İçeriğe atla

Azerbaycan'ın uzay programı

Azerbaycan'ın uzay programı, Azerbaycan hükûmetinin Azerbaycan'ın uzay yeteneklerini geliştirme işidir.

Güney Kafkasya'nın ilk uydu operatörü olan "Azercosmos", Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in 3 Mayıs 2010 tarih ve 885 sayılı Kararnamesi ile telekomünikasyon uyduları'nın geliştirilmesini, fırlatılmasını, yönetimini ve işletilmesini sağlamak amacıyla kurulmuştur.

8 Şubat 2013'te Azerbaycan, Azerspace-1 adlı ilk yapay uyduyu uzaya fırlattı.

Kökenler

Azerbaycan, İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana uzay yolculuğuna bilimsel bir ilgi duymuştur. 1927'de Leningrad Astronomi Enstitüsü'nün güney bölgesel gözlemevinin seçilmesi amacıyla Azerbaycan SSC'de astronomik seferler yapılması konusu kararlaştırıldı.[1] Bu amaçla Temmuz-Ağustos 1930'da o enstitünün çalışanları A.V. Markov ve V.B. Azerbaycan bilim derneği çalışanı Nikonov Benaşvili ile birlikte Hankendi, Şuşa ve Laçın bölgelerinde astroiklim çalışmaları yapmış, ancak bulutsuz gecelerin olmaması onları bu fikirden caydırdı.[1] Sonuç olarak, astronomik bir gözlem noktası seçmek amacıyla Azerbaycan'ın diğer dağlık bölgelerinde gözlemlere devam edilmesine karar verildi. Ancak, yerel personelin eksikliği, uzun süreli gözlem çalışmalarının düzenlenmesine izin vermedi.[1]

1938'de Leningrad Devlet Üniversitesi Fizik ve Matematik Fakültesi'nden mezun olan Habibulla Memmedbeyli, Bakü Devlet Üniversitesi'nde anadilinde astronomi dersleri vermiş, bu alanda ders kitapları hazırlamış, astronomiyi yaygınlaştırmış ve 1946-1949 yıllarında onun önderliğinde, Azerbaycan'ın çeşitli bölgelerinde (Kelbecer, Daşkesen, vb.) O'nun keşif gezileri, cumhuriyette gelecekteki gözlemevinin yerinin seçilmesine yardımcı oldu ve astronomi alanında uzmanlar oluşturdu.[1]

Gelecekteki gözlemevinin yerini belirlemek için, Mart 1953'te Azerbaycan SSC İA Fizik ve Matematik Enstitüsü'nde Hacıbey Sultanov'un önderliğinde son sürekli seferler düzenlendi ve Şamahı'da uygun yer konusunda nihai karar aynı yılın Haziran ayında verildi. 1959 yılında Azerbaycan SSC Bakanlar Kurulu kararı ile Astrofizik Sektörü ve onun Pirgulu Astronomi İstasyonu temelinde Şamahı Astrofizik Gözlemevi kurulmuştur. 1960 yılından bu yana, bu gözlemevi bağımsız bir bilimsel araştırma enstitüsü olarak Azerbaycan SSC'nin İA yapısına dahil edilmiştir.[1]

Şamahı Astrofizik Gözlemevi
General Kerim Kerimov'a adanmış posta pulu

Sovyet uzay programının kurucularından Kerim Kerimov, uzay araçlarının yaratılmasında ve dünyada ilk kez uzaya insan gönderilmesinde büyük rol oynadı. Sonuç olarak, ilk kozmonot Yuri Gagarin'in tarihi uçuşunun başarıyla tamamlanmasının ardından Karim Karimov, SSCB'nin en yüksek nişanı olan Lenin Nişanı ile ödüllendirildi.[2] 1945 yılında kıdemli mühendis olarak göreve başlayan Kerim Kerimov'a 1961 yılında general rütbesi verildi.[2] 1965'te Uzay Araçları Dairesi başkanlığına ve 1966'dan itibaren SSCB Devlet Pilotlu Gemilerin Test Uçuşları Komisyonu başkanlığına atandı.[2]

