İçeriğe atla

Aydınlık (gazete)

Aydınlık
TürGünlük Gazete
FormatOrta boy
Sahibiİmece Basın ve Yayıncılık Ticaret Limited Şirket
İmtiyaz sahibiOsman Erbil
Kuruluş tarihiKasım 1968 (dergi)
1 Mart 2011 (gazete)
Siyasi görüşü
DilTürkçe
Genel merkezAsmalımescit, İstiklal Caddesi Deva Çık. No.: 3 Kat: 2 Daire: 4 Tünel, Beyoğlu - İstanbul
Telefon: (0212) 251 21 14-15-16
Slogan"Vatan - Emek - Namus"
Resmî sitehttps://www.aydinlik.com.tr/

Aydınlık, Vatan Partisi'nin günlük gazetesidir.

Adını verdiği Aydınlık hareketinin bilimsel sosyalist çizgisinde dönem dönem dergi veya gazete biçiminde yayım yapmış bir yayındır. Sıkıyönetim dönemlerinde kapanmış, kesintili yayın hayatına zaman zaman haftalık ve günlük olarak devam etmiştir. Yayımını 1 Mart 2011'den beri günlük gazete olarak sürdürmektedir.

Tarihçe

Gazete (1921-1925)

Aydınlık, 1 Haziran 1921

Aydınlık, 1921'de Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk sosyalist gazetesi (haftalık gazete) olarak çıkarılmaya başlandı; Türkiye Komünist Partisi ile bağlantılıydı. 1925'te kapatıldı.[2]

Dergi (1968-1971)

Proleter Devrimci Aydınlık dergisinin Kasım 1970 tarihli 25. sayısı.

1968 yılı Kasım'ında Aydınlık aylık dergi olarak, Doğu Perinçek ve Vahap Erdoğdu önderliğinde yeniden yayımlanmaya başladı. Türkiye İşçi Partisi muhaliflerinin çıkardığı bu Maocu derginin, Hikmet Kıvılcımlı ve Mihri Belli’nin de aralarında bulunduğu geniş bir yazar kadrosu vardı. Türkiye sosyalist hareketinin kuramının oluşturulmasında ve Millî Demokratik Devrim stratejisinin belirlenmesinde önemli rol oynadı. 1970'in Ocak ayındaki 15. sayıdan itibaren, "Proleter Devrimci Aydınlık (PDA)" ve "Aydınlık Sosyalist Dergi" adlarıyla ikiye bölündü. Proleter Devrimci Aydınlık, 12 Mart öncesinde haftalığa dönüştü. Her iki Aydınlık da 12 Mart 1971 Muhtırası'ndan sonra, Nisan 1971 sonunda Erim Hükûmeti'nin Balyoz Harekâtı'yla kapatıldı.

Dergi (1974-1978)

Aydınlık, haftalık dergi olarak Kasım 1974'te yeniden yayımlandı, ancak Şubat 1975'e kadar 14 sayı çıkarılabildi. Sıkıyönetim tarafından kapatıldı. Sıkıyönetimin kalkması üzerine Ekim 1975'te bu kez aylık siyaset kuramı dergisi olarak yayınına devam etti. Bu dönemde 30 sayı yayımlandı.

Gazete (1978-1980)

Yayın, 20 Mart 1978'de günlük gazeteye dönüştü. 2,5 yıl süreyle her gün yayımlanan Aydınlık; 1925, 1971, 1975'te olduğu gibi, 12 Eylül 1980 günü askeri yönetim tarafından kapatıldı. Türkiye tarihinde sıkıyönetimlerce dört kez kapatılmış ikinci bir yayın organı yoktur. Bu dönemde kontrgerillaya karşı yürüttüğü mücadele ile adını duyuran 1978-80 dönemi Aydınlık'ında, başyazar Doğu Perinçek'in yanında Cemal Süreya, Muzaffer Buyrukçu, Rıfat Ilgaz, Tahir Özçelik, Sina Çıladır, Nimet Arzık, İsmet Zeki Eyüboğlu, Abdullah Rıza Ergüven ve Nezih Coş'un yazıları yayımlandı.

