İçeriğe atla

Aynak

Aynak
Ak aynak (Eudocimus albus)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Aves
Takım:Pelecaniformes
Familya:Threskiornithidae
Alt familya:Threskiornithinae
Poche, 1904
Cinsler
Pseudibis papillosa Pocharam Gölü, Andhra Pradeş, Hindistan.

Aynak[1] ya da ibis, Threskiornithinae alt familyasını oluşturan uzun bacaklı ve çıplak kafalı kuş türlerinin ortak adı.

İbis adı Yunanca Ibis kelimesinden gelmektedir. Antik Mısır'da kökü hb olan hîb kelimesinden türemiştir.

Antik Mısır'da aynak

Nesli tükenen türler arasında olan, çok kıymetli, kutsal aynak kuşu için bir ölüler şehri inşa edilerek içindeki ev şeklindeki anıt mezar bilgelik tanrısı Thoth'a adanmıştır. Thoth ise cehaleti simgeleyen timsah tanrı Sobek'in baş düşmanı olarak kabul edilirdi. Gerçek hayatta da ibis kuşu, balık, kuş ve suya gelen memelilerle beslenen timsahların yumurtalarını yiyerek bu hayvanın nesline zarar vermektedir.

Türkiye'de Birecik'e Şubat sonu gelen ve bir aynak türü olan kelaynaklar baharı müjdelediği için bereket sembolü olarak görülürler ve kutsal sayılırlar.

Tür

Kaynakça

  1. ^ AnaBritannica (yıl: 1986, cilt: 3, sayfa: 98, madde: aynak)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Thoth</span>

'Thoth ( ; Koinē GreekThṓth, Coptic Thōouttan alınmıştır. Eski bir Mısır tanrısıdır. Sanatta, genellikle kutsal olan hayvanlar olan ibis veya babun başlı bir adam olarak tasvir edildi. Dişi muadili Seshat', karısı Ma'at' idi. Ayın, bilgeliğin, bilginin, yazının, hiyerogliflerin, bilimin, sihrin, sanatın ve yargının tanrısıydı. Yunan karşılığı Hermes'tir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye faunası</span>

Türkiye direyi, hayvanlar âleminin Türkiye sınırları içerisinde yaşayan üyelerinin tümüdür. Birçok farklı hayvan türünü barındırması ile dikkat çeker. Anadolu'nun Asya ile Avrupa arasındaki konumu bunda başlıca etkendir. Farklı iklim özelliklerinde coğrafi bölgelere sahip olduğu için, bitki örtüsünün diğer Orta Doğu ülkelerine göre daha zengin olması ise diğer önemli etkendir ve bu yüzden, farklı iklim ve besin ihtiyacı olan birçok hayvan türü kendisine uygun yaşam alanı bulabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'deki kuşlar listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde Türkiye faunasına ait kuşları içermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Tavus kuşu</span> kuş türü

Tavus kuşu, sülüngiller (Phasianidae) familyasında Pavo cinsindeki iki tür kuşa verilen isimdir. Kur yapma döneminde, erkek tavusun açarak sergilediği kuyruklarıyla tanınır. Dişi tavus kuşu parlak yeşil boyunlu, gövdesi ise kahverengi ya da gri tonlu kahverengi renklidir.

Tehlike altında olan kuşların Türkiye'deki sayısı 30'u buluyor. Hassas olan kuşların sayısı ise 59. Böylece, Türkiye'de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan kuşların sayısının toplamı 102. Türkiye coğrafyası üzerinde 13 kuş türü yok olmak üzere. Bu türlerin Türkiye'deki kuşların toplamına oranı yüzde 2,8. Türkiye'deki kuşların üreyenlere oranı ise 4,2.

