İçeriğe atla

Aynular

Aynular
Bir grup Aynu / 1902
Toplam nüfus
Resmi olmayan tahmini rakam 200.000 (Japon hükümeti tahmini 25.000'dir).[1]
Önemli nüfusa sahip bölgeler
 Japonya,  Rusya
Diller
Aynu dili, Japonca, Rusça
Din
Şamanizm, Ortodoks, Budizm
Aynular bölge
Tonkori

Aynular veya Ainular, Japonya'nın kuzeyinde yer alan Hokkaido Adası, Kuril Adaları ve Sahalin'in yerlisi olan halktır. Aynu (Aynu dilinde insan veya ata) kelimesi Japonya'da uzun bir zaman etnik bir hakaret olarak kullanıldığı için halen bazı Aynular kendilerine Utari (yoldaş) demeyi tercih etmektedir.

Eski Japon kaynakları, Ainuları beyaz tenli, açık renk gözlü, oldukça tüylü ve ayıya tapan bir topluluk olarak göstermekteydi. Yine aynı kaynaklara göre Ainu kadınları, dudaklarının üstüne bıyık benzeri şekiller çizmekteydi. Antropolojik özelliklerinden ve ayı kültünden dolayı bazı bilim insanları Ainuların atalarının Ruslar olabileceği yolunda tezler üretmişlerdir.

Genetik testler Aynuların ekseriyetinin Japon Adaları dışında sadece Tibet müştereken bulunan Y-Haplogrup D' ye ait olduklarını göstermiştir. Farklı testler de bir kısım Aynu erkeğinin Haplogrup C3'e ait olduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu Y kromozon grubuna esasen Rusya'nın uzak doğusu ve Moğolistan'da müştereken rastlanılmaktadır. Haplogrup C3'nin vücudu muhtemelen Aynuların Nivihler'le olan tarihi munasebetinden kaynaklanmakta olduğu araştırmacılar tarafından speküle edilmektedir.

Aynu kültürü M.Ö. 1200'lere kadar uzanmaktadır.[2] En son araştırmaların sonuçlarına göre Okhotsk ve Satsumon kültürünün birleşmesiyle meydana gelmiştir.[3] Ekonomileri avcılık, balıkçılık ve toplayıcılığa dayanmaktaydı.[4]

Kuzeye doğru hareket eden Japon iskan ve istimlak hareketlerine karşı birkaç isyan haricinde (1457, 1669, 1789) genellikle daha da kuzeye doğru ricat ederek cevap vermeyi tercih eden Ayunlar 19. asrın sonlarında Meiji Dönemi'ne kadar Ezo (Hakkaido) adasında izafi bir hürriyet içinde yaşamaya devam ettiler. Rusya ve Japonya hanedanları arasındaki emperyal mücadelenin bir ayağı olarak görülen Ezo Adası Meiji Hanedanı tarafından kolonileştirildi. Adanın ismin Hakkaido'ya tebdil edilmesi de bu periyoda denk gelmektedir. Resmi asimilasyon siyaseti ve Japon nüfusunun adaya endemik olmayan hastalıkları ve kolonizasyonun yerli nüfus üzerindeki baskısı sebebiyle Aynu nüfusu ciddi şekilde azaldı.

1899'da milli bir Japon hüviyeti yaratmak maksadıyla uygulamaya konulan politikalara Aynular'ı asimile etmek gayesiyle onları Aborjin ilan eden bir yasa parlamentodan geçti. Japonya nihayet 6 Nisan 2006'da Aynu nüfusunu resmen endijen(yerli) bir grup olarak kabul etti.

Günümüzde Aynu lisanının ailesinin tespiti hususunda filolojistler ortak bir hükme varamamıştır. 1991'de lisanı Japonya'da akıcı bir şekilde konuşabilen sadece 15 kişi kayıt edilebilmiştir. Japonya' daki nüfusun ekseriyeti kendi azaları tarafından da ırkçılık ve ayrımcılığa tabii olmamak için Japonlarla evlenmeye teşvik edildiğinden bugün saf bir Aynu milletinden bahsetmek pek mümkün görünmemektedir. Rusya'daki nüfus bir kısmı da ananevi dinleri olan animizmden uzaklaşıp Rus Ortodoks Kilisesi'ne dahil olmuştur.

Alt-Gruplar

  • Tohoku Aynuları(Honşu' da, yaşayan nüfus meçhul),
  • Hokkaido Aynuları,
  • Sakalin Aynuları,
  • Kuril Aynuları(yaşayan nüfus meçhul),
  • Kamçatka Aynuları(Tarih-öncesinden bu yana namevcut),
  • Amur Vadisi Aynuları(muhtemelen namevcut).

