İçeriğe atla

Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilişkileri

Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Northern Cyprus ve Azerbaycan

Kuzey Kıbrıs
Azerbaycan

Azerbaycan-Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ilişkileri, Azerbaycan'ın 1991'deki bağımsızlığının ardından iki ülke arasında günümüze dek süregelen ilişkilerin bütünüdür. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Birleşmiş Milletler üyesi olan ülkelerden yalnızca Türkiye tarafından tanınan, sınırlı tanınırlığa sahip bir ülkedir. 1983 yılından beri de facto bağımsız olan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Azerbaycan tarafından tanınmazken ülkeye bağlı bir özerk yönetim olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti meclisi, yetkisi olmamasına rağmen KKTC′yi 1992 yılında tanımıştır.[1][2][3] Dönemin Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Başkanı Haydar Aliyev'in aldığı bu karar, resmiyet taşımayıp sembolik bir tanıma olmuştur.

Tarihçe

Azerbaycan ve Türkiye arasındaki ilişkiler, ilk defa Azerbaycan'ın 3. Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev tarafından söylenen "bir millet, iki devlet" anlayışı çerçevesinde gelişim göstermektedir.[4] 2004 yılında Annan Planı doğrultusunda Kıbrıs′ta yapılan referandum sonrasında Azerbaycan ve KKTC ilişkilerinde gelişme ve atılım yaşanmıştır. İlerleyen yıllarda 3. KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu, verdiği bir konferansta Haydar Aliyev'in sözüne atfen "üç devlet, bir millet" sözünü telaffuz etmiştir.[5]

Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 2004 yılında adanın ikiye bölünmüşlüğünü sona erdirmek için yapılan Annan Planı'nda Türk tarafının "evet", Rum tarafının ise "hayır" demesi durumunda Azerbaycan'ın KKTC'yi tanıyabileceğini söyledi.[6] Azerbaycan'ın KKTC ile ilişkileri bulunduğunu belirten Aliyev, KKTC'de başta kültür ataşesi olmak üzere çeşitli resmî görevlilerinin bulunduğunu, çeşitli uluslararası toplantılara KKTC'den de heyetleri davet ettiklerini, KKTC'deki millî günlere katıldıklarını belirtti.[6] 24 Nisan 2004'te yapılan halkoylamasında Türklerin %65'i evet derken, Rumların %76'sı hayır dedi.

Azerbaycan, 2005 yılında KKTC pasaportlarını tanıyacağını duyurup KKTC'nin 20 Temmuz Barış ve Özgürlük Bayramı'na resmî temsilcilerini gönderdi.[7][8] 27 Temmuz'da ise yüz kişilik Azeri iş adamı heyetini taşıyan Azerbaycan'daki Imair Havayolları'na ait uçak Bakü'den KKTC'ye doğrudan uçuş yaptı. Bu, KKTC'ye Türkiye dışında bir devletin yaptığı ilk doğrudan uçuş oldu.[8][9] Azeri heyeti KKTC'ye vardıktan sonra eski KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ve dönemin KKTC Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat ile görüştü. Talat, heyeti kabulünde: "Bu, Kıbrıs Türkünün haksız tecridinin bitmesi için atılmış bir adımdır" ifadelerini kullandı. Imair Havayolları Başkanı Fuzuli Fazullayev de uçuşların her pazar olacağını, ancak düzenli uçuşların üç ayı bulacağını açıkladı.[8][9]

Durum Kıbrıs Cumhuriyeti'nde de yankılandı. Kıbrıs Cumhuriyeti cumhurbaşkanı Tasos Papadopulos yapılan doğrudan uçuşları protesto için Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'e bir mektup gönderdiğini belirterek: "Zamanı geldiğinde biz de bazı adımlar atarız" şeklinde bir açıklamada bulundu.[8] Ayrıca Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'ne Azerbaycan'ı şikayet edeceklerini belirtmesi üzerine Azerbaycan'ın dışişleri, yapılan ziyaretin devlet politikasını yansıtmadığı ve konunun iş adamlarının özel girişimi olduğu açıkladı. Dışişleri sözcüsü Tahir Tağızade, Bakü'nün Kıbrıs politikasının değişmediğini belirterek "Azerbaycan'da serbest pazar ekonomisi uygulanıyor. İş adamlarının faaliyetine karışmak devlet politikamızda yok" diyerek ziyaretlerin sorun olmaması gerektiğini belirten Tağızade, "İki amacımız var. İlki, Kıbrıs sorununun çözülmesinde destek vermek. İkincisi, BM'nin belirttiği gibi Kıbrıs Türklerinin insani ve ekonomik tecritten çıkarılması, Annan Planı'nı destekleyen Türk toplumuna yaklaşmak" dedi. Tağızade, konuyla ilgili Yunanistan'ın bilgisi olduğunu ve bir tepki alınmadığını belirtti.[7]