<span class="mw-page-title-main">Pelikansılar</span>

Pelikansılar ya da Pelecaniformes orta ve büyük boyda su kuşlarının oluşturduğu kuşlar sınıfına ait bir takımdır. Geleneksel olarak dört parmakları arasında perde bulunan tüm kuşları içeren takım olarak tanımlanmış olsa da bu tanım doğru değildir. Daha önceleri kullanılan kürek ayaklılar ya da kürek ayaklı kuşlar adlandırması da bu yanlış tanımlamadan gelir. Çoğunun boğazlarındaki deri tüysüzdür ve burun delikleri işlevi olmayan yarıklar hâline dönüşmüş ve bu nedenle ağızdan soluma yapmaktadırlar. Balık, kalamar benzeri deniz hayvanlarıyla beslenirler. Koloniler hâlinde yuva yaparlar ancak bireysel çiftler tek eşlidir. Yavruları yumurtadan tüysüz ve gözleri açılmamış olarak çıkar, bakıma ihtiyaçları vardır.

<i>Crocodylus niloticus</i>

Crocodylus niloticus, timsahgiller (Crocodylidae) familyasından sürüngen türüdür. Afrika'daki 3 timsah türünün en büyüğüdür. Ayrıca tuzlu su timsahının ardından dünyanın ikinci en büyük timsahıdır. Uzunluğu ortalama 5 m'dir. Hatta 6,1 m uzunluğu erişebilen bir timsah kaydedilmiştir. Yetişkin bir erkeğin ağırlığı 500 kg civarındadır. Fakat 900 kg ağırlığa ulaşabilen devler de vardır. Dişiler erkeklerden yaklaşık % 30 oranında daha küçüktür. Bazı yerliler 7 metre uzunluğunda ve ağırlığı 1 tonu geçen timsahların olduğunu söylemektedir. Nil timsahlarının ağızlarını bir bantla bile kapalı tutabilirsiniz. Çünkü ağzını açmasına yarayan kaslar çok zayıftır. Fakat ağzını çok hızlı kapatır ve size çok güçlü bir ısırık verebilir. 5 cm'lik dişleri cm²'ye binlerce kg'lık basınç uygulayabilir. Nil timsahları soğukkanlı hayvanlardır. Gündüz güneş altında enerji depolarlar. Fakat eninde sonunda suya girmelidirler çünkü vücutları sürekli ısınarak onları ölüme sürükleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Balıkçılgiller</span>

Balıkçılgiller (Ardeidae), pelikansılar takımına ait, tatlısu ya da tuzlusu kıyılarında yaşayan uzun bacaklı kuşları kapsayan bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Aynakgiller</span>

Aynakgiller (Threskiornithidae), Pelecaniformes takımına ait, karada ve sulak alanlarda yaşayan kuşları kapsayan bir familya. Familya içinde 36 tür sınıflandırılmaktadır.Bunlardan Threskiornis solitarius türünün soyu tükenmiştir. Geleneksel olarak iki altfamilya olarak sınıflandırılır: Aynaklardan oluşan Threskiornithinae ve kaşıkçılardan oluşan Plataleinae. Ancak yakın dönemde yapılan genetik araştırmalar bu geleneksel sınıflandırmanın düzeltilmesi gerektiğini ve kaşıkçıların Eski Dünya aynakları ile sınıflandırılması gerektiğini ve Yeni Dünya aynaklarının ise daha erken zamanda ortak atadan ayrıldığını göstermektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal aynak</span> Kuş türü

Kutsal aynak, aynakgiller familyasından bir aynak türüdür.

<i>Threskiornis</i> Kuş cinsi

Threskiornis, Threskiornithidae familyasında yer alan bir kuş cinsidir. Eski Dünya'nın daha sıcak olan bölgelerinde, Asya'nın güneyi, Avustralasya ve Sahra altı Afrika'da bulunurlar. Koloni hâlinde yuvalanır ve ürerler. Yuvaları ağaçlar ya da çalılıklar üzerinde çalı lırpıdan oluşur. dişileri iki ila dört arasında yumurta yumurtlar. Yaşam alanları bataklık su havzalarıdır ve burada bulunan çeşitli balıklar, kurbağalar, kabuklular ve böceklerle beslenirler.

<i>Bostrychia</i>

Bostrychia, Threskiornithidae familyasında yer alan bir kuş cinsidir. Afrika'da yaşayan beş aynak türünü içinde barındırır.

