İçeriğe atla

Azerbaycan'daki nehirler listesi

Kür Nehri havzası Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarının büyük çoğunluğunu kapsar
Kür
Terterçay
Aras
Zarçay
Girdimançay
Okçuçay
Katehçay

Azerbaycan'daki akarsular, Azerbaycan Cumhuriyeti topraklarından akan bütün nehir, dere, çay ve suları kapsar.

Azerbaycan'daki bütün akarsular (çoğu daha büyük akarsularla birleşerek) ya Hazar Denizi'ne akar ya da yerin altına sızarak kayboluyor ya da küçük bataklıklar oluşturuyorlar.

Azerbaycan akarsuları aşağıdaki 3 ana gruba ayrılabilir:

  • Azerbaycan'ın Kür havzasına ait olan merkezi ve batı akarsuları;
  • Azerbaycan'ın doğrudan orta Hazar Denizi'ne akan kuzey-doğu akarsuları;
  • Azerbaycan'ın doğrudan Hazar Denizi'nin güneyine akan güney-doğu akarsuları.

Genel bilgi

Azerbaycan'daki nehir sistemi irili ufaklı 8550'den fazla akarsudan oluşur ve bütün akarsuların toplam uzunluğu 33.665 km civarındadır. Tüm bu akarsuların havzaları ise 85.500 km² civarındadır (Azerbaycan Cumhuriyeti'nin toplam yüzölçümü 86.600 km²). Akarsuların 7550'sinin uzunluğu 5 km'den daha kısadır. Kalan 1.000 akasulardan, 934'ünün uzunluğu ise 5 km ile 50 km arasında değişir, 42'sinin uzunluğu 50 km ile 100 km arasında değişir, 22'sinin uzunluğu 100 km ile 500 km arasında değişir ve sadece iki akarsu (Kür ve Aras) 500 km'den uzundur.

Azerbaycan'ın en uzun akarsuları Kür ve Aras nehirleridir ve ikisi Sabirabad şehri yakınında birleşerek ve Neftçala Rayonu'nda Hazar Denizi'ne dökülür.

Akarsular iki büyük gruba ayrılabilir: dağ akarsuları ve ova akarsuları.

Azerbaycan akarsuları listesi

1000 km'den fazla

  • Kür, 1.515 km
  • Aras, 1.072 km

1000-100 km

  • Kanikçay, 413 km
  • Kabırrıçay, 394 km
  • Samur çayı, 216 km
  • Terterçay, 200 km
  • Sumqayıtçay, 198 km
  • Kürekçay, 186 km
  • Türyançay, 180 km
  • Bazarçay, 178 km
  • Bolkarçay, 163 km
  • Ayriçay, 135 km
  • Ağstafaçay, 133 km
  • Arpaçay, 126 km
  • Haçınçay, 119 km
  • Pirsaatçay, 119 km
  • Göyçay, 115 km
  • Karqarçay, 115 km
  • Vileşçay, 115 km
  • Hekeriçay, 113 km
  • Kudyalçay, 108 km
  • Kusarçay, 108 km
  • Ceyrankeçmezçay, 100 km

100-50 km

  • Genceçay, 99 km
  • Gilançay, 99 km
  • Alicançay, 98 km
  • Velveleçay, 98 km
  • Şamhorçay, 95 km
  • Karaçay, 93 km (Kuba və Kaçmaz)
  • Zeyemçay, 90 km
  • Köndelençay, 89 km
  • Girdimançay, 88 km
  • Ağsuçay, 85 km
  • Okçuçay, 85 km
  • Lekerçay, 84 km
  • İnceçay, 83 km (Ağdere, Terter və Yevlah)
  • Kuruçay, 82 km (Hocavend və Füzuli)
  • Lenkerançay, 82 km
  • Gorançay, 81 km
  • Nahçıvançay, 81 km
  • Kuruçay, 77 km (Kuba və Kaçmaz)
  • Ahıncaçay, 76 km
  • Koşkarçay, 76 km
  • Gilgilçay, 72 km
  • Hasansuçay, 71 km
  • Demiraparançay, 69 km
  • Ağçay, 68 km
  • Çikilçay, 68 km
  • Çağacıkçay, 65 km
  • Bala Kür, 63 km
  • Hocazsuçay, 63 km
  • Elinceçay, 62 km
  • Honaşençay, 62 km
  • Cokasçay, 60 km
  • Ceyirçay, 58 km
  • Muhahçay, 56 km
  • Tikanliçay, 56 km
  • Kürmükçay, 55 km
  • Katehçay, 54 km
  • Şabrançay, 62 km
  • Künkütçay, 52 km
  • Bumçay, 51 km
  • İnceçay, 51 km (Cebrayıl)
  • Zabuhçay, 51 km
  • Göytepeçay, 50 km

Ayrıca bakınız

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Avrasya</span> bir bütün olarak Avrupa ile Asya

Avrasya, Avrupa ile Asya'yı kapsayan coğrafi bölgeye verilen isim.

