İçeriğe atla

Aydın Ayımbetov

Aydın Ayımbetov
Aidyn Aiymbetov
Aydın Ayımbetov
Aydın Ayımbetov
Aydın Ayımbetov
Doğum 27 Temmuz 1972 (52 yaşında)
Ülkesi  Kazakistan
Eğitimi Kutahov Armavir Yüksek
Askeri Havacılık Okulu
Durumu Hizmette
Rütbesi Tümgeneral
Meslek Pilot
Görev adı Soyuz TMA-18M/16M
Uzayda geçirdiği süre 9 gün 20 saat 14 dk

Aydın Akan oğlu Ayımbetov (Kazakça: Айдын Ақанұлы Айымбетов, romanize: Aidyn Aqanūly Aiymbetov; d. 27 Temmuz 1972 Zaria Kommunizma, Sovyetler Birliği), Kazak askerî pilot ve kozmonot. Kazakistan Hava Kuvvetleri pilotu olup uzaya çıkan ilk Kazakistan vatandaşı ve üçüncü Kazaktır.

Biyografi

Ayımbetov, Kutahov Armavir Yüksek Askeri Havacılık Okulu'ndan askeri pilot olarak mezun oldu. Lugovaya ve Taldıkorgan'da MiG-27 ve Su-27 savaş uçaklarını uçurarak görev yaptı.[1]

Ayımbetov, 2002 yılında Muhtar Aymahanov ile birlikte 2000 kişilik aday havuzundan ilk Kazak kozmonot sınıfına seçildi. 2003'ten 2009'a kadar Rusya'da Yıldız Şehir'de kozmonot olarak eğitim aldı. Uzay uçuşunu güvence altına alamayınca Astana'ya döndü. 2009 sonbaharında uçması planlanmıştı ancak dünyadaki mali kriz nedeniyle bu gerçekleşmedi. Aymahanov Rusya'da kalarak Rus vatandaşı olması nedeniyle Ayımbetov Kazakistan'ın tek kozmonotu oldu. Ayımbetov döndükten sonra Kazakistan Ulusal Uzay Ajansı'nın uzay araştırmaları ve teknolojileri ulusal merkezinde kaldı.[1][2][3][4] Kazakistan'da uzay endüstrisini teşvik etmek amacıyla Uzay Geliştirme Enstitüsü'nü kurdu. 2012 yılında Astana Öğrenci Sarayı'nda Genç Kozmonotlar Okulu'na başladı.[5] Nisan 2015'te halen uçuşa hazırdı.[3]

Haziran 2015'te, Mayıs 2015'te çekilen şarkıcı Sarah Brightman ve yine çekilen yedeği Satoshi Takamatsu'nun yerine Soyuz TMA-18M görevinde uçmak üzere seçildi. Misyonun 1 Eylül 2015'te Uluslararası Uzay İstasyonu'na fırlatılması planlanıyordu.[3] Ayımbetov, Kazakistan'ın 1991'deki bağımsızlığından bu yana uçan üçüncü Kazak doğumlu kozmonot ve Kazak bayrağı altında ve KazCosmos'un bir parçası olarak uçan ilk kozmonot oldu.[6] Ayımbetov'un başlangıçta 2017'de fırlatılması planlanıyordu.[7] Görevde Ayımbetov'un yedeği olarak Roskosmos kozmonotu Sergey Prokopyev görev yapıyordu.[8] 2 Eylül 2015'te Ayımbetov, ilk Danimarkalı astronot Andreas Mogensen ve kapsül komutanı kozmonot Sergey Volkov ile birlikte Soyuz TMA-18M gemisiyle Baykonur Uzay Üssü'nden fırlatıldı.[9] 11 Eylül 2015'te Ayımbetov, Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki 10 günlük görevinden döndü ve birlikte geldiği astronot Andreas Mogensen ve kapsül komutanı Gennadi Palka ile birlikte Soyuz TMA-16M gemisiyle Kazakistan'a indi.[10]

Ayımbetov evli ve iki kız ve bir erkek olmak üzere üç çocuk babasıdır.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c "Aidyn Aimbetov: Flying into the Space is not Buying a Theater Ticket". Akimat of Astana. 13 April 2015. 27 June 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  2. ^ Took place telephone conversation of the Chairman Kazcosmos Talgat Musabayev and the cosmonaut Aydyn Aimbetov. kazcosmos.gov.kz (05.09.2015)
  3. ^ a b c Jeff Foust (22 Haziran 2015). "Kazakh Cosmonaut To Take Brightman's Place On Soyuz Flight". Space News. 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  4. ^ Sara Kabikyzy (11 Eylül 2009). "A. Aimbetov appointed Advisor to Kazkosmos Chairman". KazInform. 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  5. ^ "| Aerospace Committee (Kazcosmos), the Ministry for investment and development of Kazakhstan, the official Internet resource". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  6. ^ "Kazakhstan's Third-Ever Cosmonaut to Replace Pop Star Brightman on ISS Mission". The Moscow Times. 22 Haziran 2015. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  7. ^ AFP (22 Haziran 2015). "Russia eyes Kazakh cosmonaut as space tourist". Space Daily. 14 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  8. ^ Chris Gebhardt (3 Eylül 2015). "Soyuz TMA-18M docks to increase ISS crew size to nine". NASA Spaceflight.com. 6 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 
  9. ^ Mohamed Gamal (3 Eylül 2011). "Soyuz TMA-18M". Cairo Post. Reuters. 
  10. ^ "Soyuz TMA-16M with Aidyn Aimbetov to return to Earth on Sept 12". kazInform. 9 Eylül 2015. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2024. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Aydın Ayımbetov ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan</span> Doğu Avrupa ve Orta Asyada yer alan egemen devlet

