İçeriğe atla

Azerbaycan'da metalurji

Azerbaycan Cumhuriyeti'nin metalurjik üretimi, büyük alunit yatakları, polimetalik cevherler, demir cevheri yataklarının olması nedeniyle gerçekleşmektedir. Azerbaycan'ın metalurji endüstrisi hem demirli hem de demir dışı branşları kapsamaktadır.

Demir metalurjisi

Demir metalurjisi; demir çıkarma, demir cevheri eritme ve rafine etme, haddeleme ve ferroalyaj üretimini içerir. Ülkenin demirli metalürji üretimi, petrol ve gaz endüstrisinin talebini (boru üretimine bağlı olarak) karşılamaya başlamış ve endüstrinin diğer dallarını geliştirmek için daha da büyümüştür. Daşkesen 4 mevduat (demir cevheri Dashkesen, Güney Daşkesen, Hamanchay, Demiroglu arasında vadi) Goshagarchay, demir çelik gelişiminde önemli bir rol oynamaktadır. Bakü, Sumgait ve Dashkesan şehirleri, demir cevherinin çıkarılması ve işlenmesi açısından metalurjinin başlıca merkezleridir. Sumgait Boru Haddeleme Tesisi, sondaj boruları, kaplama, borular, petrol ve gaz boruları vb. üretir. Gazakh ilçesine bağlı Dash Salakhly köyündeki bentonit kil yatakları çelik eritme işleminde kullanılmaktadır. Azerbaycan'ın en büyük metalurji kuruluşu olan Baku Steel Company, 2001 yılında Haydar Aliyev'in girişimiyle açıldı. İki elektrik ark ocağı ve üç haddeleme hattı ile şirketin yıllık çelik üretim kapasitesi 1.000.000 tona çıktı.[1][2][3][4]

Demir dışı metalurji

Alüminyum, bakır, molibden, kobalt, cıva rezervleri ve en önemlisi eritme işlemi için elektrik, demir dışı metalurjinin gelişmesine yol açmıştır. Daşkesen bölgesindeki Zeylik madeni, alüminyum üretimi için alunitin ana tedarikçisidir. Çıkarılan cevher, Guschu-Alabashli demiryolu yoluyla Gence şehrinde bulunan alüminyum fabrikasına taşınır. Elde edilen alüminyum oksit, alüminyum metali üretmek için Sumgayit alüminyum fabrikasına getirilir. Gence Alüminyum Fabrikası, Daşkesen'deki Zalık yatağından çıkarılan cevherle sülfürik asit, alüminyum oksit ve potasyum gübre üretmektedir. Sumgait'te alüminyum oksit de üretilmektedir. AzerGold CJSC (11 Şubat 2015 tarihli Başkanlık Kararnamesi no.: 1047 ile oluşturulmuştur), ülke sınırları içinde bulunan değerli ve demir dışı metal cevheri yataklarının araştırılması, yönetimi ve çıkarılması, işlenmesi ve satışını gerçekleştirmektedir. Bu şirketin 2017 yılında gerçekleştirdiği değerli metallerin ihracatı hacmi 77.340.000 $ olarak gerçekleşti.[3][5]

Altın madeni

Altın madenciliği, 2009 yılında Gedebey'de başladı. Azer Gold CJSC, 2016 yılında Chovdar yatağında altın madenciliğine başladı. 2017 yılında 6.390,8 kg altın çıkarıldı (2016 üretimini 3,4 kat aştı). Ocak-Mayıs 2018 altın üretimi 2.081,7 kg oldu ve geçen yılın verileri % 19,5 arttı. 2018'in ilk çeyreğinde şirketin ihracatı 30 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2017 yılında, 59.617 ons Altın, Anglo Asian Mining PLC (Azerbaycan'ın ana altın üreticisi) tarafından Gadir Uğur ve Gosha yataklarından üretilmektedir.[5][6]

Metalurji işletmeleri

  • Sumgait Alüminyum Fabrikası
  • Ganja Alüminyum Fabrikası
  • Bakı Poladtökmə
  • Bakusteelcompany
  • Sumgait Boru Fabrikası
  • AzerGold
  • CJSC Global İnşaat
  • CJSC Atahan Dirmir Sənaye
  • Daşkəsən Filizsaflaşdırma
  • Azərboru
  • Azərqızıl
  • Azertexnolayn LLC

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "New complex significantly increase metallurgical produce in Azerbaijan". 26 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "WHO ARE WE?". 3 Haziran 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ a b "Qara və əlvan metallurgiya". 11 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2022. 
  4. ^ "History". 2 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ a b "About". 8 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Gold and copper producer in Azerbaijan". 27 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Metal</span> Birçok kimyasal elementin ait olduğu grup

Metal, yüksek elektrik ve ısı iletkenliği, kendine özgü parlaklığı olan, şekillendirmeye yatkın, katyon oluşturma eğilimi yüksek, oksijenle birleşerek çoğunlukla bazik oksitler veren elementler.