Havza, bir nehir ya da göl havzası, nehrin kaynağı ile sonlandığı yer arasında kalan, nehre su veren tüm alanı kapsamaktadır. Akarsuyun ana kolu ve yan kolları ile birlikte sularını topladığı ve drene ettiği bu alana akaçlama havzası da denilir.

<span class="mw-page-title-main">Sakarya Nehri</span> Türkiyenin Karadeniz bölgesinde bir ırmak

Sakarya Nehri Kızılırmak ve Fırat nehirlerinden sonra Türkiye'nin üçüncü en uzun, Kuzeybatı Anadolu'nun ise en büyük akarsuyudur. Nehir, ismini Yunan Mitolojisi'ndeki nehir tanrısı Sangarius'dan almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hazar Denizi</span> Dünyanın en büyük gölü

Hazar Denizi dünyanın en büyük gölü veya eksiksiz bir deniz olarak sınıflandırılan dünyanın en büyük iç su kütlesidir. Adını Hazar Kağanlığı'ndan almıştır. Güneydoğu Avrupa ve güneybatı Asya'dadır ve dünyanın en büyük tuzlu su gölüdür. Hem deniz, hem de göl özelliklerini taşımaktadır. Petrol yataklarınca zengindir. Tektonik göllere örnektir. Endoreik bir havza olarak, Avrupa ile Asya arasında, Kafkasya'nın doğusunda, Orta Asya'nın geniş bozkırlarının batısında ve Batı Asya'daki İran platosunun kuzeyinde yer almaktadır. Denizin yüzey alanı 371.000 km2 ve hacmi 78.200 km3'tür. Tuzluluk oranı yaklaşık %1,2 olup, bu oran çoğu deniz suyunun tuzluluğunun yaklaşık üçte biri kadardır. Kuzeydoğuda Kazakistan, kuzeybatıda Rusya, batıda Azerbaycan, güneyde İran ve güneydoğuda Türkmenistan ile sınırlanmıştır. Hazar Denizi çok çeşitli canlı türlerine ev sahipliği yapmaktadır ve en çok havyar ve petrol endüstrileriyle tanınmaktadır. Petrol endüstrisinden kaynaklanan kirlilik ve Hazar Denizi'ne akan nehirler üzerine inşa edilmiş barajlar, denizde yaşayan organizmaları olumsuz etkilemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Dicle</span> Türkiyeden Iraka akan ırmak

Dicle ırmağı, Fırat ırmağı ile birlikte Mezopotamya'yı oluşturan iki büyük nehirden en doğuda olanıdır. Türkiye'de bulunan Elazığ ilinin Sivrice ilçesinden doğan nehir, Irak boyunca akar ve Fırat'la birleşerek Şattülarap'ta Basra körfezine dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Kafkasya</span> Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asyanın sınırında bulunan bölge

Kafkasya, Karadeniz ve Hazar denizi arasında yer alan, Avrupa ve Asya'nın sınırında bulunan bölgenin ismi. Kafkas sıradağlarında, Avrupa'nın en yüksek dağı olan ve Kafkas halklarının sözlü edebiyatını oluşturan Elbruz Dağı bu bölgede bulunmaktadır. Kafkasya bölgesi siyasi ve coğrafi olarak Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya olmak üzere ikiye ayrılır. Güney Kafkasya, bağımsız ve egemen devletlerden oluşmaktadır. Kuzey Kafkasya ise Rusya içinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aras</span> Türkiye, Ermenistan, Azerbaycan ve İrandan geçerek Hazar Denizine akan nehir

Aras Nehri, Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde doğup, Kura Nehri ile birleşerek Hazar Denizi’de dökülen bir nehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Göksu</span> Türkiyede akarsu

Göksu Antalya, Konya, Karaman ve Mersin illerinden akan ve Mersin ili Silifke ilçesi güneyinde Akdeniz'e dökülen bir nehirdir. Göksu Nehri'nin uzunluğu 260 km, havza alanı 10.000 km²'dir. Aşağı yukarı aynı uzunlukta iki kolu vardır: Kuzey kolu Gökçay, güney kolu ise Gökdere'dir, ikisinin kaynağı da Toros Dağları'ndaki Geyik Dağları'ndan çıkar. Geyik Dağları Antalya-Gündoğmuş ve Konya-Hadim arasındadır ve Alanya'nın 50 km kuzeyinde bulunur. Bu iki kol Karaman-Ermenek'i geçtikten sonra Mut'un güneyinde birleşerek Göksu adını alır ve daha sonra Silifke güneyinde Paradeniz adıyla bilinen deltada Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Asi Nehri</span> Nehir

