İçeriğe atla

Azerbaycan'da ipek endüstrisi

Azerbaycan'da ipek endüstrisi eski çağlardan beri varlığını sürdürmektedir. Bir zamanlar Şirvan bölgenin en büyük ipekçilik bölgesiydi. Şamahı, Baskal, Gence, Şaki ve Şuşa'da halk ipek üretimiyle uğraşıyordu. Bu bölgelerde ipekten süslü kadın mendilleri üretildi. İpek üretimi modern zamanlara kadar devam eden ana faaliyetlerden biriydi.[1][2][3]

Şirvan

Şirvan'da üretilen ipek, 11. yüzyıldan itibaren Rusya ve Batı Avrupa gibi bölgelerde biliniyordu. O dönemde Şamahı'dan Rusya, Irak, Suriye ve diğer ülkelere ipek ihraç ediliyordu. Şirvan, 16. ve 17. yüzyıllarda Yakın Doğu'da ipek üretimindeki hakimiyetini sürdürdü. Şirvan ipeğinin büyük bir kısmı ihraç ediliyordu. Geri kalanın da çoğu ipek dokumada kullanılıyordu. Adam Olearius 17. yüzyılda Azerbaycan'ı ziyaret etmiş ve yılda 10-20 bin paket (her paket yaklaşık 2,5 kg ağırlığında) hammadde toplandığını yazmıştır. Üretimin 3000 paketi Şirvan'a, 2000 paketi Karabağ'a aitti. Demek ki Şirvan'da 7,5 ton, Karabağ'da ise 5 ton hammadde üretilmiştir.[4][5]

Şaki

İpek endüstrisi 18. ve 19. yüzyıllar boyunca büyümeye devam etti; ipek üretimi nihayet 1928'de ulusallaştırıldı ve 1931'de açılan büyük bir ipek fabrikası daha önce yerel aileler tarafından yürütülen küçük ölçekli üretimin yerini aldı. Bu dönemde Şaki, SSCB'nin en büyük ipek tedarikçilerinden biriydi.[6]

1970-1980'li yıllarda 5-6 bin ton ıslak koza ve 350-400 ton ham ipek üretilerek 10 milyon metrekare ipekli tekstil temin edilmiştir. 150 binden fazla aile besleme ve koza üretimiyle uğraştı. O dönemde ipek endüstrisinde 14.000'den fazla kişi çalışıyordu. 7.000 kişi daha Şaki ipek fabrikasının daimi çalışanıydı. Azerbaycan, eski Sovyetler Birliği'nde koza üretiminde Özbekistan'dan sonra ikinci sırada yer alırken, üretilen ipeğin kalitesi açısından birinci sırada yer aldı. Şaki ipek fabrikası SSCB'deki 75 işletmeye tekstil, 84 işletmeye ise ipek iplik gönderiyordu. Şaki ipeğinden yapılan tekstiller Japonya, İsviçre, İtalya ve diğer ülkelere ihraç edildi.[]

1990'lı yılların başında ipek sektöründe bir durgunluk gözlendi. Bunun sonucunda uzun yıllar boyunca kurulan ekonomik ilişkiler kaybedildi. Bu yıllarda 2 ipek üretim istasyonu, 7 koza tohumu fabrikası, 30'a yakın koza kurutma odası, yaklaşık 80 koza birincil işleme noktası, Ordubad iplik fabrikası ve Şaki ipek fabrikasının üretimi durduruldu. 10 binlerce insan işini kaybetti. 1500 yıllık Azerbaycan ipekçilik endüstrisi yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kaldı.[]

Parvana” LLC, "Şaki-İpek" yatırım yarışmasını kazandı. Üretimi genişletmek ve ipekböceği yetiştiriciliğini geliştirmek için bir geliştirme programı düzenledi. Üretim atölyeleri yeniden inşa edildi, üretime yeni teknolojiler uygulandı, ek tesisler ve araçlar kuruldu.[]

