İçeriğe atla

Azerbaycan'daki Dünya Mirasları listesi

Azerbaycan'daki Dünya Mirasları'nın konumu. Kırmızı noktalar kültürel, sarı noktalar doğal alanlardır.

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı.[1][2] Doğal özellikler (fiziksel ve biyolojik oluşumlardan oluşur), jeolojik ve fizyografik oluşumlar (tehdit altındaki hayvan ve bitki türlerinin yaşam alanları dahil) ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır.[3] Azerbaycan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşmeyi 16 Aralık 1993'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.[4]

2023 itibarıyla, Azerbaycan'da listede beş alan ve geçici listede 10 alan bulunmaktadır.[4] Listeye eklenen ilk yer, 2000 yılında Şirvanşahlar Sarayı ve Kız Kulesi'nin bulunduğu İçerişehir'di. 2000 Bakü depreminde yaşanan hasar nedeniyle bu bölge, 2003'ten 2009'a kadar tehlike altındaki miras olarak listelendi.[5] Kobustan Kaya Sanatı Kültürel Peyzaj Alanı, 2007 yılında listelendi. 2013 yılında bu iki alana Silahlı Çatışma Durumunda Kültür Varlıklarını Koruma Komitesi tarafından gelişmiş koruma statüsü verildi.[6] En son eklenenler, 2023 yılında Hirkan ormanları ve Kınalık'ın kültürel manzarasıydı. Burası ülkenin tek doğal alanıdır ve İran ile paylaşılmaktadır.

Dünya Mirasları listesi

UNESCO, alanları on kritere göre listelemektedir; Her alan kriterlerden en az birini karşılaması gerekir. i'den vi'ye kadar olan kriterler kültüreldir ve vii'den x'e kadar olan kriterler doğaldır.[7]

  Ulusötesi alan
Ad Fotoğraf Yer Seçildiği yıl UNESCO verileriNot
Şirvanşahlar Sarayı ve Kız Kulesi ile birlikte Surlarla Çevrili Bakü ŞehriBakü2000 958; iv
(kültürel) 		[5][8]
Kobustan Kaya Sanatı Kültürel Peyzaj Alanı Bakü ve Abşeron2007 1076rev; iii
(kültürel) 		[9]
Şeki Hanları Sarayı ile birlikte Şeki'nin Tarihî Merkezi Şeki2019 1549rev; ii, v
(kültürel) 		[10]
Hirkan Ormanları[a]Lenkeran ve Astara2023 1584bis; ix, x
(doğal) 		[11][12]
Kınalık Halkının Kültürel Peyzajı ve "Köç Yolu" Yaylacılık Rotası Kuba2023 1696; iii, v
(kültürel) 		[13]

Geçici liste

Dünya Mirası listesinde yer alan alanlara ek olarak, üye devletler aday göstermeyi düşünebilecekleri geçici alanların bir listesini de tutabilirler. Dünya Mirası listesine aday göstermeler, yalnızca alanın daha önce geçici listede yer alması durumunda kabul edilir.[14] Azerbaycan, 2021 itibarıyla geçici listesine dört alan kaydetti.[15]

