İçeriğe atla

Azerbaycan'da Hristiyanlık

Kontrol Edilmiş

Azerbaycan'da Hristiyanlık bir azınlık dinidir. 280.000 ila 450.000 (%3,1 – %4,8)[1] arasında tahmin edilen Hıristiyanlar çoğunlukla Rus ve Gürcü Ortodoks ve Ermeni Apostoliktir. Ayrıca, büyük çoğunluğu Müslüman kökenli olan küçük bir Protestan Hristiyan topluluğu da bulunmaktadır.[2][3]

Tarihi

Hristiyanlık, yeni dönemin ilk yıllarında bugünkü Azerbaycan topraklarına yayılmıştı. Bu dönemin ilk aşaması, Kudüs'ün ilk patriği olan Yegub'un kutsaması ile yeni dini yayan Havariler Bartholomew ve Thaddeus (Ermenistan'ı Hristiyanlaştıranlarla aynı kişiler) dönemi olarak adlandırılmaktadır.[]

Bakü'deki Başmelek Mikail Kilisesi'ndeki Aziz Mary Kafkasya'nın Koruyucusu ikonu.

Doğu Ortodoksluğu

Azerbaycan'da Doğu Ortodoks Hristiyanlığının taraftarları çoğunlukla etnik Ruslar ve Gürcülerdir. Rus Ortodoks toplulukları, Azerbaycan'daki Rus Ortodoks Kilisesi'ne bağlıdır. Azerbaycan'ın tüm toprakları, Bakü'deki Kutsal Mür Taşıyıcılar Katedrali merkezli Bakü ve Azerbaycan Rus Ortodoks Piskoposluğu dini yargı yetkisi altında bulunmaktadır.

Oryantal Ortodoksluk

Bakü Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi

Azerbaycan'da Doğu Ortodoks Hristiyanlığının taraftarları çoğunlukla etnik Ermenilerdir. Ermeni Apostolik Kilisesi'nin şu anda Dağlık Karabağ Cumhuriyeti dışında bir cemaati yoktur. Savaşın patlak vermesinden önce, Ermeniler ülkedeki en büyük Hristiyan nüfusu oluşturuyordu. Bugün Azerbaycan'daki Ermeni kiliseleri, yoğun Ermeni göçü ve Azerbaycan saldırılarından korkma nedeniyle kapalı durumdadır.[4] Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında, dini ayrımcılığa karşı anayasal güvencelere rağmen, Azerbaycan'ın her yerinde Ermeni Apostolik Kilisesi'ne karşı çok sayıda vandalizm vakası bildirilmiştir.[5] 1990'da Bakü pogromunun zirvesinde, Ermeni Aziz Krikor Aydınlatıcı Kilisesi ateşe verilmişti,[6] ancak 2004'te restore edilen kilise günümüzde hala kullanılmamaktadır.

Diğer mezhepler

Azerbaycan'da Katolik Kilisesi'nde sadece bir cemaat bulunmaktadır: 2007'de Bakü'de bir kilise açılmıştır.

Azerbaycan'da ayrıca on bir Molokan topluluğu vardır. Molokanlar, diğer Protestanlar gibi inançlarını İncil'e odaklayan ve kilise hiyerarşisini reddeden bir Protestan azınlıktır. Ayrıca, muhtemelen 7.000'den az Protestan cemaati olan bir Alman Lutheran topluluğu da vardır. Azerbaycan'daki Baptist Birliği'nin eski genel sekreteri Pastor Elnur Jabiyev'e göre, 2010 yılına kadar Bakü'de sekiz veya dokuz evanjelik kilise vardı, ancak bunların da açıkça bir araya gelmesi yetkililer tarafından engellenmektedir.[7]

Nüfusun tahminen %2,5'u Rus Ortodoks Kilisesi'ne mensup (1998) kişilerden oluşur. Azerbaycan'daki Rus Ortodoks Kilisesi, Bakü Piskoposluğu'na ve Azerbaycan'da bir temsili olan Hazar bölgesine sahiptir. Ünlü Rus kiliseleri arasında Başmelek Mikail Kilisesi ve Kutsal Mür Taşıyıcılar Katedrali bulunmaktadır. Bir zamanlar büyük olan Bakü'deki Aleksandr Nevski Katedrali, 1937'de Stalinizm etkisinde komünistler tarafından yıkıldı.

2003 yılında kurulan Arnavut-Udi Kilisesi[8] Azerbaycan'daki Udi azınlığına mensuptur.