1974'ten beri Azerbaycan Ulusal Havacılık ve Uzay Ajansı, Azerbaycan Millî İlimler Akademisi bünyesinde "Kaspiy" Bilim Merkezi olarak faaliyet göstermiş ve 1981 yılında üssünde Uzay Araştırmaları Bilimsel-Üretim Birliği (KTEIB) kurulmuştur.[3] AMAKA, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın 21 Şubat 1992 tarih ve 580 sayılı Kararnamesi ile KTEIB temelinde kurulmuştur. Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı'nın 27 Eylül 2006 tarih ve 463 sayılı Kararnamesi ile AMAKA (daha sonra MAKA), Azerbaycan Cumhuriyeti Savunma Sanayii Bakanlığı'na bağlanmıştır.[3]

1977 yılında ABD NASA Voyager 1 uydusu sayesinde Azerbaycan muğamı uzaya gönderildi.[4] Amerikalı astronom Carl Sagan tarafından yapılan Voyager altın plağı, Kamil Jalilov'un bir balabanla çaldığı "Muğam" (bazen "Çahargah ezgisi" olarak da adlandırılır) adlı bir besteyi de içeriyordu.[5][6][7][8]

Azerbaycanlı astronom ve astrofizikçi Nadir İbrahimov, Şamahı Astrofizik Gözlemevi'nin 2 metrelik teleskopunda yaptığı gözlemler sonucunda gezegenlerin (Mars, Venüs ve Jüpiter'in Io'su) incelenmesinde büyük başarılar elde etti.[9] Mars gezegeninin büyük muhalefeti sırasında büyük ölçekli, çoklu görüntüler aldı ve (Dünya ile Mars arasındaki en kısa mesafe) haritasını çıkardı.[9] Ağustos 1982'de Yunanistan'ın Patra kentinde düzenlenen Uluslararası Astronomi Birliği Genel Kurulunda, Mars yüzeyindeki bir kratere onun adı verildi.[10] Çapı 87 km olan krater Tavmasia Yaylası'nın doğusunda yer almaktadır.[11]

Fuzuli Farajov, hayatının belirli bir bölümünü 21. yüzyılın uçan makinelerinin tasarımına ve üretimine adamıştır.[12] "Buran" uzay mekiğinin gövdesinin montajına katılanlardan biriydi ve uzay gemisinin yaratılması için çok çalıştı.[12] General Karim Karimov, akademisyen Tofig Ismayilov, mühendisler Bafadar Babayev, Izzateli Agayev, Firdus Karimov, "Molniya" tasarım ofisi bölüm başkanı Nazım Guliyev ve Baykonur Uzay Üssü'ndeki güvenlik konularını denetleyen Şakir Asgarov da uzay aracının yapımında yer aldı.[13]

Musa Manarov

Uzaya giden ilk Azerbaycan doğumlu kozmonot lak kökenli Musa Manarovdur.[14] İlk uçuşunu 21 Aralık 1987'de kozmonot Vladimir Titov komutasında "Mir" uzay istasyonunun "Soyuz TM-4" uzay aracında uçuş mühendisi olarak yapan Manarov, tam olarak 1 yıl — 365 gün 23 saat sonra Dünya'ya döndü, o zaman için uzayda en uzun süre kalan iki gezegen sakininden biriydi.[14] Bu kahramanlık için kendisine Sovyetler Birliği Kahramanı unvanı verildi.[14] Manarov, 21 Aralık 1990'dan 26 Mayıs 1991'e kadar ikinci kez uzayda olmuştur.[14] 175 gün 2 saat boyunca Mir yörünge kompleksinin Soyuz-11 uzay aracında uçuş mühendisi olarak Dünya'nın yörüngesinde dönmüştür. Musa Manarov yaptığı iki uçuş sırasında 7 kez uzaya çıktı ve uzayda toplam 34 saat 23 dakika geçirdi.[14]

2014 yılında Allen Mirkadirov ve diğer 5 kişi, NASA komisyonu tarafından Mars'a uçuşa en benzer deney için seçildi.[15][16] Deneyde Allen, bilgisayarlar dahil olmak üzere ekipmanın teknik durumundan, çalışma durumundan ve uçuş rotasından sorumluydu.[15] Genel görevlerin yanı sıra kendi tecrübesine de sahipti. Uçuş yörüngesini optimize eden bir bilgisayar programının geliştirilmesiyle uğraşmıştır.[15]

Tarihi

Azerbaycan'ın uydu programları

Azerspace-1 yapay uydusunun Kuru kozmodromun'dan fırlatılması.