Gazete (1993-1994)

13 yıllık zorunlu bir aradan sonra, 1 Mayıs 1993 tarihinde yeniden günlük gazete olarak yayınlanmaya başladı. Bu kez Aydınlık’ın Genel Yayın Yönetmenliğini Ferit İlsever, Başyazarlığını Aziz Nesin yaptı. Köşe yazarları arasında Doğu Perinçek, Feroz Ahmad, Metin Altıok, Burçay Anger, Prof. Dr. Korkut Boratav, Yücel Çağlar, Y. Savaş Emek, Cezmi Ersöz, Şükrü Günbulut, Prof. Dr. Ahmet İnam, Fethi Naci, Baskın Oran, Fikret Otyam, Prof. Dr. İzzettin Önder, Şule Perinçek, Hasan Yalçın ve Hilmi Yavuz yer aldı. Jandarma Genel Komutanı Eşref Bitlis’e suikastı, Hizbullah eylemlerini ve diğer şeriatçı faaliyetleri, Tansu Çiller’in ABD vatandaşlığını ortaya çıkaran, özelleştirmeye karşı net bir tavır alan ve 28 Şubat’a giden yolu açan Aydınlık, Nisan 1994'e kadar yayınlandığı bu dönemde de, Türkiye basınında önemli bir yayın oldu.

Aydınlık dergisinin 4 Mayıs 2008 sayısı.

Dergi (1994-2010)

1994 yılında alınan bir kararla gazete, haftalık dergi formatını aldı. 2001 yılında, tasarımını yeniledi ve kuşe kağıda basılan kapakla çıkmaya başladı. Ergenekon Soruşturması'nda 21 Mart 2008 günü tutuklanan Serhan Bolluk'un yerine Deniz Yıldırım derginin Genel Yayın Yönetmenliğini devraldı. Serhan Bolluk ise tahliye olduktan sonra Ulusal Kanal Haber Dairesi Başkanlığı'na getirildi.

Aydınlık dergisi, Recep Tayyip Erdoğan ile KKTC Eski Cumhurbaşkanı Mehmet Ali Talat'ın Kıbrıs'la ilgili özel konuşmalarını yayınlayınca, Genel Yayın Yönetmeni Deniz Yıldırım ve Ulusal Kanal İstihbarat Şefi Ufuk Akkaya tutuklandı. Yıldırım'ın tutuklanmasının ardından, derginin Sorumlu Müdürü olarak Mehmet Bozkurt görev aldı. Bozkurt yönetimindeki dergi haftalık 20 bin tiraja ulaşınca Aydınlık günlük gazete olarak yayımlanmaya başladı.[3]

Gazete (2011-...)

Yayın çizgisinin yürüttüğü mücadelenin haftalık bir dergiyle yürütülemeyeceğini ve mevcut basının muhalifliğini kaybettiğini düşünen Aydınlık dergisi, 2010 yılının sonunda aldığı kararla, 1 Mart 2011 günü günlük gazete olarak okurlarıyla buluşmayı müjdelemiştir. 13 Şubat 2011 tarihli son sayısının kapağına, 1 Mart'ta resmi olarak çıkacağı bildirilen Aydınlık gazetesinin kapağını basan dergi, bunun bir "veda" değil, "merhaba" olduğunu belirtmiştir. Aydınlık adıyla 1 Mart 2011'den itibaren günlük gazete olarak yayına devam etmektedir, ancak Avrupa'daki okuyucuları için de Avrupa merkezli bir haftalık dergi de yayınlanmaktadır.

Aydınlık, çıktığı ilk ay ortalama 50 bin satışa ulaşarak çok çarpıcı haberlere imza attı.[4] Özellikle Başbakan Erdoğan ve dönemin Genelkurmay Başkanı Yaşar Büyükanıt arasında Dolmabahçe Sarayı'nda yapılan gizli görüşmeyi açıkladı. Gazetenin Genel Yayın Yönetmenliğini Mehmet Sabuncu, Genel Yayın Yönetmeni Yardımcılığı'nı Deniz Yıldırım yürütmektedir. Gazetenin Yazı İşleri Müdürlüğü görevini Ergün Gedek, Haber Koordinatörlüğü görevini Önder Öztürk yapmaktadır. Haber Müdürlüğü'nde ise Mustafa Kaya yer almaktadır. Ceyhun Bozkurt ise İstihbarat Şefi olarak görev yapmaktadır.