2011 yılında Bakü'de Türkiye'den gelen gazeteciler ile bir araya gelen Siyasi ve Toplumsal Çalışmalar Daire Başkanı Ali Hasanov, gazetecilerin Azerbaycan'ın KKTC'yi neden tanımadığı sorusunu, "Türkiye'nin Kuzey Kıbrıs'ı tanımamızı beklemeye hakkı var. Biz bunu anlıyoruz. Sanmayın ki Kıbrıs bize göre sizden az önemlidir. Sizin devletinizi yönetenler şunu çok iyi bilir ki bugün bir tek Azerbaycan Kuzey Kıbrıs'ı tanırsa, 15 devlet Dağlık-Karabağ'ı tanıyacak. Bunu koyun terazinin gözüne. Türkiye onu istemez." şeklinde açıklamıştır.[10]

Kaynakça

  1. ^ Thomopoulos, Elaine (13 Aralık 2011). The History of Greece (Greenwood Histories of the Modern Nations). Greenwood. s. 162. ISBN 0313375119. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2013. 
  2. ^ "Europe, the US, Turkey and Azerbaijan recognize the "unrecognized" Turkish Republic of Northern Cyprus" (İngilizce). REGNUM. 22 Eylül 2006. 19 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2013. 
  3. ^ Yalçın Tahiroğlu (25 Nisan 2004). "Azerbaycan'daki Kıbrıs heyecanı". Ntvmsnbc. 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014. 
  4. ^ Çakmak, Haydar (2008). Türk dış politikası, 1919-2008. Platin. s. 958. ISBN 9944137251. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2013. 
  5. ^ "Eroğlu: Artık 'Üç Devlet, Bir Millet' Sözü Daha Rahat Telaffuz Ediliyor". Haberler. 18 Şubat 2012. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2013. 
  6. ^ a b "Aliyev: KKTC'yi tanıyabiliriz". Radikal. 15 Nisan 2004. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014. 
  7. ^ a b "Azeriler: İşadamı KKTC'ye uçabilir". Radikal. 30 Temmuz 2005. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014. 
  8. ^ a b c d Birol Bebek (29 Temmuz 2005). "KKTC'de 'Azeri' bayramı". Radikal. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014. 
  9. ^ a b DHA (28 Temmuz 2005). "Imair Havayolları'na ait uçak Ercan Havaalanı'na indi". Vatan. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014. 
  10. ^ Saliha Çolak (22 Temmuz 2011). ""Azerbaycan KKTC'yi tanıyamaz çünkü..."". Habertürk. 4 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti</span> Kıbrıs adasında fiili devlet

Kuzey Kıbrıs, resmî adıyla Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), Akdeniz'deki Kıbrıs adasının kuzey kısmında yer alan, fiilî devlet. Varlığı Türkiye ve Türk Devletler Teşkilatı dışında hiçbir ülke/oluşum tarafından tanınmamaktadır. Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği gibi kuruluşlar ve uluslararası toplum tarafından 1974'te Türkiye'nin gerçekleştirdiği Kıbrıs Harekâtı'ndan beri Kıbrıs Cumhuriyeti'nin Türkiye işgali altındaki toprağı olarak nitelenir.

<span class="mw-page-title-main">Haydar Aliyev</span> 3. Azerbaycan cumhurbaşkanı

Haydar Alirıza oğlu Aliyev Azerbaycanlı siyasetçi, Azerbaycan Cumhuriyeti'nin üçüncü cumhurbaşkanı, Nahçıvan Yüksek Meclisi'nin 3. Başkanı. Aynı zamanda Azerbaycan'ın görevdeki cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in babasıdır. Azerbaycan'ın "ümummilli lider" ve "ulu önder" unvanlarını taşımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Cumhuriyet Meclisi (KKTC)</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin parlamentosu

Cumhuriyet Meclisi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin yasama organı olan parlamentosudur. Halkın seçtiği 50 milletvekilinden oluşan meclise partilerin milletvekili sokabilmeleri için %5'lik barajı geçmeleri gerekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri</span>