Ürünün kalitesini artırmak için 2008 yılında yeniden yapılanma yapıldı. Çin'de üretilen 4 iplik fabrikası, 4 ipek sarıcı, yeni aletler ve vakum aparatları kuruldu. Yeniden yapılanma sonrasında emek verimliliği 6-7 kat, üretim gücü ise 2,5 kat arttı. Aynı yıl 1740 ton gücünde yeni üretim alanı olan pamuk eğirme atölyesi üretime başladı. Faaliyetler sonucunda şirketteki çalışan sayısı 1500'e yükseldi.[1][4]

Kelağayı

Azerbaycan'da en popüler ipek ürünü kelağayı adı verilen ipek eşarptır. Kelağayı ağırlıklı olarak Şaki ve Baskal'da üretilmektedir. Kelağayı 2014 yılında Azerbaycan'da UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne dahil edilmiştir.[7]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "Silk Road Sites in Southern Central Asia". The Silk Road: Central Asia, Afghanistan and Iran: 16-31. 2015. doi:10.5040/9780755652389.ch-002. 14 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2024. 
  2. ^ "The Republic of Azerbaijan supports the UNESCO Silk Road Online Platform". en.unesco.org. 21 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2024. 
  3. ^ "中国国际问题研究院". www.ciis.org.cn. 5 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2024. 
  4. ^ a b Tzenov, Panomir; Cappellozza, Silvia; Saviane, Alessio (30 Aralık 2021). "Black, Caspian Seas and Central Asia Silk Association (BACSA) for the Future of Sericulture in Europe and Central Asia". Insects. 13 (1): 44. doi:10.3390/insects13010044. ISSN 2075-4450. 14 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2024. 
  5. ^ Aliyev, E.I.; Karimov, F.N.; Mehtiyev, M.Q. (15 Aralık 2023). "The role of road transport in Azerbaijan in the low-carbon strategy". Azerbaijan Oil Industry (12): 40-44. doi:10.37474/0365-8554/2023-12-40-44. ISSN 0365-8554. 14 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2024. 
  6. ^ Heather (15 Ocak 2021). "Sheki Azerbaijan and the Silk Road". Asian Art Newspaper (İngilizce). 1 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2024. 
  7. ^ "UNESCO - Traditional art and symbolism of Kelaghayi, making and wearing women's silk headscarves". ich.unesco.org (İngilizce). 5 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Azerbaycan, resmî adıyla Azerbaycan Cumhuriyeti, Batı Asya ile Doğu Avrupa'nın kesişim noktası olan Kafkasya'da yer alan bir ülkedir. Güney Kafkasya'nın en büyük yüz ölçümüne sahip ülkesi olan Azerbaycan'ın doğusunda Hazar Denizi, kuzeyinde Rusya, kuzeybatısında Gürcistan, batısında Ermenistan ve güneyinde İran ile komşudur. Kendisine bağlı olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'nin ise kuzey ve doğusu Ermenistan ile, güneyi ve batısı İran ile çevrilmiştir, Türkiye ile 17 km'lik sınırı bulunmaktadır.

Hayvansal üretim ya da yaygın adı ile hayvancılık; ürünleri ve güçleri ile insanlara yararlı evcil hayvanların bakımı, beslenmesi, üretimi ve yetiştirilmesini kapsayan çiftlik ve tarım koludur.

<span class="mw-page-title-main">Kamança</span>

Kamança veya kamançe, Azerbaycan, İran ve Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi'nde çalınan bir tür yaylı telli çalgıdır. Enstrümanın yapısındaki ufak değişikliklerle birlikte Kürt, Gürcü, Türkmen ve Özbek müziklerinde kullanılır. Kamança kavisli Bizans lirasının da tarihsel atası olan rebab ile akrabadır. Teller değişken gerilimli bir yay ile çalınır.