Ayrıca Gürcü Ortodoks cemaati ve kiliseleri de bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Global Christianity – A Report on the Size and Distribution of the World's Christian Population" (PDF). Pew Research Center. 1 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. 
  2. ^ "5,000 Azerbaijanis adopted Christianity" (Rusça). Day.az. 7 Temmuz 2007. 28 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2012. 
  3. ^ "Christian Missionaries Becoming Active in Azerbaijan" (Azerice). Tehran Radio. 19 Haziran 2011. 19 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2012. 
  4. ^ United States Department of State, Country Reports on Human Rights Practices for 1992 (Washington: U.S. Government Printing Office, February 1993), p. 708
  5. ^ Memorandum from the Lawyers Committee for Human Rights to John D. Evans, Resource Information Center, 13 June 1993, p. 4.
  6. ^ Implementation of the Helsinki Accords: Human Rights and Democratization in the Newly Independent States of the former Soviet Union" (Washington, DC: U.S. Congress, Commission on Security and Cooperation in Europe, January 1993), p. 116
  7. ^ "Idea online". 22 Ağustos 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  8. ^ "Община — АЛБАНО-УДИНСКАЯ ХРИСТИАНСКАЯ ОБЩИНА" (Rusça). 2 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2020. 

Daha fazla okuma

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Ortodoks Kilisesi</span> Bir Hristiyanlık mezhebi

Ortodoks Kiliseleri veya Bizans Ortodoks Kiliseleri, Bizans ayininin Reform öncesi kiliseleridir. Başlangıçtan itibaren hem katolik hem de havarilerin ardıllığında havariseldirler..

Patrik, Ortodoks Kilisesileri, Oriental Ortodoks Kiliseleri, Süryani Kilisesi ve diğer Doğu Kiliseleri'nde kilisenin başında bulunan en yüksek rütbeli piskopos.

Protestanlık, Hristiyanlığın en büyük üç ana mezhebinden biridir. 16. yüzyılda Martin Luther ve Jean Calvin'in öncülüğünde Katolik Kilisesi'ne ve Papa'nın otoritesine karşı girişilen Reform hareketinin sonucunda doğmuştur (1529).

Anglikanizm, İngiltere'nin resmî kilisesi olan İngiltere Kilisesi'ne has ilke, doktrin ve kurumlar. İngiltere Kralı VIII. Henry'nin kurduğu bir Hristiyan mezhebidir. İngiliz Reformu, Katoliklik ve Protestanlık arasında bir orta yol olarak görüldüğü için Latince Via Media olarak adlandırılmıştır.

Piskopos, bazı Hristiyan kiliselerinde, birkaç cemaatten oluşan bir bölgenin başpapazı olan, fetva verme yetkisine sahip üst kademeden din adamı.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Apostolik Kilisesi</span> Ermeni halkının çoğunluğunun üye olduğu ortodoks inancına inanan Hristiyan kilisesi

Ermeni Apostolik Kilisesi ya da Ermeni Ortodoks Kilisesi, dünya Ermenilerinin büyük çoğunluğunun üye olduğu, dünyanın eski millî Hristiyan kiliselerinden biri olan mezhep. Hristiyanlığı Ermenilere ilk tanıtanlar olduklarına inanılan, İsa Mesih'in havarileri Taday ve Bartalmay'a dayanarak kendisini "apostolik" bir kilise olarak tanımlar.

<span class="mw-page-title-main">Kümbet Camii</span>

Kümbet Camii ya da Havariler Kilisesi, Kars'ta yer alan tarihi bir yapı. 10. yüzyılda Ermenilerin katedral kilisesi olarak inşa edilen yapı, Doğu'nun Ayasofya'sı diye nitelendirilir. Ermeni Kırımı'ndan sonra camiye çevirilmiştir.

Kilise kelimesi Hristiyanlıkta iki farklı anlamda kullanılır:

  • Doğu Ortodoks Kilisesi
  • Ermeni Ortodoks Kilisesi
  • Gürcü Ortodoks Kilisesi
  • Protestan Kilisesi
  • Roma Katolik Kilisesi
  • Rus Ortodoks Kilisesi
  • Süryani Ortodoks Kilisesi
  • Yunan Ortodoks Kilisesi
<span class="mw-page-title-main">Gürcü Ortodoks Kilisesi</span>

Gürcü Ortodoks Kilisesi Dünya'nın en eski Hristiyan kiliselerinden biridir.