Aydınlık gazetesi 19 Ağustos 2011 günü Ergenekon Soruşturması kapsamında üçüncü kez basıldı. Aydınlık'ın yanı sıra Ulusal Kanal ve İşçi Partisi de baskına uğradı. İşçi Partisi Genel Başkan Vekili Mehmet Bedri Gültekin ve Ulusal Kanal Genel Yayın Yönetmeni Turan Özlü'nün yanı sıra Aydınlık gazetesi istihbarat şefi Mehmet Bozkurt, Ruhsar Şenoğlu, Özlem Usta ve iki gazete çalışanı gözaltına alındı ve savcılık sorgularının ardından 22 Ağustos 2011 günü serbest bırakıldı. Mehmet Bedri Gültekin, Turan Özlü, Erkan Önsel ve Mehmet Perinçek ise aynı gün tutuklandı.[5]

16 Nisan 2012 tarihinden itibaren, gazetenin Avrupa baskısı, Avrupa'da 8 ülkede hafta içi beş gün yayımlanmaktadır.[6]

Kadro

Yazarlar

  • Adnan Akfırat
  • Ahmet Özgür Türen
  • Aleksandr Dugin
  • Ali Rıza Taşdelen
  • Atakan Hatipoğlu
  • Atilla Özalp
  • Begümşen Ergenekon
  • Berna Bridge
  • Bessam Abu Abdullah
  • Binnur Zuhat Yokuş
  • Birgül Ayman Güler
  • Burçak Evren
  • Bülent İnce
  • Canboray Soykan
  • Caner Karavit
  • Cem Gürdeniz
  • Cem Zeren
  • Cenap Yener
  • Cengiz Çakır
  • Cengiz Köse
  • Ceyhan Mumcu
  • Coşkun Özdemir
  • Çetin Susan
  • Defne Tamar Gürol
  • Didem Okur
  • Dr. Doğu Perinçek
  • Ece Ataer
  • Ekrem Ataer
  • Ekrem Kahraman
  • Engin Ünsal
  • Erkan Rehber
  • Esin Ergenç
  • Esin Turhan
  • Ferhan Bayır
  • Feridun Andaç
  • Ferit İlsever
  • Fikret Akfırat
  • Gaffar Yakınca
  • Gönül Kenter
  • Hakan Topkurulu
  • Hakkı Keskin
  • Hasan Bögün
  • Hayati Asılyazıcı
  • Hikmet Çiçek
  • Hüseyin Haydar
  • İsmet Özçelik
  • Kemal Ateş
  • Kemal Cem Yılmaz
  • Koray Gürbüz
  • Latif Bolat
  • Leonid Savin
  • Lütfü Özgünaydın
  • Mecit Ünal
  • Mehmet Akkaya
  • Mehmet Ali İkbal
  • Mehmet Bedri Gültekin
  • Mehmet Bori
  • Mehmet Yuva
  • Meltem Ayvalı
  • Michael Roberts
  • Mustafa İlker Yücel
  • Mustafa Pamukoğlu
  • İ. Melih Baş
  • Oktay Yıldırım
  • Onur Caymaz
  • Onur Sinan Güzeltan
  • Orhan Koloğlu
  • Rafet Ballı
  • Savaş Eskigülek
  • Semih Koray
  • Serhan Bolluk
  • Serhat Latifoğlu
  • Seyit Nezir
  • Şehime G. Temel
  • Şenay Koçyiğit Özdoğan
  • Şule Perinçek
  • Teoman Alili
  • Tuğrul Kihtir
  • Tunca Arslan
  • Turgay Oğuz
  • Turhan Özlü
  • Ufuk Tutan
  • Uğur Civelek
  • Utku Reyhan
  • Yaşar Arslan
  • Yavuz Alogan
  • Yıldırım Koç
  • Yunus Soner

Çizer

Eski Yazarlar

Kaynakça

  1. ^ "Güncel görevler ve Atatürkçülük". www.aydinlik.com.tr/haber/guncel-gorevler-ve-ataturkculuk-114112. 8 Ağustos 2018 tarihinde |arşiv-url= kullanmak için |url= gerekiyor (yardım) arşivlendi. 
  2. ^ Ulus, Özgür Mutlu (2011). The Army and the Radical Left in Turkey: Military Coups, Socialist Revolution and Kemalism. I.B.Tauris. s. 136. ISBN 9781848854840.
  3. ^ "En çok konuşulan gazete ve dergiler". MediaCat. 11 Mayıs 2009. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021. 
  4. ^ "AYDINLIK TARAF'I DA GEÇTİ". odatv. 18 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021. 
  5. ^ "Perinçek'e tutuklama istemi". Cumhuriyet. 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2021. 
  6. ^ "Avrupa'da bayilerdeyiz". 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2013. 
  7. ^ 3 Mart 2013 tarihli Aydınlık nüshası.
  8. ^ "Artık akşam olunca hüzünlenmek yok". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2015. 
  9. ^ "'Tarih elbette bu vefasızlığı yazacaktır'". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2015. 
  10. ^ "'TRT'ye hakkımı helal etmiyorum'". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2015. 
  11. ^ "'Büyük sanatçılar gezekten yetişti'". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2015. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Aydınlık çevresi</span> Türkiyede sol grup