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC), sadece Türkiye tarafından tanınmakta, diğer ülkeler ve Birleşmiş Milletler (BM) tarafından tanınmamaktadır. Ülke, hukuken Kıbrıs Cumhuriyeti'ne bağlıdır. Birçok devlet ve uluslararası kuruluş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ni de facto (fiili) devlet olarak tanımlamaktadır. Buna karşılık, uluslararası camianın Kıbrıslı Türklere karşı tutumu 2004'teki Annan Planı oylaması sonucu sempatiye dönüşmüştür. Bu sayede, KKTC devleti/kurumları bazı uluslararası politik, sportif, bilimsel, turistik ve kültürel örgütlere üye olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Ebulfez Elçibey</span> 2. Azerbaycan cumhurbaşkanı

Ebulfez Elçibey veya Ebulfez Aliyev, akademisyen, 2. Azerbaycan cumhurbaşkanı, Azerbaycan Halk Cephesi Partisi'nin kurucusu ve ilk genel başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Azerbaycan Partisi</span> Azerbaycanda bir siyasi parti

Yeni Azerbaycan Partisi, Azerbaycan'da 91'lerin talebiyle 21 Kasım 1992 tarihinde Haydar Aliyev'in liderliği ile 550 kişilik kurucu üyenin katılımıyla gerçekleşen Kuruluş Kurultayı ile kurulan, 18 Aralık 1992 tarihinde Adalet Bakanlığınca resmi kayda alınan siyasi parti.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Türkiye ilişkileri</span>

Azerbaycan-Türkiye ilişkileri, Türkiye ve Azerbaycan'ın süregelen uluslararası politikalarını içerir. Ortak tarihi ve geçmişi olan Türkiye ve Azerbaycan arasındaki ilişkiler dostane olmuştur. Karabağ Savaşı'nda Türkiye Azerbaycan'ı desteklemiştir. Bunun yanında Azerbaycan da Türkiye'yi çetrefilli meselelerde desteklemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Vasıf Talıbov</span> Azerbaycanlı siyasetçi

Vasıf Talıbov, Azerbaycanlı siyasetçi. Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Yüksek Meclisi Başkanı ve milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı</span>

Haydar Aliyev Uluslararası Havalimanı, Azerbaycan'ın başkenti Bakü'nün 20 km kuzeydoğusunda yer alan uluslararası bir havalimanıdır. Bütün Kafkasya bölgesinin en büyük ve en işlek havalimanıdır ve uçuş merkezdir. Ulusal bayrak taşıyıcısı Azerbaycan Hava Yolları'nın ana operasyon merkezidir. 10 Mart 2004'te havalimanına eski Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in adı verilmiş ve IATA kodu değiştirilmiştir. Kuzey ve güney olmak üzere iki yolcu terminali ve bir kargo terminali bulunmaktadır. Ayrıca hemen yakınında bir kamyon-tır otoparkı ve otel vardır.

<span class="mw-page-title-main">Suat Günsel</span>

Suat İrfan Günsel, Yakın Doğu Üniversitesi kurucu rektörü.