<span class="mw-page-title-main">Nikel</span> atom numarası 28 olan ve simgesi Ni olan kimyasal bir element

Nikel, atom numarası 28 olan ve simgesi Ni olan kimyasal bir elementtir.

<span class="mw-page-title-main">Çinko</span> Element

Çinko, sembolü Zn, atom numarası 30 olan kimyasal bir elementtir. Oda sıcaklığında hafif kırılgan bir metaldir ve oksidasyon giderildiğinde parlak gri bir görünüme kavuşur. Periyodik tablonun 12. (IIB) grubunun ilk elementidir. Bazı açılardan çinko kimyasal olarak magnezyuma benzer: her iki element de yalnızca bir normal oksidasyon durumu (+2) gösterir ve Zn2+ ve Mg2+ iyonları benzer boyuttadır. Çinko, Dünya kabuğundaki en bol bulunan 24. element olup beş kararlı izotopu vardır. En yaygın çinko cevheri, bir çinko sülfür minerali olan sfalerittir.

<span class="mw-page-title-main">Kurşun</span> atom numarası 82 ve atom kütlesi 207,19 olan mavi-gümüş rengi karışımı bir element

Kurşun (Pb) atom numarası 82, atom kütlesi 207,19 olan mavi-gümüş rengi karışımı bir elementtir. 327,5 °C'ta erir ve 1740 °C'ta kaynar. Doğada, kütle numaraları 208, 206, 207 ve 204 olmak üzere 4 kararlı izotopu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Alüminyum</span> sembolü Al, atom numarası 13 olan element

Alüminyum, atom numarası 13 ve simgesi Al olan kimyasal element. Gümüş renkte, sünek bir metaldir. Doğada genellikle boksit cevheri halinde bulunur ve oksidasyona karşı üstün direnci ile tanınır. Bu direncin temelinde pasivasyon özelliği yatar.

<span class="mw-page-title-main">Çelik</span>

Çelik, demir elementi ile genellikle %0,02 ila %2,1 oranlarında değişen karbon miktarının bileşiminden meydana gelen bir alaşımdır. Çelik alaşımındaki karbon miktarları çeliğin sınıflandırılmasında etkin rol oynar. Karbon genel olarak demir'in alaşımlayıcı maddesi olsa da demir elementini alaşımlamada magnezyum, krom, vanadyum ve tungsten gibi farklı elementler de kullanılabilir. Karbon ve diğer elementler demir atomundaki kristal kafeslerin kayarak birbirini geçmesini engelleyerek sertleşme aracı rolü üstlenirler. Alaşımlayıcı elementlerin, çelik içerisindeki, değişen miktarları ve mevcut bulundukları formlar oluşan çelikte sertlik, süneklilik ve gerilme noktası gibi özellikleri kontrol eder. Karbon miktarı yüksek olan çelikler demirden daha sert ve güçlü olmasına rağmen daha az sünektirler.

<span class="mw-page-title-main">Malzeme bilimi</span> yeni malzemelerin keşfi ve tasarımı ile ilgilenen disiplinlerarası alan; öncelikli olarak katıların fiziksel ve kimyasal özellikleriyle ilgilidir

Malzeme bilimi, malzemelerin yapı ve özelliklerini inceleyen, yeni malzemelerin üretilmesini veya sentezlenmesini de içine alan disiplinlerarası bir bilim dalıdır.

<span class="mw-page-title-main">Stronsiyum</span> Sr sembollüne sahip, atom numarası 38 olan, toprak alkali metaller grubundan gümüşümsü beyaz renkli bir kimyasal element

Stronsiyum, Sr sembollüne sahip, atom numarası 38 olan, toprak alkali metaller grubundan gümüşümsü beyaz renkli bir kimyasal element. Oda sıcaklığında katı olan elementin atom ağırlığı 87,62 g/mol'dür. Stronsiyum, kimyasal olarak son derece reaktif olup, hava ile temas ettiği takdirde sarı rengine döner. Element sölestin ve strontianit minerallerinde bulunur. Elementin nükleer fisyon sonucunda oluşan 90Sr izotopu radyoaktiftir ve 28,90 yıllık bir yarılanma ömrüne sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Yüksek fırın</span>

Yüksek fırın, metal cevherlerini işlemekte kullanılan dikey izabe fırını.

<span class="mw-page-title-main">Kok kömürü</span> Çoğunlukla karbon içeren sert yakıt

Kok kömürü, bazı yağlı taşkömürlerinin havasız ortamda tüm uçucu bileşenleri uzaklaştırılana kadar ısıtılmasından sonra kalan katı artıktır. Kok kömürü başta karbon olmak üzere az miktarda hidrojen, azot, kükürt ve oksijenden oluşur. Boyutları 40–100 mm arasında değişen metalurji kokunun büyük bölümü yüksek fırınlarda demir üretiminde bir miktarı ise demirli alaşımlar kurşun ve çinko üretimi gibi öbür metalurjik işlemlerde ve kireç ile magnezyum oksit üretim fırınlarında kullanılır. Dökümhane koku olarak bilinen sert ve sağlam koktan dökümhanelerde demir cevherinin eritilmesinde kullanılır. Boyutları 15–50 mm arasında değişen koklarda evlerin ısıtılmasında kullanılır.