<span class="mw-page-title-main">İpek böcekçiliği</span>

İpekböcekçiliği veya ipekçilik, ipek üretmek için ipekböceklerinin yetiştirilmesidir. Birkaç ticari ipekböceği türü olmasına rağmen, evcil ipekböceğinin tırtılı en yaygın kullanılan ve üzerinde en yoğun şekilde çalışılan ipekböceğidir. İpek üretiminin Çin'de Neolitik dönem'e kadar gittiğine inanılmaktadır. Brezilya, Çin, Fransa, Hindistan, İtalya, Japonya, Kore ve Rusya gibi ülkelerde ipekböcekçiliği önemli bir küçük ev endüstrisi haline gelmiştir. Bugün Çin ve Hindistan, dünyanın yıllık üretiminin %60'ından fazlasına sahip iki ana üreticilerdir.

<span class="mw-page-title-main">Bradford</span>

Bradford, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Yorkshire ve Humberside bölgesinde bulunan bir kentsel yerleşke ve tek-seviyeli bir metropoliten bölge olan City of Bradford yerel idaresinin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Şişecam</span> Şirket

Şişecam veya resmi adıyla Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş., cam alanında faaliyet gösteren Türkiye merkezli şirketler grubu.

<span class="mw-page-title-main">Burnley</span>

Burnley, Birleşik Krallık'ta İngiltere'nin Kuzey Batı bölgesinde birinci seviyede yerel idare olan Lancashire Kontluğu ve ikinci seviyede yerel idare olan Burnley (borough) sınırları içinde bulunan yerleşim merkezidir. Burnley Lancashire Kontluğu'na bağlı ikinci seviyede "metropolitan olmayan bölge" statülü yerel idare Burnley (borough)'un merkez şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Ningbo</span>

Ningbo Çin'in Zhejiang eyaletinin kuzeydoğusunda yer alan bir liman şehridir. Hangzhou Körfezi'nin güney kısmında yer alan şehrin doğusunda Doğu Çin Denizi vardır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da ulaşım</span>

Azerbaycan'da ulaşım, bu ülkenin kamusal ve özel ulaşım sistemiyle ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan halısı</span>

Azerbaycan halısı, Azerbaycan'da yapılan geleneksel bir halıdır. Azerbaycan halısı, çeşitli boyutlarda, yoğun bir dokuya ve havlı veya havsız bir yüzeye sahip, desenleri Azerbaycan'ın birçok halı yapım bölgesinin karakteristiği olan el yapımı bir tekstildir. Geleneksel olarak, halılar Azerbaycan'da zeminleri kaplamak, iç duvarları, kanepeleri, sandalyeleri, yatakları ve masaları süslemek için kullanılırdı.

<span class="mw-page-title-main">Huich'on</span>

Hŭich'ŏn Kuzey Kore'nin Chagang bölgesinden bulunan bir şehirdir. 2008 sayımlarına göre nüfusu 168,180 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Bizans ipeği</span> Bizans İmparatorluğunda ipek dokuması

Bizans ipeği, Bizans İmparatorluğu'nda (Byzantium) dördüncü yüzyıldan 1453'teki İstanbul'un Fethi'ne kadar dokunan ipektir.

<span class="mw-page-title-main">Kelağayı</span> Azerbaycanda kadınlar için dört köşeli ipek iplikten yapılan baş örtüsü

Kelağayı, Azerbaycan'da kadınlar için dört köşeli ipek iplikten yapılan baş örtüsüdür. Azerbaycan'ın batı bölgesinde kelağayıya bazen çargat da denir. 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında Azerbaycan'ın geleneksel kelağayıcılık merkezleri, özellikle Rusya'dan ithal edilen düşük maliyetli fabrika mallarının yaygınlaşması sonucunda ve çeşitli siyasi ve sosyo-ekonomik nedenlerden dolayı üretim yerlerini değiştirdi ve kelağayının üretimi sadece iki merkezde illerinde yoğunlaştı.

Azerbaycan'da enerji, Azerbaycan'daki enerji ve elektrik üretim, tüketim ve ihracatı açıklar.