Kaynakça

  1. ^ Poisson, B. 2002, Japonya, Lerner Yayınları, Minneapolis, s.5 Ainu.
  2. ^ "The Boone Collection - Image Gallery: Ainu Artifacts". 18 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2008. 
  3. ^ Sato, Takehiro (2007). "Origins and genetic features of the Okhotsk people, revealed by ancient mitochondrial DNA analysis". Journal of Human Genetics. 52 (7). ss. 618-627. doi:10.1007/s10038-007-0164-z. 
  4. ^ "NOVA Online – Island of the Spirits – Origins of the Ainu". 9 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2008. 

Wikimedia Commons'ta Ainu ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Hokkaidō</span> Japonyayı oluşturan dört büyük adadan ve Japonyanın prefektörlüklerinden biri

Hokkaido (Japonca: 北海道

<span class="mw-page-title-main">Sahalin</span> Kuzey Pasifikte bulunan Rus adası

Sahalin, ayrıca Kuye olarak da bilinen, Kuzey Pasifik Okyanusu'nda 45°50' ve 54°24' K paralelleri arasında yer alan, Rusya'nın en büyük adası. Rusya'da Sahalin Oblastına bağlıdır. Japonya'nın beşte biri büyüklüğünde olan ada Rusya'nın doğu kıyısında ve Japonya'nın hemen kuzeyinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Ezo Cumhuriyeti</span>

Ezo Cumhuriyeti, günümüzde Asya kıtasında bulunan Japonya'ya ait olan Hokkaidō adası üzerinde Aralık 1868 ile Haziran 1869 yılları arasında var olan devlet.

<span class="mw-page-title-main">Hakodate</span>

Hakodate, Japonya'nın Hokkaidō prefektörlüğüne bağlı Oshima alt prefektörlüğünün merkezi ve Hokkaidō'nun üçüncü büyük şehridir. Yüzölçümü 677.89 km² olan şehrin nüfusu 31 Mayıs 2011 tarihi itibarı ile 279,851'dir.

<span class="mw-page-title-main">Nemuro (alt prefektörlük)</span>

Nemuro alt prefektörlüğü, Japonya'nın Hokkaidō prefektörlüğüne bağlı bir alt prefektörlüktür. Yüzölçümü 3,406.23 km² olan alt prefektörlüğün nüfusu Mart 2009 tarihi itibarı ile 84,035'tir. Merkezi Nemuro şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Japon Takımadaları</span> Japonyayı oluşturan adalar grubu

Japon Takımadaları, Japonya'yı oluşturan adalar grubudur. Adalar kuzeydoğudan güneybatıya Büyük Okyanus'un kuzeybatı kıyılarını kaplayarak Avrasya'nın kuzeydoğu kıyıları boyunca uzanmaktadır. Silurya döneminin ortasından Pleistosen boyunca yüz milyonlarca yıl boyunca meydana gelen litosferik plakaların hareketleri ve Filipin plakasının Amur ve Okinawan plakasının altına daldırılması ve Okhotsk plakasının altındaki Pasifik plakasının hareketi sonucu oluşmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kunaşir Adası</span>

Kunaşir Adası, Kuril Adaları'nın güneyinde Hokkaidō ile İturup adaları arasında yer alan bir adadır. Adanın yüzölçümü 1,490 km²'dir. Ada II. Dünya Savaşı sırasında Kızıl Ordu tarafından ele geçirilmiştir. Günümüzde Rusya'nın Sahalin Oblastı'na bağlı olup Japonya tarafından hak iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şikotan Adası</span> Kuril Adalarının güney kısmındaki bir ada

Şikotan Adası, Kuril Adaları'nın güney kısmında yer alan bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Habomai Adaları</span>

Habomai Adaları, Kuril Adaları'nın güney kısmında Şikotan ve Hokkaidō adaları arasında yer alan yer alan bir adadır.

<span class="mw-page-title-main">Aynuca</span>

Aynuca, Japonya'nın kuzeyindeki Hokkaidō adasında ve geçmişte Kuril Adaları ile Sahalin Adası'nda konuşulmuş izole bir dildir. Aynuca, Japonya'daki Aynu halkının ana dili olup, günümüzde tehlike altındaki diller arasında yer almaktadır. Bu dilin kökeni diğer dillerle net bir şekilde ilişkilendirilememiştir ve izole bir dil olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuril Adaları anlaşmazlığı</span>