2008 yılında Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in Azerbaycan'da uzay endüstrisinin oluşturulması ve geliştirilmesi ve 2009 yılında telekomünikasyon uydularının yörüngeye fırlatılmasına ilişkin Devlet Programının onaylanmasına ilişkin kararnameleri, devletin bu alanın geliştirilmesiyle oldukça ilgilendiğini gösterdi.[17] Bunun ardından 2010 yılında cumhurbaşkanı “Azercosmos” Açık Anonim Şirketinin kurulmasına ilişkin Kararnameyi imzaladı. Bu kuruma bir telekomünikasyon uydusunun üretimi ve fırlatılması ile ana ve yedek Yer Uydu Kontrol Merkezi'nin oluşturulması ile ilgili özel bir görev verildi. Azerbaycan ve Güney Kafkasya'nın ilk uydu operatörü olan "Azerkosmos", iki yıllık varlığı boyunca ülkede televizyon ve radyo yayıncılığı ve telekomünikasyon hizmetlerinin yanı sıra hükûmet ve kurumsal müşterilerin gereksinimleri için yüksek güvenilirliğe sahip iletişim platformları sağlama yönünde çalıştı.[17]

8 Şubat 2013'te Azerbaycan, Azerspace-1/Africasat-1a adlı ilk yapay uyduyu uzaya fırlattı.[18] Fransız Guyanası'ndaki Kuru kozmodromun'dan uçuş gece 01:36 ile 02:20 saatleri arasında gerçekleşti.[18] Uydu Azerspace-1/Africasat-1a olarak adlandırılıyor çünkü kapsama alanı Orta Asya, Avrupa ve Afrika'yı kapsıyor.[18] Uydunun oluşturulması için 230 milyon Azerbaycan manatı harcandı. Bu miktarın yüzde 15'i devlet bütçesinden, kalanı ise kredilerle ödendi. US Export-Import Bank (US Em-Im) güvencesiyle Fransız COFACE Export Credit Agency'den 98 milyon ABD doları, BNP Paribas bankasından 116,6 milyon ABD doları tutarında kredi kullanılmıştır.[19]

30 Haziran 2014'te Azerbaycan, Azersky gözlem uydusunu yeniden yörüngeye fırlattı.[20] 157 milyon avro değerindeki uydu ağırlıklı olarak Azerbaycan'ın savunma ve güvenliğine hizmet ediyor.[20]

Azerbaycan'ın üçüncü uydusu Azerspace-2, 28 Eylül 2018'de uzaya fırlatıldı.[21] Fransız Guyanası'ndaki Kuru kozmodromun'dan fırlatılan uydu, 26 Eylül günü saat 2:38 civarında yörüngeye girdi.[21] Uydunun maliyeti 190 milyon ABD dolarıdır.[21]

Projelerin ve başarıların listesi

Azerbaycan'ın uzay programı bir dizi projeyi hayata geçirdi:

Ayrıca bakınız

  • Sovyet uzay programı

Kaynakça

  1. ^ a b c d e "Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası". shao.az. shao.az. 23 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2019. 
  2. ^ a b c "General Kərim Kərimov fenomeninin sirri". sputnik.az. sputnik.az. 28 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2019. 
  3. ^ a b "Müəssisə haqqında". www.mdi.gov.az. www.mdi.gov.az. 9 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2019. 
  4. ^ "Voyager - Spacecraft - Golden Record - Sounds of Earth". NASA. 3 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mayıs 2009. 
  5. ^ "Çahargah ahəngi". kulis.lent.az. kulis.lent.az. 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2018. 
  6. ^ "AZƏRBAYCANDA BALABAN SƏNƏTİNİ ÖYRƏNƏN AMERİKALININ İNDİ 80 TƏLƏBƏSİ VAR (Balaban ustadı Babaxan Əmirovun dedikləri)". mediaforum.az (Azerice). 14 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2014. 
  7. ^ "Azerbaijani Music Selected for Voyager Spacecraft". 12 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2019. 
  8. ^ "Azerbaijani mugham sent out to outer space 32 years ago". 25 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2019. 
  9. ^ a b "Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasında yüksək səviyyədə elmi-tədqiqat işləri aparılır". shao.az. shao.az. 13 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2018. 
  10. ^ Alakbarov, Fuad. "Azerbaijan Looks Toward Space". intpolicydigest.org. intpolicydigest.org. 14 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2018. 
  11. ^ "Азербайджанские имена на карте Вселенной". www.trend.az. www.trend.az. 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2018. 
  12. ^ a b "Heykələ dönmüş həmyerlimiz". anl.az. anl.az. 25 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2019. 
  13. ^ ""Буран" создавался трудом азербайджанцев". www.kavkaz-uzel.eu. www.kavkaz-uzel.eu. 19 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2019. 
  14. ^ a b c d e "Azərbaycanlı kosmonavtlar kimlərdir?". anl.az. anl.az. 25 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2019. 
  15. ^ a b c "Allen Mirqədirov: Marsa uçuş ən tez 2022-ci ildə baş tutacaq". www.amerikaninsesi.org. www.amerikaninsesi.org. 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019. 
  16. ^ "Russia's Sirius Moon project leaves crew hungry for steak". www.bbc.co.uk. www.bbc.co.uk. 8 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2019. 
  17. ^ a b "İlham Əliyev Azərbaycanın ilk "Azərspace-1" telekommunikasiya peykinin orbitə buraxılması prosesini izləmişdir". president.az. president.az. 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2019. 
  18. ^ a b c "Baku Reaches For The Stars: Azerbaijan Launches First Satellite". www.rferl.org. www.rferl.org. 8 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2019. 
  19. ^ "Azərbaycanın ilk kosmik peyki orbitə uçub". www.bbc.com. BBC. 19 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2019. 
  20. ^ a b "Azərbaycanın orbitə göndərdiyi peyklər nə qədər sərfəlidir?". mikroskopmedia.com. mikroskopmedia.com. 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2019. 
  21. ^ a b c "Azərbaycan kosmosa 190 milyon dollarlıq peyk buraxıb". www.bbc.com. BBC. 21 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mart 2019. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">NASA</span> ABDde uzay programı çalışmalarından sorumlu kurum