<span class="mw-page-title-main">Niya harabeleri</span>

Niya harabeleri, Çin'in Sincan eyaletinde, Tarım Havzası'nın güney kenarında, modern Niya ilinin yaklaşık 115 kilometre (71 mi) kuzeyinde bulunan bir arkeolojik sit alanıdır. Antik site ana dilinde Caḍ́ota Han Hanedanlığı döneminde Çince Jingjue olarak biliniyordu.. Bölgede çok sayıda arkeolojik eser ortaya çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kumtura Mağaraları</span>

Kumtura Bin Buda Mağaraları, Çin'in Sincan Özerk Bölgesi'nde yer alan bir Budist mağara tapınak sitesidir. Site antik İpek Yolu üzerinde, Kuçar İlçesi'ndeki Kuça'nın 25 km batısında yer almaktadır. Beşinci yüzyıldan on birinci yüzyıla kadar tarihlenen 112 mağara tapınağı içermektedir. İslami fetihler sırasında ve daha sonra sitenin terk edilmesinden sonra ara sıra gerçekleştirilen yerleşimlerle hasar gören Kumtura, 1902 Otani seferi, Oldenburg ve Le Coq dahil olmak üzere Çin Orta Asyası'na yapılan erken yabancı seferler ile araştırıldı. Sonuncu seferde birkaç duvar resmi çıkarıldı ve bu buluntular Berlin'e götürüldü.

Azerbaycan şarabı, Azerbaycan'ın çeşitli bölgelerinde üretilmektedir. 20. yüzyıl komünist yönetiminden önce, Azerbaycan, MÖ 2. bin yıla kadar uzanan gelişmiş bir şarap endüstrisine sahipti. Azerbaycan'ın şarap üretiminin köklü tarihi, Kültepe, Karabağlar ve Kalecik'teki yerleşimlerin arkeolojik kazılarında yeniden ortaya çıkarıldı. Bu bölgelerde arkeologlar, MÖ 2. bin yıla ait kalıntı ve üzüm tohumlarını içeren taş fermantasyon ve depolama kaplarını keşfetti. Herodot'a göre Antik Yunanlar bölgedeki şarap üretiminin en azından MÖ 7. yüzyıla kadar farkındaydı. Strabon daha sonra MÖ 1. yüzyılda Albanya olarak bilinen bir Azerbaycan şarabı hakkında yorum yaptı. Arap tarihçiler ve coğrafyacılar - en önemlileri Ebü'l-Fida, el-Mesudi, İbn Havkal ve El-Makdisi - bölgenin İslami fetihlerden sonra bile Gence ve Barda çevresinde gerçekleştirilen kapsamlı bağcılık uygulamalarından bahsettiler.

<span class="mw-page-title-main">Volkswagen currywurst</span>

Volkswagen currywurst, 1973'ten beri Volkswagen tarafından üretilen bir sosis markasıdır. Şirketin Wolfsburg fabrikasında üretilmekte ve altı Alman fabrikasındaki restoranlarda satılmaktadır. Currywurst ayrıca süpermarketlerde ve futbol stadyumlarında harici olarak satılır ve Volkswagen müşterilerine verilir. Sosis, "Volkswagen Orijinal Parçası" olarak markalanmıştır ve 199 398 500 A parça numarası verilmiştir. Ürün, 2018'de yaklaşık 6.81 milyon sosis üretilerek, Volkswagen'in parçaları arasında en çok üretileni olarak tanımlandı. Son yıllarda şirket arabalardan daha fazla sosis üretti. Currywurst'a eşlik etmek için bir Volkswagen ketçap da üretilir ve satılır.

Azerbaycan halı dokumacılığı Azerbaycan halkının tarihi ve geleneksel bir faaliyetidir. Azerbaycan halısı, desenleri Azerbaycan'ın birçok halı yapım bölgesinin karakteristiği olan, yoğun dokulu ve havlı veya havsız bir yüzeye sahip, çeşitli boyutlarda geleneksel el yapımı bir tekstildir. Halıcılık sözlü ve uygulamalı olarak aktarılan bir aile geleneğidir.

<span class="mw-page-title-main">Vahşi ipek</span>

Yabani ipekler eski zamanlardan beri birçok ülkede bilinmesine ve kullanılmasına rağmen, üretim ölçeği hiçbir zaman yetiştirilen ipekler kadar olmamıştır. bunların kullanımı birçok toplumda bağımsız olarak ortaya çıkmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.