Aydınlık çevresi, 1966'dan sonra Türk solunun, Mihri Belli'nin teorisini ve öncülüğünü yaptığı Millî Demokratik Devrim (MDD) ve Behice Boran'ın öncülüğünü yaptığı Sosyalist Devrim (SD) stratejileri çevresinde ikiye bölünmesi sonucunda MDD'cilerin Türk Solu ve Sosyalist Aydınlık dergisini yayımlamaları üzerinde oluşan dergi çevresi bir gruptur. 12. sayısının ardından Sosyalist Aydınlık dergisinde anlaşmazlık ortaya çıktı ve bölünme yaşandı.

<i>Millî Gazete</i> 1973te yayın hayatına başlayan günlük gazete

Millî Gazete, 12 Ocak 1973 tarihinde İstanbul'un Cağaloğlu semtinde kiralık bir binada Hasan Aksay tarafından yayın hayatına başladı. Kendi matbaası olmadığı için baskısını bir süre diğer gazetelerin tesislerinde sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Perinçek</span> Türk siyasetçi, hukukçu, yazar

Doğu Perinçek, Türk siyasetçi, Aydınlık Hareketi önderi, hukuk doktoru ve yazar. 15 Şubat 2015 tarihinden beri Vatan Partisi (VP) genel başkanlığı görevini sürdürmektedir. 1978-1980 yılları arasında Türkiye İşçi Köylü Partisi (TİKP), 1991-1992 yıllarında Sosyalist Parti (SP) ve 1992-2015 yılları arasında İşçi Partisi (İP) genel başkanlığı görevini üstlenmiştir. 2018 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde partisinin cumhurbaşkanı adayı olmuştur. 2023 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçiminde de aday adayı olmuş lakin 100.000 imzayı toplayamadığı için aday olamamıştır.

<span class="mw-page-title-main">İşçi Partisi (Türkiye)</span> Türkiyede bir siyasi parti (1992–2015)

İşçi Partisi, 10 Temmuz 1992 tarihinde kapatılan Sosyalist Parti'nin yerine Doğu Perinçek tarafından 11 Temmuz 1992 tarihinde kurulmuş olan Türk siyasî parti. Rus milliyetçisi Aleksandr Dugin'in Neo-Avrasyacılık düşüncesini desteklemekteydi.

Tercüman, Barak Medya Grup bünyesinde bulunan haftalık gazete ve İnternet Haber Portalı

<i>Yeniçağ</i> (gazete) Türk gazetesi

Yeniçağ, 2002 yılında "Türkiye Türklerindir" ve "Dünyayı Türkçe Okuyun" sloganlarıyla yayın hayatına başlamıştır. Güncel, dış haber, ekonomi, spor, medya, eğitim, tarih ve kitap, kültür, televizyon ve din bölümleri olan günlük olarak yayınlanan siyasi bir gazetedir. Atatürkçü ve Türk milliyetçisi bir çizgiyle yayın yapar. Merkezi İstanbul'da bulunmaktadır.

<i>Ulus</i> (gazete)

Ulus, 10 Ocak 1920 tarihinden beri Türkiye'de yayımlanan haftalık gazete.

<i>Milliyet Sanat</i> Kültür ve sanat dergisi

Milliyet Sanat, Milliyet Yayın Grubu tarafından çıkartılan kültür ve sanat dergisi.

<i>Todays Zaman</i>

Today's Zaman, Türkiye'de İngilizce yayımlanan günlük gazeteydi. 16 Ocak 2007 günü ilk baskısı yayımlanan Today's Zaman, Zaman gazetesinin İngilizce baskısıdır. Today's Zaman, içerik alanında Amerikan The Washington Post gazetesiyle iş birliği yapıyordu.

Türkiye Devrimci Gençlik Federasyonu (TDGF) ya da daha yaygın ismiyle DEV-GENÇ, 1965'in sonlarında kurulan Fikir Kulüpleri Federasyonu içerisinde yer alan öğrenciler tarafından dönemin özgünlüğünde kimi fikirsel ve mücadele pratiğine dair ayrılıklar üzerine kurulan, üniversiteli sosyalist gençlik örgütlenmesidir.

soL (gazete)

soL, 1 Ekim 2012 tarihinde yayın hayatına başlayan, maddi yetersizliklerden dolayı 4 Haziran 2014'te son günlük sayısını çıkaran günlük siyasi gazete. Daha sonra haftalık basılı yayına devam edecekleri açıklamada yer alırken ilk haftalık sayıları da çıkmıştır.