<i>Theristicus</i>

Theristicus, Threskiornithidae familyasında yer alan bir kuş cinsidir. Güney Amerika'da düzlük otlaklarda yaşayan dört aynak türünü içinde barındırır. Hepsinin gagaları koyu renkli, uzun ve aşağı doğru kıvrıktır. Kızılımsı renkli ayakları kısadır ve Eudocimus ile Plegadis cinsleri gibi uçarken kuyruklarını geçmez. Sırt tüyleri gri renklidir.

<span class="mw-page-title-main">Tepeli aynak</span> kuş türü

Tepeli aynak Threskiornithidae familyasında yer alan bir monotipik kuş cinsi Nipponia içinde sınıflandırılan tek kuş türüdür. 19. yüzyıla kadar Asya'nın doğusunda yaygın olarak bulunmaktaydı ancak 20. yüzyılın ilk yarısından itibaren sayıları giderek azalmıştır. 2010 yılının Aralık ayında Çin, Güney Kore ve Japonya'da 1.814 kuş bulunmaktaydı. Nipponia nippon olan bilimsel adından ötürü Japonya'nın sembol kuşu olarak görülür ancak Japonya'nın ulusal kuşu Japon sülünüdür. Japonya'da Niigata ilinin ve Wajima ile Sado şehirlerinin sembolüdür.

<i>Threskiornis spinicollis</i>

Threskiornis spinicollis, Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Avustralya'nın tamamına yakınında, Yeni Gine'de ve Endonezya'nın bazı bölgelerinde bulunur. Erişkinlerin boyunlarında oldukça ayırt edici olan saman benzeri tüyler bulunur.

<i>Threskiornis moluccus</i>

Threskiornis moluccus, Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Avustralya'nın tamamına yakınında bulunur. Tüylerinin çoğu beyaz renklidir, tüysüz başı ve ayakları siyah renklidir, uzun gagası aşağıya doğru kıvrıktır.

<i>Geronticus</i> Kuş cinsi

Geronticus, Threskiornithidae familyasında yer alan bir kuş cinsidir. Koyu renkli olan ve başları tüysüz deri ile kaplı bu kuşların adı Yunanca "yaşlı adam" anlamına gelen γέρωντος (gerontos) kelimesinden gelir. Kelaynak olarak adlandırılırlar.

<i>Eudocimus</i>

Eudocimus, Threskiornithidae familyasında yer alan bir kuş cinsidir. Üyeleri Yeni Dünya'da ABD'nin güneyinden Orta Amerika, Karayipler ve Güney Amerika'da sıcak bölgelerde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Ak başlı aynak</span>

Ak başlı aynak Threskiornithidae familyasında yer alan bir aynak türüdür. Koloniler hâlinde bataklıklarda genellikle çalılık ya da alçak ağaçların üzerine yaptıkları yuvalarda ürerler. ABD'nin batısından Meksika'ya, Brezilya'nın güneydoğusu ve Bolivya'nın güneydoğusundan Arjantin'in ortalarına ve Şili'nin ortasının kıyı kesimlerinde üreme dönemini geçirirler. Kışları üreme döneminde bulundukları yerler dışında Kaliforniya'nın güneyi ve Louisiana'dan güneye olan bölgede de geçirirler.

<span class="mw-page-title-main">Avemetatarsalia</span> arkozor sürüngen kladı

Avemetatarsalia, 1999 yılında Britanyalı paleontolog Michael Benton tarafından, timsahlardan çok kuşlara daha yakın olan tüm taç grubu arkozorlar için oluşturulmuş bir kladdır. Ayrıca Panaves terimi de timsahlardan çok kuşlarla daha yakın akraba olan tüm yaşayan veya soyu tükenmiş hayvanlar için kullanılır. Hemen hemen tüm avemetatarsaliyenler, benzer bir ayrıma sahip Ornithodira alt grubunun üyeleridir. Ornithodira, dinozorların ve teruzorların son ortak atası ve onun soyundan gelenler olarak tanımlanır.