Kuril Adaları anlaşmazlığı, ayrıca Kuzey Toprakları anlaşmazlığı olarak da bilinir, Japonya ve Rusya arasındaki bir anlaşmazlık. Anlaşmazlığa konu adalar, aynı zincirdeki anlaşmazlık konusu olmayan diğer adalarla birlikte II. Dünya Savaşı'nın sonunda Sovyetler Birliği tarafından ilhak edildi. Anlaşmazlık konusu adalar Sahalin Oblastı'na bağlı Yuzhno-Kurilsky Rayonu'nun parçası olarak Rusya'nın yönetimindedir. Adalar üzerinde hak iddia eden Japonya, Kuzey Toprakları adını verdiği adaları Hokkaidō'ya bağlı Nemuro alt prefektörlüğünün parçası olarak kabul etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Chishima (vilayet)</span>

Chishima vilayeti, Japonya'nın Hokkaido bölgesinde bulunan bir tarihi vilayet idi. 1869 yılında Meiji döneminde kurulmuş olup 1882 yılında lağvedildi. Vilayetin sınırları Kuril Adaları'nı kapsamaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Paramuşir Adası</span> Büyük Okyanustaki bir Rus adası

Paramuşir Adası, Büyük Okyanus'ta Kuril Adaları'nın parçası olan Rusya'ya ait bir adadır. Ada, Kuril Adaları'nın anakaraya en yakın olanlarından biri olup aktif bir volkana sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Matsumae Kalesi</span>

Matsumae Kalesi, Japonya'nın Matsumae kasabasında bulunan bir kaledir. Kale, Hokkaidō'daki tek geleneksel tarz Edo dönemi kalesi ve Japonya'nın en kuzeyindeki kale olup Matsumae boyu hanının ana ikametgâhıydı.

<span class="mw-page-title-main">Şumşu Adası</span>

Şumşu Adası, Rusya'nın Uzak Doğu Federal Bölgesi'nde Kuril Adaları'nda bulunan bir adadır. Ada, Paramuşir Adası'nın 2,5 km kuzeydoğusunda ve Kamçatka Yarımadası'ndaki Lopatka Burnu'nda 11 km uzakta yer almakta olup İkinci Kuril Boğazı ile ayrılmaktadır. Ada idari olarak Sahalin Oblastı'na bağlı Severo-Kurilsk kentine bağlıdır. Adanın mevsimlik nüfusu yaklaşık 100 kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Antsiferov Adası</span>

Antsiferov Adası, kuzeybatı Pasifik Okyanusu'ndaki Ohotsk Denizi'ndeki kuzey Kuril Adaları zincirinde yer alan ıssız bir volkanik adadır. Eski Japonca adı, Ainu dilinde "uzun dalgaların yeri" anlamına gelen addan türetilmiştir. En yakın komşusu Luzhin boğazı boyunca 15 km uzakta bulunan Paramuşir'dir. Şu anda, ada adını kendisini ilk olarak on sekizinci yüzyılın başlarında diğer kuzey Kuril adalarıyla birlikte tanımlayan Kazak kaşif Danila Antsiferov'dan almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Atlasov Adası</span>

Atlasov Adası, Rusçada Ostrov Atlasova veya Japoncada Araido (阿頼度島) olarak bilinir, Rusya'daki Sahalin Oblastı'nın bir parçası olan Kuril adalarının en kuzeyindeki ada ve yanardağ ve aynı zamanda en yüksek yanardağdır. Rusça adı bazen İngilizcede Atlasova Island olarak çevrilir. Adanın diğer adları arasında Uyakhuzhach, Oyakoba ve adadaki yanardağın adı olan Alaid yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Şakuşeyn İsyanı</span>

Şakuşeyn İsyanı, 1669 ve 1672 yılları arasında Hokkaidō'daki Japon otoritesine karşı bir Aynu isyanıydı. Aynu reisi Şakuşeyn (Shakushain) tarafından, o zamanlar Japonlar tarafından kontrol edilen Hokkaidō bölgesinde Japon ticaret ve hükûmet çıkarlarını temsil eden Matsumae klanına karşı yönetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Japonya'da konuşulan diller</span>

Japonya'daki konuşulan diller, Japonya'da konuşulan çeşitli dil ve lehçeleri ifade eder. Japonya'nın resmî bir dili olmayıp en çok konuşulan dil, Standart Japonca olarak kabul edilen Tokyo lehçesiyle çeşitli lehçelere ayrılan Japoncadır.

<span class="mw-page-title-main">Maarten Gerritszoon Vries</span>

Maarten Gerritszoon Vries veya Fries, aynı zamanda de Vries olarak da anılır, 17. yüzyıldan Hollandalı bir haritacı ve kaşifti, Ezo, Sakhalin, Kuril Adaları ve Okhotsk Denizi'ne ziyaretini anlatan ilk Batı Avrupalıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.