Azerbaycan'da grafiti
Azerbaycan'da grafiti, modern zamanlarda ortaya çıkan sanat alanlarından biridir. Azerbaycan'da bu sanat bireysel ve grup halinde çalışan gençler tarafından yapılmaktadır.
Özellikler
Azerbaycan'da grafiti sanatına yönelik genellikle olumsuz tutum sergilenmektedir. Bu nedenle Azerbaycan'da bu sanat çok gelişmemiş ve bu sanatla uğraşan gençlerin sayısı da azdır. Bakü'nün ilk grafiti sanatçılarından[1] biri olarak kabul edilen Yunis Krylov, çalışmalarından dolayı birçok kez tutuklandığından dolayı bazı gençler gizlice grafiti yapmayı tercih etmektedir.[2]
Bakü kentindeki grafitilerin çoğu, genellikle konut yönetim ofislerinin çalışanları tarafından birkaç gün sonra boya ile kapatılsa da son zamanlarda grafiti sanatına yönelik olumlu tutum gösterildiği de olmuştur. 2015 yılında Bakü'de düzenlenen Avrupa Oyunları arifesinde şehrin birçok yerine, örneğin otogar çevresindeki köprünün duvarlarına devasa grafitiler çizilmiş ve bu grafitiler yetkililer tarafından silinmemiştir.[3]
Eski Sovetski caddesinin yıkılan duvarlarında orak çekiç sembolleri, Sovyetler Birliği'nin sembolleri ve halkın hareketini protesto eden sloganlar vardı. Bakü'de garfiti yapılmak suretiyle hükûmet karşıtı yazılar da yazılmıştır. 2013 cumhurbaşkanlığı seçimleri sırasında kara kalemle yazılan "İlham Yok" yazısı 2015 yılına kadar Hatai metro istasyonunun yakınında kalmıştır.[4]
2019 yılında Azerbaycan'da cinsiyet eşitliğine adanan "Kız Kalesi: Kadın Olmak" festivali kapsamında İsveçli grafiti sanatçısı Karolina Falkholt'un çizdiği çıplak kadın grafiti, sosyal ağlarda tartışmalara ve tartışmalara neden olmuş, yerel halkın protestosu üzerine kaldırılmıştır.[5]
Sanat eleştirmeni Ziyadkhan Aliyev, Azerbaycan'da grafiti çizmek için özel duvarların ayrılmasını önermiştir.[4]
Etkinlikler
2013 yılında Azerbaycan'da ilk kez kumdan heykel ve grafiti üzerine açık bir festival düzenlendi. Dostluk Plajı'nda gerçekleştirilen etkinliğin ikinci bölümünde ise grafiti yarışması düzenlenmiştir.[6] Aynı yılın Ekim ayında ikinci kez düzenlenen festivale Rusya, İran ve Türkiye'den gençler katılım göstermişlerdir.[7]
Mayıs 2013'te Azerbaycan'da ilk kez Uluslararası Yeşil Grafiti Festivali düzenlendi. Toplumu küresel çevre sorunları hakkında sanat yoluyla bilgilendirmeyi amaçlayan etkinliğe Türkiye, Azerbaycan, Gürcistan ve İngiltere'den grafiti sanatçıları katılmıştır.[8]
Eylül 2014'te Dede Korkut Parkı'nda Leyla Aliyeva'nın katılımıyla 3 boyutlu grafiti projesinin açılışı yapılmış ve Azerbaycan'da ilk yüzey grafiti çalışmaları sergilenmiştir.[9]
2016 yılında Gence'nin Avrupa'nın gençlik başkenti seçilmesi münasebetiyle şehirde graffiti festivali düzenlenmiş ve katılımcılar beton levhalara graffiti yaptmıştır.[10]
Aralık 2021'de Haydar Aliyev Merkezi'nde Brezilyalı grafiti sanatçısı Nina Pandolfo'nun sergisi açılmış ve grafiti enstalasyonları sergilenmiştir.[11]
2022 yılında Bakü'nün "Park Bulvar" alışveriş merkezinde Şuşa yılına ithaf edilen "Şuşa Grafiti Festivali" etkinliği düzenlenmiştir. Festival kapsamında alışveriş merkezinin 2. bodrum katının duvarlarına grafitiler çizilmiştir.[12]
Galeri
Sovetski'teki duvar yazısı.
Merkezi Park yakındaki grafiti.
Sovetski'deki grafiti.
Narimanov bölgesi duvar yazısı.
Demir yumruk duvar yazısı.
Kaynakça
- ^ "Bakı və onun ətrafında 47+ qrafiti. FOTOREPORTAJ". Urban.az (Azerice). 26 Kasım 2019. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ ""Xuliqanlıq" saydığı qraffitini indi də hökumət özü çəkir". Azadlıq (Azerice). 19 Mayıs 2015. 17 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "Bakıda qraffiti qadağası: "Mən rəsmimlə heç kimə ziyan vurmuram"". Azadlıq (Azerice). 23 Mayıs 2016. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ a b "Bakıda qraffiti qadağası: "Mən rəsmimlə heç kimə ziyan vurmuram"". Azadlıq (Azerice). 23 Mayıs 2016. 4 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ ""Bu bir rəsmdir, mentalitetə bağlayanlar kor və laldır" -Qalmaqallı foto ilə bağlı AÇIQLAMA". Son Xəbər (Azerice). 30 Eylül 2019. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "Azərbaycanda ilk dəfə "Qum Heykəltəraşlığı və Qraffiti üzrə açıq Festival" keçirilib". Azərbaycan Gənclər Fondu (Azerice). 2013. 29 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "Azərbaycanda ikinci dəfə qum heykəltəraşlığı və qraffiti üzrə açıq festival başlayır". Azertag (Azerice). 17 Ekim 2013. 29 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "IDEA kampaniyası Azərbaycanda ilk dəfə olaraq "Beynəlxalq Yaşıl Qraffiti festivalı" keçirəcək". Trend (Azerice). 27 Mart 2013. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "Dədə Qorqud parkında 3D qraffiti layihəsinin açılışı olub - FOTO". Oxu.az (Azerice). 25 Eylül 2014. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "Gəncədə "Qraffiti Festival"". Elm və Təhsil Nazirliyi (Azerice). 2016. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ "Heydər Əliyev Mərkəzində sərgi açılacaq". Modern.az (Azerice). 8 Aralık 2021. 27 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
- ^ ""Davam" yaradıcı gənclərin iştirakı ilə Şuşaya həsr olunan festival keçirib". Azertag (Azerice). 13 Mayıs 2022. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2023.
