filtreler. Merkezi komuta yeri hem aktif hem de pasif hedef tespit modlarına sahiptir. Hedefi vuruş kabiliyeti oldukça yüksek olan bu füzeler aralarında NATO üyesi Bulgaristan, Slovakya ve Yunanistan'ın da bulunduğu birçok ülke tarafından kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Stratejik Füze Kuvvetleri</span>

Rusya Stratejik Füze Kuvvetleri, Rusya'yı havadan ve hava sahası dışından gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Rusya Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3.kuvvettir.

Hava Savunma Kuvvetleri veya PVO stranı, Sovyetler Birliği Silahlı Kuvvetleri'nin hava savunma branşıydı. Daha sonra 1991'den 1998'e kadar Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri'ne dahil oldu.

<span class="mw-page-title-main">S-400</span> Rusya menşeli hava savunma sistemi

S-400 Triumph, orta menzilli hava ve füze savunma sistemi S-300'den geliştirilmiş yeni nesil Rusya yapımı bir kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füze sistemidir.

<span class="mw-page-title-main">MEADS</span> NATO tarafından geliştirilen askeri teçhizat

MEADS, Orta Menzilli Hava Savunma Sistemi NATO tarafından yönetilen geliştirilme yolunda Patriot füze sisteminin yerini alması düşünülen bir yer tabanlı taşınabilir hava ve füze savunma sistemidir. Program ABD, Almanya ve İtalya'nın geliştiriciliğinde ilerleyen üç uluslu bir projedir.

S-500 Prometey şu anda Almaz-Antey Hava Savunma Kuruluşu tarafından geliştirilmekte olan bir Rus yüzeyden-havaya füze sistemidir. Ayrıca 55R6M "Triumfator-M" olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Karadan havaya füze</span> karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzeler

Karadan havaya füze veya uçaksavar füzesi, karadan fırlatılan ve hava araçları veya diğer füzelere karşı kullanılan füzelere verilen genel addır.

<span class="mw-page-title-main">S-75 Dvina</span> Stratejik uçaksavar füzesi sistemi

S-75-Dvina, Sovyet yapımı yüksek irtifa hava savunma sistemidir. Üretimine başlanmasından bu yana en yaygın hava savunma sistemi haline gelmiştir. S-75 ilk olarak 1 Mayıs 1960 tarihinde Sovyetler Birliği üzerinde uçan U-2 uçağını vurması sonucu yaşanan U-2 Krizi ile birlikte dünya çapında tanınır hale gelmiştir. S-75 sistemi Küba Füze Krizi sırasında konuşlandırılmış ve 27 Ekim 1962'de Küba üzerinde uçan bir U-2 uçağını düşürerek neredeyse bir nükleer savaşa neden oluyordu. Vietnam Savaşı sırasında Kuzey Vietnamlılar S-75'i Hanoi ve Haiphong'u ABD bombardımanına karşı savunmak için kullandılar. Ayrıca Çin'de HQ-1 ve HQ-2 adları altında üretilmiştir. S-75 Mısırlı mühendisler tarafından tersine mühendislikle üretilmiş ve Tayir-as-Sabah adı verilmiştir.

Suriye Hava Savunma Kuvvetleri, Suriye'yi havadan gelebilecek her türlü saldırıya karşı korumakla görevlidir. Bu kuvvet 1969 yılında kurulmuştur. Suriye Silahlı Kuvvetleri komutası altındaki en büyük 3.kuvvettir.

Güney Kıbrıs füze krizi Güney Kıbrıs ile Türkiye Cumhuriyeti arasında 1997 başından 1998 sonlarına kadar yaşanan siyasi gerginliktir. Olaylar, Kıbrıs yönetiminin iki Rus yapımı S-300 hava savunma füzesini satın almasıyla başladı. Rusya ile yapılan füze anlaşması, Güney Kıbrıs'ın uzun yıllardır var olan Türk hava üstünlüğünü sona erdirmek için attığı ilk somut adımdı. Türkiye füzelerin gelmesi durumunda bunları imha etme ve hatta topyekün savaşa girişme tehdidinde bulundu. Kriz 1998 yılının Aralık ayında Güney Kıbrıs yönetiminin S-300'leri Yunanistan Hava Kuvvetleri'ne bazı silahlar karşılığında devretmesiyle resmen sona erdi. Kriz Güney Kıbrıs koalisyon hükûmetinin düşmesine de sebep oldu. Yunan Hava Kuvvetleri füzeleri Girit adasına yerleştirdi ve 2013 yılı itibarıyla etkinleştirdi.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Rusya ilişkileri</span>

Azerbaycan-Rusya ilişkileri Azerbaycan Cumhuriyeti ile Rusya Federasyonu arasındaki ikili ilişkilerdir.

<span class="mw-page-title-main">2020 Rus Mil Mi-24 helikopterinin düşürülmesi</span>

9 Kasım 2020'de Rus Mil Mi-24 helikopteri 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından düşürüldü. Helikopter taşınabilir hava savunma sisteminin ateşi sonucu Ermenistan sınırları içinde, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin yakınlarına düştü. Saldırı sonucunda mürettebattan ikisi öldü, biri yaralandı. Azerbaycanlı yetkililer kısa süre sonra bir özür bildirisi yayınlayarak saldırının yanlışlıkla gerçekleştiğini belirttiler.