NASA, Amerika Birleşik Devletleri'nin uzay programı çalışmalarından sorumlu olan kurum. 29 Temmuz 1958 tarihinde ABD Başkanı Dwight Eisenhower tarafından kurulmuştur. Daire, 1 Ekim 1958 tarihinden itibaren askerî amaçlardan ziyade sivil alanda barışçıl bir şekilde faaliyet göstermeye başlamıştır.

Sputnik şu anlamlara gelebilir:

AzTV, Azerbaycan'ın ilk televizyon ve radyo kanalıdır. Radyo yayınlarına 1926, televizyon yayınlarına ise 1955'te başladı. 2007 yılında EBU üyesi olup Eurovision'a katılmak istemişse de Avrupa Yayın Birliği'nin Ocak 2007'de aldığı bir karara göre üyelik başvurusu "devletten yeteri kadar bağımsız olmadığı" gerekçesiyle reddedildi.Şu anda Uefa Avrupa Ligi ve Şampiyonlar Ligi yayınları da yapmaktadır. Türksat uydusundaki yayını kesilmiştir. Yayın Azerspace-1 uydusundan devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sputnik 1</span> Uzaya gönderilen ilk yapay uydu (1957)

Sputnik 1, Dünya'nın ilk yapay uydusu. Sputnik serisinden ilk uzay aracı. SSCB tarafından 4 Ekim 1957'de yörüngeye oturtuldu. Sputnik 1'in uzaya gönderilmesi soğuk savaş yıllarında gerçekleşti ve süper güçler arasında yeni bir rekabet olan Uzay Yarışı'nı başlattı.

<span class="mw-page-title-main">Uzay aracı</span> araştırma yapmak üzere uzaya gönderilen insanlı veya insansız araçların ortak adı

Uzay aracı ya da uzay gemisi, Dünya'nın atmosferi dışında, özellikle dış uzayda çalışmak üzere tasarlanmış araç ya da makinedir. Uzay araçları insanlı ya da insansız olabilir. Bir uzay aracı telekomünikasyon, Dünya'nın gözlemlenmesi, meteoroloji, yolbul, uzay kolonizasyonu, gezegen keşfi, uzay turizmi, uzay savaşımı, uzay ortamında insan ve kargo taşınması gibi görevler için yapılmış olabilir. Bu tanım aynı zamanda yapay uyduları da kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Haberleşme uydusu</span> telekomünikasyon için tasarlanmış yapay uydu

Haberleşme uyduları iletişim amacıyla uzayda konuşlu olan suni uydular. Günümüzde haberleşme uyduları Yersabit Yörünge, Molniya Yörünge ve Alçak Kutupsal Yörüngelerde konumludurlar.