Türkiye'de madencilik gelişmiş sanayi kollarından biridir. Türkiye madenler bakımından zengin bir ülkedir. Ayrıca bazı madenler bakımından dünyanın önemli ülkeleri arasındadır. Türkiye'nin madenlerinin tamamı henüz belirlenmemiştir. Maden arama çalışmaları hızla devam etmekte ve yeni maden yatakları bulunmaktadır. Türkiye'nin madenciliğinin şu andaki üretimi, tümüyle kendi endüstri kuruluşlarımızın gereksinimine yönelik değildir. Bir kısmı ham olarak ya da yarı işlenmiş halde yurt dışına satılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Lehimleme</span>

Lehimleme iki ya da daha fazla sayıda metal parçanın, görece düşük erime sıcaklığına sahip bir dolgu metali eritilip bağlantı yerine akıtılarak, tutturulması işlemidir.

İzabe, maden cevherinin metal içeriğini yüksek sıcaklıkta indirgenme tepkimesi yardımıyla cevherin geri kalanından ayırma süreci. Pirometalurjinin yöntemlerinden biridir. Kimi metal oksitlerin indirgenmesi için yüksek sıcaklık yeterliyken pek çoğu için süreçte ısının yanında indirgeyici madde kullanılması da gerekir. Karbon genellikle kullanılan indirgeyicilerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Kamensk-Uralski</span>

Kamensk-Uralski, Rusya'nın Sverdlovsk Oblastı'nda bulunan bir şehirdir. Şehir, Kamenka ve İset nehirlerinin kesiştiği noktada yer almaktadır. Yüzölçümü 144,23 km² olan şehrin nüfusu 2010 itibarı ile 174,689'dur.

<span class="mw-page-title-main">ThyssenKrupp</span> Alman çok uluslu holding şirketi

ThyssenKrupp AG, merkezi Almanya olan çok uluslu holding şirketi. ThyssenKrupp AG dünyanın en büyük Konglomeratlarından biri olup dünya çapında 670 şirketten oluşmaktadır. ThyssenKrupp dünyanın en büyük çelik üreticilerinden biridir. Şirket aynı zamanda bileşenleri ve otomotiv endüstrisi için sistemler, asansörler, yürüyen merdivenler üretmektedir. Ticaret ve sanayi alanlarında hizmet vermektedir. Şirket Thyssen AG ve Krupp şirketlerinin 1999 yılında birleşmesinin sonucudur. Duisburg'da merkez binası ve Essen'de operasyonel merkezi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Engelsberg Demir Fabrikası</span>

Engelsberg Demir Fabrikası, İsveç'in Västmanland bölgesinin Fagersta Belediyesi'nde bulunan bir köy olan Ängelsberg 'de bulunan demir fabrikasıdır. Per Larsson Gyllenhöök (1645-1706) tarafından 1681 yılında kurulmuş ve 1700-1800 yıllarında dünyanın en modern demir fabrikası haline gelmiştir. 1993 yılında UNESCO Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir.

Gürcistan'da madencilik yüzyıllardır yapılmaktadır. 2020 yılında, Gürcistan'ın maden endüstrisi manganez, bakır ve çeşitli tiplerde taş ocağı üretmektedir. Gürcistan ekonomisi son yıllarda ekonomik büyüme yaşamış olsa da, Gürcistan'ın madencilik ve metalurji sektöründeki büyümesi, genel ekonominin gerisinde kalmıştır.

Azerbaycan, çok elverişli doğa koşullarına ve zengin doğal kaynaklara sahip bir ülkedir. Karlı tepeler, yüksek dağlar, verimli topraklar, geniş ovalar, Okyanus Seviyesi Altındaki En Alçak Arazi Noktaları cumhuriyetin ana peyzaj oluşumları arasındadır. Bu karmaşık peyzaj dokusu, doğal koşullarda - iklim, toprak-bitki örtüsü ve su kaynakları - çeşitliliğe neden olmuştur. Bu da, bölgedeki nüfus ve çiftliklerin dengesiz dağılımına ve üretimin farklı türlerde uzmanlaşmasına yol açmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da maden endüstrisi</span>

2005 yılı itibarıyla Azerbaycan; alüminyum, kurşun, demir ve çinko dâhil olmak üzere bir dizi metal ve endüstriyel mineral üretti.

<span class="mw-page-title-main">Metalurjik fırın</span>

Daha yaygın olarak fırın olarak adlandırılan bir metalürjik fırın, öncelikle demir ve çelik üretiminde gangı çıkarmak için metal cevherini ısıtmak ve eritmek için kullanılan endüstriyel bir fırındır. Bir fırını besleyen ısı enerjisi doğrudan yakıtın yanmasıyla, elektrik ark ocağı gibi elektrikle veya indüksiyon fırınlarında indüksiyonla ısıtma yoluyla sağlanabilir. Metalürjide belirli metal ve cevherlerle çalışmak için kullanılan birkaç farklı fırın türü vardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.