Ad Fotoğraf Yer Seçildiği yıl UNESCO kriterleri Not
AteşgahBakü1998 i, iii
(kültürel) 		[16]
Nahçıvan türbeleri Nahçıvan1998 i, iv
(kültürel) 		[17]
Binegedi Dördüncü Dönem Fauna ve Flora MezarlığıBakü1998 viii, ix
(doğal) 		[18]
Lökbatan Çamur VolkanıBakü1998 vii, viii, ix
(doğal) 		[19]
Bakü Dağ Merhelesi Bakü1998 viii, ix
(doğal) 		[20]
Hazar Kıyısındaki Savunma Yapıları Bakü, Kah, Kuba, Siyezen, Şabran2001 (kültürel) [21]
Şuşa Tarihî ve Mimarî Koruma Alanı Şuşa2001 i, iv, v, vi
(kültürel) 		[22]
Ordubad Tarihî ve Mimarî Koruma Alanı Nahçıvan2001 i, iv, v
(kültürel) 		[23]
Azıh ve Tağlar Mağaralarının Tarih Öncesi Alanları Hocavend2021 i, iii
(kültürel) 		[24]
Hudaferin Köprüleri ve ilgili alanlar Cebrayıl2021 ii, iv
(kültürel) 		[25]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ İran ile paylaşılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "The World Heritage Convention". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 27 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 
  2. ^ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
  3. ^ "Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2021. 
  4. ^ a b "Azerbaijan". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
  5. ^ a b "World Heritage Committee removes Baku from Danger List welcoming improvements in the ancient city´s preservation". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 20 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
  6. ^ "Five World Heritage sites in Azerbaijan and Belgium granted "enhanced protection" in the event of armed conflict". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 3 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
  7. ^ "UNESCO World Heritage Centre – The Criteria for Selection". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 
  8. ^ "Walled City of Baku with the Shirvanshah's Palace and Maiden Tower". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
  9. ^ "Gobustan Rock Art Cultural Landscape". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2024. 
  10. ^ "Sheki, the Khan's Palace". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2019. 
  11. ^ "Hyrkan State Reservation". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  12. ^ "Hirkan Forests (Azerbaijan)". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 26 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  13. ^ "Khinalig - medieval mountainous village". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 25 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2019. 
  14. ^ "UNESCO World Heritage Centre – Tentative Lists". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 20 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 
  15. ^ "UNESCO World Heritage Centre – Tentative Lists: Azerbaijan". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 21 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2024. 
  16. ^ "Surakhany, Atashgyakh (Fire – worshippers, temple – museum at Surakhany)". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 12 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  17. ^ "The mausoleum of Nakhichevan". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 1 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  18. ^ ""Binegadi" 4th Period Fauna and Flora Deposit". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  19. ^ ""Lok-Batan" Mud Cone". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  20. ^ ""Baku Stage" Mountain". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  21. ^ "The Caspian Shore Defensive Constructions". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  22. ^ "Susha historical and architectural reserve". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 22 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  23. ^ "Ordubad historical and architectural reserve". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  24. ^ "Prehistoric sites of the Azykh and Taghlar caves". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 11 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 
  25. ^ "Khudafarin Bridges and related sites". UNESCO Dünya Miras Merkezi. 29 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2024. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Azerbaycan'daki Dünya Mirasları listesi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Türkiye'de yirmi bir tane UNESCO Dünya Mirası bulunmaktadır. İlk olarak 1985'te İstanbul'un Tarihî Alanları, Göreme Millî Parkı ve Kapadokya ile Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, son olarak da 2023'te Gordion ile Anadolu'nun Ortaçağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri listeye dâhil edildi. Listedeki varlıklardan on dokuzu kültürel, ikisi karma alandır. Türkiye'nin Dünya Mirası Geçici Listesi'nde ise yetmiş dokuz tane varlığı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Bulunduğu ülkelere göre Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

2024 yılı sonu itibarıyla, 195 "Taraf Devlet"te 1.223 Dünya Mirası Alanı bulunmaktadır. 1,223 Dünya Mirası Alanının 952'si kültürel, 231'i doğal, 40'ı karma özelliktedir. Bu Dünya Mirası Alanlarının 49'u sınıraşırı alan olup, birden fazla ülke tarafından paylaşılmaktadır. Sınıraşırı alanları paylaşan toplam 72 ülke bulunmaktadır. Ülkeler Dünya Miras Komitesi tarafından Afrika, Arap Devletleri, Asya ve Pasifik, Avrupa ve Kuzey Amerika ve Latin Amerika ve Karayipler olmak üzere beş coğrafi bölgeye ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası</span> kültürel veya fiziksel önemi nedeniyle UNESCO tarafından listelenen yer

Dünya Mirası, UNESCO tarafından listelenen, özel kültürel veya fiziksel öneme sahip yerlerden her birine verilen addır. Genel Kurul tarafından seçilen 21 UNESCO üyesi ülkenin oluşturduğu Dünya Miras Komitesi tarafından yönetilen uluslararası Dünya Mirası Programı bu listeyi güncellemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kıbrıs Cumhuriyeti'ndeki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Kıbrıs Cumhuriyeti'nde üç tane UNESCO Dünya Mirası bulunmaktadır. İlk olarak 1980'de Baf, son olarak da 1998'de Hirokitya listeye dâhil edildi. Listedeki tüm varlıklar kültürel alandır.