<span class="mw-page-title-main">Yapay uydu</span> bir astronomik cismin yörüngesine oturtulmuş insan yapımı nesne

Yapay uydular, insanoğlunun geliştirip Dünya'nın veya başka gezegenlerin yörüngesine yerleştirdiği uydulardır. Bu uydular genellikle yarı-bağımsız bilgisayar kontrollü sistemlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay sondası</span> uzay keşfi için yapılan makineler

Uzay sondası, Dünya'nın çekim alanından kurtulup, Ay'a, diğer gökcisimlerine, gezegenler arası ya da galaksiler arası uzay boşluğuna gönderilerek veri toplamaya yarayan robotik uzay aracı ve bu aracın yerine getirdiği göreve verilen addır. Halihazırda etkin durumda yaklaşık 20 uzay sondası görev yapmaktadır. Şu an uzayda sondası bulunan ülkeler ve birlikler, Rusya, Ukrayna, ABD, AB, Japonya, Hindistan ve Çin'dir.

<span class="mw-page-title-main">Mars'ın uyduları</span>

Mars'ın uyduları Phobos ve Deimos adında iki küçük uydu olup nasıl oluştukları ve Mars'ın yörüngesine ne zaman geçtikleri bilinmemektedir. Fakat Mars'ın kütleçekim alanına kapılmış asteroitler oldukları düşünülmektedir.

Uzay teknolojisi; uzay bilimi araştırmaları veya havacılık endüstrisi tarafından uzay uçuşları, uydular ve uzayın keşfi konularında kullanılmak üzere geliştirilen teknolojiler. Uzay teknolojisi kavramının içine uzay aracı, yapay uydular, uzay istasyonları ve destek altyapısı, ekipman ve prosedürler ile uzay savaşı konuları girmektedir. Uzayda çalışma yapmak; yeni aletler ve teknikler, kısacası yeni teknolojiler gerektirmektedir. Hava tahmini, uzaktan algılama, GPS sistemleri, dijital uydu ve bazı uzak-mesafe iletişim sistemleri gibi günlük olarak kullanılan hizmetler uzay teknolojisi altyapısına bağımlıdırlar. Bilimler arasında özellikle astronomi ve yer bilimleri uzay teknolojilerinden faydalanmaktadır. Uzay ile ilgili girişimler tarafından üretilen ya da daha da geliştirilen yeni teknolojileri genellikle kısa sürede diğer ekonomik aktiviteler tarafından tüketilmeye başlar.

<span class="mw-page-title-main">Güneş merkezli yörünge</span>

Güneş merkezli yörünge, Güneş civarındaki yörünge. Bizim Güneş Sistemimiz'de birçok yapay uydu ve uzay enkazları gibi, tüm gezegenler, kuyrukluyıldızlar ve asteroitler bu tarz bir yörüngede yer alırlar. Ay gibi doğal uydular ise güneş merkezli yörünge yerine kendi ana gezegenlerinin yörüngesinde dönmektedirler. Astronomide bir cismin yörüngesinin Güneş etrafında olduğunu ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Alçak Dünya yörüngesi</span>

Alçak Dünya Yörüngesi (ADY), Dünya'nın etrafında 160 km yüksekliğinden 2000 km (1200 mi) yüksekliğine kadar olan aralığa denk gelen bir yörüngedir. 160 km yüksekliğin altındaki nesneler çok hızlı bir şekilde yörüngesel çöküşe ve irtifa kaybına maruz kalırlar. Alçak Dünya yörüngesinde dengeli bir konum elde edebilmek için gerekli olan hız 7.8 km/s değerindedir ancak yörüngenin yüksekliğinin artmasıyla dengeli konum için gerekli bu hızın miktarı azalmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Azerspace-1/Africasat-1a</span>

Azerspace-1, Azerbaycan'ın ilk uydusu. Orbital Sciences Corporation tarafından yapılmıştır. Fransız Guyanası'ndaki Guyana Uzay Merkezi'nden 7 Şubat 2013 tarihinde uzaya fırlatıldı ve 46° Doğu yörüngesel konumuna yerleşti. Uydu Avrupa'yı, Asya'nın önemli bir parçasını ve Afrika'yı kapsıyor. TV, radyo ve internet yayınlarının aktarımını sağlıyor.

