Ayrton Senna'nın ölümü
Ayrton Senna 1 Mayıs 1994'te İtalya'daki Autodromo Enzo e Dino Ferrari pistinde yapılan San Marino Grand Prix'sinde beton bariyerlere çarparak hayatını kaybetti. Üç kez Formula 1 Dünya Şampiyonu pilottan bir gün önce, Avusturyalı sürücü Roland Ratzenberger sıralama turları sırasında yaptığı kazada ölmüştü. İki pilotun hayatına mal olan anlar, aynı yarış haftasında yaşanan bir dizi kazanın en kötüleriydi. 1994 San Marino'dan önce bir Formula 1 yarışında kaydedilen en son ölümlü kazanın üzerinden tam on iki yıl geçmişti. San Marino'da yaşananlar, Grand Prix Sürücüler Birliğinin yeniden kurulmasına ve yeni güvenlik standartlarının ortaya konmasına yol açarak, Formula 1'de bir dönüm noktası hâline geldi.
Arka plan
1994 sezonunun başında Senna, altı senede üç dünya şampiyonluğu kazandığı McLaren'dan ayrılarak, eski takım arkadaşı Alain Prost'un yerine Williams koltuğuna oturdu. 1 Mayıs 1994'te Imola'da yapılan San Marino Grand Prix'siyle Williams'ta üçüncü yarışına çıktı. Brezilyalı pilot, tamamlayamadığı bu son yarışına, pol pozisyonunda başlamıştı.
Yarış haftasında Senna'yı üzen iki olay yaşandı. İlk olarak cuma günü sıralama turları sırasında, Senna'nın şahsen ilgilendiği, F1'in yeni isimlerinden, vatandaşı Rubens Barrichello ciddi bir kaza yaptı ve mücadeleye devam edemedi. Cumartesi gününde ise Avusturyalı pilot Roland Ratzenberger'in kazası ve ölüm haberi geldi. Güvenlik endişeleri tekrar ortaya çıkan Senna, son sabahında diğer pilotlarla toplanarak Grand Prix Sürücüler Birliğinin tekrar kurulması ve sürücü güvenliğinin artırılması hakkında görüşmüştü. O dönemdeki en tecrübeli pilot olan Senna, bu hareketin lideri olacaktı.
Kaza
Pazar günkü yarış Pedro Lamy ile JJ Lehto'nun kalkıştaki kazasıyla başladı. Bunu üzerine Max Angelelli tarafından kullanılan, bir Opel Vectra, güvenlik aracı piste girdi; araç diğer pilotları arkasında tutarken, pist üzerindeki kaza kalıntıları temizlenebilecekti. Yarış beş tur boyunca güvenlik aracı kontrolünde devam etti.
7. tura gelindiğinde, Senna Tamburello virajında yoldan çıkarak beton bariyerlere çarptı. Telemetri Brezilyalının 310 km/sa hızla yoldan çıktığını, yapıtğı frenlemeyle çarpmadan hemen önce ise 218 km/sa'e düştüğünü göstermişti.
Kazanın hemen ardından Senna'nın hareketsiz ve bir yana kaymış görüntüsü, ciddi bir yaralanma olduğunu haber veriyordu. Pist görevlilerinin acil müdahale denemeleri, helikopter görüntüleriyle tüm dünyaya yayınlanmaktaydı. Yakın çekimlerde, tedavi bölgesinde kan izleri görülmekteydi. Senna'nın kafasındaki gözle görülür yaralanma, sağlık ekibinde ciddi bir beyin travması şüphesi doğurdu. Kazadan 1 dakika 9 saniye sonra yarış tamamen durmuştu.
Kazadan yaklaşık 10 dakika sonra, Larrousse takımı bir hata sonucu, pilotlarından Érik Comas'a piste geri dönme onayı verdi. Hâlbuki yarış hâlen kırmızı bayraklarla durdurulmuş durumdaydı. Eurosport yorumcusu John Watson bu olayı "hayatımda gördüğüm en saçma yanlışlık" şeklinde yorumladı. Pistteki görevliler Comas'ın yoluna devam ederek, kaza bölgesindeki çalışmalara karşı bir tehdit oluşturmasını engellemek için büyük çaba sarf etti.
Dönemin Formula 1 güvenlik, medikal delegesi ve pistteki sağlık ekibinin başı olan, dünyaca ünlü beyin cerrahı profesör Sidney Watkins, Ayrton Senna'ya olay yerinde trakeostomi uyguladı. Watkins kaskını çıkardığında pilotun kafasınının kötü durumu ve burnundan kan akışı olması endişeleri artırmıştı.[1]
Watkins o anları şöyle anlatmıştı:
Çok kötü görünüyordu. Göz kapaklarını kaldırdığımda, beyninde çok ciddi bir hasar olduğu ortadaydı. Kokpitten çıkarıp yere yatırdık. Bir an iç çeker gibi oldu; tam bir agnostik olsam da, o an ruhunun ayrıldığını hissettim.[2]
Ardından
Senna ve Ratzenberger'in ölümü sonrası güvenlik konusunda birçok ilerleme kaydedildi. Daha önce de hayatını kaybeden sürücüler olduysa da, Senna görece bunlardan en kariyerlisiydi. Bariyerlerin düzenlenmesi, pistlerin ve lastik engellerin yeniden yapılanması, güvenlik gerekliliklerinin yükseltilmesi ve araç kokpitindeki değişimler kazadan sonra ortaya konulanlardan bazılarıydı.
Brezilyalı pilotun üstünde, hastanedeki hemşireler tarafından, küçük bir Avusturya bayrağı bulunduğu söylenmişti. Gazeteciler bu durumu, Brezilyalı pilotun zafer turunda bu bayrağı sallamayı ve 42. Grand Prix galibiyetini Roland Ratzenberger'e adamayı düşündüğü şeklinde yorumladı.[1]
Cenazesinde yüz binlerce insan São Paulo sokaklarında onu uğurladı.
Kaynakça
- ^ a b Dylan Jones. "The last 96 hours of Ayrton Senna". forix.com. 20 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2011.
- ^ Watkins, Sid (1996). Life at the Limit: Triumph and Tragedy in Formula One. Pan Books. s. 10. ISBN 0-330-35139-7.