<span class="mw-page-title-main">Güney Kore'deki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Güney Kore'nin, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 14 Eylül 1988'de onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

Japonya'da 2016 yılı itibarı ile 20 adet Dünya Mirası bulunmaktadır. İlk olarak 1993'te Hōryū-ji Bölgesindeki Budist Anıtları, Himeji Kalesi, Yakuşima ile Shirakami-Sanchi, son olarak 2016'da Modern Harekete Üstün Bir Katkı Sağlayan Le Corbusier'in Mimari Çalışması listeye dâhil edildi. Listedeki varlıklardan 16'sı kültürel, dördü doğal alandır.

Çin'de 2016 yılı itibarı ile 50 adet Dünya Mirası bulunmaktadır. İlk olarak 1987'de Ming ve Qing Hanedanları İmparatorluk Sarayları, İlk Çin İmparatoru'nun Mozolesi, Mogao Mağaraları, Tai Dağı, Zhoukoudian Pekin Adamı Alanı ile Çin Seddi, son olarak 2016'da Shennongjia listeye dâhil edildi. Listedeki varlıklardan 35'i kültürel, 11'i doğal ve dördü karma alanlardır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Yunanistan'da on sekiz tane UNESCO Dünya Mirası bulunmaktadır. İlk olarak 1986'da Bassae'deki Apollon Epikurios Tapınağı, son olarak da 2016'da Filippi listeye dâhil edildi. Listedeki varlıklardan on altısı kültürel, ikisi karma alandır.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz'deki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kabul edilen UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Portekiz, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 30 Eylül 1980'de onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk'taki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Arnavutluk'un, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 10 Temmuz 1989'da onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kabul edilen UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Sovyetler Birliği, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 12 Ekim 1988'de onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Ermenistan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 5 Eylül 1993'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Dünya Mirası Sözleşmesi</span>

Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme (İngilizce: Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage veya kısaca Dünya Mirası Sözleşmesi, 23 Kasım 1972'de 17. UNESCO genel konferansında imzalanan bir uluslararası sözleşmedir.

<span class="mw-page-title-main">Finlandiya'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Finlandiya'nın, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 4 Mart 1987'de onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Macaristan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Macaristan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 15 Temmuz 1985'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Çekya'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Çekya, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 26 Mart 1993'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Bosna-Hersek'teki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Bosna-Hersek, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 12 Temmuz 1993'te onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.

<span class="mw-page-title-main">Malezya'daki Dünya Mirasları listesi</span>

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Malezya'nın, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 3 Ağustos 1983'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bangladeş'teki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

1972 yılında imzalanan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi ile Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO), kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerler olan Dünya Mirasları kavramını tanımladı. Doğal özellikler, jeolojik ve fizyografik oluşumlar ve bilim, koruma veya doğal güzellik açısından önemli olan doğal alanlar doğal miras olarak tanımlanır. Bangladeş'in, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına İlişkin Sözleşmeyi 3 Ağustos 1983'te onaylamasıyla ülkedeki alanlar listeye dahil edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pakistan'daki Dünya Mirasları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) Dünya Mirasları, 1972 yılında kurulan UNESCO Dünya Mirası Sözleşmesi'nde tanımlandığı şekliyle kültürel veya doğal miras açısından önem taşıyan yerlerdir. Pakistan, Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme'yi 23 Temmuz 1976'da onaylayarak, tarihî yerlerini listeye dâhil edilmeye uygun hâle getirdi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.