Asi Nehri, Lübnan'daki Bikâ Vadisi'nin doğu kısmından doğar ve Türkiye'nin Hatay ilinden Akdeniz'e dökülür. Asi Nehri'nin toplam uzunluğu 556 km olup, 366 km Suriye'de, 98 km Türkiye'de, 40 km Lübnan'dadır. 52 km'si Türkiye-Suriye sınırını oluşturur. Antakya ile Akdeniz'e doğal su yolu bağlanmış olan Asi Nehri'nin ortalama su debisi 30 m³/sn dir. Kış mevsimi ile ilkbaharda taşkınlar nedeniyle pek çok su baskını yaşanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kura Nehri</span> Kafkaslar bölgesinde bir nehir

Kura, Türkiye'de Ardahan Göle dolaylarından başlar ve Gürcistan'dan geçerek Azerbaycan'ın Sabirabad şehrinde Aras Nehri ile birleşir ve Neftçala Rayonu'nda Hazar Denizi'ne dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Urmiye Gölü</span> İranın kuzeybatısındaki tektonik oluşumlu tuz gölü

Urmiye Gölü, İran'ın kuzeybatısında, Batı Azerbaycan Eyaleti ile Doğu Azerbaycan Eyaleti arasında bulunan tektonik oluşumlu tuz gölü.

<span class="mw-page-title-main">Volga</span> Rusyadaki bir nehir ve Avrupanın en uzun nehri

Volga ya da İdil Avrupa'nın en uzun ırmağıdır. Rusça Volga adı Ana Slavca Vlga'dan (nem) gelir. Baltık-Fin dilleri kökenli valkea (beyaz) ve "Valgõ" sözcüklerinden de adının geldiği iddia edilmektedir. Uzunluğu yaklaşık 3531 km olan Volga, Moskova ile Sankt-Peterburg arasındaki Valday Tepeleri'nden doğar. Deniz seviyesinden 28 metre aşağıda olan Hazar Denizi'ne dökülür. Valday tepelerinde bulunan birçok göl ve bataklıktan gelen kaynak kollarının birleşmesiyle meydana gelen Volga, Rjev'den itibaren ulaşıma elverişli bir hâlde akar. Moskova Kanalı'yla birleştiği yerden sonra genişliği 230 metreyi bulur. Bundan sonra nehirde düzenli bir ulaşım sağlanır. Volga'nın yatağı üzerinde beş adet baraj bulunur. Bu barajlardan Volgograd Baraj Gölü'ndeki santral, dünyanın belli başlı hidroelektrik tesislerinden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Liao Nehri</span>

Liao Nehri Kuzeydoğu Çin'in baş nehridir (1.345 km). Liaoning ili ve Liaotung Yarımadası, isimlerini bu nehirden alır.

<span class="mw-page-title-main">Sulak Nehri</span>

Sulak Nehri, Rusya, Dağıstan'da bulunan, Hazar Denizi'ne dökülen akarsu. Hazar'a döküldüğü deltasında sazlık ve bataklık arazi bulunduğundan bu ismi almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Astara Çayı</span> Azerbaycanda bir akarsu

Astara Çayı, Azerbaycan ile İran'ın doğu sınırını oluşturan kısa akarsu. Azerbaycan, Astara Rayonu, Talış Dağları'nda üzerindeki Şindankalesi Dağı'ndan doğar, Alaşa şehrinden sonra İran-Azerbaycan sınırını çizerek Hazar Denizi'ne dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'ın su kaynakları</span> Vikimedya liste maddesi

Azerbaycan'ın su kaynakları uzun bir jeolojik zaman çerçevesinde oluştu ve o dönemde önemli ölçüde değişti. Bu, özellikle ülkenin tamamında bulunan eski nehirlerin kalıntıları tarafından kanıtlanmaktadır. Ülkenin su kaynakları doğal kuvvetler ve insanlar tarafından gerçekleştirilen endüstriyel faaliyetlerin etkisi altında sürekli değişmektedir. Yapay nehirler (kanallar) ve göletlerde Azerbaycan su kaynaklarının bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Talış Dağları</span>

Talış Dağları, Azerbaycan'ın güneydoğusunda yer alan dağ sırası.

<span class="mw-page-title-main">Etrak Nehri</span>

Etrak Nehri, İran'ın kuzeydoğu dağlarından doğan, Türkmenistan'da Hazar Denizi'nin GD köşesine dökülen nehir.

<span class="mw-page-title-main">Rize'deki akarsular listesi</span>

Rize ilinde irili ufaklı pek çok akarsu vardır. Bu bölgedeki akarsular oldukça kısadır; yüksek yerlerden doğar ve hızlı bir akışa sahiptir. Çoğu ana bir akarsuda toplandıktan sonra Karadeniz'e dökülür. Bu akarsular arasında en uzun olanı, 78.4 kilometre uzunluğuyla İyidere Deresi, beslenme alanı en geniş olan ise Fırtına Deresi'dir.

Vileş Vileşçay olarak da adlandırılan bir Azerbaycan nehridir. Güneydoğu Azerbaycan'dan Hazar Denizi'ne akar ve ülkenin en büyük nehirlerinden biridir.