Katolikos, Doğu Hristiyanlığı geleneğine bağlı bazı kiliselerde kilisenin başında bulunan kişi için kullanılan unvandır. Unvan otosefale işaret eder bazı durumlarda özerk kilisenin başı için kullanılsa da bu durumda Patrik de yaygın biçimde kullanılır. Sözcük Antik Yunanca'daki καθ' ὅλου, κατά ve ὅλος sözcüklerinden türemiş olan καθολικός, 'tan gelir ve "tümü, evrenseli, geneli ilgilendiren" anlamındadır. İlk kullanımı Roma İmparatorluğu'ndaki finansal ya da sivil ofislerdir. Katolik Kilisesi'nin adı da buradan gelir.

<span class="mw-page-title-main">Bebekli Kilise</span>

Adana Bebekli Kilise veya Aziz Pavlus Kilisesi, üzerinde Meryem'in tunçtan heykelinin bulunduğu, tahminen 1880-90 yılları arasında yapılan Adana'nın merkezindeki İtalyan katolik kilisesidir. Ermeni Apostolik Kilisesi olarak inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Oryantal Ortodoksluk</span> Doğu Hristiyanlık dalı

Oryantal Ortodoksluk Birinci İznik Konsili, Birinci Konstantinopolis Konsili ve Birinci Efes Konsili'nden oluşan ilk üç ekümenik konsili tanıyan Ortodoks Doğu Hristiyan inancı. Dünya çapında yaklaşık 84 milyon inananı vardır.

Azerbaycan'da din, Azerbaycan Cumhuriyeti Anayasasına göre Azerbaycan laik devlettir. Azerbaycan Cumhuriyeti'nde din devletten ayrıdır.

Gürcistan'da din, günümüzde nüfusun %83.4'ünü oluşturan Gürcü Ortodoks Kilisesi'ne bağlı geniş kesim, Ortodoks Hristiyanlığı uygular. Yaklaşık %1'lik kesim Rus Ortodoks Kilisesi'ne bağlıyken, nüfusun yaklaşık %2.9'u Ermeni Apostolik Kilisesi'ni takip ediyor ve bunların neredeyse tamamı etnik Ermeniler'den oluşuyor. Müslümanlar nüfusun %10.7'sini oluşturur ve çoğunlukla Acara ve Kvemo Kartli bölgelerinde ve Tiflis'te bir azınlık olarak bulunurlar. Ermeni ve Latin kiliselerinin katolikleri, nüfusun yaklaşık %0,8'ini oluşturuyorlar ve çoğunlukla Gürcistan'ın güneyinde ve Tiflis'te az sayıdadırlar. Tiflis'te iki sinagogun hizmet ettiği bir Yahudi cemaati de var.

2019 yılı itibarıyla Lüksemburg nüfusunun %50'si Hristiyanlık mezheplerine bağlıdır.. Nüfusun %1'i Müslüman, %5'i ise diğer dinlerin takipçisidir. Nüfusun %1'inin dini inancı konusunda net bir bilgi yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Kurtarıcı Kilisesi, Gümrü</span>

Kutsal Kurtarıcı Kilisesi, Ermenistan'ın Gümrü şehrinde 19. yüzyıldan kalma bir kilisedir. Gümrü'nün merkezindeki Vartanants Meydanı'nın güney tarafında yer alır. 1858 ve 1872 arasında inşa edilmiş ve 1873'te kutsanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Novoçerkassk Katedrali</span> Rusya da bir katedral.

Novoçerkassk Katedrali ya da Rusçadaki asıl ismiyle Voznyesyenskiy Katedrali, Rusya'nın Rostov Oblastı'na bağlı Novoçerkassk şehrinde bulunan bir Rus Ortodoks kilisesi. Rus İmparatorluğu'nun en büyük kiliselerinden biriydi ve Don Host Oblastı'nın ana kilisesiydi.

<span class="mw-page-title-main">Yeşil Kilise</span> Azerbaycanın Şuşa şehrinde kilse

Yeşil Kilise, Kanach Zham olarak bilinen Vaftizci Yahya Kilisesi, Azerbaycan Şuşa'da yıkılmış bir Ermeni Apostolik kilisesidir. Kanach Zham, Gazançetsots Katedrali'nin hemen yukarısında yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de Katolik Kilisesi</span> Katolik Kilisesinin Türkiyedeki rolü

Türkiye'de Katolik Kilisesi, Papa'nın manevi liderliği ve Papa'ya sunulan Roma'daki curia'nın kanonik liderliği altındaki dünya çapındaki Katolik Kilisesi'nin bir parçasıdır.

Rus Ortodoksluğu, Doğu Ortodoks Hristiyanlığının daha büyük cemaati içinde yer alan ve ayinleri geleneksel olarak Kilise Slavcası dilinde yapılan veya yapılmış olan çeşitli Kiliselerin bütünüdür.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.