Türkiye İhtilalci İşçi Köylü Partisi, Aydınlık çevresinin 21 Mayıs 1969 tarihinde kurduğu ilk fakat yasa dışı siyasi parti. Genel başkanı Doğu Perinçek'ti. TİİKP'nin ilk Merkez Komitesi üyeleri şu şekildedir: Doğu Perinçek, Vecdi Özgüner, Cengiz Çandar, Hasan Yalçın, Ömer Özerturgut, Gün Zileli, Mehmet Altun ve Oral Çalışlar. Merkez Komitesi Yedek Üyeleri ise Bora Gözen, Ferit İlsever, Halil Berktay ve İbrahim Kaypakkaya'dır. Daha kuruluş aşamasında silahlı mücadeleye yaklaşım konusunda parti içinde görüş ayrılıkları belirdi. Bu tartışmalar sonucu önce Garbis Altınoğlu partiden ayrıldı. Partinin Doğu Anadolu Bölge Sorumlusu İbrahim Kaypakkaya ve onun çevresinde bulunan bir grup Nisan 1971'de parti çizgisine yönelik eleştiriler getirdiler. Bu sürecin sonucunda Şubat 1972'de "DABK Kararı" adıyla bilinen bir bildiri yayınlayan parti muhalefeti partiden ayrıldı ve daha sonraki süreçte Türkiye Komünist Partisi/Marksist-Leninist adlı örgütü kurdu.

<i>Tan</i> (gazete, 1935) 1935-1945 arasında İstanbulda yayımlanan günlük gazete

Tan, 1926-1935 yılları arasında Milliyet ve 1935-1945 yılları arasında Tan adıyla Türkiye'nin İstanbul ilinde yayımlanan, sloganı "Günlük Siyasi Halk Gazetesi" olan sol eğilimli günlük gazete.

<i>Hâkimiyet-i Milliye</i> 1920-1934 yılları arasında yayımlanan gazete

Hâkimiyet-i Milliye, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi’nin yayın organı olarak 10 Ocak 1920’de Ankara’da yayın hayatına başlayan Türkçe gazetedir.

<i>Bilim ve Ütopya</i>

Bilim ve Ütopya, Bilim ve Ütopya Kooperatifi (BİLKOOP) tarafından 1993 yılından beri ulusal ölçekte yayımlanan aylık bilim, kültür ve politika dergisi.

Ulusal Kanal, ulusal çapta yayın yapan bir haber kanalıdır. Genel Yayın Yönetmeni Beyhan Korkman'dır. Haber, kültür-sanat içerikli yayınlar yapar. Aydınlık Gazetesi ve Ulusal Radyo ile aynı medya grubunun bir üyesidir. Ulusal Kanal, Vatan Partisi ve Doğu Perinçek'e yakınlığıyla bilinmektedir.

Ferit İlsever, Türk yazar, gazeteci ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Sosyalist İşçi Partisi</span> Türkiyede bir siyasi parti

Türkiye Sosyalist İşçi Partisi (TSİP), Türkiye'de 12 Mart Dönemi sonrasında kurulan ilk sosyalist partidir. Başlıca kurucuları; Ahmet Kaçmaz, Yalçın Yusufoğlu, Oya Baydar, Osman Sercan, Aydoğan Gezer, Burhan Şahin, Ali Kar, Hamdi Gülen, Hikmet Karahan, İbrahim Şahin olan TSİP'in kuruluş tarihi 16 Haziran 1974 olarak kabul edildi.

<i>Güneş</i> (gazete) günlük gazete

Güneş, günlük ulusal Türkçe gazete. Yayın hayatına 1982 yılında başlamıştır. Güneş gazetesinde adliye haberleri, siyasi konular, haber ve yorumları ağırlıktadır. 2013 yılında TMSF'ye devredilmiş ve ardından Ethem Sancak tarafından satın alınmıştır.

<i>2000e Doğru</i>

2000'e Doğru veya yazıyla kullanılan şekliyle İkibin'e Doğru, Türkiye'de haftalık olarak yayımlanan siyaset ve haber dergisidir. 1987 Ocak'ında Doğu Perinçek tarafından kurularak yayın hayatına başlamış ve son sayısı Nisan 1993'te yayımlanmıştır.