Kazakistan, resmî adıyla Kazakistan Cumhuriyeti, topraklarının büyük bölümü Orta Asya'da, küçük bir bölümü Doğu Avrupa'da yer alan bir ülkedir. Kazakistan, günümüzdeki yedi bağımsız Türk devletinden biri olup Türk Devletleri Teşkilatı ve TÜRKSOY'un üyesidir. 2.724.900 km² yüzölçümü ile dünyanın en büyük dokuzuncu ülkesidir. Müslüman çoğunluklu ülkelerin ve Türk devletlerinin yüzölçümü bakımından en büyüğü, doğal kaynaklar bakımından da en zenginidir. Kazakistan Türk tarihinin önemli devletlerinden olan Saka, Hun, Göktürk, Kıpçak, Karahanlı, Altın Ordu gibi devletlerin merkez üssü; Kıpçak, Oğuz, Karluk gibi Türk boylarının beşiği olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Astana</span> Kazakistanın başkenti

Astana, daha önce Akmola, Akmolinsk, Tselinograd ve Nur-Sultan olarak da adlandırıldı, Kazakistan'ın başkenti ve ikinci büyük şehridir. Şehir, Kazakistan'ın kuzeyinde Akmola Eyaleti içerisinde İşim Nehri'nin kıyısında yer almaktadır. Nüfusun ülkenin güney kesiminde yığılmasını önlemek amacıyla, 1998'de Kazakistan'ın başkenti ilan edilmiş ve başkent Almatı'dan buraya taşınmıştır. Astana, ülkenin en büyük kenti Almatı ile birlikte "doğrudan yönetilen cumhuriyet şehri" statüsüne sahiptir. Nüfusu 1 Aralık 2017 tarihi itibarı ile 1,029,556'dır.

<span class="mw-page-title-main">Marcos Pontes</span>

Marcos Cesar Pontes ilk Brezilyalı astronot. Uluslararası Uzay İstasyonu'na gönderilen Soyuz TMA-8 uzay aracıyla 30 Mart 2006'da uzaya çıkmıştır.

Bu liste, Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) düzenlenen seferlerin kronolojik bir listesidir. ISS'yi kullanan, araştırma ve test amacıyla uzay istasyonunda bulunan mürettebatı ifade eder. Seferler altı aya kadar sürebilir ve iki ila yedi mürettebat üyesini içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz TMA-13</span>

Soyuz TMA-13, Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS)'na gidiş-dönüş yolculuğu için gerçekleştirilen Soyuz uzay görevi. Uzay aracı, 12 Ekim 2008 saat 07:01 (GMT)'de Soyuz FG roketi ile fırlatıldı ve 8 Nisan 2009 saat 02:55 (GMT)'te Uluslararası Uzay İstasyonu'ndan ayrıldı ve saat 06:24 (GMT)'te yörüngeden çıkıp saat 07:16 (GMT)'de indi. TMA-13 Soyuz'un 100. insanlı uzay uçuş programı oldu.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz TMA-5</span>

Soyuz TMA-5,, Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS)'na gidiş-dönüş yolculuğu için gerçekleştirilen bir Soyuz uzay göreviydi. Uzay aracı, 14 Ekim 2004 saat 03:06 (GMT)'da Soyuz FG roketi ile fırlatıldı ve 24 Nisan 2005 saat 22:08 (GMT)'de indi.

Kazakistan Cumhuriyeti Ulusal Uzay Ajansı, aynı zamanda KazCosmos veya KazKosmos olarak bilenen kurum Kazakistan'ın resmî uzay ajansıdır 27 Mart 2007 yılında resmî olarak açılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan cumhurbaşkanı</span> Kazakistanın devlet başkanı

Kazakistan Cumhuriyeti Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti'nin devlet başkanı ve Kazakistan Cumhuriyeti Silahlı Kuvvetleri başkomutanıdır. Devlet Başkanı, Kazakistan Cumhuriyeti içindeki en yüksek makamın sahibidir. Bu pozisyonun yetkileri Kazakistan Anayasası'nın özel bir bölümünde açıklanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Pavloviç Aleksandrov</span>

Aleksandr Pavlovich Aleksandrov, eski Sovyet kozmonottur ve iki kez Sovyetler Birliği Kahramanı ödülünü kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yuri Glazkov</span>

Yury Nikolayevich Glazkov Sovyet Hava Kuvvetleri görevlisi ve bir kozmonot idi. Glazkov, Rusya Hava Kuvvetleri'nde Tümgeneral rütbesine yükselmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vladimir Aksyonov</span>

Vladimir Viktorovich Aksyonov, eski Sovyet kozmonot. Mühendislik Enstitüsünden mezun olduktan sonra Hava Kuvvetleri Enstitüsünden mezun oldu. Daha sonra ise Politeknik Enstitünden mezun oldu. Teknik bilim adayıydı.