<span class="mw-page-title-main">İnsansız uzay gemisi</span> otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemileri

İnsansız uzay gemisi ya da insansız uzay aracı, otomatik olarak uzayda uçabilen ve insansız uzay uçuşları için kullanılan uzay gemilerine verilen genel addır. Ne derece insanlardan bağımsız, yani özerk olduğu gemi modelleri arasında farklıdır. Uzaktan kumandalı, uzaktan güdümlü ya da tamamen özerk (robotik) olabilirler. Mesela Salyut 7, Mir ve UUİ'nun modülü Zarya, insansız uzaktan güdümlü şeklide istasyonu işletebilme, her iki yeniden ikmâl aracı ve yeni modüllerle kenetlenme imkânına sâhipti. En yaygın insansız uzay gemileri robotik uzay gemileri, insansız yeniden ikmâl araçları, uzay sondaları ve uzay rasathaneleridir. Her insansız uzay gemisi robotik olmamaktadır. Meselâ uzaya yollanan bir yansıtıcı top, robotik değildir.

<span class="mw-page-title-main">Uzay biliminin anahatları</span> özellikle uzay araştırmaları, uzay yolculuğu ve uzay kolonizasyonu ile ilgili konuların incelenmesi

Aşağıdaki taslak, uzay bilimi için hem konusal bir kılavuz hem de genel bir bakış olarak verilmiştir:

<span class="mw-page-title-main">Şamahı Astrofizik Rasathanesi</span> Azerbaycanın Pirkulu kentinde yer alan bir gözlemevi

Şamahı Astrofizik Rasathanesi veya kısaca ŞAR, Azerbaycan'ın Şamahı Rayonunda, Pirkulu kasabasında yer alan bir gözlemevi. Gözlemevi Azerbaycan Millî İlimler Akademisi'ne aittir ve ülkenin başlıca gözlemevidir. Büyük Kafkas Dağları'nın güney yamaçlarında bulunan gözlemevi, Şamahı'nın 22 km kuzeybatısında ve Bakü'nün 144 km kuzeybatısındadır. Azeri bilim insanı Yusif Memmedeliyev, Şamahı Astrofizik Rasathanesi'nin kurulmasında önemli rol oynamıştır. 1958-1960 yılları arasında inşa edilen, gözlemevi, 1960'ta resmen faaliyete geçti. 4 büyük teleskopu bulunmaktadır. Gözlemevinin rakımı 1435 metredir. Azerbaycan'ın ve Güney Kafkasya'nın en büyük gözlemevidir ve Dünya'nın en büyük gözlemevlerinden biridir. 1991 yılında, Şamahı Astrofizik Rasathanesi'ne, Orta Çağ matematikçi, fizikçi ve astronomu Nasîrüddin Tûsî'nin adı verildi.

<span class="mw-page-title-main">Azerspace-2</span> Telekomünikasyon uydusu

Intelsat 38 olarak da bilinen Azerspace-2, ABD merkezli Space Systems Loral tarafından inşa edilen ve Azercosmos tarafından yönetilen Azerbaycan'ın ikinci telekomünikasyon uydusudur.

<span class="mw-page-title-main">Azercosmos</span>

Azercosmos Kosmik Ajansı, Azerbaycan merkezli bir uydu operatörü ve Kafkasya bölgesinin ilk uydu operatörüdür. Tamamen Azerbaycan devletine aittir. Telekomünikasyon uydusu Azerspace-1 ile şirket, Avrupa, Afrika, Orta Doğu, Kafkasya ve Orta Asya'daki müşterilerine geniş bant ve yayın hizmetleri sunmaktadır. Azercosmos Earth Observation uydusu Azersky ile uydu görüntüleri ve jeoinformasyon hizmetleri sağlamaktadır.

Azersky- Azerbaycan'ın ilk yüksek çözünürlüklü yer gözlem uydusudur. 1,5 metre çözünürlüğe sahip olan uydu, Azerbaycan ve Fransa arasındaki stratejik ortaklığın bir parçası olarak Haziran 2014'te yörüngeye fırlatıldı.

İç uydu ya da iç doğal uydu, astronomide ana gezegenin büyük doğal uydularından daha iç kısımda, düşük eğimli ters yönlü bir yörünge izleyen doğal uydu anlamına gelir. Genellikle ana gezegenin oluşumuyla aynı zamanda kendi yerlerinde oluştukları düşünülür. Neptün'ün uyduları bu konuda bir istisnadır, çünkü büyük uydu Triton'un yakalanmasından sonra bozulan orijinal cisimlerin parçalarının yeniden bir araya gelmesinden oluşmuş olmaları muhtemeldir. İç uydular ana gezegene yakınlıkları, kısa yörünge periyotları, düşük kütleleri, küçük boyutları ve düzensiz şekilleri ile diğer olağan uydulardan ayrılırlar.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.