Kuveyt-Kuzey Kıbrıs ilişkileri, Kuveyt ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin süregelen uluslararası politikalarını içerir. Sadece Türkiye tarafından tanınan KKTC'yi ile Kuveyt arasında resmi diplomatik ilişkiler bulunmamaktadır. Kuveyt'nin tam üye olduğu İslam İşbirliği Teşkilatı'na KKTC'de Kıbrıs Türk Devleti adıyla gözlemci statüsünde üyedir. Karşılıklı ilişkiler İİT'nin 2004 yılında Kıbrıs Türklerine yönelik izolasyonların kaldırılmasına yönelik aldığı karar sonucu gelişme göstermiş ve Kuzey Kıbrıs'ın başka ülkelerde de bulunan ve resmi tanıma emaresi olmayan temsilciliklerinden Kuveyt'te de açılmıştır. Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın dönemin Kuveyt Başbakanı Nâsır El-Muhammed El-Ahmed El-Sabah 2011 Yılının ocak ayındaki görüşmesinde alınan kararlar doğrultusunda açılan temsilcilik, KKTC Kuveyt Ofisi adı ile de anılır. Hâlen Oktay Öztürk'ün başında bulunduğu temsilciliğin açılması ile iki ülke arasındaki ilişkiler hızlanmıştır. Her yıl 15 Kasım'da düzenlenen KKTC Cumhuriyet Bayramı etkinlikleri kapsamında Kuveyt'te de resepsiyonlar düzenlenmektedir. 2013 yılında Kuveyt'te KKTC'nin tanıtım faaliyetleri kapsamında fotoğraf sergisi düzenlenmiştir. Benzeri bir sanatsal faaliyet Kuveyt Sanat Derneği ve KKTC Dışişleri Bakanlığı tarafından 2014 Nisan'ında Lefkoşa'da gerçekleştirilmiştir. İki ülke arasında ticari ilişkiler noktasında önemli bir adım, 2007 yılında KKTC'den aralarında işadamları, kamu kuruluşları yetkilileri ve dışişleri bakanlığı temsilcilerinin bulunduğu bir heyetin Kuveyt ziyareti ile gerçekleştir. İki ülke arasındaki en üst düzey diplomatik temas ise 2012 Birleşmiş Milletler Genel Kurulu çalışmaları çerçevesinde çeşitli temaslarda bulunmak amacıyla New York'ta bulunan KKTC Cumhurbaşkanı Derviş Eroğlu ile Kuveyt Başbakanı Cabir El Mübarek El Sabah'ın görüşmesi ile gerçekleşmiştir. New York'taki Kuveyt Misyonu'nda gerçekleşen görüşmede KKTC ile Kuveyt arasındaki ticari ilişkiler ve turizm alanında iş birliğinin geliştirilmesi için çalışmalar yapılması hususları öne çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Settar Behlulzade</span>

Settar Behlulzade, Azerbaycan ve Sovyet ressamıdır. 1963 yılından Azerbaycan Halk Ressamıdır. Azerbaycan boya ressamlığı sanatında manzara türünü oluşturanlardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Birleşik Krallık ilişkileri</span> Azerbaycan Cumhuriyeti ve Birleşik Krallık arası dış ilişkiler

Azerbaycan - İngiltere ilişkileri, Azerbaycan ile İngiltere arasındaki dış ilişkilerdir. Azerbaycan'da Büyük Britanya Büyükelçiliği 1992'de açıldı. Azerbaycan Cumhuriyeti Büyükelçiliği Londra'da 1994'te açıldı. Her iki ülke de Avrupa Konseyi, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Oktay Esedov</span>

Oktay Esedov, Azeri siyasetçi ve mühendis. 2005-2019 yılları arasında Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi başkanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-İsrail ilişkileri</span> iki devlet arasındaki ilişki

Azerbaycan-İsrail ilişkileri, Azerbaycan ve İsrail arasındaki politik, ekonomik ve diğer devletlerarası ilişkiler.

<span class="mw-page-title-main">Polat Haşimov</span> Azerbaycan ulusal kahramanı

Polat İsrayil oğlu Haşimov, Azerbaycanlı asker. Azerbaycan Silahlı Kuvvetlerinde tümgeneral olarak görev yapmaktaydı. Azerbaycan ulusal kahramanıdır.

Haydar Aliyev Sarayı, eski adıyla Cumhuriyet Sarayı veya Sovyet döneminde Lenin Sarayı, Bakü'de yer alan 2.500 kişilik konser ve gösteri sarayı. Saray, 2003 yılında Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in ölümünden sonra yeniden adlandırıldı. Sarayın tasarımcısı Aliş Lambaranski olmuştur.

Sima Eyvazova, 1994-1999 yılları arasında Cenevre'deki Birleşmiş Milletler Ofisi'nde bağımsız Cumhuriyet'in ilk temsilcisi olan Azerbaycanlı bir diplomattı.

Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanına bağlı Kamu Yönetimi Akademisi veya sadece Kamu Yönetimi Akademisi, Azerbaycan Cumhurbaşkanı Haydar Aliyev'in fermanıyla kurulmuş bir yüksek öğretim kurumudur. Bakü Sosyal Yönetim ve Siyaset Bilimi Enstitüsü temelinde 3 Ocak 1999 tarihinde kurulan akademi, devlet memurlarının profesyonelliklerini geliştirmek amacıyla tam ve kısa süreli kurslar sunarak aynı zamanda bir eğitim merkezi olarak da hizmet vermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan-Özbekistan ilişkileri</span> Devletler arası ilişkiler

Azerbaycan-Özbekistan ilişkileri, Azerbaycan Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti arasındaki mevcut ikili ilişkileri tarif eder.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.