<span class="mw-page-title-main">Kazakistan kültürü</span> Kazakistan ve halkıyla ilişkilendirilen insan faaliyeti ve sembolizm modeli.

Kazakistan, göçebe pastoral ekonomisine dayanan ve iyi ifade edilmiş bir kültüre sahiptir. Kazakistan'da İslam, 7-12. yüzyıllarda tanındı. Koyun dışında birçok geleneksel yemek Kazak kültüründe sembolik değerini günümüzde de korumaktadır. Kazak kültürü büyük ölçüde Türklerin göçebe yaşam tarzından etkilenmiştir. Ayrıca göçebe bir halk olan İskitlerden de güçlü bir şekilde etkilenmiş gözükmektedir.

Kazakistan'ın uzay programı, 1991'de Kazakistan'ın bağımsızlığını ilan ettiği Sovyetler Birliği'nin dağılmasından kaynaklanmaktadır. Kazak uzay programı, kozmonot ve uydu görevlerinden oluşuyor. Kazakistan'da bulunan tek fırlatma sahası, Rusya'ya kiralanan Baykonur Uzay üssüdür. Program 2007'den beri KazCosmos tarafından yönetilmektedir.

Talgat Amangeldyuly Musabayev, Kazak test pilotu ve üç uzay uçuşu yapan eski kozmonottur. İlk iki uzay uçuşu, Rus uzay istasyonu Mir'de uzun süreli konaklamalardı. Üçüncü uzay uçuşu, ilk ücretli uzay turisti Dennis Tito'yu da taşıyan Uluslararası Uzay İstasyonu'na kısa süreli bir ziyaret göreviydi. Kasım 2003'te kozmonot olarak emekli oldu. 2007'den beri Kazakistan Ulusal Uzay Ajansı KazCosmos'un başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">SpaceX Crew-5</span> Mürettebatlı yörünge uçuşu

SpaceX Crew-5, NASA'nın Ticari Mürettebat Programı kapsamında gerçekleştirilen beşinci operasyonel Crew Dragon uzay aracı uçuşu ve toplamda sekizinci insanlı yörünge uçuşuydu. Görev, dört mürettebat üyesini Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) taşımak amacıyla 5 Ekim 2022'de başarıyla fırlatıldı. Crew Dragon uzay aracı, 6 Ekim 2022 saat 21:01 UTC'de ISS'ye kenetlendi.

<span class="mw-page-title-main">Valeri Ryumin</span> Sovyet ve Rus kozmonot

Valery Victorovich Ryumin Sovyet kozmonot.

<span class="mw-page-title-main">Oleg Artemyev</span>

Oleg Germanoviç Artemyev Rusya Federal Uzay Ajansı'nda görev yapan bir Rus Kozmonottur. 2003 yılında RKKE-15 Kozmonot grubuna seçildi. Uluslararası Uzay İstasyonu Seferi 39 ve 40'ın uçuş mühendisi olarak görev yapmış, 2018 yılında Soyuz MS-08 Komutanı olarak uzaya, 2022 yılında ise Soyuz MS-21 Komutanı olarak uzaya dönmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Expedition 70</span> Uluslararası Uzay İstasyonunda 70. uzun süreli kalış

Expedition 70, Uluslararası Uzay İstasyonu'na yapılan 70. uzun süreli seferdir. Sefer, Soyuz MS-23'ün 27 Eylül 2023'te olağan kalkışıyla başladı ve Danimarkalı astronot Andreas Mogensen ISS komutasını Expedition 69 kozmonotu Sergey Prokopyev'den devraldı.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Muzaffer Şükür</span>

Şeyh Muzaffer Şükür el-Masriye bin Şeyh Mustafa, Malezyalı ortopedik cerrah ve astronot. Uzaya çıkan ilk Malezyalı ve ikinci Güneydoğu Asyalı kişidir.

<span class="mw-page-title-main">Soyuz TMA-18M</span>

Soyuz TMA-18M, Eylül 2015'te Soyuz programı kapsamında yörüngedeki Uluslararası Uzay İstasyonu'na yapılan bir görevdi. Mürettebata uzaya çıkan ilk Danimarkalı Andreas Mogensen ile ilk Kazakistan vatandaşı Aydın Ayımbetov da dahildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.